lat. piror – birinci, böyük 1) hər hansı fəaliyyət həyata keçirilməsində vaxt etibari ilə birincilik; 2) müəyyən bir sahədə üstünlük təşkil edən; 3) k
yun. problema – vəzifə, tapşırıq, məsələ 1) geniş mənada; öyrənilməli, tədqiq olunmalı, həllini gözləyən mürəkkəb nəzəri və ya əməli (praktik) məsələ
peşəkar, müəyyən bir işi özünə peşə etmiş.
lat. professor – müəllim, rəhbər, tərbiyəçi, öyüd, nəsihət verən 1) ali məktəblərdə və elmi tədqiqat müəssisələrində elmi-tədqiqat işlərinə rəhbərlik
1) yandan görünüş; 2) texnikada bir şeyin (cismin) kəsiyi; 3) məcazi mənada ixtisas, bilik; 4) üzün və ya əşyanın yandan görünüşü; 5) təsərrüfatı, ixt
yun. prognosis, pro – irəli; gnosis – bilik, əvvəlcədən görmə 1) müəyyən bir hadisənin gələcək inkişafı və nəticəsi haqqında öncədən verilən məlumat;
hər hansı bir hadisənin (yaxud hadisələr sinfinin) və ya proseslərin, sistemlərin inkişaf perspektivlərinin müəyyənləşdirilməsinə yönəlmiş elmi tədqiq
yun. programma – elan, göstəriş, fərman, təlimat 1) müəyyən icraçı (insan və avtomat) tərəfindən yerinə yetirilməsi nəzərdə tutulan işlərin planı; 2)
məsələnin hesablayan elektron maşında həlli üçün proqramın tərtib olunması. Proqramlaşdırmanın mühüm bölməsi avtomatik proqramlaşdırmadır
alqoritmlərin icraçı üçün asan olan formada təsviri üçün nəzərdə tutulmuş formal işarə sistemi. Proqramlaşdırma dili kompyüter proqramının tərtibi zam
avtomatik proqramlaşdırma – proqramlaşdırmanın mühüm bölməsi; hesablayan maşın üçün proqramın tərtib üsullarını öyrənir
1) irəliyə yüksələn hərəkət, ibtidaidən aliyə inkişaf; 2) yaxşılaşma: xəstəliyin gedişində, hər hansı bir işdə və s
1) ali məktəblərdə rektorun müavini; 2) universitet və digər ali məktəb rektorunun tədris, elmi və inzibati-təsərrüfat işləri, həmçinin axşam və qiyab
lat. procedere – irəliləmək 1) hər hansı müəyyən bir məsələnin baxılması, müzakirə edilməsi qaydası; 2) hər hansı bir işin yerinə yetirilməsində, müza
lat. processus – irəli getmək 1) hər hansı bir hadisənin inkişafının gedişi, bu inkişafda vəziyyətlərin əvəzlənməsi; 2) məhkəmədə və ya inzibati orqan
1) şəhərdə böyük enli küçə; 2) nəşr olunmağa hazırlanan, gələcək elmi əsərin, dərs vəsaitinin, jurnalın və s
xidməti və s. işlərdə kiminsə havadarlığından, köməyindən istifadə edən şəxs.
işə düzəlməkdə, xidməti yüksəlişdə kiməsə havadarlıq etmək.
lat. protestor – etiraz edirəm, sübut edirəm; protestari – təntənəli elan etmək 1) açıq-aşkar etiraz; 2) hər hansı bir şeylə qəti razılaşmamaq; 3) hüq
yun. protokollon – birinci vərəq (burma kağıza yapışdırılıb, yazanın adını, tarixi göstərən kağız), manuskriptə yapışdırılmış birinci vərəq; protos –
öz server resursları və korporativ lokal şəbəkəsi vasitəsilə şəxslərə və ya təşkilatlara xüsusi ödəniş hesabına İnternetə qoşulmanı təmin edən xüsusi
plan, layihə
1) nəşr, nəşr etmə, dərc etmə; 2) hər hansı bir şeyin, yazının qəzetdə, jurnalda və s. çap və nəşr olunması
1) poliqrafiyada sistemdənkənar uzunluq vahidi; 2) 0,376 mm-ə bərabərdir; 3) şriftlərin və sətirlərarası məsafənin ölçüsünü qeyd etmək üçün istifadə o
nöqtə və kiçik cızıqlardan (cizgilərdən) ibarət qırıq xətt.
lat. punctum – nöqtə gördüyü işdə son dərəcə dəqiq və səliqəli olan.
ifrat görüşlər, qəti tədbirlər tərəfdarı.
lat. rationalis – ağıllı məqsədəuyğun, düzgün, ağlabatan.
ağ-qara illüstrasiyaların çapa hazırlanması prosesi.
1) dövlətin ali hakimiyyət orqanının dövlət və ya hökumət nümayəndəsi tərəfindən bağlanmış beynəlxalq sənədləri (müqavilə, saziş) təsdiq etməsi; 2) al
1) təmizə çıxarılma; 2) hüquqların bərpa edilməsi.
lat. actio – hərəkət 1) hər hansı bir təsirə, qıcıqlandırıcıya, təəssürata cavab olan hərəkət, hal, proses
lat. redactus (redactio) – qaydaya salınma, səhmana salınmış 1) mətbuatda, radio və televiziyada əsərin müəllif nüsxəsi üzərində redaktorun iş prosesi
hər hansı bir mətnin çapa, radio və televiziya verilişlərinə hazırlanması zamanı onun məzmunu və formasının işlənməsi, səhvlərin düzəldilməsi
1) elmi, ədəbi, bədii və s. materialı redaktə edib çapa hazırlayan şəxs; 2) hər hansı bir əsərin nəşrinə, əsərlər külliyyatının toplanıb çapa hazırlan
lat. referre – çıxış etmək, məlumat vermək, mühazirə etmək, xəbər vermək; refero – bildirirəm, xəbər verirəm 1) ilkin sənədlə tanışlıq və ona müraciət
lat. referens – məlumat verən 1) referat oxuyan, məruzəçi; 2) idarə və ya təşkilatda müəyyən məsələlər barəsində məruzəçi, məsləhətçi olan vəzifəli şə
nəyinsə siyahısı, göstərici.
1) hər hansı bir şəxsin hər hansı bir işə cəlb olunması üçün verilən müsbət xarakteristika – təklif; 2) məsləhət, arzu, tövsiyə, zəmanət
lat. rector – idarə edən, rəhbər 1) Fransada tədris dairəsinə (“akademiyaya”) rəhbərlik edən şəxs. Rektor intibah dövründə baş müəllimlər və çoxsinifl
lat. requisitum – tələb olunan, zəruri sənədin (məsələn, müqavilənin) etibarlı hesab edilməsi üçün orada mütləq göstərilməli olan məlumatlar
lat. regula – qanun, qayda 1) hər hansı bir fəaliyyəti tənzimləyən qaydalar toplusu; 2) dövlət orqanlarının, idarə təşkilatlarının iş rejimini müəyyən
lat. regressus – qayıdış hər hansı bir şeyin inkişafında tənəzzül, geriyə hərəkət.
tərəflərin çıxışlarının bir hissəsi; əsas çıxışlar edildikdən sonra tərəflərin mübadilə etdikləri etirazlardan ibarətdir
1) bir idarənin və ya redaksiyanın tapşırığı ilə elmi, ədəbi əsər, tamaşa və s. haqqında rəy verən şəxs; 2) resenziya müəllifi
lat. recensio – baxış, qiymət yeni bədii (ədəbi, teatr, musiqi, kino və s.), elmi və ya elmi-kütləvi və s
1) cavab verən, cavablayan kimsə. 2) bir suala, bir istəyə, bir söz və ya yazıya verilən qarşılıq, cavab; 3) iddialı müdafiə edən adam
1) işləri, sənədləri, əmlakı və i.a. qeydəalma kitabı; 2) siyahı, kitabça.
qiymətləndirmə.
müzakirə olunan mövzunun, kitabın və ya məqalənin mahiyyətinin qısa xülasəsi.