1. Atmosferin aşağı təbəqələrində su buxarının toplanması nəticəsində əmələ gələn kəsif, tutqun hava kütləsi; sis. Duman basmaq. Dumandan göz gözü görmür.
– Dalğalanan dumanların arasından ay çıxır.
Damla dənizdən ayrılarsa; Tez buxar olar; Göyə qalxar; Duman olar.
2. Tüstü.
[Orxan:] Ey mavi göylər! Ey yaşıl ormanlar! Ey bacalardan yüksələn dumanlar.
Dumanlar, tüstülər qopmuş; Qılınclar, toplar ağzından; Həyat eşqilə odlardan, alovlardan keçir insan!
3. Toz, tüstü və s.-nin havaya qalxmasından hasil olan tutqunluq, bulanıqlıq. Toz, dumandan adamın gözü tutulur.
– Kül rəngli havada toz, duman var; Dəhşətli soyuq, ayaz, boran var.
4. məc. Bir şeyi örtən pərdə, örtü mənasında.
// Bir şeyi aydın görməyə, başa düşməyə mane olan şey haqqında.
5. məc. Üzdə, gözdə kədər, qəmginlik, hüzn əlaməti.
Gəlin, balalarım! Öpüm sizi mən; Bir duman görməsin xoş sifətiniz.
6. məc. Aydın olmayan vəziyyət, qeyrimüəyyənlik, anlaşılmazlıq, qaranlıq mənasında.
Xalqın həqiqi tarixi əfsanələr və əsatirlərin dumanları içərisində itib getmişdir.
□ Duman kimi (xatırlamaq, görmək və s.) – aydın olmayaraq, yuxu kimi. Dünənki gün və keçirdiyi vaxt onun yadına duman kimi gəlirdi.
◊ Başından (beynindən) duman qalxmaq – bərk kədərlənmək, qanı qaralmaq.
Aman, aman, ayrılıq; Halım yaman, ayrılıq; Eşidəndə başımdan; Qalxır duman, ayrılıq. ().
