sif. məh. Arıq, döllüyə yaramayan (qoyun)
“Aşqallanmaq”dan f.is
f. məh. Pozulmaq, xarab olmaq, cırlaşmaq, yararsız olmaq (qoyun)
is. Müəyyən məqsədlə bir şeyə əlavə edilən, qatılan başqa maddə; bir şeyin tərkibinə daxil olan maddə, ünsür; xəlitə
sif. Aşqarı olan, tərkibinə başqa şey, başqa ünsür qatılmış olan
sif. Tərkibində başqa şey, başqa ünsür olmayan; heç bir şey qatılmamış; xalis, təmiz. Aşqarsız un
“Aşlamaq”dan f.is
bax aşılamaq
“Aşlanmaq”dan f.is
bax aşılanmaq
sif. Aşa qoyulmuş. Aşlı gön. Aşlı dəri. – Aşıq Abbas aşlı çarıqlarını yerə sürtəsürtə mərəkəni süzür, əyilib qalxır, bükülüb açılır, gülməli şeylər ox
sif. Aş üçün, plov üçün yararlı. Aşlıq düyü
“Aşmaq”dan f.is
f. 1. Bir şeyin üzərindən atılıb keçmək, hündür bir şeyin üstünə çıxıb o biri tərəfinə enmək, düşmək, hoppanmaq
is. 1. Dost, yaxın, tanış, tanış-biliş, yoldaş. Qəriblikdə yada düşər yanaram; Aşna, yoldaş, yar, müsahib, ellər, hey! M
top. Dostlar, bir-birinə yaxın adamlar, dost-aşna. [Cahan:] Kişi, yenə aşna-dostlarını başına yığmısan, xeyirdirmi? Ə
sif. vulq. köhn. Arvadbaz, aşna saxlayan (bax aşna 2-ci mənada)
is. dan. 1. Bir işə ümumi mənafe nöqteyi-nəzərindən deyil, dostluq, şəxsi münasibət nöqteyi-nəzərindən yanaşma, bir işdə öz dostlarına, yaxın adamları
“Aşnalaşmaq”dan f.is
f. 1. Dostlaşmaq, yaxınlaşmaq. Axır vaxtlar onlar çox aşnalaşmışlar. 2. Bir iş və s. ilə tanış olmaq, bələd olmaq, işə öyrəşib alışmaq
is. 1. Dostluq, yaxınlıq, tanışlıq. Aşnalıq etmək. Aşnalığı kəsmək. – [Səkinə xanım:] Çox-çox razıyam, Ağa Kərim ki aşnalığı unutmayıb, öz dostunun ba
is. [fars.] Xörək bişirən, xörək hazırlayan usta. Aşpazdan küsən evinə ac gedər. (Ata. sözü). Noxudu bozbaşa salanda aşpazı qoyub axund ilə məsləhət e
is. Baş aşpaz, aşpazların başçısı
is. [fars.] Mətbəx. Aşpazxanada yeyir, dulusxanada hürür. (Ata. sözü). Nökər cücələri və yumurtaları apardı aşpazxanaya və ulağı sürüb qatdı töyləyə
is. Aşpaz sənəti, işi. Aşpazlıq etmək. Aşpazlıq kursları
is. Aşın düyüsünü və s.-ni süzməyə məxsus deşik-deşik qab. Qəfəs olmadığı üçün alacəhrəni bir gün aşsüzən altında saxladıq
is. [ər.] din. Məhərrəm ayının 10-cu günü (İmam Hüseynin qətl olunduğu gün). Aşura günü tək bir səhər çağı; Yığdı ərradəyə övrət-uşağı
sif. [fars.] klas. 1. Əhvalı pozulmuş, pərişan, qarışıq. Şikəstə xatirü məhzun, sözü aşüftə, digərgun; Tutub nəqşi-rəhiMəcnun, gəzər vəhşi kimi səhra
zərf klas. Əhvalı pozğun, pərişan. □ Aşüftəhal etmək (eyləmək) – əhvalını pozmaq, məyus etmək, pərişan etmək
is. 1. Əhvalı pozğunluq, pərişanlıq. Oldu, Vahid, xatirimdə cəmkən aşüftəlik; Müttəsil çəkməkdən ol zülfipərişan fikrini
is. 1. Qoşulan və minilən ev heyvanı. Kəhər at nalı neylər?! Ağ buxaq xalı neylər… (Bayatı). Ata minəndə özünü, atdan düşəndə atı unutma
is. Şahmatda filə bərabər fiqur
is. Uşaqların ağac üstə minərək oynadıqları oyun. At-at oynamaq
is. 1. Övladı olan kişi; dədə. Doğma ata. Ögey ata. Bu uşaq lap atasına oxşayır. – Ata olmayan, ata qədrini bilməz
is. Öz övladına münasibətdə kişi və qadın; valideyn. Ata-analar öz uşaqlarının tərbiyəsinə fikir verməlidirlər
sif. Atası və anası olan. Ataanalı uşaq. Atanı-analı böyüsünlər
sif. Atası və anası olmayan; yetim. Ata-anasız uşaqlar. – [Hacı Murad:] Budur, on iki ildir ki, sən ata-anasız yetimi … boya çatdırmışam
is. Əcdad, ulu baba, nəslin ilk baniləri. Ata-baba yurdu. Ata-baba qaydası. Onun ata-babası kəndli olmuşdur
is. Ata ilə oğlu, ya qızı. [Hacı Murad:] İrəli gəl, əyləş. Bir az ata-bala dərdləşək. S.S.Axundov. Ata-bala … parlaq şimal ulduzuna doğru yol aldılar
sif. Bir atadan törəmiş, ata tərəfdən doğma olan. Atabir qardaş. Onlar atabir, ana ayrı bacıdırlar. – Mənim tək bircə qardaşım var, … atamın yadigarı,
bax atabir
sif. İrs olaraq atadan qalmış. Atadanqalma ev. – … Hacı Məcid(in) Diyallı kəndindəki atadanqalma evi məhz iki-üç dənə balaca örtülüdən ibarətdir
sif. Atası olan. Atalı uşaq. Atalı (z.) böyümək
1. bax ata-analı. “Gərdəkdə” gəlin üçün oturmağa bir kürsü qoyub, üstə atalı-analı iki-üç yaşar bir oğlan uşağı oturdarlar
is. 1. Ata ilə övlad arasındakı qan qohumluğu. Atalığını müəyyən etmək. Atalığını danmaq. 2. Ata üzərinə düşən vəzifə, borc
is. 1. tar. Rusiyada: kazak vilayətlərində və qədimdə kazak qoşunlarında hərbi inzibati vəzifələrin adı
is. dan. Başçılıq (mənfi mənada). Atamanlıq etmək
sif. Atası olmayan, ata tərəfdən yetim olan. Atasız uşaq. – [Fərhad:] Deyirlər ki, atasız adam yetim olmaz, anasız yetim olar
sif. Yetim. [Piri kişi:] …Balanı ölümdən xilas etmək üçün bu atasızanasız yetimi bəlaya salmısan. S.S
[lat.] biol. Çox uzaq əcdadında olmuş xassə və əlamətlərin nəsildə görünməsi. İnsanlarda … ulu əcdadlarının çoxdan yox olmuş əlamətləri təkdənbir ayrı