soyuq səhranın bir növü. B.s. bitki örtüyünün olmaması, havanın alçaq temperaturu və mümkün fizioloji rütubətin çatışmaması ilə izah edilir
çoxlu çatlarla ayrı-ayrı qaymalara parçalanmış buz sahəsi. Buzlaq yatağının uzununa profilinin sərt əyilmə yerində əmələ gəlir
buzlağın səthində buz üzərində yatan daş parçası. Daş parçası altındakı buzu əriməkdən qoruyur və buz tava əmələ gəlir
səth buzlarının və üzə çıxan sudaxili buzların toplanıb yığılması olub, çayın tıxanmasına səbəb olur
buzlağın, qidalanma sərhədindən aşağıda, yerləşən hissəsi. область абляции ледника zone of ablation of glacier, ablation zone
(lat. deqradatiokiçilmə, azalma) iqlimin quraqlaşması və istiləşməsi sayəsində buzlağın kiçilməsi. деградация ледника degradation of glacier
(diffluo-axmaq, yayılmaq) qonşu buzlaqların birləşməsinə aparan transflyüensiyanın-axmanın əksinə olaraq, buzlağın ablyasiya sahəsində onun sərbəst qu
buzun, ağırlıq qüvvəsinin təsiri altında qidalanma sahəsindən kənarlara və ya buzlağın sonuna doğru qatı-plastik və ya blok şəkilində yerdəyişməsi
qolları ilə birlikdə buzlağın əhatə etdiyi ərazi. B. h. Buzlağın üzərinə qarın və firnin gətirildiyi qonşu ərazi də daxildir
buzlağın sonunun və ya buz örtüyünün kənarının buzun hərəkəti istiqamətində irəliləməsi. наступание ледника advance of glacier
buzlaq üzərində şərti xətt olub, onun qidalanma və ablyasiya sahələrini ayırır. Bu xətt həmişə firn xəttinə uyğun gəlmir
atmosfer mənşəli buzların hərəkət edərək təbii halda toplanması. B. yer səthində ərimə və buxarlanmadan çox düşən sülb çöküntülərinin il ərzində topla
Mərkəzi Avropa düzənliklərində Pleystosen buzlaşması zamanı buzlaq suları ilə yuyulan geniş dərə. B. a
buzlaq çöküntülərinin quruda, buzlaq və buzlaqyanı sututarlarda toplanması. B. a. buzlağın (müxtəlif moren çöküntüləri), ərimiş buzlaq sularının (flyü
silsilənin əks yamaclarında yerləşən iki buzlaq karının, yaxud buzlaq sirkinin qovuşması nəticəsində əmələ gəlir
hərəkət edən buzlağın özü ilə apardığı moren materiallarla süxurların səthinin hamarlanması prosesi. ледниковая шлифовка glacial polish
hərəkət edən buzlağın özü ilə apardığı qırıntı materialları vasitəsilə süxurların səthində əmələ gətirdiyi şırımlar
buzlağın hərəkəti nəticəsində buzlaqda əmələ gəlir. Yan, köndələn və uzununa çatlar ayrılır ледниковые трещины crevasses on glacier, glacier fissures
1) əriyən buz suları ilə qidalanan çay. Maksimal sərfinin yayda olması ilə səciyyələnir, adətən suda çoxlu buzlaq lili olur; 2) buz səthində buzlağın
buzlağın qazdığı ekzarasion çökəklik. Baltik qalxanında, Putorana platosunda, Alpda bir sıra göl çökəklikləri
buzlağın fəaliyyəti və onun əriməsi zamanı əmələ gələn su axımının fəaliyyəti nəticəsində quruda əmələ gələn çöküntü kompleksi (məs: morenlər, flyüvio
buzlaq çatı ilə axan axınlarla buzlaq daşının fırlanması sayəsində buzlağın yatağında əmələ gələn, şaquli divarlı və batıq dibli çuxur
ilkin mənbədən buzlaq vasitəsilə uzaqlara aparılan, adətən üzərində buzlaq şırımları (sayrıntı, şırım və cilalanma izləri) olan hamar və yuvarlaq süxu
buzlaq vasitəsi ilə süxurların parçalanması və daşınması proseslərinin məcmu. ледниковая денудация glacial erosion, glacial denudation
hərəkətdə olan buzlaq vasitəsi ilə relyefin və süxurların parçalanması. ледниковая деструкция glacial destruction
müxtəlif mənşəli və formalı dərələr: 1) dağlarda buzlaq troqu; 2) düzənlik buzlaşması sahələrində ərimiş buz sularının əmələ gətirdiyi dərələr
buzlaq kütləsində dairəvi dərinlik. B.d. süxur parçası və buzlaq çatına düşən ərimiş buzlaq suları vasitəsilə əmələ gəlir
firn hövzəsindən (buzlaq sirki) dərəyə axan dərə buzlağının bir hissəsi. Ablyasiya sahəsində qar iqlim xəttindən aşağıda yerləşir
buzlağın təzyiqi altında süxur yatımının pozulması. B.d. adətən buzlaq dərəsinin dib relyefi hamar olmadığı zaman baş verir
Yerin geoloji tarixində nisbətən uzun mərhələ olub, iqlimin ümumi soyuqlaşması fonunda dəfələrlə çox soyuq vaxtlarla (buzlaq əsri), iqlimin nisbətən i
(ekzarasiya) hərəkət edən buzun içərisində donub qalmış süxur parçaları ilə buzlaq yatağının qazılması
Yerin geoloji inkişaf tarixində vaxt kəsimi. B.ə. iqlimin güclü soyuqlaşması və materik buzlaşmasının nəinki qütb enliyində eyni zamanda mülayim enlik
konusvari buz dayağı üzərində yatan böyük, bəzən tavavari süxur parçası buzlağın ablyasiyası zonasında rast gəlinir
1)buzlağın keçmiş fəaliyyəti (akkumulyasiyası, yaxud qazıması) ilə əlaqədar olaraq yaranmış, göl (kar və moren gölləri); 2) buzlaq örtüyünün ön hissəs
1) kiçik üfqi ölçüləri ilə əlaqədar olaraq nisbətən dik yamacları olan, günbəzvari formada çoxda böyük olmayan buzlaq örtüyü; 2) dağ buzlaq tipi olub,
ərimə və qidalanma amillərindən asılı olaraq buzlaq kənarının cüzi tərəddüdü (dəyişməsi). Qidalanma əriməyə nisbətən üstün olduqda buzlağın kənarı irə
dağ-dərə buzlağının sonu ilə bağlı olan, qlyasial relyef formalarının və buzlaq çöküntülərinin qanunauyğun yerləşməsi
bax: Buzlaq göbələyi
ərimiş buzlaq suları ilə birgə örtük və dağ buzlaqlarının fəaliyyəti ilə yaranan yer səthi relyef formaları, qlyasial formalar
Yerin böyük sahəsini örtən buzlağın dəfələrlə inkişafı haqqında elmi təsəvvürlər (anlayışlar) sistemi
qalınlığı bir neçə km (müasir Antarktida buzlağında 4 km-dən çoxdur) və milyonlarla km2 sahəni əhatə edən, buzlaq qalxanı şəkilində yerüstü buzlaq tip
yastı zirvəli massivin suayırıcı hissəsində yerləşib, qısa və geniş buz qanadları düşən(sallanan), qabarıq buzlaq
materik buzlağının planda yarım dairəvi çıxıntısı olub, relyefin çökək hissəsini əhatə edir. лопасти ледника blades of glacier
mənşəyinə görə buzlağın fəaliyyəti ilə əlaqədar olan formalar. B.r.f. akkumulyativ (son morenlər, ozlar, kamlar, əsas morenlərdən ibarət təpələr və dü
Bax: Buzlaq morfoskulpturası.
U. M. Devisə görə əsasən buzun və qarın təsiri altında relyefin ardıcıl dəyişməsi prosesinin məcmu. ледниковый цикл glacial cycle
qabarıq, yastı günbəzvari buzlaq olub, müəyyən qalınlığa (1000 mdən çox), böyük sahəyə (50 min. km2-dən artıq), və planda təxminən izometrik formaya m
amfiteatr şəkilində, dik yamaclı çökəklik olub, buzlaq dərəsinin yuxarı qurtaracağını qapayır və burada toplanan buz və firn hesabına dərə buzlağı qid
buzlaşma epoxası daxilində buzlağın uzun zaman irəliləməsi, yaxud geri çəkilməsi fonunda buzlaq kənarının tərəddüdünə, yaxud dayanmasına səbəb olan, i
hərəkət edən buzlağın daxilindəki morenlər, əsasən qaya parçaları vasitəsilə bərk ana süxurların cilalanmış səthində əmələ gəlir