zərf Zarafat olmadan, ciddi; doğrudan, həqiqətən. Bu sözü zarafatsız deyirəm. Zarafatsız danışmır. – [Halay:] Elədir, zarafatsız, bizim Turşsuyun bütü
zərf və sif. Zarafat yolu ilə, ciddi olmayaraq. Zarafatyana söhbət. – Hətta hesab müəllimi məsələləri taxtada həll edəndən sonra, zarafatyana üzünü on
təql. Metal cisimlərə bir şeylə toxunduqda və ya vurduqda, onların çıxardığı səs
təql. bax zaranq. Plovun da ətri evi bürüyüb, qazanın qazmağını zaranqazaranq ilə qopardırlar. C.Məmmədquluzadə
zarı-zarı ağlamaq – bax zar-zar ağlamaq (“zar-zar”da). Mən ağlaram zarı-zarı; Bu zülmü götürməz tarı
“Zarıldamaq”dan f.is
f. 1. Şiddətli həyəcan, ağrı, əziyyət, əzab və s. təsirindən zarıltı səsi çıxarmaq; inildəmək. [Sofiya:] Allah xatirinə məndən əl çəkin, günahımı artı
“Zarıldaşmaq”dan f.is
qarş. Zarıldamaq (hamı bir yerdə)
“Zarıldatmaq”dan f.is
icb. Zarıldamağa məcbur etmək, ağlatmaq
zərf Zarıltı ilə; ağlaya-ağlaya, inildəyə-inildəyə. Molla zarıldaya-zarıldaya şikayət etdi. P.Makulu
is. Ağrıdan, əzabdan və ya şiddətli həyəcandan insanın çıxardığı səs; inilti. Qaraca qız tamam gecəni ufultu və zarıltı ilə keçirib sübhə yaxın yuxuya
“Zarımaq”dan f.is
1. bax zarıldamaq. Xəstə zarıyır. – Sən uğursuz bir güllənin ağrılarından; Zarıyırsan pələng kimi, sinən yaralı
is. məh. Çox xəstəlik çəkib zəifləmiş adam; üzgün. Qurbanıyam mən, sevərəm narıncı; Yar-yar deyib, oldum belə zarıncı
“Zarıtmaq”dan f.is
f. Zarımasına səbəb olmaq
is. [rus.] 1. Şəkilçəkmə. 2. Şəkil, rəsm
[rus.] Dövlət sərhədinin müəyyən sahəsini mühafizə edən hərbi hissə, habelə bu hissənin yerləşdiyi yer, məntəqə
is. [ər.] 1. Əsil, mənşə, kök, nəsil, nəsəb. Xəbər alın o namərdin zatını; Aparıbdı mərd igidin atını
is. [ər.] Sətəlcəm. Əgər zatəlcənb də tutmasan, yəqin ki bir zökəm tutacaqsan. Ə.Haqverdiyev
zərf [ər.] 1. Təbii olaraq, əslində, fitrətən, həqiqətdə, həddi-zatında olaraq. Zatən muzdurların bədənləri davamlı, ruhları qüvvətli olur
sif. və is. dan. Nanəcib, fırıldaqçı, kələkbaz, etibarsız. Babacanın əlli cür nadürüst tanışı, zatıqırıq dostu var
is. dan. Zatıqırıq adamın xüsusiyyəti
zərf [ər.] klas. 1. Zatında, əslində, bünövrəsində olan; anadangəlmə, fitri. Zati xasiyyət. 2. bax zatən
is. [ər.] köhn. Yüksək rütbəli şəxslərə müraciət etdikdə və ya onların haqqında danışdıqda hörmət məqamında işlənən ifadə (çox zaman cəmdə işlənir)
is. [ər.] 1. Ziyan, zərər, təbii fəlakət, afət. Bu körpəcə meynəni qoru hər bir zavaldan; Qoy torpaqda kök salıb bərkitsin öz yerini
sif. 1. Dolu, istilik və s. nəticəsində zədələnmiş (ağac, bitki, meyvə və s. haqqında). Zavallı alça
zərf Yazıq-yazıq, məzlumməzlum. [Kərəm:] Xan Əslim bağça içində; Gəzər zavallı-zavallı. “Əsli və Kərəm”
is. Acınacaq halda olan adamın halı; yazıqlıq, bədbəxtlik
sif. Məhv olmaz, yox olmayan, zail olmayan; davamlı, dayanıqlı, daimi, həmişə yaşayan. // Zərf mənasında
is. Məhv olmama, zay olmama, həmişə qalma, yaşama, var olma; daimilik
is. [ər.] klas. 1. Bucaq, künc, guşə. Bundan əlavə, cəhənnəmdə qırx zaviyə var və hər zaviyədə bir ilan var və hər ilanın qarnında üç yüz otuz əqrəb v
is. [ər. zaviyə və fars. …nişin] 1. köhn. din. Zaviyədə (2-ci mənada) oturub ibadətlə məşğul olan adam; münzəvi
is. 1. köhn. din. 1. Zaviyədə (2-ci mənada) oturub ibadətlə məşğul olma; münzəvilik. 2. məc. Tənha yerdə oturub dışarı çıxmama
is. [“zavod komitəsi”nin ixtisarı] köhn. Həmkarlar ittifaqının zavod komitəsi. Zavkom iclası. // dan
[rus.] İri sənaye müəssisəsi. Şəkər zavodu. Metallurgiya zavodu. Şüşə zavodu. Kənd təsərrüfatı maşınları zavodu
is. köhn. dan. Zavod sahibi. Bu qədər pul ancaq xozeynlərdə olur, zavodçularda olur. S.M.Qənizadə
is. Zavod işləri ilə məşğul olma, zavod saxlama
sif. Zavodun yanında olan, zavodun ətrafında olan. Zavodyanı sahə. Zavodyanı təsərrüfat
[ər. “zaye”dən] Heç, puç; tələf olmuş, korlanmış, puç olmuş, hədər olmuş. Öküzün taydı, işin zaydı. (Ata
[ər.] klas. bax zay. □ Zaye etmək (eyləmək) – bax zay etmək (eləmək) (“zay”da). Vəchindəki bənzər ay olar zaye; Verdilər ömrümü, ay olar zaye
“Z” hərfinin və bu hərflə işarə olunan samitin adı
[fr.] zool. Dərisi zolaq-zolaq olan Afrika vəhşi atı
is. [fr.] zool. Çiyin sahəsində donqarı olan qaramal növü. Lənkəran sahəsində buynuzlu mal-qaranın xüsusi növü olan zebu bəslənir
[yun. zerhyros] 1. Eşilmiş, ağardılmış iplikdən toxunmuş zərif pambıq parça növü. 2. Yüngül meyvə pastilası (şirniyyat növü)
is. [fars.] 1. Yay kirişi. Kamanın zehi. 2. Paltar və s.-nin qırağına tikilən qaytan, köbə, haşiyə. Paltarın kənarına zeh tikmək
is. [ər.] 1. İnsanda düşünmə, anlama və yaddaş qabiliyyəti; dərrakə, istedad. Bu uşağın yaxşı zehni var
sif. Yaxşı zehni, yaddaşı, hafizəsi, istedadı olan; dərrakəli, istedadlı. Zehinli tələbə. – Sona … dərk etmək qabiliyyətinə malik, zehinli bir qız idi