“Yaxdırmaq1”dan f.is
icb. Bir şeyin üzərinə sürtdürmək, çəkdirmək. Dirəyin üzərinə qatran yaxdırmaq
məch. Yaxmağa, yandırmağa məcbur etmək, başqasına yandırtmaq
is. 1. Yağ xüsusiyyətləri olan maddə; yaxıla, sürtülə bilən hər cür maddə; sürtkü. // Sürtülən, yaxılan dərman
sif. 1. Bərk yandıran, çox isti; qızmar. 2. məc. Qəlbə əzab verən, ürəyi incidən, yandırıb-yaxan, bərk acıdan
“Yaxıb-yandırmaq”dan f.is
f. 1. Bərk yandırmaq. Qızmar günəş üz-gözümüzü yaxıbyandırır. – Cəhənnəm alovu kimi insanı yaxıb-yandıran Tehran istisinə dözmək hünərdir
f. Yandırıb dağıtmaq, məhv etmək. [Nadir bəy:] Həmcinsinə qıymaqdan, yaxıb-yıxmaqdan zövq alanlar, başqasının fəlakətində səadət arayanlar birər adi c
sif. və is. Bir şeyi yaxan. Yaxıcı alət
sif. Yandırıcı, çox isti, çox qızğın; qızmar. Yaxıcı, amansız hərarət [Arazı] gündən-günə mum kimi əridib quru skeletə döndərmişdi
is. Yaxılmış, yanmış yer; yanıq
“Yaxılamaq”dan f.is
f. məh. Yaxmaq, sürtmək
“Yaxılmaq1”dan f.is
“Yaxılmaq2”dan f.is
məch. Bir şeyin üzərinə sürtülmək, çəkilmək
məch. 1. Yandırılmaq. 2. bax yanıb-yaxılmaq
sif. 1. Məsafə etibarilə çox uzaqda olmayan; yovuq (uzaq qarşılığı). Yaxın çay. Yaxın yer. Evimizə yaxın mağaza
sif. və zərf 1. Həm yaxın, həm uzaq, müxtəlif. Bu xəbəri eşidən yaxınuzaq yerlərdən qəhvəçi dükanına gəlib Qəribin oxumasına qulaq asırdılar
zərf 1. Yaxın yerdə, yaxınlıqda, uzaqda olmayaraq. Yaxında bir meşə var. Yaxında toy var. – Bu arada, yaxında dördbeş əl şiddətli tapança atılır
sif. Yaxında olan, qonşuluqda olan; yaxın. Yaxındakı dükandan ət al. Yaxındakı evlər. – Qaçqınlar hamısı yaxındakı şah tutluğa tərəf yüyürdülər
zərf 1. Yaxın məsafədən, uzaqdan olmayaraq, yaxın yerdən. Yaxından görmək. Yaxından bir səs gəldi. – [Qəhrəman:] Mən heç vaxt xanımı yaxından görməmiş
sif. 1. Gözü uzağı görməyən və ya pis görən. 2. məc. Uzağı, gələcəyi görə bilməyən məhdud adam haqqında
zərf 1. Yaxın yerlərin birində, bu ətrafda (bəzən “bu” sözü ilə). Evimiz bu yaxınlardadır. O, bu yaxınlarda yaşayır
“Yaxınlaşdırılmaq”dan f.is
məch. Bir şeyə yaxın edilmək, bir şeyin yaxınına gətirilmək (qoyulmaq, çəkilmək); yanaşdırılmaq
“Yaxınlaşdırmaq”dan f.is
f. 1. Bir şeyin yaxınına çəkmək, yaxınına gətirmək; bir şeyə yanaşdırmaq. Başmaqlarını bir-birinə yaxınlaşdırmaq
“Yaxınlaşmaq”dan f.is. Bir-biri ilə yaxınlaşma. Qışın yaxınlaşması. – Münəvvər xanım gözlərini açıb sübhün yaxınlaşmasını hiss edirdi
f. 1. Hərəkət edərək bir şeyin yaxınına gəlmək, yaxın durmaq, yanaşmaq üzrə olmaq; yanaşmaq. Gəmi sahilə yaxınlaşır
“Yaxınlatmaq”dan f.is
bax yaxınlaşdırmaq
is. 1. Məsafə etibarilə çox uzaq olmama, yaxın olma. Qəsəbənin dəmir yoluna yaxınlığı. Bazarın evə yaxınlığı
“Yaxışmaq”dan f.is
bax yaraşmaq. Ruscaya gəldikcə, inanmıram, onu da bir ziyalı qadının ağzına yaxışır surətdə danışa bilsin
“Yaxlaşdırılmaq”dan f.is
bax yaxınlaşdırılmaq
“Yaxlaşmaq”dan f.is
bax yaxınlaşmaq. …Payan kəndinə yaxlaşırdıq. M.S.Ordubadi. Ata! Əl çəkəsi deyilik səndən! Deyərək, öz oğlu yaxlaşdı ona
“Yaxmaq2”dan f.is
1. “Yaxmaq1”dan f.is. 2. is. Üzərinə yağ və s. yaxılmış çörək parçası; yaxmac. Tapdıq dedi: – Ana, ona yağ yaxması ver! Ə
is. Üzərinə yağ, bal və s. sürtülmüş çörək parçası; yaxma. Şlyapaların sahibi qadınlar stolun gözündən çıxardıqları yağ yaxmaclarını dişləri ilə çimdi
bax yandırmaq. [Qərib:] Bir söz ilə eldən-elə atıldım; Bu qərib ellərdə yaxdı nar məni. “Aşıq Qərib”
f. 1. Qatı, yağlı bir maddəni bir şeyin üstünə sürtüb yaymaq. Çörəyə kərə yaxmaq. – Çıxdım Aya baxmağa; Qapıya qıfıl taxmağa; Qıza xına gəlibdi; Əllər
sif. 1. Müsbət xüsusiyyətlərə və ya keyfiyyətlərə malik olan; öz keyfiyyəti ilə verilən tələbləri təmin edən, lazımi qaydada olan; bəyənilən (yaman zi
1. sif. Yaxşı (topluluq mənasında). Yaxşı-yaxşı yeməklər. Yaxşı-yaxşı şeylər. – [Şəhərdə] gördüm ki, bu yaxşı-yaxşı adamların surətlərini necə yaradır
is. 1. Həyatda olan yaxşı və pis şeylər, müsbət və mənfi hallar. [Bədircahan:] Allah vurub, deyir, cahılları, qocadan danış… Cahandidə, yaxşı-yamanı g
is. Bir şeyin yaxşılıq və pislik cəhətdən keyfiyyəti; bir hərəkətin, işin mənəvi cəhətdən necəliyi
zərf Yaxşı. Yaxşıca gəldin. Yaxşıca yadıma düşdü. Yaxşıca etdin. Yaxşıca cavabını verdin. // Yaxşı-yaxşı, lazımi surətdə
“Yaxşılandırılmaq”dan f.is