is. Əlacsızlıq, çarəsizlik; əlacı, çarəsi, dərmanı olmama
1. “Dərmək”dən f.is. 2. sif. Dərilmiş, bir-bir toplanmış. Dərmə meyvə. Dərmə tut. 3. sif. Naxışlı. Dərmə kilim
is. məh. Qənimət etmə, hər nə ələ gəldi götürmə. □ Dərmədirlik etmək – əlinə keçəni götürmək. Hər kəs özünə dərmədirlik edir, qadın libasından, kişi p
f. 1. Meyvə, çiçək və s.-ni birbir qoparmaq, toplamaq. Alma dərmək. Üzüm dərmək. Gül dərmək. – Qızılgülü dərərəm; Pəncərəyə sərərəm; Vəfalı bir yar ol
is. [fars.] köhn. Orta, ara. □ Dərmiyan etmək (eləmək) – ortaya qoymaq, araya çəkmək. Dərmiyan eylədikdə pul sözünü; Hər kəs işdən kənar edir özünü
is. məh. Ayaqqabı qoyulan taxça. Başmaqları dərnəyə qoymaq
is. məh. 1. Yengə. Gəlinin dərnəsi kim idi? 2. Toy başçısı. Dərnə olmaq
is. Müəyyən bir məşğələ üçün vaxtaşırı bir yerə toplaşıb məşğul olan adamlar qrupu. Xor dərnəyi. Dram dərnəyi
is. Dərnək iştirakçısı, dərnək üzvü. Bir gün dərnəkçilərimi ekskursiya üçün seçki [məntəqəsinə] aparmışdım
is. kit. Yalnız bir qrupun, bir təbəqənin məhdud mənafeyini güdən iş
is. məh. [fars.] Ləkdən ləkə keçən su yolu. Ləklərin dərosunu açıb suyu buraxmaq
is. [fars.] Pəncərə və qapı yerlərinin üstünə qoyulan tir və taxtalar. Qapı dərosəri. Taxçanın dərosəri
is. [ər.] Ağıl, düşüncə, şüur, anlaq; dərketmə qabiliyyəti. Məqsudunu, məramını qandıran; Dərrakədə kamil olan yar hanı? Aşıq Məhəmməd
sif. Dərrakəsi olan; ağıllı, düşüncəli, anlaqlı. O oğlan yaşda səndən kiçikdir, amma qat-qat dərrakəlidir
is. Şüurluluq, düşüncəlilik, fəhmlilik, anlaqlılıq
sif. Dərrakəsi, şüuru, düşüncəsi olmayan; şüursuz, düşüncəsiz, anlaqsız, küt. Dərrakəsiz adam. – [İmamyar:] Adə, nə dərrakəsizsən, barının nə qədər uz
is. Düşüncəsizlik, fəhmsizlik, şüursuzluq, anlaqsızlıq, kütlük
is. [ər.] 1. Müəyyən bir fənni öyrənmək üçün daimi, müntəzəm təlim. Edirəm kəsbi-elm leylü nəhar; Gündüzüm dərsdir, gecəm təkrar
sif. Dərslərin arasında olan. Dərsarası tənəffüs
sif. Dərslərdən, məşğələlərdən kənar, dərsdən sonra. Dərsdənkənar məşğələ
sif. dan. Savadlı, təhsilli, oxumuş, bilikli. Dərsli adam
is. Hər hansı bir fənnə dair dərs kitabı. Ədəbiyyat dərsliyi. Əlifba dərsliyi. Sabit dərslik
sif. dan. Elmsiz, təhsilsiz, oxumamış, savadsız. Dərssiz adam
is. [fars.] klas. 1. İç, daxil. 2. məc. Qəlb, ürək. Çapdı dərunumu cəlalın şövqi; Ağlımı uğratdı zayə qaşların
sif. [fars.] Ürəyə, qəlbə, daxilə, daxili aləmə mənsub olan, aid olan, məxsus olan. …Ruhiyyat alimləri də başqasının ruhunu və başqasının dəruni xüsus
bax darvaza. …Palanlı ata minmiş bir qocanı dərvazamızın ağzında durmuş gördüm. S.S.Axundov
is. [fars.] 1. Qapı-qapı gəzərək, yaxud meydançalarda adamları başına yığaraq peyğəmbərə, imamlara və Kərbəla hadisələrinə həsr olunmuş qəsidələri ava
sif. [fars.] köhn. Dərviş kimi, dərvişə xas; dərvişə layiq, kasıb, yoxsul. Dərvişanə bir süfrə. Dərvişanə bir ev
is. köhn. 1. Dərviş sənəti və peşəsi. Dərvişlik etmək. – Dərvişlikdən xəbəri yox, gecə-gündüz təkyə axtarır
is. [fars.] 1. Dəniz. Bənzərəm bir qocaman dağa ki, dəryada durar. M.Ə.Sabir. Ağır-ağır, bulud kimi fövclər; Gəlir, verir dərya kimi mövclər
bax dəryalar qədər (“dərya”da). Əziziyəm gül əllər; Şana barmaq, gül əllər; Dəryaca ağlın olsa; Yoxsul olsan güləllər
is. [fars.] Süni dəniz, kiçik dəniz. Yeni dəryaçalar, çaylar üzündə; İqlimdən-iqlimə gedib-gəlirlər. S
is. Ot çalmaq üçün uzunsaplı, dişsiz orağa oxşayan alət; kərənti. Əlində dəryaz ot biçir; Mayis ayı biçinçilər
“Dəryazlamaq”dan f.is
f. Dəryazla biçib yerə sərmək; kərəntiləmək. Otu dəryazlamaq
“Dəryazlanmaq”dan f.is
məch. Dəryazla biçilmək; kərəntilənmək
is. Biçilmiş taxıl bağlaması. Dərz qalağı. Dərz bağlamaq. – …Dərzlər bağlanır, taya vurulur; Tayalardan böyük qaya qurulur
zərf Dərzlər halında. Dərz-dərz bağlamaq
sif. tex. Biçilmiş taxılı dərz halında bağlayan. Dərzbağlayan maşın
sif. k.t. Dərzləri bir yerdən başqa yerə daşıyan. Dərzdaşıyan maşın
is. məh. Otun tökülməməsi üçün yüklü arabanın üstünə və yanlarına uzadılan ağac
is. məh. İynəşəkilli xırda yarpaqları olan, yerə sərilən ot bitkisi
is. Paltar biçib-tikən usta. Dərzi şagirdi. Uşaq dərzisi. – Dərziyə köç dedilər, iynəsini sancdı yaxasına
is. Dərzilərin işlədiyi yer, paltar biçilib-tikilən yer. Yeməklər ümumi mətbəxdə hazırlanır, geyim isə dərzixanada tikilir
is. zool. Sərçələr dəstəsindən kiçik meşə quşu
is. Dərzinin peşəsi, sənəti, işi. Dərzilik etmək
“Dərzləmək”dən f.is
f. Biçilmiş taxılı, otu dərz halına salmaq, dərz bağlamaq
“Dərzlənmək”dən f.is