Поиск по словарям.

Aydos qalası və ya digər adıyla Keçi qalası — Türkiyənin İstanbul ilinin Sultanbəyli mahalındakı 325 metrlik Aydos zirvəsində olan qala. Ətrafıyla birlikdə birinci dərəcədə arxeoloji abidə elan edilmişdir. == Tarixi == Qala Şərqi Roma İmperatorluğu dövründə inşa edilmişdir. O zamanki adı olan "Aetos" (Αετός), Yunancada "qartal" mənasını verməkdəydir. Bu ad, günümüzə qədər çox kiçik dəyişikliklə qorunmuşdur. XI əsrdə türklərin Konstantinopolisə (indiki vaxtda İstanbul) yaxınlaşmaları ilə qalanın əhəmiyyəti artdı, ancaq Səlib yürüşlərinin başlamasıyla türklər bölgədən ayrıldılar. XIII əsrin sonlarında bölgədə, yenidən mübarizələr başladı. 1326-1328-ci illərdə Kocaeli yarımadasının böyük bir qismi Osmanlı imperatorluğu suverenliyinə girmişdi. Bu dövrdə iki dövlət arasındakı sərhəd, Aetos-Pentikion (indiki vaxtda Pendik) xətti üzərində idi. Aşıq Paşazadənin yazdığı məlumatlara görə, Osmanlı sultanı Orxan Qazi, qalanın alınması üçün Abdurrahman Qazi, Akça Qoca və Qonur Alpı göndərmişdir.

Pafos (yun. Πάφος türk.Baf) - Kipr adasının cənub-qərb hissəsində yerləşən bir şəhər.Şəhər eyniadlı inzibati rayon mərkəzidir. (Kipr Respublikasının 6 rayonlarından biri). Mifologiyaya görə, Pafos yunan sevgi tanrısı Afroditanın vətənidir.51 ildə(e.ə)şəhərdə Kiprin məşhur natiqi Mark Tulliy Çiçero yaşayırdı. Pafos UNESCO Ümumdünya mədəni və təbii irs siyahısına əlavə edilir.Şəhərin yaxınlığında Beynəlxalq hava limanı yerləşir. == İqlimi == Pafos şəhəri noyabr və mart aylarında yüksək yağıntı ilə müşahidə olunan, Aralıq dənizi iqliminə malikdir. Yayda,xüsusilə iyul və avqust aylarında yağış yağmır.Orta rütubət 85%-dir. Təxminən hər 10 ildə bir qar yağır. Qar tez əriyir. Sonuncu dəfə güclü qar yağıntısı şəhərin mərkəzində 2001-ci ilin qışında müşahidə olunub.

Patnos — Ağrı ilinin ilçəsi.

Afrika bəbiri (lat. Panthera pardus pardus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin yırtıcılar dəstəsinin pişiklər fəsiləsinin panter cinsinin bəbir növünə aid heyvan yarımnövü.

Meşəgilası (lat. Prunus subg. Padus) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin gavalı cinsinə aid bitki növü.

Pafos (yun. Πάφος türk.Baf) - Kipr adasının cənub-qərb hissəsində yerləşən bir şəhər.Şəhər eyniadlı inzibati rayon mərkəzidir. (Kipr Respublikasının 6 rayonlarından biri). Mifologiyaya görə, Pafos yunan sevgi tanrısı Afroditanın vətənidir.51 ildə(e.ə)şəhərdə Kiprin məşhur natiqi Mark Tulliy Çiçero yaşayırdı. Pafos UNESCO Ümumdünya mədəni və təbii irs siyahısına əlavə edilir.Şəhərin yaxınlığında Beynəlxalq hava limanı yerləşir. == İqlimi == Pafos şəhəri noyabr və mart aylarında yüksək yağıntı ilə müşahidə olunan, Aralıq dənizi iqliminə malikdir. Yayda,xüsusilə iyul və avqust aylarında yağış yağmır.Orta rütubət 85%-dir. Təxminən hər 10 ildə bir qar yağır. Qar tez əriyir. Sonuncu dəfə güclü qar yağıntısı şəhərin mərkəzində 2001-ci ilin qışında müşahidə olunub.

Paide (Paide), keçmiş Vaissenştayn (alm. Weißenstein‎ — Ağ daş) — Estoniyanın mərkəzində şəhər, Yarvamaa bölgəsinin inzibati mərkəzi. Soyuq müharibə zamanı, burada Koigi sovet aviabazası yerləşirdi. Şəhərdə eyniadlı Livon ordeni tərəfindən tikilmiş qəsr ucalır. == Qardaşlaşmış şəhərlər == Paide 8 şəhərlə qardaşlaşıb: Almaniya Annaberg-Buchholz İsveç Håbo Finlandiya Hamina Çexiya Havirjov Litva Majeykyay Ukrayna Pereyaslav Latviya Saldus ABŞ Vestminster (Merilend) == Etimologiya == Paydenin alman adı Weissenstein (əslində aşağı alman dilində Wittenstein və ya Wittensten) "ağ daş" deməkdir. Bu ad Payde qalasının inşasında istifadə olunan əhəng daşından götürülmüşdür. Latın tərcüməsi Albus Lapis də istifadə edilmişdir. Estoniya adı Payde ilk dəfə 1564 -cü ildə Payda olaraq qeyd edildi və paas, pae "kireçtaşı" sözündən yarandığı düşünülür. == Görməli yerlər == Livoniya Ordeninin ustası Konrad von Mandernin əmri ilə Paide şəhərində 1265 və ya 1266 -cı illərdə bir qala tikilmişdi. Əvvəldən yerli Tall Hermann qülləsi və ya Vallitorn olaraq bilinən mərkəzi qüllənin ətrafında inşa edilmişdir.

Plyos (rus. Плёс) — Rusiya Federasiyasında yerləşən şəhər, İvanovo vilayətinə daxildir.

Conatan Teydor (ing. Jonathan Tydor) - ABŞ ssenaristi, prodüseri və rejissorudur.

Bəbir və ya Qaplan (lat. Panthera pardus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin yırtıcılar dəstəsinin pişiklər fəsiləsinin panter cinsinə aid heyvan növü. Bədəninin uzunluğu 120-170 sm-dək, quyruğu 95 sm-ə qədər, iri fərdlərinin kütləsi 32-60 kq, erkəklərin kütləsi 75 kq-dək, dişilərinki bir qədər az olur. Erkək fərdlər adətən dişilərdən iri olur. Bədəni əzələli, ayaqları nisbətən qısa, xəzi sıx, yumşaq, sarı, yaxud kürən rəngli və qara xallıdır. Ayaqları uzun olmadığından o, alçaqboylu görünür. Uzun sıçrayışlarla şikarını qovarkən quyruğu bədənin tarazlığını tənzim edir. Pəncələri güclü və əzələlidir. Bəbir yüngüllük, çeviklik və zəriflik təcəssümüdür. O, çox zərifcəsinə hündür daşların, qayaların üzərinə sıçrayır.

Pardosa azerifalcata - Pardosa cinsinə aid hörümçək növü. Azərbaycanın endemik canlısıdır.

Passos Maya (port. Passos Maia) — Braziliyanın Cənub regionunun Santa Katarina ştatında yerləşən bələdiyyədir. 2006-cı il məlumatlarına əsasən bələdiyyənin əhalisi 5900 nəfərdir. Ərazisi 614,432 кm²-dir. Bələdiyyənin ərazisi daxilində Araukarias Milli Parkı yerləşmişdir. 2005-ci ildən 12841 hektarlıq (31730 akrlıq) ərazi mühafizə altına alınmışdır.

Killah P (tam adı: Pavlos Fissas; yun. Παύλος Φύσσας; d. 10 aprel 1979, Afina, Yunanıstan — 18 sentyabr 2013, Afina, Yunanıstan) — Yunanıstan repçisi. == Həyatı == === Erkən illəri === === Ölümü === 2013-cü il sentyabrın 17-də Pavlos həyat yoldaşı və 8-10 nəfərlə Afinanın Keratsini rayonunda futbol oyununa baxmaq üçün kafeyə getmişdi. Həmin gecə saat 23:57 radələrində polisə Keratsinidə beysbol bitaları ilə silahlanmş 50 nəfər dəstə haqqında zəng olunmuşdu. Dəstə "Coral" kafe-mağazasına tərəf gedirdi. Saat 23:59-da 8 nömrəli polis dəstəsinə kafeyə girmə təlimatı verildi. Polis kafeyə daxil olanda, artıq 30 nəfər artıq küçədə toplanmışdı və Talsdari prospektinə doğru qaçmağa başladılar, harada ki, 60 nəfərdən ibarət bir dəstə artıq yığılmışdı. Orada polis Pavlosu bıçaq yaraları ilə tapdı. Pavlos huşunu itirməmişdən əvvəl, hadisə yerində olan Giorgios Rupakiası hücüm edən şəxs kimi göstərmişdir.

Qavdos adası- (yun. Γαύδος)- Aralıq dənizində Yunanıstana məxsus ada. == Əsas xüsusiyyəti == Krit periferiyasının Qavdos əyalətinə aiddir. Tripiti burnu Yunanıstanın və Avropanın ən cənub nöqtəsi hesab edilir. == Coğrafi mövqeyi == Krit adasının cənubundan 35 km məsafədə yerləşir. Adanın sahəsi-27 кm²-dir. Dəniz səviyyəsindən ən hündür nöqtəsi isə 345 m-dir. 2011-ci ildə aparılan əhali siyahıya alınmasına əsasən adadın 152 nəfər əhalisi vardır. Belə ki, bu ada Krit adalarının içərisindən ən çox əhalisi olan bu adadır. Buranın əhalisi əsasən kənd təsərrüfatı ilə məşğul olur.

Robert Qardos (16 yanvar 1979, Budapeşt) — Avstriyanı təmsil edən stolüstü tennisçi. == Karyerası == Robert Qardos Avstriyanı 2008-ci ildə Pekin şəhərində baş tutan XXIX Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib və fərdi turnirdə 33-cü, Komanda turnirində isə 4-cü pillənin sahibi olub. Daha sonra Robert Qardos Avstriyanı 2012-ci ildə London şəhərində baş tutan XXX Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib və Komanda turnirində 5-ci pillənin sahibi olub. Robert Qardos Avstriyanı 2016-cı ildə Rio-de-Janeyro şəhərində baş tutan XXXI Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib və fərdi turnirdə 33-cü pillənin sahibi olub.

Robert Qardos (16 yanvar 1979, Budapeşt) — Avstriyanı təmsil edən stolüstü tennisçi. == Karyerası == Robert Qardos Avstriyanı 2008-ci ildə Pekin şəhərində baş tutan XXIX Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib və fərdi turnirdə 33-cü, Komanda turnirində isə 4-cü pillənin sahibi olub. Daha sonra Robert Qardos Avstriyanı 2012-ci ildə London şəhərində baş tutan XXX Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib və Komanda turnirində 5-ci pillənin sahibi olub. Robert Qardos Avstriyanı 2016-cı ildə Rio-de-Janeyro şəhərində baş tutan XXXI Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib və fərdi turnirdə 33-cü pillənin sahibi olub.

Daniel Payps (ing. Daniel Pipes, 9 sentyabr 1949, Boston) — Amerikalı tarixçi, publisist, yazıçı və siyasi şərhçi, İslam və Yaxın Şərq münaqişəsi üzrə mütəxəssis . == Bioqrafiyası == Harvard Universitetinin tarixçisi və Kremlinologiyaçı Riçard Payps və həyat yoldaşı İrenanın oğlu, Massaçusetsin Boston şəhərində 9 sentyabr 1949-cu ildə anadan olub, 1939-cu ildə Polşadan ABŞ-yə köçmüşdülər. 1967-ci ildə Harvard Universitetinə daxil oldu və 2 il riyaziyyat oxudu, sonra ixtisasını dəyişdirməyə qərar verdi və orta əsr İslam tarixi daxil olmaqla tarix öyrənməyə başladı. Vyetnam müharibəsinə qarşı solun nümayişlərini yersiz hesab etməsi ilə digər tələbələrdən seçilirdi . Üç il Misirdə olmaqla altı il xaricdə təhsil aldı. 1971-ci ildə bakalavr dərəcəsini, 1978-ci ildə isə fəlsəfə doktoru (Ph.D) almışdır . Çikaqo, Harvard Universitetində və ABŞ Hərbi Dənizçilik Kollecində dərs demişdir. O, eyni zamanda ABŞ hökumətində müxtəlif vəzifələrdə çalışmışdı, bunlardan ikisi də ABŞ Prezidenti Corc Buş tərəfindən təyin olundu: Beynəlxalq Elmlər Şurasının sədr müavini. Fulbrayt və Amerika Sülh İnstitutunun idarə heyətinin üzvüdür.

Adi meşəgilası (lat. Prunus padus) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin gavalı cinsinə aid bitki növü. == Ümumi yayılması == Rusiya, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Türkiyə, Çin, Koreya, Yaponiya və Monqolustanda təbii arealları vardır. == Azərbaycanda yayılması == Orta və yuxarı dağ qurşaqlarında (Laçın, Ağdərə, Naxçıvan MR) nadir hallarda rast gəlinir. == Statusu == Azərbaycanda nadir və nəsli kəsilmək təhlükəsində olan bitki növüdür. CR A2abc;C1. == Bitdiyi yer == Aşağı və orta dağ qurşaqlarında quru bozqırlaşmış daşlıqayalı yamaclarda yayılmışdır. == Təbii ehtiyatı == Azərbaycanda dar bir arealı vardır. == Bioloji xüsusiyyətləri == Adi meşə gilası təbiətdə hündürlüyü 6–7 m-ə qədər olan ağacdır. Bitkinin qabığı qaramtıl boz rəngdə olur.

Adi meşəgilası (lat. Prunus padus) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin gavalı cinsinə aid bitki növü. == Ümumi yayılması == Rusiya, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Türkiyə, Çin, Koreya, Yaponiya və Monqolustanda təbii arealları vardır. == Azərbaycanda yayılması == Orta və yuxarı dağ qurşaqlarında (Laçın, Ağdərə, Naxçıvan MR) nadir hallarda rast gəlinir. == Statusu == Azərbaycanda nadir və nəsli kəsilmək təhlükəsində olan bitki növüdür. CR A2abc;C1. == Bitdiyi yer == Aşağı və orta dağ qurşaqlarında quru bozqırlaşmış daşlıqayalı yamaclarda yayılmışdır. == Təbii ehtiyatı == Azərbaycanda dar bir arealı vardır. == Bioloji xüsusiyyətləri == Adi meşə gilası təbiətdə hündürlüyü 6–7 m-ə qədər olan ağacdır. Bitkinin qabığı qaramtıl boz rəngdə olur.

Pafos: Pafos (yun. πάθος — hiss, emisiya) — ritorika termini. Pafos (yun. Πάφος, türk. Baf) — Kiprdə şəhər. Pafos — mifoloji personaj.

Pafos qəsri ― Kiprdə, Pafos limanının kənarında yerləşən qəsr. Orijinal Bizans qəsri qərbdə Saranta Kolones qəsrindən 600 metr qərbdə yerləşirdi və 1222-ci ildə baş verən zəlzələ nəticəsində tamamilə dağılmışdır. İndiki qəsr limanı qorumaq üçün XIII əsrdə Kipr kralları tərəfindən tikilmiş iki qüllədən biri idi. Şərq liman qülləsi 1491-ci il zəlzələsi nəticəsində dağılsa da, dağıntıları liman divarı boyunca hələ də görülə bilər. 16-cı əsrin ortalarında liman qəsri Venesiya Respublikası tərəfindən dağıdıldı. 1592-ci ildə Osmanlılar adanı tutduqdan sonra onu bərpa etdi və möhkəmləndirdi. Qəsrin girişindəki ağ mərmər lövhə (150 × 40 sm), Kiprin Türk komandiri Əhməd Paşa (1589-1593) tərəfindən 1592-ci ildə yenidən qurulmasına işarə edir. 1878-ci ildə Pafos qəsrinin hərbi məqsədlər üçün istifadəsi dayandırıldı və ingilis dövründə duz anbarı olaraq istifadə edildi. Qəsr 1953-cü il zəlzələsində zərər gördü və təmir işləri 1969-cu ilə qədər tamamlandı. Pafos qəsri 21 iyul 1974-cü ildə Türk hava və dəniz qüvvələri tərəfindən Pafos limanının bombardmanı zamanı da zərər görsə də, ciddi ziyan görməmişdi.

Torinyan burnu (isp. Cabo de Palos}}) — İspaniyanın cənub-şərqində yerləşən burun. İnzibati baxımından Mursiya vilayətinin Kartahena inzibati vahidliyinə daxildir. Burun Avropa materikinin ən böyük laqunu olan Mar-Menor və qumlu La-Manqa dilindən cənub-şərqindəyerləşirBueun qayalıdır və Kordiler-Bekita dağ sisteminin şimal qutaracağını təşkil edir. Palos Kosta-Kalidanın bir hissəsi olsa belə onun sahilləri daşlı və sıldırımlıdır. Burundan şərqdə Ormiqas adası yerləşir (Islas Hormigas)Hələ antik dövrdə Böyük Plini və Postumius Festus Avienus burunda Ball Hamon məbədinin olması haqqında məlumat vermişdir. Roma və Karfagen anlaşmalarında əsrarəngiz burunlardan biri olaraq adı keçir. XVI əsrdə İspaniya kralı II Filipp Bərbər dəniz quldurlarından qorunmaq məqsədi ilə burada istehkam inşa etdirmişdir. 31 yanvar 1865-ci ildə burunda mayak inşa edilmişdirBurun iki dəniz döyüşünün baş verməsi baxımından xatırlanılır.

Pardo braziliyalılar,Coğrafiya və Statistika İnstitutu (IBGE) tərəfindən Braziliya siyahıyaalmasında istifadə edilən dəri rəngi və ya irq kateqoriyasıdır. Pardo qəhvəyi rəngin müxtəlif çalarlarını təsvir edən Portuqalca terminidir. Digər kateqoriyalar branco (ağ), negro (qara), amarelo (sarı) və indigena (yerli). == Tərif == Pardo anlayışı Portuqalca "qəhvəyi" Braziliya 1950-ci ildən Coğrafiya və Statistika İnstitutu və yolu ilə istifadə edilmişdir. == Əhali == Pardo əhalisi 20-ci əsrdə sürətlə artdı. 1940-cı ildə braziliyalıların 21,2%-i pardo kimi təsnif edildi. 2000-ci ildə əfv olunanlar ümumi əhalinin 38,5%-ni təşkil edirdi və bu əhali ildən-ilə artmağa meyllidir. 2010-cu ilə qədər əvvəllər əsasən ağ əhaliyə malik olan Braziliya indi Pardo və qaradərili əhali ilə balanslaşdırılmışdı. Ağ sakinlərin nisbəti 48%, Pardo və Qaralar isə müvafiq olaraq 43% və 7,5% təşkil edir. Pardo bölgüsü Braziliyanın şimalında 64%, şimal-şərqdə 58% və Orta Qərbdə 43,7% təşkil edir.

Pikes Peak, Amerika Birləşmiş Ştatlarının Kolorado əyalətindəki Rocky Dağlarında yerləşən bir zirvədir. Dağ Colorado Springsdən 19.3 km cənubda yerləşir və 4.302 metr hündürlükdədir. Amerikalı tədqiqatçı Zebulon Pikenin adını daşıyır. Pikes Peak, xüsusilə illik Pikes Peak International Hill Climb avtoyarışı ilə məşhurdur. Dağ həm də xizək kurortuna ev sahibliyi edir. Pikes Zirvəsi 1961-ci ildən Milli Tarixi Abidə elan edilmişdir.

Adi meşəgilası (lat. Prunus padus) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin gavalı cinsinə aid bitki növü. == Ümumi yayılması == Rusiya, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Türkiyə, Çin, Koreya, Yaponiya və Monqolustanda təbii arealları vardır. == Azərbaycanda yayılması == Orta və yuxarı dağ qurşaqlarında (Laçın, Ağdərə, Naxçıvan MR) nadir hallarda rast gəlinir. == Statusu == Azərbaycanda nadir və nəsli kəsilmək təhlükəsində olan bitki növüdür. CR A2abc;C1. == Bitdiyi yer == Aşağı və orta dağ qurşaqlarında quru bozqırlaşmış daşlıqayalı yamaclarda yayılmışdır. == Təbii ehtiyatı == Azərbaycanda dar bir arealı vardır. == Bioloji xüsusiyyətləri == Adi meşə gilası təbiətdə hündürlüyü 6–7 m-ə qədər olan ağacdır. Bitkinin qabığı qaramtıl boz rəngdə olur.

Alfred Hayoş (mac. Alfréd Hajós; 1 fevral 1878[…], Budapeşt – 12 noyabr 1955[…], Budapeşt) — Macar üzgüçü və memar. Müasir Olimpiya oyunlarının ilk üzgüçü çempionu və Macarıstanın ilk Olimpiya çempionudur. Tək oyunlarda heç bir digər üzgüçü belə bir yüksək nəticə göstərməmişdir. == Həyatı == Alfred Hayoş Macarıstanın paytaxtı Budapeşt şəhərində anadan olmuşdur və əsl adı Arnold Quttmann idi. 13 yaşı olarkən atası Dunay çayında boğulduqdan sonra mükəmməl bir üzgüçü olacağına söz verdi. İdmançı karyerasında özünə macar adı olan Hayoş (Macarıstanda üzgüçü) təxəllüsünü götürdü. 1896-cı ildə Afinada oyunları keçirilən zaman Hayoş memarlıq fakültəsində təhsil alırdı. Universitetdə ona oyunlarda iştirak etmək üçün icazə verdilər, lakin bu zaman bir sıra çətinliklər meydana çıxdı. O, oyunlardan sonra Politexnik Universitet Dekanlığına geri dönərkən dekan Olimpiya oyunlarındakı uğuruna görə Hayoşu təbrik etmədi və əvəzində isə belə dedi: "Sənin medalların məni maraqlandırmır, amma cavablarını növbəti imtahanınızda eşitmək istərdim".

Aydaş silsiləsi — Culfa rayonu ərazisində cənub-qərb yamacı sıldırımlı alçaqdağlıq silsilə. Zəngəzur silsiləsinin cənub-qərb ətəyində, Dəmirlidağ-Göydağ qolunun davamında yerləşən Darıdağ (Dağüstü) silsiləsinin şimal istiqamətli Şahqaraş qolundan şərqə ayrılan Ağlar şaxəsinin eyniadlı ayrılması. Qaradərəçayın sağ sahili boyu onun sağ qolları arasında şimal-qərb istiqamətində uzanır. Ən yüksək zirvəsinin hünd. 1160,0 m, ümumi uzunluğu 4 km-dir. Alt Eosenin İpr mərtəbəsinə aid Arısu və Gilançay lay dəstələrinin çökmə və qismən də vulkanogen-çökmə süxurlarından təşkil olunmuşdur. Tektonik cəhətdən Ordubad qarılma zonasının Paradaş seqmentinin cənub-qərb cinahına aid Darıdağ-Aza qalxımının geniş şimal-şərq qanadını mürəkkəbləşdirən ikinci dərəcəli eyniadlı maili sinklinalın cənub-qərb qanadında yerləşir.

Ağdöş ayı, Himalay ayısı - ayılar fəsiləsindən yırtıcı məməli heyvan. Uzunluğu 1,7 metr, çəkisi 150 kiloqramadək olur. Cənub-Şərqi Asiyada, Hindiquş və Himalay dağlarında, Tibetin cənub hissəsində, Şərqi Asiyanın cənubunda, Uzaq Şərqin cənubundakı meşələrdə yaşayır. Ağaclara yaxşı dırmaşır. Yaşadığı arealın şimalında ağac koğuclarında qışlayır. Nəsli kəsilmək təhlükəsi var. Azərbaycan ərazisində Alt, Orta və Üst Pleystosen çöküntülərində Ağdöş ayının elmə məlum olmayan növünün ((Selenoarctos Karabach) qalıqları tapılmışdır.

Adi kirpilər cinsi (lat. Erinaceus)-Orta ölcülüdür. İri başında iynələr “yivlə” iki hissəyə bolünmüşdür. Onlar səthi hamardır. Rəngi qonurumtul və açıq zolaqların növbələnməsindən ibarətdir. İrəli qatlanmış qulağı başın uzunluğunun yarısından qısadır.Cinsin arealı Avropa, Asiya və Afrikada geniş əraziləri əhatə edir. 40 qədər növü var. Qafqazda yalnız bir növü yaşayır. == Xarici görünüşü == Kütləsi 426-1305 q, bədəninin uzunluğu 200-352, quyruğu 20 -41, pəncəsi 35-47.9 mm olan iri heyvanlardır. İynəli zirehinin rəngi çox muxtəlif olub açıq bozdan qara qonura qədər dəyişir.

Ağdöş qaratoyuq (lat. Turdus torquatus) — qaratoyuqlar fəsiləsinin qaratoyuq cinsinə aid heyvan növü.

II Layoş, həmçinin II Lüdovik və Lüdviq Yagellon (mac. Lajos, çex. Ludvík Jagellonský, xorv. Ludvík II. Jagelović; 1 iyul 1506, Buda – 29 avqust 1526) — Macarıstan, Bohemiya krallığı və Xorvatiyaya 1516-1526-cı illərdə rəhbərlik etmiş macar əsilli kral. II Layoş 1506-cı ildə Budapeşt şəhərində anadan olmuşdur. Atası kral II Vladislavın 1516-cı ildə vəfat etməsindən sonra taxta çıxmışdır. Hakimiyyətini gücləndirmək üçün Habsburq kraliçası Mariya Habsburq ilə evlənmişdir. Layoş gənclik dövründə Müqəddəs Roma imperiyasının imperatoru I Maksimilian ilə tez-tez görüşüb müxtəlif mövzulu söhbətlər aparmışdır. Osmanlı imperiyasının artan gücünü qəbul etmək istəməyən II Layoş Sultan Süleyman Qanuni tərəfindən qoyulan vergiləri ödəməkdən imtina etmişdir. Aparılan danışıqlardan sonra bir nəticə əldə olunmamış və tərəflər arasında müharibə başlamışdır.

Kadoş burnu — Qara dəniz sahillərində, Tuapse yaxılığında yerləşən burun. Burun Aqoy kəndi ilə Tuuapse şəhəri arasında yerləşir. Kadoş burnu yaxınlığında Kiselyov qayası vardır. Milyon il əvvəl tektonik hərəkətlər sayəsində okean dibinin qalxması ilə meydana gəlmişdir. Burun ərazisində qədim insanın izlərinə və əmək aləıtlərinə rastlanılmışdır. Qədim insan məskəninin yaşı 335 min il olaraq qiymətləndirilir. Kadoş burnu birtki örtüyü ilə zəngindir. Burada müxtəlif növ quş, ilan və həşaratlara rastlamaq mümlkündür.

Layoş Battyani (mac. Batthyány Lajos, 10 fevral 1807, Bratislava – 6 oktyabr 1849, Peşt[d], Peşt medyesi) — Macarıstan dövlət xadimi, Macarıstanın ilk baş naziri . == Həyatı == Layoş Battyani 10 fevral 1807-ci ildə Pozoni şəhərində (hal-hazırda Bratislava) anadan olmuşdur. Battyaninin atası qraf Jozef Şandor Battyani, anası isə Barbola Skerles idi. Kiçik yaşlarında valideynləri boşanan Battyani anası və qardaşı ilə birlikdə Vyanaya köçüb burada yaşamağa başlayırlar. Burada anası onu yatılı məktəbə yerləşdirir. 16 yaşında məktəbi bitirən Batyani Zaqrebdə yerləşən Akademiyaya qəbul olaraq 1826-cı ilə qədər burada təhsil almışdır. 1826-cı ildə bir vəzifə ilə bağlı İtaliyaya göndərilən Batyani tezliklə leytnant vəzifəsinə yüksəlir və hüquq dərəcəsi alır. 1834-cü ilin dekabr ayında Batyani Antonia Ziçi adlı bir qadınla ailə həyatı qurmuş və bu evlilikdən 3 övladı dünyaya gəlmişdir. == Siyasi fəaliyyəti == 1839-1840-cı il parlamenti ilə Battyani faəl siyasi hayata daxil oldu və müxalifətin liderinə çevrildi.