Düz iş görən, haqlı; doğru, düzgün. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qul deyərlər qulun boynun burarlar, Qullar qabağında gedən tirəm mən
Heç. Yeddi yerir, səkkiz çəkər, beş mələr, Mənəm deyənlərin yurdu heş mələr? (“Alı xan”)
Qüvvət, iqtidar. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Çağırış, müraciət bildirən nida. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Bax: hay vurmaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Hey vurdu, karvan əyləndi. (“Koroğlunun Bayazid səfəri”)
Kiçik xurcun. Altında at, tərkində heybə, heybənin içi kitabla dolu, dedi: – A, bu dərvişdi, gəlsin dərdimi açım buna deyim, bəlkə, bir çarə eylədi
Kiçik xurcun. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Əyləşib bunların tellərini yolub heybələrə yığdılar, ətlərindən də kabab çəkib xurma ağacının dibində yemə
Heybəcik, kiçik heybə.
Zəhm, vahimə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Gürzüm işləyəndə dağları qırar, Qorxusundan tapmaz düşmanlar qərar
Zəhmlə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Ağa Koroğlu heybətlə əlin qulağına qoyub gəldi Ağca Quzunun üstünə
Bax: heybətli. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Heykəl – boyuna salınan dua, hamayıl (həmail) – boyunbağı. Pərimin boynunda heykəl-hamayıl, Ləl bazubənd düzüb qol kənarında
Dastanlarda heyva kimi saralmaq təşbehi çox işlənir. Bu dərd, bu qəm mənim canımda qaldı, Heyva kimin gül irəngim saraldı
Bax: heyva kimi saralmaq.
Kobud, qanmaz, zırrama, ağzıyava. Dastanlarda yekə, zorba mənasında da işlədilir. Qız bir heyvərə qaya götürüb dedi: – Buradan getməsəniz, təpənizə bi
Kobud, qanmaz, zırrama, ağzıyava. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bu mənalarla yanaşı, dastanda yekə, zorba mənasına da rast gəlinir
Beləmi? Deyilmi? Belə deyilmi? (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: həbəşi. Yüz xali həbəş, gərdəni mina, xəti-reyhan, Yüz sinəsi mərmər, dişi dür, afəti-dövran...
Qara. Vurdun ürəyimə həbəşi xallar, Görsənir yaramda vəz, qayıt indi. (“Sam şahzadə”)
Xalq təbabətində müalicə üsulu və qan almaq, qanı sormaq üçün işlədilən buynuzşəkilli alət. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Gördü, karvanın qavağında bi
İstehzalı, kəskin, acı, kinayəli yazı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğludu həcv yazan, Eyvazdı cəfaya dözən
ərəb. həzyan Tərbiyəsiz, ədəbsiz, hərzə, nalayiq sözlər; söyüş; yava, ağzıpərtov. Hərcayı danışıb, hədyan gülməyə, Bilmədiyi sözləri lafa vurmaya, Zər
ər. həzyan Tərbiyəsiz, ədəbsiz, hərzə, nalayiq sözlər; söyüş // yava, ağzıpərtov. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Demə mənə bu hədyanın, Yəqin bil ki, a
Həqiqət sözünün cəmi; həqiqətlər. Özün şah, aşikar adın həqayiq, Önüncə cilovdar Cəbrayıl, Pərim! Dua əfsunudu firiştə zülfün, Cəmi bəlalardan təfail,
Bax: halallaşmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Boş-boşuna, əsassız. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) O, hələm-hələm yerdə nərə çəkməz. (“Dəmirçioğlunun Çənlibelə gəlməyi”)
ər. həlqə, fars. guş – qulaq Qulağı halqalı (qul nəzərdə tutulur). (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Əgər qaldıra bildi, Qara pəhləvan onun meydanına çıxa
İri kəsək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
İtələmək, yuvarlamaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Paşa özündən çıxdı. Əlini atdı böyük bir daşa ki, həlləyib salsın onun başına
Bax: həmayil. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Qılıncın bağını çiyindən ataraq çarpaz taxmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: hamayıl. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Əyləşibdi Çənlibelin elində, Deyil işlərində naşı Koroğlu
fars. rah – yol Yol yoldaşı, yoldaş. Əmrah dedi: – Xanım, Əmrah demirəm, həmrah deyirəm. Bizlərdə həmrah yol yoldaşına deyirlər
ər. qina Xına. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bu gün bir gəlin görmüşəm, Əlində toy hənası var, Yoxlamışam, var-yoxusu, Bir inək, bir danası var
Ətraf, dövrə, yan-yörə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bu yeddi ilin ərzində bir tacir, bir bəzirgan mənə bac verməmiş bu həndəvərdən keçə bilməyib
Bax: hənək etmək.
Zarafat etmək, zarafatlaşmaq, şuxluq etmək.
Zarafat. Mən Dilsuzam, talan sallam elinə, Zənən kimi hənək gəlmə dilinə. İgidsən, qılıncı sən al əlinə, Namərd olan bu cəngana gəlməsin
Tamam, bütün. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Hər necə olursa-olsun.
Quldur, çapovulçu, yolkəsən. Bir qədər getdikdən sonra həramilərə rast olur. (“Baxış-Leyla”)
Quldur, çapovulçu, yolkəsən. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Meşədən enərkən Çəmli dağıdan, Çəkinməyin həramidən, yağıdan, Səflər pozan, düşmənləri dağ
Quldurbaşı. Başına döndüyüm həramibaşı, Doğramayın məni, aman günüdü. Gözümdən axıtma qan ilə yaşı, Doğramayın məni, aman günüdü
1. Mizraq, süngü. 2. Hədə-qorxu, hərbə-zorba. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Yağı düşmanın hərbəsi Qaçırtmaz meydandan məni
Qorxutmaq, dəhşətə salmaq üçün edilən hərəkət və ya deyilən söz; hədə-qorxu, hədə. Qorxmayıram sənin hərbə-zorbandan, Nə bəyindən, nə paşandan, nə xan
Qorxutmaq, dəhşətə salmaq üçün edilən hərəkət və ya deyilən söz; hədə-qorxu, hədə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Belə deyəndə Koroğlu sazı alıb, görək
Hədələmək, qorxutmaq, hədə-qorxu gəlmək. İgidlərdə üç nişan olar. Bir-birinə hərbə-zorba gəlmək, at oynatmaq, güləşmək
Hərbələmək, qorxutmaq, hədə-qorxu gəlmək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
1. Avara, sərsəri, heç bir işlə məşğul olmayan. 2. Mənasız, boş. Xəbər aldım təbrizlidən, Məni hərcayı çağladı, Viran bağlar xəzəl oldu, Didələrim qan
1. Avara, sərsəri, heç bir işlə məşğul olmayan. 2. Mənasız, boş. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğluyam, deyim düzü Saymaram əllini, yüzü, Hərcay