DƏRD

\[fars.\] сущ. дерт (1. гъам, гъусса, рикӀин тӀал, руьгьдин азаб, азият; // фикир; къайгъу; 2. тӀал, азар; 3. пер. рикӀе авай гафар, чинебан мурадар, кӀани затӀ; сир, фикир, фагьум, макьсад; qara qızın dərdi var. Ata. sözü чlулав рушахъ дерт ава; 4. пер. къаргъишун манада: азар, дерт); ** dərd almaq дердини кьун, са куьнин фикир, къайгъу, азаб чӀугун; dərd çəkmək дерт чӀугун а) гзаф гъамлу хьун, гъам чӀугун, руьгьдин азаб чӀугун (са пис кар рикӀел хквез); б) кил. dərdini çəkmək; dərd eləmək (etmək) а) кил. dərd çəkmək; б) дерт авун (жуваз), рикӀив кьун; dərd əhli дерт эгьли (вичиз дерт авайвиляй масадан дердиникай хабар кьадай кас); dərd gəlmək кил. dərd olmaq; dərd götürmək кил. dərd almaq; dərd olmaq дерт хьун, гьамиша фикир (къайгъу) чӀугвадай, нарагьат ийидай са кар хьун; dərd vermək дерт гун, дертлу (гъамлу) хьуниз, руьгьдин азаб чӀугуниз себеб хьун; dərdə batmaq дердини кьун, са затӀунин фикир, къайгъудалди машгъул хьун, са затӀ вичиз (жуваз) дерт авун; dərdə düşmək а) азар акатун, азарлу хьун; б) дердиник акатун, са затӀ жуваз (вичиз) дерт авун; dərdə giriftar etmək, dərdə salmaq дерт гун, дердина ттун, дертлу авун, дертлу хьуниз себеб хьун; dərd(in)ə qalmaq дердина амукьун, садан дерт (фикир) чӀугун, садан къайгъуда амукьун; dərdindən dəli (dəli-divanə) olmaq кил. dərdindən ölmək; dərdindən ölmək а) дердинай кьин, вичи-вич телеф авун; б) пер. дердинай ккун, дердинай дили-дивана хьун, гзаф кӀан хьун; dərdinə dərman (çarə) eyləmək (etmək, olmaq) (садан) дердиниз дарман (чара) авун (хьун); dərdinə qalmaq кил. dərdinə yanmaq; dərdinə şərik olmaq дердериз шерик хьун, садан дерт кьезиларун патал адаз рикӀ-дуркӀун гун, адахъ галаз санал гъамлу хьун; dərdinə yanmaq (садахъ) ччан ккун, тӀува атун, язух атун; dərdini açmaq (açıb tökmək) дердер ахъаюн, дерт-гьал авун, рикӀе авай гафар (сирер) ахъайна лугьун; dərdini çəkmək (садан) дерт чӀугун, са затӀунин ва я са касдин фикир (къайгъу) чӀугун; dərdini dağıtmaq дерт аладарун, жуваз азаб гузвай са фикир (къайгъу, гъам) жувавай яргъазун; dərdini təzələmək дердер цӀийи (таза) хъувун, рикӀел аламачир са пис кар рикӀел хкана руьгьдин азаб гун, дертлу авун, гъамлу авун, сугъуларун.
DƏRC
DƏRD-BƏLA
OBASTAN VİKİ
Dərd
Kədər və ya qəm — mənfi duyğu və ya bədbəxt olmaq hissi.
Abi-Dərdə türbəsi
Abi-Dərdə türbəsi — Azərbaycan Respublikasının cənub-şərq bölgəsinin tanınmış ziyarətgahlarından biri. Abi-Dərdə Yardımlı rayonunun Ləzran və Ərsilə kəndləri arasında, Ərsilə kəndinə məxsus açıq ərazidə yerləşir. Türbə Abuzərə, Abudərzə, Abidərzə, Abazərdə, Abuzərə və Abidərdə adları ilə tanınır. Yerli sakinlər isə türbəni daha çox Abi-Dərdə (Abidərdə) adlandırır. == Memarlıq xüsusiyyətləri == Abi-Dərdə türbəsi dairəvi quruluşlu olmaqla bişmiş kərpiclə hörülmüş və günbəzlə örtülmüşdür. Türbənin arxasında hamar sahədə torpaq içərisində itib batmış köhnə qəbiristanlıq da mövcuddur.Türbənin içərisindəki məzarın baş tərəfində yarı sınmış daşın üzərində bütöv olmayan ərəb qrafikalı yazı həkk edilmişdir == Tarixi == Türbənin kitabəsi olmadığından orada uyuyan şəxsin kimliyi və türbənin tikilmə tarixi haqqında dəqiq fikir söyləmək çətindir. Səidəli Kazımbəyoğlu Abi-Dərdə türbəsində uyuyan şəxsin Məhəmməd peyğəmbərin ən yaxın adamlarından biri olduğunu qeyd etmişdir. O, türbə haqqında məlumat verərkən yazmışdır: “Peyğəmbərlərin sonuncusu Həzrət Məhəmmədin dörd yüz yeddi nəfər olan nəcib və məşhur əshabələrindən biri də Əbudərdə adlı müqəddəs ruhlu bir şəxsdir. Onun dəfn olunduğu məqbərə Ucarud mahalının Ərsilə kəndində (indiki Yardımlı rayonunun ərazisi) yerləşir. İndiki dövlətin yüksək rütbəli adamları həmin məkanın adını dəyişib Üçtuği-Sefidəşt adlandırmışdılar (əsər 1869-cu ildə yazılmışdır ).
Dərdcə yarımadası
Dərcə yarımadası — Xəzər dənizinin şərq sahillərində Türkmənistanın Balkan vilayəti ərazisində yerləşir. Yarımadanın şimalında Türkmənbaşı körfəzi, cənubunda isə Şimali Çələkən körfəzi vardır. Ən hundür nöqtəsi Cadır dağı 17 m (d.s) və Kocanlıdır ki onunda hündürlüyü. 24 m (d.s) təşkil edir. XX əsrin əvəllərində Önxəzər dəmir yolu inşa edilmişdir. Bir zamanlar ərazidə Uzun-ada stansiyası vardı. Hazırda isə təkcə Molla-Qara stansiyası fəaliyyət göstərir. Ərazi bütünlüklə qumlu səhradan ibarətdir. Bu səbəbdən calılar aləmindən məhrumdur. ada ərazisində yerləşir.
Dərdimə şərik ol (roman)
Dərdimə şərik ol — Çingiz Abdullayev tərəfindən yazılmış roman. Roman Qanun nəşriyyatında nəşr edilib. == Məzmun == Moskvanı nahaq yerə indinin "oğru Roması", "dünyanın kriminal paytaxtı", "Rusiya Çikaqosu" adlandırmırlar. Moskva quldur müharibələrinin döyüş arenasına çevrilib. Burada adi quldurlar deyil, kriminal aləmin kralları toplaşıblar. Burada, sadəcə olaraq, cinayətlər törədilmir, həm də "quldur siyasətinin" aglasığmaz dərəcədə iyrənc çəkişmələri gedir. Satılmış və ya qorxmuş asayış orqanları susur. Bəs yeni "Vətəndaş müharibəsini" - mafioz qruplaşmaların müharibəsini kim dayandıracaq?...
Xudafərin-dərdi dərin (film, 1990)
== Məzmun == Kinolent Azərbaycan memarlığının nadir nümunəsi olan Xudafərin körpülərinə həsr olunmuşdur. Filmdə Azərbaycanı İranla bağlayan bu körpülərin dağılmaq təhlükəsindən danışılır və qeyd olunur ki, vaxtilə bu körpülər sərhəd yaxınlığında ticarətin inkişafına, dostluğun möhkəmlənməsinə xidmət etmişdir. == Film haqqında == Film Azərbaycan Tarix və Mədəniyyət Abidələrinin Mühafizəsi Cəmiyyətinin sifarişi ilə çəkilmişdir. == Filmin heyəti == === Film üzərində işləyənlər === Rejissor: Vaqif Azəryar Ssenari müəllifi: Cəfər Qiyasi Operator: İsrafil Ağazadə (İsrafil Ağayev kimi) Səs operatoru: Şamil Kərimov == Sponsor == Azərbaycan Tarix və Mədəniyyət Abidələrinin Mühafizəsi Cəmiyyəti == Mənbə == Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 352.
Əbu əd-Dərda
Əbu əd-Dərda (580, Mədinə – 653, Dəməşq, ərəb. أبو الدرداء‎) — Məhəmməd peyğəmbərin səhabələrindən biri. == Bioqrafiya == Əbu əd-Dərda Mədinədə doğulmuş, Xəzrəc qəbiləsinin əl-Haris nəslindən idi. Bədr döyüşündən sonra hicrətin ikinci ilində İslamı qəbul edir. O, ticarətlə məşğul idi, lakin İslamı qəbul etdikdən sonra bu işi tərk edərək zahid həyat tərzi keçirir. O, Uhud döyüşündə və müsəlmanların məkkəlilərə qarşı digər döyüşlərində iştirak etmişdir. Quran, hədislər və İslam hüququ (fiqh) üzrə mütəxəssis olur. Xəlifə Osman ibn Əffanın dövründə əvvəlcə ona təklif olunan dövlət vəzifəsindən əl çəkmiş və insanlara İslamın əsaslarını öyrətməyə başlamışdır. Bununla belə, o, Suriyanın qazisi olmağa razı olur. O, üçüncü Saleh xəlifə Osmanın öldürülməsindən əvvəl 653-cü ildə vəfat etmişdir.

Digər lüğətlərdə