Поиск по словарям.

Fraqment – [lat. fragmentum – sınıq, qırıq, parça] 1)mətn və ya musiqi əsərindən parça; 2)qədim sənət əsərinin qırıntısı, qalığı; 3)qırıq, parça (məsələn, hər hansı incəsənət-rəssamlıq, memarlıq, heykəltəraşlıq və s. əsərlərinin salamat qalmış hissəsi, parçası). == Ədəbiyyat == R.Əliquliyev, S.Şükürlü, S.Kazımova. Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər. Baki, İnformasiya Texnologiyaları, 2009, 201 s.

Ramjet və ya soba borulu reaktiv mühərrik, hərəkətli hissələri olmayan reaktiv mühərrik növüdür. Yüksək sürətlərdə istifadə olunan sadə bir mühərrik növüdür. Bu üstünlüyü sayəsində raket sistemlərində istifadə edilmişdir. Ramjet, irəli itələməli, sıxılmış hava qəbuledicili fırlanan kompressoru olmayan reaktiv mühərrik növüdür. Aşağı sürətdə itələmə qüvvəsi (impulslar) yaratmadığı üçün yerdə olan bir təyyarəni işə sala bilmir. Yüksək sürətli uçuşlar üçün uyğundur. Kompressor və ya turbin kimi hərəkətli hissələrə malik olmayan bir mühərrik növüdür. Ramjetlər işləmək üçün əvvəlcədən sürətə ehtiyac duyur və onlar səsdən yüksək sürətlərdə işə başlaya bilərlər (M>1). Bu tip mühərriklər 5 Mach sürətinə qədər işləyirlər. Daha yuxarı sürətlərə çıxmaq üçün Scramjet mühərrikləri tələb olunur.

Güləvər (lat. Centaurea) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Baget (fr. une baguette de pain) — fransız çörəyidir.Bəzi tarixçilər, bagetin inqilabdan sonra Napoleon Bonapart tərəfindən icad edildiyini qarşıya qoyur. O günə qədər yumru bişirilən çörəklər bu haldaykən daşına bilmirdi. Rusiya səfərinə hazırlanan Fransız İmperatoru, çörəklərə incə, uzun bir şəkil verilərək əsgərlərin şalvarına dayaza bilməsini planlamışdı. Beləcə baget, Napoleonun ordularıyla bütün Avropaya yayıldı.

Qametlər (qədim yunan dilindən ετήαμετή - "evlənmək" ) — cinsi olaraq çoxalan orqanizmlərdə mayalanma zamanı başqa bir haploid hüceyrə ilə birləşən bir haploid hüceyrə. Qametlər, bədənin reproduktiv hüceyrələri də adlandırılan cinsiyyət hüceyrələridir. Morfoloji cəhətdən fərqli iki növ cinsiyyət hüceyrəsi istehsal edən və hər bir fərdin yalnız bir növ istehsal etdiyi növlərdə, qadın yumurta adlanan daha böyük bir cinsiyyət hüceyrəsi istehsal edən hər hansı bir fərddir və kişi daha kiçik bir tip meydana gətirir. Sperma və ya sperma hüceyrələri hüceyrənin hərəkət etməsinə imkan verən quyruq şəklində bir quruluş olan flaqellum sayəsində kiçik və hərəkətlidir. Buna qarşı hər yumurta və ya yumurta hüceyrəsi nisbətən böyük və hərəkətsizdir. Qısacası, bir hüceyrə bir yumurta (qadın hüceyrəsi) və ya sperma hüceyrəsidir (kişi hüceyrəsi). Heyvanlarda yumurta dişilərin yumurtalıqlarında, kişilərin testislərində isə sperma yetişir. Mayalanma zamanı zamanı sperma və yumurta birləşərək yeni bir diploid orqanizm əmələ gətirir . Qametlər bir fərdin genetik məlumatlarının yarısını, hər növün bir dənə ağırlığını daşıyır və cücərmə hüceyrəsinin iki bölünməyə məruz qaldığı və dörd hüceyrənin əmələ gəlməsi ilə nəticələnən meyoz yolu ilə yaranır . Biologiyada istehsal olunan qamet növü cinslərini təyin edir.

Raket, nadir hallarda raket (it. rocchetta – fırlanan ox) — reaktiv qüvvə ilə işləyən uçan aparat. O, ətraf mühitdən asılı olmayaraq işləyir və hətta havasız şəraitdə təcillənə bilir. Raket sözü geniş mənada tətbiq olunur, o bayramlarda istifadə olunan kiçicik raketlərdən tutmuş kosmosa uçana qədər böyük bir spektri əhatə edir. Öz idarə sisteminə malik raketlər fəzada mürəkkəb hərəkətlər edə bilir, onlar hətta uçan cismləri izləmək imkanına qadirdirlər. Atılan raketlərdən fərqli olaraq özü start götürənlər daha böyük təcillənmə vaxtına malikdirlər. Bu da gövdəyə düşən yükü azaldır. Nəticədə raketlərin gövdələrini yüngül hazırlamaq olur. İlk raket tarixi mənbələrə əsasən 1266-cı ildə Çində mövcud olmuşdur. Monqollara qarşı müharibədə çinlilər Kay-Kenq adlı raketdən istifadə etmişlər.

Ramen (yap. ラーメン, 拉麺, 老麺) - buğdadan hazırlanmış yapon əriştə şorbası. Yapon sayılsada Yaponiyaya Çindən gəlib. Yapon dilində ramen sözü Çin 拉麺 (pinyin: lāmiàn), mənşəlidir və "dartılmış makaron" mənasını verir.

Admet (q.yun. Ἄδμητος) — qədim yunan mifologiyasında Fesaliyadakı Fer kralı Feret və Periklimanın oğlu. "İliada"da (II 714 və s.) adı çəkilir. Kalidon ovunun və arqonavtların yürüşünün iştirakçısıdır. Peli üçün dəfn oyunlarının iştirakçısı olmuş, yumruq döyüşlərində yarışmışdır.

Maqbet Zeynal oğlu Bünyatov (25 dekabr 1937, Zərdab rayonu) — "Əməkdar mədəniyyət işçisi", Akademik Milli Dram Teatrının direktoru (2006–2010). Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdçüsü (2010-cu ildən) == Həyatı == Maqbet Zeynal oğlu Bünyatov 25 dekabr 1937-ci ildə Zərdab rayonun Seyidlər kəndində, ziyalı ailəsində anadan olmuşdur. Orta məktəbi bitirdikdən sonra, təhsilini Göyçay mexanikləşdirmə texnikumunda davam etdirmişdir. Texnik-mexanik ixtisası alaraq, bir müddət kolxozda işlədikdən sonra hərbi qulluğa çağırılmışdır. Hərbi xidmətdən tərxis olunduqdan sonra,Sumqayıt şəhərində əmək fəaliyyətinə başlamışdır. Sonra, 1964-cü ildə M. A. Əliyev adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutunun mədəni-maarif fakültəsinə daxil olmuş və 1970-ci ildə həmin İnstitutu bitirmişdir. İxtisası üzrə əmək fəaliyyətinə Mədəniyyət Nazirliyi sistemində, sıravi işçidən direktor və bədii rəhbər vəzifəsinədək çalışmışdır. 1966-cı ildən 1974-cü ilədək Azərbaycan Dövlət Kukla teatrında bilet satışı üzrə müvəkkildən direktor müavini vəzifəsinədək yüksəlmişdir. 1974-cü ildən 1979-cu ilədək Azərbaycan Dövlət Musiqili Komediya Teatrında sərəncamçı direktor, 1979-cu ildən 1987-ci ilədək Akademik Dram Teatrında direktor müavini, 1987-ci ildən 2003-cü ilədək Bakı Dövlət Sirkinin bədii rəhbər-direktoru vəzifəsində işləmişdir. Mədəniyyət Nazirliyinin xətti ilə bəzi dövlət səviyyəli tədbirlərin həyata keçirilməsində (Azərbaycan, Rusiya, Ukrayna, Özbəkistan, Qazaxıstan və s.) yaxından və fəal iştirak etmişdir.

Maqbet Məmmədov (9 iyun 1937, Ağdam – 14 sentyabr 2004) – coğrafiya elmləri doktoru, professor. == Həyatı == Maqbet Ədil oğlu Məmmədov 9 iyul 1937 ildə Ağdamda anadan olmuşdur.. Ağdam 1 nömrəli orta məktəbdə oxumuş, 1953–1958-ci illərdə Azərbaycan Politexnik İnstitutunun (indiki Azərbaycan Texniki Universiteti) Hidromeliorasiya fakültəsində ali təhsil almışdır. Onun ilk elmi işi 1958 ildə Tbilisidə "Zaqafqaziya ali məktəblərinin elmi konfransının materialları" məcmuəsində dərc olunmuşdur. Maqbet Məmmədov Moskva İnşaat Mühəndisləri İnstitutunun Hidravlika kafedrasının aspirantı olmuş (1962), dissertasiya müdafiə edərək (1967), texnika elmləri namizədi alimlik dərəcəsini almışdır. Maqbet Məmmədov Bakıya qayıtdıqdan sonra Elmi-Tədqiqat Su Problemləri İnstitutunda ikifazalı axın laboratoriyasını təşkil etmişdir. 60-cı illərdə Şırlan mineral suyunun Şuşa şəhərinə boru kəməriylə nəqli ilə bağlı tədqiqatların rəhbəri olmuşdur. Şimali Qafqazda mineral suların boru kəməri ilə "daşınması" məsələsi ilə bağlı Pyatiqorsk Elmi-Tədqiqat Kurortologiya İnstitutuna dəvət alan Maqbet Məmmədov bir neçə il Kislovodskda "Narzan suyunu", Yessentukidə termal suyunu və sonra da Şırlan suyunu nəql edən kəmərlərdə tədqiqat işi aparmışdır. Maqbet Məmmədov Leninqrad Dövlət Hidrologiya İnstitutunun xüsusiləşdirilmiş müdafiə şurasında "Dağ çaylarının maksimal su sərfinin yaranma şəraiti və hesablama metodları" mövzusunda dissertasiya müdafiə edib (1984), coğrafiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsinə layiq görülmüşdür. O, 1990–2004-cü illərdə Bakı Dövlət Universitetinin Hidrometeorologiya kafedrasının müdiri işləmişdir.

Maqomet Amayeviç Mamakayev (16 (29) dekabr 1910, Axçoy-Martan, Terek vilayəti – 2 avqust 1973, Qroznı) — Sovet dövlət və partiya lideri, Çeçen yazıçısı və şairi. == Həyatı == Maqomet Mamakayev 1910-cu ildə Axçoy-Martan kəndində kəndli ailəsində anadan olub. 1927-ci ildən Sov.İKP(b) üzvü seçilib. Maqomet Mamakayev Stalin adına Şərq Kommunist Zəhmətkeşləri Universitetini və Moskvadakı Ali Ədəbiyyat Kurslarını bitirib. 1930-cu ildə Sov.İKP (b) Urus-Martan rayonu komitəsinin katibi, sonra - İKP (b) Mərkəzi Komitəsinin proqram qrupunun üzvü işləmişdir. 1931-ci ildə - "Qroznı Fəhləsi" qəzetinin baş redaktor müavini kimi çalışmışdır. 1931-1934-cü illərdə Ümumittifaq Bolşeviklər Kommunist Partiyasının Çeçen vilayət komitəsində çalışmışdır. Maqomet Mamakayev 1930-1934-cü illərdə Çeçen Araşdırma Dil, Ədəbiyyat və Tarix İnstitutunun direktoru olub. 1934-1935-ci illərdə M.Mamakaev Ümumittifaq Bolşevik Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi yanında Ali Partiya İşçiləri Məktəbində təhsil alıb. Moskvadan qayıtdıqdan sonra Qroznıximstroy rəhbərinin müavini vəzifəsində çalışıb.

Maqomet Maqomed-Sultanoviç Maqomedov və ya Məhəmməd Məhəmməd Sultan oğlu Məhəmmədov (rus. Магомед Магомед-Султанович Магомедов; 11 dekabr 1987, Mahaçqala, SSRİ) — Rusiya futbolçusu, hücumçu. Özünün bütün oyun karyerasını Anji Mahaçqala futbol klubunda keçirib. Əsas heyətinin oyunçusudur. Onun ilk peşəkar çıxışı 2003-cü ildə birinci divizion matçlarında, "Anji" tərəfində olub. 2004-2005-ci illərdən Krılya Sovetov Samara klubunun futbolçusu. "Anji" komandasının prezidentinin oğludur.

Rəhmət kəndi (başq. Рәхмәт) - Rusiyanın Başqırdıstan Respublikası Əbyəlil rayonu Bayın kənd sovetliyinə daxil olan kənd. 2002-ci il ümumrusiya siyahıya alınmasına görə Başqırdıstan Respublikası Rəhmət kəndinin milli tərkibi: başqırdlar 99 %. Məsafələr: rayon mərkəzindən (Askorovo): 79 km., kənd sovetliyindən (Bayın): 12 km. ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Taşbulat): 12 km. Совет муниципальных образований Республики Башкортостан.

Ər-rahim (ər. الرحمن) — Allahın adlarından biri. Rəhman dünyada yaxşı da olsa, pis də olsa, aralarında fərq qoymadan nemətini bütün bəndələrinə verən, hamısına qarşı sonsuz mərhəmətini göstərən anlamına gəlir. Bu ad Allahın sonsuz mərhəmətini ifadə edir. Rəhman adı daha çox bu dünya ilə bağlıdır. Rəhman - mömin ya, kafir olsun bütün insanlara Allahın mərhəmət göstərməsi deməkdir. Rəhman ismi Qurani-Kərimdə 57 dəfə təkrarlanmışdır. "İstər Allah, istərsə də Rəhman deyib çağırın. Hansını desəniz (fərqi yoxdur), çünki ən gözəl adlar yalnız Ona məxsusdur. Ət-Tövbə surəsi istisna, bütün surələr Allahın bu adları ilə başlayır: “Bismilləhir-rəhmanir-rəhim”.

LORA (ivr. ‏לורה‏‎) – İsrail Aerokosmik Sənayesi tərəfindən istehsal olunan kvasiballistik raket. 400 km atış məsafəsi olan bu raketin məhv etmə dəqiqliyi 10 metrə bərabərdir. Həm gəmidən, həm də qurudan atəş açmaq qabiliyyətinə malikdir. 2018-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin arsenalına daxil edilmişdir. LORA İkinci Qarabağ müharibəsinin son günlərində həlledici rol oynamışdır. Erməni ordusunun Şuşadakı qüvvələri gücləndirmək üçün istifadə etdiyi və Laçında yerləşən körpünün partladılmasında LORA-dan istifadə edilsə də, körpüyə ancaq minimal zədə vura bilmişdir.

Lamet - Laos və Tailandda, Nantxa çayının hövzəsinin cənub hissəsində yaşayan mon-kxmer xalqı. Lamet dili Avstoasiya dilləri ailəsinin mon-kxmer qolunun palaunq - va qrupuna mənsubdur. Şərti olaraq dağ kxmerləri qrupuna daxildirlər. Bəzi mənbələrə əsasən lametlərin sayı 20 min nəfərə yaxındır. == Din == Lametlər arasında animizm, buddizm və ənənəvi dini inamlar geniş yayılmışdır. lametlərdə musiqi folkloru da inkişaf etmişdir. == Əsas məşğuliyyətləri == Lametlər primitiv əkinçilik üsulu olan kəsmə-yandırma əkinçilik, balıqçılıq, ovçuluq, yığıcılıq və sair təsərrüfüt fəaliyyəti ilə məşğuldurlar. == Mənbə == * Чеснов Я. В. Ламет // Народы и религии мира / Глав. ред. В. А. Тишков.

Bəzən bir tədqiqat raket adlanan bir səsli raket alt-orbital uçuş zamanı ölçmə aparmaq və elmi təcrübələri yerinə yetirmək üçün hazırlanmış bir alət daşıyıcısıdır. Raketlər Yerin səthindən 50 metrdən 1500 kilometrədək (31 -932 mil) cihazları aparmaq üçün istifadə olunur; ümumiyyətlə hava balonları və peykləri arasındakı hündürlük (balonların maksimal hündürlüyü təxminən 40 km) və peyklər üçün minimum hündürlük isə təqribən 120 km (75 ml)-dir. Səsli raketlər tez-tez hərbi artilleriyada raket mühərrikləri kimi istifadə edilir. NASA müntəzəm olaraq ekso-atmosfer bölgəsində 100– 200 km arasında (62 və 124 mil) 270-450 kiloqram olanTerrier Mk 70-i uçurtdu. Terimin mənşəyi dənizçilik lüğətlərindən irəli gəlir, beləki suyun dərinliyini ölçmək üçün gəmidən suyun içərisinə ağırlıqlı bir ip atmaq lazımdır. Termin özünün etimoloji kökləri Portuqaliyalı, İtalyan, İspan və Fransız sözü olub "sonda" və "sonde" kimi səsləndirilir. Raket kontekstində səsləndirilməsi ölçən qəbuletməyə ekvivalentdir. Səslənən raketin əsas elementləri bərk yanacaqlı raket motorudur və elmi yüküdür. Daha böyük, yüksək hündürlükdə raketlərin səmərəliliyinin artırılması və yük qabiliyyətini artırmaq üçün 2-3 mərhələ vardır. Ortalama uçuş müddəti 30 dəqiqədən azdır, adətən 5- 20 dəqiqə arasındadır.

Nasr — Pakistan istehsalı olan "Xatf-9" və ya "Nasr" adlandırılan raket yer-yer tipli raketdir. Bu raket sistemi 60-km dək hədəfləri məhv etməyə qadirdir. Bundan əlavə, raket sistemi əsasən düşmənin raket əleyhinə olan müdafiə sistemlərini və əhəmiyyətli inzibati obyektlərini məhv etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. Bu raketlərin varlığı ilə bağlı 2011-ci ildə mətbuatda ilk məlumatlar yayılmışdı. 2013-cü ildə isə Pakistan bu sistemi öz inventarına daxil etdi. Raket ilk dəfə 19 aprel 2011-ci ildə sınaqdan keçirilib. "Nasr" yer-yer tipli raket düşmənin 60 km dək uzaqlıqda olan hədəflərini məhv etməyə qadirdir. Həmçninin adi döyüş başlığından əlavə, nüvə döyüş başlığıda daşıya bilir. "Nasr" yer-yer tipli raketin dəqiqliyi çox yüksək olduğu bildirilir. Əlavə olaraq sistemə hədəfi dəqiq məhv etmək üçün elektro-optik cihazda təchiz olunub.

Proton (UR-500, "Proton-K", "Proton-M") — Rusiya daşıyıcı raketi. Raketdən ağır yüklərin kosmosa çıxarılması üçün istifadə olunur. Proton avtomatlaşdırılmış kosmik aparatları həm Yerin orbitinə, həm də açıq kosmosda uzaq məsafələrə daşıya bilir. "Proton" XX əsrin 60-cı illərinin əvvəlində yaranmışdır. Əvvəlcə Raket 2 proqramı çərçivəsində 30–100 meqaton mərmilərin kontinentlərarası nəqli üçün nəzərdə tutulan raket kimi layihələndirilmişdir. 1965-ci ildə bu məqsəddən yayınaraq aya uçuş proqramı daxilində kosmosa uçan raket kimi inkişaf etdirilir. 16 iyul 1965-ci ildə ilk alınmayan startından sonra onun üzərində çoxlu sayda təkmilləşdirmə işləri aparılır. Hazırda bu raket dünyada ən etibarlı daşıyıcı sayılır. Çatışmayan cəhəti ətraf mühitə mənfi təsir göstərən hipergolen və toksik qaz qarışıqlarıdır. 2000-ci illərin ortalarından etibarən Proton raket-daşıyıcısının yeni modifikasiya olunmuş variantı Proton-M həm Rusiyaya məxsus kosmik aparatların, həm də xarici kommersial kosmik yüklərin kosmosa çatdırılması üçün istifadə olunur.

Qamət (fars. قامت‎‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Urmiya şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 63 nəfər yaşayır (20 ailə).

Qanadlı raket — pilotsuz idarə olunan uçuş aparatı. Qanadlı raketlər trapesiya formalı qanadı orta hissədə yerləşən monoplan və raketdən ibarətdir. Qanadlı raket təyyarə mərmi də adlanır. Hazırda dünyanın bir çox ölkələrində istehsal olunan müasir qanadlı raketlərdən strateji hücum vasitəsi kimi istifadə edilməsi nəzərdə tutulur. Məsələn, uçuş uzaqlığı 2500 km olan "Tomaqavk" qanadlı raketi sualtı qayıqlardan və gəmilərdən, AGM-86A tipli qanadlı raket isə strateji bombardmançı təyyarələrdən buraxıla bilər. Öz mühərrikinin köməyi ilə uçan qanadlı raketlər də var. Qanadlı raketin əsas xüsusiyyəti onun alçaq uçmaq (30–100 m) və hədəfi dəqiq vurma qabiliyyətidir.

Raket adası — Sedov arxipelaqı qrupuna daxildir. İnzibati cəhətdən Krasnoyarsk diyarının Taymır Dolqan-Nenes rayonu ərazisində yerləşir. Kara dənizində, Demyan Bednıy adalarının mərkəzində, Komsomoles adasından 8,2 km şimal-qərbdə yerləşir. Raket adasından şimal-qərbdə Utyonok adası və 1,4 km şərqdə Qlavnıy adası yerləşir. Uzunluğu 1,3 kilometr, eni isə 450 metr təşkil edir. Ada quruluşuna görə bu cür adlandırılmışdır. Adanın böyük hissəsini elədə böyük olmayan qaya əhatə edir. Burada göl və çay yoxdur.

Raket silahı məhvedici vasitənin lazımı məqsədə çatdırılması üçün tətbiq olunan silah növüdür. Reaktiv mühərriklə işləyən, yönəldici sistemə malik pilotsuz mərmilər, yerdə, göydə, dənizdə hədəfləri vurmaq üçün tətbiq edilən müxtəlif raket komplekslərinin toplusunu buna misal göstərmək olar. Raket silahının tərkib hissələrinə aşağıdakılar daxildir: İdarəetmə sisteminə malik mərmilər üçün raket daşıyıcılar, Buraxma qurğuları, Texniki təchizat vasitələri, nəqletmə və saxlama. Daşıyıcı sistemlərinə görə bölünürlər: “Yer hədəfi əleyhinə” “Yer-yer” “Tank əleyhinə” “Hava hədəvi əleyhinə” “Yer-göy” “Göy-göy” “Raket əleyhinə” “Dəniz hədəfi əleyhinə” “Süni peyk əleyhinə” və s. Kiçik ölçülü raketlər daşıyıcısız olub əsgərlər tərəfindən daşına bilirlər. Məsələn “Stinger” raketini əsgər boynunda oturtmaqla havada uçan təyyarəni vura bilmək imkanına malikdir. Raket silahların hədəfi axtarma sisteminin təsir əhatəsi başqa uçan aparatlara nisbətən məhdud olduğundan, kombinasiya edilmiş sistemlərdən də istifadə edirlər. İlkin olaraq raket təxmini olaraq hədəf istiqamətində buraxılır və sonra havada onunla idarəetmə sistemi arasında informasiya əlaqəsi nəticəsində hərəkət trayektoriyası korreksiya edilir. Sonuncu mərhələdə raketin öz sisteminin köməyi ilə hədəf dəqiq nişanlanır.