Поиск по словарям.

Risk — dəyər kəsb edən hər hansı bir obyektin, vəsaitin, və s. itirilmə ehtimalıdır. Risk arzuolunmaz bir hadisənin başvermə, yaxud gözlənilən bir hadisənin baş verməməsi ehtimalıdır. Risk neqativ nəticələnə biləcək hər hansı hərəkət, yaxud hərəkətsizliklərdir. Risk hər hansı bir işin, hərəkətin nəticəsinə 100% dəqiqliklə əmin olmadıqda meydana çıxır. Riskin bir sıra xarakterik xüsusiyyətləri var: 1. Qeyri-müəyyənlik: risk, ancaq hadisələrin gedişatının bir neçə istiqamətdə inkişaf etmə ehtimalı olduqda mövcuddur; 2. Zərər: risk, ancaq hadisələrin gedişatının itkiyə (ziyana), yaxud digər neqativ nəticələrə səbəb olma ehtimalı olduqda mövcuddur; 3. Analiz imkanı: risk, ancaq hadisənin "gözləyənlər"i tərəfindən subyektiv rəy formalaşdıqda və gələcək dövr üçün hadisələr keyfiyyət və kəmiyyət üzrə qiymətləndirildikdə mövcuddur; 4. Əhəmiyyətlilik: risk, gözlənilən hadisə əməli (praktik) əhəmiyyətə malik olduqda və ən azı bir subyektin maraqlarına aid olduqda mövcuddur.

Ekoloji risk — ətraf mühitdəki mənfi dəyişikliklərin ehtimalı və ya bu dəyişikliklərin ətraf mühitə mənfi təsirindən yaranan uzaq mənfi nəticələr. Ekoloji risk təbii, antropogen və texnogen fövqəladə hallara səbəb ola bilər. == Ekoloji risk haqqında anlayış və onun xarakteriskası == Elmi ədəbiyyatda ekoloji risk haqqında dedikdə hər hansı bir obyektə neqativ ziyan vuran obyektlər nəzərdə tutulur. Neqativ ziyan anlayışına, bir qayda olaraq, obyektin normal işinin pozulması, hətta həmin obyektin dağılması,məhv olması və müxtəlif itki ilə nəticələnən bir hadisə kimi baxmaq lazımdır. Əlavə edək ki,ekoloji riski xarakterizə edən əsas amillər içərisində qorxulu halların yaranmasının aniliyini,qeyri-müəyyənliyini və qəflətən təhlükəli vəziyyətin meydana gəlməsini də nəzərdən qaçırmaq olmaz. Qeyd etmək lazımdır ki,insanlar hər gün düşünülmüş və ya düşünülməmiş formada kiçik və böyük həcmli risklərlə üzləşirlər. Həyatda insan üçün risk ibtidai icma qEkoloji ruruluşunda olan fəaliyyətindən(ovçuluq riski,dənizdə üzmək riski və s.)indiki zamana qədər (iqtisadi risk,istehsal riski,ekoloji risk və s.) praktiki olaraq obyektiv şəkildə onunla çiyin- çiyinə addımlamışdır. === Ekoloji riskin göstəriciləri === Ekoloji riskə aşağıda göstərilən kəmiyyət göstəriciləri daxildir: itkinin(ziyanın) miqdarı (kəmiyyəti) təhlükəli amillərin yaranması ehtimalı itkinin miqddarının və yaranması ehtimalının qeyri-müəyyənliyi. İtki termini dedikdə faktiki və mümkün ola bilən sosial və iqtisadi zərər və ətraf mühitin çirklənməsi başa düşülür. Sosial zərər — əhaliyə dəyən ziyanın qaytarılmayan əvəzi, insanların ömrünün qısalması,sağlamlığının pisləşməsi,rifah halı deməkdir.

Risk — dəyər kəsb edən hər hansı bir obyektin, vəsaitin, və s. itirilmə ehtimalıdır. Risk arzuolunmaz bir hadisənin başvermə, yaxud gözlənilən bir hadisənin baş verməməsi ehtimalıdır. Risk neqativ nəticələnə biləcək hər hansı hərəkət, yaxud hərəkətsizliklərdir. Risk hər hansı bir işin, hərəkətin nəticəsinə 100% dəqiqliklə əmin olmadıqda meydana çıxır. Riskin bir sıra xarakterik xüsusiyyətləri var: 1. Qeyri-müəyyənlik: risk, ancaq hadisələrin gedişatının bir neçə istiqamətdə inkişaf etmə ehtimalı olduqda mövcuddur; 2. Zərər: risk, ancaq hadisələrin gedişatının itkiyə (ziyana), yaxud digər neqativ nəticələrə səbəb olma ehtimalı olduqda mövcuddur; 3. Analiz imkanı: risk, ancaq hadisənin "gözləyənlər"i tərəfindən subyektiv rəy formalaşdıqda və gələcək dövr üçün hadisələr keyfiyyət və kəmiyyət üzrə qiymətləndirildikdə mövcuddur; 4. Əhəmiyyətlilik: risk, gözlənilən hadisə əməli (praktik) əhəmiyyətə malik olduqda və ən azı bir subyektin maraqlarına aid olduqda mövcuddur.

Risk faktoru- müəyyən xəstəliyin bilavasitə səbəbi sayılmayan, lakin onun baş verməsi ehtimalını artıran ümumi faktorların adıdır. Bura həyat şəraiti və tərzi xüsusiyyətləri , həmçinin orqanizmin anadangəlmə və ya qazanılan xüsusiyyətləri aid edilir. Onlar individiumda (fərddə) xəstəlik ehtimalını artırmaq, yaxud mövcud xəstəliyin gedişinə və proqnozuna əlverişsiz təsir göstərmək qabiliyyətinə malikdir. Adətən bioloji, ekoloji və sosial risk faktorları ayrılır. Əgər risk fatorlarına bilavasitə xəstəliyə təsir göstərən faktorlar da əlavə edilsə, onlar birlikdə sağlamlıq faktorları adlanır ki, onlar da analoji təsnifata malikdir. Bioloji risk faktorlarına genetik və ontogenez dövründə insan orqanizminin qazandığı (əldə etdiyi) xüsusiyyətlər aiddir. Məlum olduğu kimi, bəzi xəstəliklərə çox vaxt müəyyən milli və etnik qruplarda rast gəlinir. Hipertoniya, xora xəstəlikləri, şəkərli diabeti və b. xəstəliklərə irsi meyillik mövcuddur. Bir sıra xəstəliklərin, o cümlədən şəkərli diabeti, ürəyin işemiya xəstəliyinin baş verməsinin ciddi faktoru köklük hesab olunur.

Risk — dəyər kəsb edən hər hansı bir əmlakın, vəsaitin, vaxtın və s. itirilmə ehtimalıdır. Risk, arzuolunmaz bir hadisənin başvermə, yaxud gözlənilən bir hadisənin baş verməməsi ehtimalıdır. Risk, neqativ nəticələnə biləcək hər hansı hərəkət, yaxud hərəkətsizliklərdir. Risk, hər hansı bir işin, hərəkətin nəticəsinə 100% dəqiqliklə əmin olmadıqda meydana çıxır. Riyazi düsturların çoxluğuna baxmayaraq, risklərin idarə edilməsini dəqiq elmlərə aid etmək çətindir. Əksinə, peşəkar risk-menecer saray münəcciminə bənzəyir ki, yalnız özünə məlum olan fəndlərin köməyilə gələcəyi xəbər verir. Risk ehtimaldır, deməli onu miqdarca faizlərlə ifadə etmək mümkündür. Risklərin başlıca xüsusiyyəti ondan ibarətdir ki, onlar həmişə mövcuddur. Risklər – fəaliyyətin hər hansı növünün mütləq özünəməxsus artibutudur: heç nəyə 100% əmin olmaq olmaz.

Seysmik risk — zəlzələ nəticəsində binaya, sistemə və ya digər obyektə dəyən ziyan. Seysmik risk idarəetmə məqsədləri üçün müəyyən bir müddət ərzində baş verə biləcək təhlükəli hadisələrin potensial, iqtisadi, sosial və ekoloji nəticələri kimi müəyyən edilmişdir. Əgər Yüksək seysmik təhlükə zonasında yerləşən bina seysmik mühəndislik prinsiplərinə uyğun tikilərsə daha az risk altında olar. Seysmik riskin səviyyəsini əsasən iki amil təyin edir: Seysmik təhlükə, yəni ərazidə müəyyən seys-mik effektin təzahürü ehtimalı Seysmik dayanıqlıq - fiziki obyektlərin zəlzələ¬lər nəticəsində zədələnmə dərəcəsi ehtimalı Seysmik riskin müəyyən edilməsi risklərin idarə edilməsində mühüm addım olan riskin azaldılması ilə bağlı qərarların qəbulu prosesinin əsasını təşkil edir. Böyük şirkətlər və digər müəssisələr (məsələn, yerli hökumətlər) binaların strukturunun möhkəmləndirilməsi və ya fövqəladə halların planlaşdırılması kimi digər risklərin azaldılması tədbirləri üçün məhdud vəsaitlərin ən yaxşı şəkildə necə ayrılacağını müəyyən etmək üçün əmlak "portfellərini" təhlil edir. İri şirkətlər və digər qurumlar binalarının strukturunun yenidən qurulmasına və ya şəraitin planlaşdırılmasına, eləcə də digər risklərin azaldılmasına yönəlib. Seysmik risk seysmik modelləşdirmə kompüter proqramlarından istifadə etməklə müəyyən edilir. Məsələn HAZUS kompüter proqramı. 1999-cu ildə ASTM, adətən Ehtimal olunan Maksimum Zərər və ya PML tədqiqatları kimi tanınan kommersiya mülkiyyəti üçün seysmik itki təxminlərinin hesabatı üçün təlimatlar hazırladı. Bu təlimatlar işin həcmini, rəyçinin ixtisaslarını və itki təxminlərini bildirmək üçün müvafiq terminologiyanı müəyyən edir.

Maliyyə riski — maliyyə resurslarının (pul vəsaitlərinin) itirilməsi ehtimalı ilə bağlı risk). Maliyyə riskləri pul dövriyyəsinin yaranması və müxtəlif növ pul münasibətlərinin yaranması ilə eyni vaxtda yaranmışdır: investor — emitent, kreditor — borcalan, satıcı — alıcı, ixracatçı — idxalçı və s. Maliyyə riskləri bazar şəraitində sahibkarlıq fəaliyyətinin tərkib hissəsidir. Adam Smit sahibkarlıq mənfəətinin mahiyyətini tədqiq edərək və təhlil edərək, sahibkarlıq fəaliyyəti ilə bağlı mümkün itkilərin kompensasiyası şəklində "risk ödənişi" kimi sahibkarlıq gəlirinin strukturunda belə bir komponenti qeyd etmişdir. == Maliyyə risklərinin təsnifatı == Maliyyə riskləri üç növə bölünür: Pulun alıcılıq qabiliyyəti ilə bağlı risklər; Kapital qoyuluşu ilə bağlı risklər (investisiya riskləri); Təşkilatın təsərrüfat fəaliyyətinin təşkili forması ilə bağlı risklər. Pulun alıcılıq qabiliyyəti ilə bağlı risklər Pulun alıcılıq qabiliyyəti ilə bağlı risklərə aşağıdakılar daxildir: inflyasiya və deflyasiya riskləri; valyuta riskləri; likvidlik riskləri. İnflyasiya riski pulun amortizasiyası (kapitalın real dəyəri) ehtimalı və inflyasiya səbəbindən real pul gəlirlərinin və mənfəətin azalması ilə əlaqələndirilir. İnflyasiya riskləri aktı: bir tərəfdən, hazır məhsulun maya dəyərinin artması ilə müqayisədə istehsalda istifadə olunan xammalın, komponentlərin maya dəyərinin daha sürətli artımı istiqamətində; digər tərəfdən, müəssisənin hazır məhsulları rəqiblərin oxşar məhsulları ilə müqayisədə daha tez bahalaşa bilər ki, bu da qiymətlərin aşağı salınması zərurətinə və müvafiq olaraq itkilərə səbəb olacaqdır. Deflyasiya riski deflyasiya artdıqca qiymətlərin düşməsi riskidir ki, nəticədə biznesin aparılması üçün daha pis iqtisadi mühit yaranır və gəlirlər azalır. Valyuta riski valyuta məzənnəsinin əlverişsiz ucuzlaşması riskinə aiddir.

Əməliyyat riski qüsurlu və ya uğursuz prosedurlar, qaydalar, texnologiyalar və ya biznesin düzgün işləməsinə mane olan hadisələr səbəbindən itkilərin baş vermə ehtimalına aiddir. Əməliyyat riski, işçilər tərəfindən edilən səhvlər, fırıldaqçılıq kimi cinayət əməlləri və fiziki hadisələr kimi amillərlə tətiklənə bilər. Əməliyyat riskinin idarə edilməsi prosesi əməliyyat riskinin idarə edilməsi kimi tanınır. Avropa Ödəniş qabiliyyəti II Direktivi ilə müəyyən edilmiş və Bazel II qaydalarına əsaslanan əməliyyat riski şirkət daxilində səhv gedən şeylər (proseslər, insanlar, sistemlər kimi) və ya gözləniləndən fərqli olan xarici hadisələr səbəbindən itki şansıdır. Əməliyyat riskinin həcmi genişdir və fırıldaqçılıq, təhlükəsizlik, məxfiliyin qorunması, hüquqi narahatlıqlar, fiziki pozuntular (infrastrukturun dayandırılması kimi) və ətraf mühit təhlükələri kimi əlavə risk kateqoriyalarını əhatə edə bilər. Eyni şəkildə, əməliyyat riskləri müştəri məmnuniyyətinə, nüfuzuna, səhmdar dəyərinə təsir edərək və eyni zamanda biznes qeyri-müəyyənliyini gücləndirərək geniş təsirlərə malik ola bilər. Bazel I-də əməliyyat riski mənfi şəkildə müəyyən edilmişdir: o, bazar riski və ya kredit riski kateqoriyalarına aid olmayan bütün riskləri əhatə edirdi. Buna görə də bəzi banklar əməliyyat riski terminini qeyri-maliyyə riskləri ilə sinonim kimi istifadə edirlər. 2014-cü ilin oktyabr ayında Bank Nəzarəti üzrə Bazel Komitəsi əməliyyat riski kapitalı üçün çərçivəni yenidən nəzərdən keçirmək təklifini irəli sürdü. Bu təklif mövcud əsas göstərici yanaşmasını və əməliyyat risk kapitalının hesablanması üçün standartlaşdırılmış yanaşmanı əvəz etmək üçün nəzərdə tutulmuş yeni standartlaşdırılmış yanaşma təqdim etdi.

Faiz riski və ya faiz dərəcəsinin riski (ing. Interest rate risk) — faiz dərəcələrinin əlverişsiz dəyişməsi nəticəsində maliyyə itkiləri (zərərləri) riski (mümkünlüyü). Faiz riski tələb və öhdəliklərin tələb (ödəniş) şərtlərinin uyğunsuzluğu, habelə tələblər və öhdəliklər üzrə faiz dərəcələrinin qeyri-bərabər dərəcədə dəyişməsi ilə bağlı ola bilər. Eyni zamanda qeyd etmək lazımdır ki, sabit gəlirli maliyyə alətlərinin bazar dəyəri (məsələn, daimi kuponlu istiqrazlar) bazar gəlirlilik dərəcələrinin artması ilə azalır və onların azalması ilə artır. Və bu asılılıq nə qədər güclüdürsə, istiqrazın müddəti də bir o qədər uzundur (daha doğrusu, müddəti). Bəzi bazar dərəcələrinə bağlanmış üzən məzənnəli maliyyə alətləri birbaşa bu bazar dərəcələrindən asılıdır - dərəcələrin artması ilə alətin özünün rentabelliyi artır və əksinə, şirkətin gəlir və xərclərinə birbaşa təsir göstərir, bu alətdəki mövqedən asılı olaraq. Bəzi alətlər üçün emitentin əvvəlcədən müəyyən edilmiş vaxt çərçivəsində faiz dərəcələrinə yenidən baxa biləcəyi gələcəkdə qeyri-müəyyən dərəcə də ola bilər ki, bu da daha böyük faiz dərəcəsi riskləri yaradır. Faiz dərəcəsinin riski, itkilərin maliyyə hesabatlarında rəsmi şəkildə əks olunmamasına baxmayaraq, bazar qiymətləri olmayan alətlər üçün də mövcuddur (məsələn, adi bank kreditləri və depozitlər üçün). Sabit bir faiz dərəcəsi ilə uzunmüddətli kredit verərkən risk, bazarda kredit faizlərinin artması ilə mənfəət itkisinin olmasıdır, çünki əvvəllər uzun müddətə verilmiş kredit üçün tələblər ortaya çıxır. bazar gəlirindən az olması (əgər borcalan krediti qaytarıbsa, o zaman bu məbləği eyni kredit riski səviyyəsində daha yüksək faizlə yenidən vermək mümkün olardı).

Riskə münasibət — zəmanətli nəticə ilə risklə əlaqəli nəticə arasında seçim edərkən onun davranışını xarakterizə edən iqtisadi agentin üstünlüklərinin xüsusiyyəti. Riskdən qaçan şəxs eyni gözlənilən gəliri nəzərə alaraq, riskə əsaslanan (ing. risk-aversed) gəlirdən daha çox müəyyən sabit gəlirə üstünlük verir. Riskli neytral olan şəxs eyni gözlənilən dəyərə malik müəyyən və qeyri-müəyyən gəlir arasında seçimə biganədir. Riski sevən insan, qeyri-müəyyən gəlirin gözlənilən dəyəri müəyyən gəlirdən az olsa belə, müəyyən gəlirdən qeyri-müəyyən gəlirə üstünlük verir. Riskə münasibət müəyyən bir ehtimalla qazanc və ya itki baş verdikdə qeyri-müəyyənlik şəraitində agentin davranışını xarakterizə edir. Neoklassik iqtisadiyyatda risk və qeyri-müəyyənlik anlayışları eynidir. Bütün mümkün nəticələrin və onların baş vermə ehtimallarının əvvəlcədən məlum olduğu güman edilir. Nəticələr toplusu onların baş vermə ehtimalı ilə birlikdə lotereya adlanır. Əgər vahid ehtimalla hansısa nəticə baş verirsə (əmin), o zaman o, həm də zəmanətli uduşlu degenerativ lotereya hesab edilə bilər.

Ölkə riski — bankın yerləşdiyi ölkənin ümumi kredit qabiliyyətinin dəyişməsi və bunun bankın vəziyyətinə təsirini müəyyən edən riskdir. Suveren hökumətin hərəkətlərinin müəyyən bir ölkə ilə əlaqəli borclunun öz öhdəliklərini yerinə yetirmək qabiliyyətinə təsir göstərməsi riskinin dərəcəsidir. Birbaşa və bilavasitə risklər mövcuddur. == Ən aşağı risk səviyyəsinə malik 20 ölkə == Ən aşağı riskli ölkələr: Lüksemburq — 100 Norveç — 98 İsveçrə — 98 Danimarka — 95 ABŞ — 94 İsveç — 94 Finlandiya — 93 İrlandiya — 93 Hollandiya — 93 Avstriya - 93 Böyük Britaniya — 92 Kanada — 92 Belçika — 91 Almaniya — 91 Fransa — 90 Avstraliya — 90 İslandiya — 89 Yaponiya — 89 Sinqapur — 88 İspaniya — 88 == 20 ən riskli ölkə == == İstinadlar == == Xarici keçidlər == Coface Economic Studies Credendo Country Risk Ratings The Benche Analysis & Reports Euler Hermes Country Reports Maplecroft The PRS Group, Inc.

Ageratina riskindii (lat. Ageratina riskindii) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin ageratina cinsinə aid bitki növü.

Aleksandr Riskan (5 avqust 1989) — Moldovalı boksçu. Aleksandr Riskan Moldovanı 2015-ci ildə I Avropa Oyunlarında təmsil etdi. == Karyerası == Aleksandr Riskan birinci dəfə Avropa Oyunlarına 2015-ci ildə qatıldı. O, Bakıda baş tutan I Avropa Oyunlarında kişilər 52 kq çəki dərəcəsində, 1/32 final mərhələsində Böyük Britaniyanın nümayəndəsi Məhəmməd Əli ilə üz-üzə gəldi. Həmin görüşdə Aleksandr Riskan rəqibinə 0:3 hesabı ilə uduzdu.

Riskdən imtina — iqtisadiyyat, maliyyə və psixologiyada istehlakçıların və investorların risk şərtləri daxilində müəyyən bir qərar verməyə meylini xarakterizə edən bir konsepsiya. Riskdən imtina bir investorun müəyyən bir nəticəni eyni ortalama gəliri ilə qeyri-müəyyən nəticəyə üstünlük verdiyi zaman danışılır. Məsələn, riskdən çəkinən bir investor, orta hesabla daha yüksək gəlir gətirən, həm də investisiyalarının bir hissəsini itirmə riski olan səhmlərə investisiya qoymaqdansa, pulunu aşağı, lakin zəmanətli faiz dərəcəsi ilə bank hesabına yatırma ehtimalı daha yüksəkdir. Riskdən imtina yüksək riskli maliyyə alətlərinə investisiya yatırmağı təsvir edən türevlərin və risk iştahasının qiymətləndirilməsində istifadə olunan risk neytrallığı anlayışları ilə sıx əlaqədardır. Bir şəxsin pul riskində olmağı bir kommunal funksiyasından istifadə edərək təsvir edilə bilər. x {\displaystyle x} bir fərd üçün pul cəminin faydalılığı u ( x ) {\displaystyle u(x)} fayda funksiyası ilə ifadə olunsun. Ümumiyyətlə malların sayının artması ilə onların faydalılığının artdığına inanılır, buna görə də kommunal funksiyası artır. Faydalı funksiya fərqlənə bilərsə, artma xassəsi bərabərsizliklə ifadə edilə bilər u ′ ( x ) > 0 {\displaystyle u'(x)>0} . Riskə münasibət kommunal funksiyanın qabarıqlıq istiqaməti əsasında rəsmiləşdirilə bilər. Tərifə görə, bir kommunal funksiya, ∀ α ∈ [ 0 , 1 ] {\displaystyle \forall \alpha \in [0,1]} bərabərsizliyində bir konkav (qabarıq yuxarı) olur.

Risksiz faiz dərəcəsi (risksiz gəlir dərəcəsi) — müəyyən müddət ərzində maliyyə itkiləri riski olmayan hipotetik investisiya layihəsinin gəlirlilik dərəcəsi. Risksiz faiz dərəcəsi heç bir risk olmadan əldə edilə bildiyi üçün, hər hansı bir risk dərəcəsinə malik olan hər hansı digər investisiya, onu investor üçün cəlbedici etmək üçün daha yüksək gəlir dərəcəsinə malik olacaqdır. Praktikada risksiz faiz dərəcəsini tapmaq üçün risksiz istiqraz seçilir, yəni defolt riski əhəmiyyətli ola bilməyəcək qədər aşağı olan hökumət və ya orqan tərəfindən buraxılan istiqraz. Hazırda risksiz faiz dərəcəsinin müəyyən edilməsində fikir ayrılıqlarının olması səbəbindən onun ölçülməsi ilə bağlı vahid konsensus mövcud deyil. Nəzəri risksiz faiz dərəcəsinin şərhlərindən biri İrvinq Fişerin The Theory of Interest (1930) kitabında təsvir etdiyi inflyasiya gözləntiləri konsepsiyası ilə bağlıdır ki, bu da valyuta saxlamağın nəzəri xərcləri və faydalarına əsaslanır. Fişer modelində bir-birini kompensasiya edən iki növ hərəkət kimi təsvir edilmişdir: Pul kütləsinin gözlənilən artımı investorların gələcək gəlirləri cari istehlakdan üstün tutmasına səbəb olmalıdır. Məhsuldarlığın gözlənilən artımı investorların gələcək gəlirləri cari istehlakdan üstün tutmasına səbəb olmalıdır. Risksiz dərəcə müsbət və ya mənfi ola bilər və praktikada gözlənilən risksiz dərəcənin işarəsi müəyyən edilmiş institusional qaydaya əsasən əldə edilir – Tobinin Money, Credit and Capital kitabında təsvir etdiyi arqumentə bənzər. İstehsal qərarlarının və nəticələrinin qeyri-mərkəzləşdirildiyi və proqnozlaşdırılması çətin olan endogen pul təklifi olan bir sistemdə belə bir təhlil risksiz faiz dərəcəsinin birbaşa müşahidə olunmadığı konsepsiyasına dəstək verir. Buna baxmayaraq, bu konsepsiyanın tərəfdarlarının pul emissiyasının dəyərini müsbət bir şey kimi qiymətləndirdiklərini görmək olar.

Senecio riskindii (lat. Senecio riskindii) — mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin xaçgülü cinsinə aid bitki növü.

Valyuta riskləri (ing. exchange rate exposure) - xarici ticarət, kredit, valyuta əməliyyatları, fond və əmtəə birjalarında əməliyyatlar aparılarkən xarici valyutanın milli valyutaya nisbətən məzənnəsinin dəyişməsi ilə əlaqədar valyuta itkiləri təhlükəsi. Bu təhlükə açıq valyuta mövqeyi olduqda yaranır. İxracatçılar və idxalatçılar üçün valyuta riskləri, qiymət valyutası onlar üçün xarici valyuta olduğu halda yaranır. Onlar kontraktın bağlanması ilə kontrakt üzrə ödəniş arasındakı müddətdə maddi itkiyə məruz qala bilərlər. Lakin məzənnələr əks istiqamətdə dəyişdikdə ixracatçılar və idxalatçılar ziyana düşür. Əgər borcluların borcu və kreditorların krediti başqa ölkələrin valyutası şəklində ifadə edilmişdirsə, borclular və kreditorlar, xarici valyuta şəklində avuarlann saxlayıcılan, dövlət təşkilatlan və banklar, eləcə də ölkələrin rəsmi valyuta ehtiyatlan valyuta risklərinə məruz qala bilərlər. Ölkələrin valyuta risklərindən müdafiə vasitəsi, ilk növbədə, forvard kontraktlan və svoplar haqqında sazişlərdir. Valyuta risklərini minimallaşdırmağın əsas istiqamətləri: tədiyə valyutası kimi milli valyutadan istifadəsi, müqaviləyə valyuta məzənnəsinin dəyişməsindən asılı olaraq pul öhdəliklərinin dəyişməsi haqqında şərtlər daxil edilməsi, valyuta fyuçerslərinin köməyi ilə hecirləmə. Valyuta risklərinin üç növü fərqləndirilir: Gələcəkdə valyuta məzənnəsinin dəyişməsi nəticəsində aktivlərin və passivlərin dəyəri dəyişə bilər.

Disk (yunan. δίσκος (Diskos) — metaldan və ya plastik kütlədən hazırlanmış, səthi maqnit materialı ilə örtülmüş dairəvi lövhə. İnformasiya bu lövhənin üzərinə sektorlara bölünmüş konsentrik cığırlar şəklində yazılır. Əyilən plastikdən (əyilgən disk) və ya əyilməyən metaldan (sərt disk) hazırlanmış, üzərinə maqnit materiallı örtük çəkilmiş və müəyyən elektrik təsiri nəticəsində rəqəmsal (ikilik) formatda yazılmış informasiyanı özündə saxlaya bilən dairəvi lövhə. Bir çox kompüterlərdə disk, informasiyanı daimi və ya uzun müddətli saxlamaq üçün əsas vasitədir. Diskin maqnit örtüyünü zədələnmədən və çirklənmədən qorumaq lazım olduğundan əyilgən disk (5,25 düymlük) və ya mikrodisk (3,5 düymlük) qoruyucu plastik örtüyə salınır. Yüksək dəqiqlikli məmulat olan sərt disk möhkəm korpusa salınır ki, onu da toz olmayan yerdə açmaq olar. Kompüterlərdə bu növ disklərdən istifadə olunur: əyilgən disklər, mikrodisklər, sərt disklər, çıxarılıb-taxılan sərt disklər, Bernulli diskləri kimi çıxarılıb-taxılan kartriclər. == Mənbə == Физико-математическа и техническа енциклопедия", том 1, АИ "Проф. Марин Дринов, София, 1990 İsmayıl Calallı (Sadıqov), "İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti", 2017, "Bakı" nəşriyyatı, 996 s.

İrisk — İranın Cənubi Xorasan ostanının Büşruyə şəhristanının İrisk bəxşində şəhər və onun mərkəzidir. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 2,657 nəfər və 783 ailədən ibarət idi.

Eris və ya Ris — Təbrizə aid olan konfet. Süd, şəkər, vanil, püstə və kakao ilə hazırlanır.

Germinal disk — Germinal disk aşağıdakılara istinad edə bilər: == Quşlarda == Germinal disk, blastodisk olaraq da adlandırılır, quş yumurtasının sarısının səthində kiçik, dairəvi, ağ ləkədir (eni təxminən 1,5-3 mm). == Məməlilərdə == Blastodisk, embrionun əmələ gələcəyi blastula içərisində yuvarlaq bir hüceyrəli bir təbəqədir. Blastodisk iki qatdan ibarətdir: hipoblast və epiblast. Hipoblast təbəqəsi blastokist boşluğuna bitişikdir və kiçik, kuboidal hüceyrələrdən ibarətdir. Sütunlu hüceyrələrdən ibarət olan epiblast təbəqəsi amniotik boşluğa bitişikdir.

Sıxılmış Disk (ing. Compact Disc-CD) — 1980-ci illərin əvvəlində musiqinin rəqəmli formada saxlanmasını təmin etmək üçün Phillips, PolyGramm və Bayer şirkətlərinin birgə iştirakı ilə yaradılmış optik informasiya daşıyıcısıdır. Sonralar CD-nin formatı genişləndirilərək başqa verilənləri də saxlamağa şərait yaradılır. Ondan bəri CD. ROM kimi bu disklər kompüterlərdə də verilənləri saxlamaq və nəql etmək çünü tətbiq olunur. == Tarixi haqqında == 7 iyul 1964-cü ildə dünyada ilk multimedialı kompakt-disk işıq üzü görmüşdür. Bu diskə "The Beatles" qrupunun "Ağır günün gecəsi" (A Hard Day’s Night) adlı tam metrajlı filmi yazılmışdı. Kompakt disk 1979-cu ildə Phillips və Sonz tərəfindən işlənmişdir. Phillips özünün öncədən sahib olduğu lazer disklərinin əsasında yeni istehsal prosesi işləyir. Sony öz sırasında rəqəmli profesional maqnitafonlarda işlədilən informasiyanın yazılma formatını — PCM-i (Pulse Code Modulation) daxil edir. 1982-ci ildə Hannover yaxınlığındakı zavodda kompakt disklərin kütləvi istehsalına başlanır.

Microfloppy disk - Apple Macintosh və IBM-uyumlu kompüterlərdə istifadə olunan, diametri 3.5 düym olan və plastmas qında yerləşdirilmiş yumşaq disk. Belə disketin maqnit diski ferrooksidlə örtülmüş maylar “plyonka”dan hazırlanır. Macintosh kompüterlərinin birüzlü disketi 400 Kbayt, ikiüzlü (standart) disketi 800 Kbayt, yüksək sıxlıqlı ikiüzlü disketi isə 1.44 Mbayt informasiya saxlaya bilir. IBM-uyumlu kompüterlərdə tutumu 720 kbayt və ya 1.44 Mbayt tutan üçdüymlük disketlərdən istifadə olunur. İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.

Lisa (fransız musiqiçi)

Risa Şimizu (d. 15 iyun 1996) — Yaponiya qadın futbolçusu. Yaponiya milli komandasının heyətində 19 oyun keçirib.

Bərk disklər (ingiliscə: Hard (Magnetic) Disk Drive, HDD, HMDD) — kompüterlə iş zamanı istifadə olunan informasiyanın (əməliyyat sisteminin proqramlarının, ən çox istifadə olunan tətbiqi proqramlar paketinin, sənəd redaktorlarının, proqramlaşdırma dillərinin translyatorlarının və s.) daimi saxlanılması üçün istifadə olunur. 13 sentyabr 1956-cı ildə IBM firması RAMAC adlı ilk sərt disk qurğusunu ictimaiyyətə təqdim etmişdir. Bu diskin həcmi 5 Meqabayt idi. Sərt disklər, operativ yaddaşı nəzərə almasaq, kompüterin verilənləri yaddaşda saxlayan qurğuları içərisində, verilənlərə ən tez girişi (adətən 7–20 milli saniyə, ms) və onların ən sürətli (5 Mbayt/saniyə) oxunması və yazılmasını təmin edən qurğulardır. IVM RS tipli müasir kompüterlərin hamısında sərt disklər olur. Sərt disklər bir-birindən yaddaş tutumu və işləmə sürəti ilə fərqlənirlər. Sərt diskin əsas xarakteristikası, onun yaddaş tutumu, yəni diskdə yerləşə biləcək informasiyanın həcmidir. IVM RS tipli kompüterlər üçün yaradılan ilk bərk disklər 5 Mbayt həcminə malik idi. Hazırda istehsal olunan kompüterlərdə adətən 800 Mbaytdan 1,6 Qbayta qədər tutumuna malik sərt disklərdən istifadə olunur. Bu sərt disklər üçün maksimal yaddaş həcmi 9,1 Qbayt olur.

Birk Risa (13 fevral 1998, Stavanqer[d], Ruqalann[d]) — Bundesliqa təmsilçilərindən olan Köln klubunda müdafiəçi kimi çıxış edən peşəkar Norveçli futbolçudur. == Həyatı == Birk Risa 13 fevral 1998-ci ildə Norveçdə anadan olub. == Klub karyerası == === Köln === Risa Köln akademiyası vasitəsilə inkişaf etmişdir. Risa öz peşəkar karyerasında debütünü 10 dekabr 2017-ci ildə Frayburq klubuna qarşı oyunda etmişdir. O, 72-ci dəqiqədə Konstantin Rauşu əvəz etmişdir. Həmin görüşdə Köln liqa görüşündə rəqibinə 3-4 hesabı ilə məğlub olmuşdur. == Karyera statistikası == === Klub === 10 dekabr 2017 tarixində yenilənib 1UEFA Çempionlar Liqası görüşləri daxildir. 2Almaniya Superkuboku görüşləri daxildir.

Dicey və ya disk-jokey – öncədən yazılmış musiqiləri qarışdıran şəxs. Diceylərin bir neçə növü var. Radio diceyləri (və ya radioda işləyən şəxslər) AM, FM, rəqəmsal və ya internet radio stansiyalarında yayım musiqisini qoşanlara deyilir. Klub diceyləri bar, gecə klubları, diskoteka, qonaqlıq və hətta stadionlarda musiqi seçib qoşurlar. Hip-hop diceyləri səhnədə reperlərin arxasında dayanaraq dicey mikserindən istifadə edib musiqilər qoşur, zərbəli səslər yaratmaq üçün turntable alətiylə skretçlər atır və yeni mahnılar üçün sempl və törnteyblizmdən istifadə edərək instrumentallar hazırlayır. Diceylər əsl adlarının, qəbul edilmiş təxəllüslərin və ya səhnə adlarının qarşısında "DJ" titulunu qəbul edə bilərlər.

RISE - Scotland's Left Alliance (azərb. RISE - Şotlandiyanın Sol Alyansı‎, qısa RISE kimi tanınır) – Şotlandiyada Şotlandiya Sol Layihəsi və Şotlandiya Sosialist Partiyası seçki ittifaqından mövcud olan siyasi partiya. İttifaq Radikal Sol Koalisiya nümunəsi üzərində qurulmuşdur. Partiyanın adı Hörmət (Respect), Azadlıq (Independence), Sosializm (Socialism) and Environmentalizm (Environmentalism) qısaltmasından yaranmışdır. Şotlandiya Sol Layihəsi oktyabr 2014-də Şotlandiyanın müstəqilliyi üzrə referendumdan sonra onlayn layihə kimi yaranıb. Layihə 2015-ci ilin avqustun 29-da Qlazqonun "Mariott" mehmanxanasında RISE partiyası kimi qeyd olub və ilk konfransını keçirmişdir.

Rişi Kapur (4 sentyabr 1952, Bombey – 30 aprel 2020, Mumbay) — hind aktyor. 4 sentyabr 1952-ci ildə Bombeydə doğulub. 30 aprel 2020-ci ildə Mumbayda vəfat edib. Rishi Raj Kapur Hindistanın Bombay şəhərində anadan olub və ailəsi Hind-Punjabi icmasına mənsubdur. Kapoor Bollivud sülaləsinin bir hissəsi olaraq, o, əfsanəvi aktyor-rejissor Raj Kapoor və Krishna Raj Kapoorun (Niée Malhotra) ikinci oğlu idi. Eyni şəkildə, ailəsi, qardaşları Randhir və Rajiv Kapoor da daxil olmaqla müvəffəqiyyətli bir aktyor dəstini əhatə edir; baba Prithviraj Kapur; ana əmiləri Prem, Rajendra və Narendra Nath, həmçinin Prem Chopra; və ata əmiləri Şashi və Şammi Kapur. Digər tərəfdən Rishi Kapoorun iki bacısına sığorta agenti olan mərhum Ritu Nanda və Rima Jain daxildir. Kapoor ailəsinin də Pakistanın Peşəvərdə yerləşən 'Kapoor Haveli' adı ilə bir əcdad evi var idi. Kapur Campion School, Mumbay və Mayo Kollecində, Ajmer'də iştirak etdi. Sonradan həyat Kapoor, həyat yoldaşı Neetu Singh və oğlu Ranbir Kapoor ilə Kapur 1980-ci ildə bir neçə filmdə işlədiyi aktrisa Neetu Singh ilə evləndi.

Rişi Sunak (ing. Rishi Sunak; 12 may 1980, Sauthempton, Hempşir qraflığı[d]) — Britaniya dövlət və siyasət xadimi. 25 oktyabr 2022-ci ildən Birləşmiş Krallığın baş naziri, 24 oktyabr 2022-ci ildən Britaniya Mühafizəkarlar Partiyasının rəhbəri. Britaniya tarixində Hindistan əsilli ilk baş nazir olmuşdur. Rişi Sunak 12 may 1980-ci ildə Sauthemptonda anadan olmuşdur. Onun atası dövlət səhiyyə sistemində ümumi praktik həkim olan Yaşvir Sunak, anası isə əczaçı Uşi Sunakın. Sunakın valideynləri pəncablı hindulardır və Şərqi Afrikadan Britaniyaya köçmüşdülər. Odur ki, onların valideynləri müstəmləkə dövründə Hindistandan Afrikaya köçmüşdülər. Sunak orta təhsilini nüfuzlu özəl məktəb olan Vinçester Kollecində almışdır. O, 2001-ci ildə Oksford Universitetinin Linkoln Kollecini bitirmiş, burada fəlsəfə, siyasət və iqtisadiyyat üzrə təhsil almışdır.