əsas morenlərdən təşkil olunmuş relyef. Əksərən təpəli yüksəkliklərin və çökəkliklərin növbələşməsi ilə səciyyələnir
əksər hallarda dislokasiyaya uğramış süxurlardan təşkil olunmuş, sahil. коренной берег bedrock coast
tarixi geologiyada mərtəbənin bütün çöküntülərinin əmələ gəlmə vaxtına uyğun gələn, vaxt müddəti, dövrün hissəsini təşkil edir
insanın yaşadığı /məskunlaşdığı/ və fəaliyyət göstərdiyi mühit. Təbii mühitdən və sosial sahələrdən ibarətdir
fay müstəvisinə uyğun gələn, sıldırım yamac. фас face
bax: Fasial təhlil.
müvafiq çöküntülərə görə geoloji keçmişin fiziki-coğrafi şəraitini müəyyənləşdirmək üçün istifadə edilən xüsusi üsul və qaydaların məcmusu
paleotektonik bərpanın mühüm üsullarından biri olub, ayrı-ayrı sahələrdə və müəyyən vaxt müddətində yer qabığının hərəkət tarixini, onun xarakterini,
yerüstü və yeraltı /yataqaltı/ axım hissələri növbələşən çay. прерывистая река interrupted stream
/lat. faciessifət, zahiri görünüş/ 1)geologiyada-çökmə süxurların əmələ gəlməsinin fiziki-coğrafi şəraiti / dəniz, laqun, göl və s
çöküntülərin qalınlıq və fasial tərkibinin təhlilinə əsasən müəyyən sahədə yer qabığının şaquli hərəkətinin sürətini, amplitudunu və çöküntülərin əməl
/qırılıb düşmə/ süxurların tektonik qırılmalarla yer dəyişməsi növü. F. zamanı süxurların yer dəyişməsi şaquli /şaquli fay/ və maili səth üzrə /iti dü
açıq dar dərə, yaxud qısa təngi, yerdəyişmələr zamanı bilavasitə faylarla əmələ gəlir və dağ silsilələrinə və onun qollarına köndələn istiqamətli olur
qırılıb düşmə boyu uzanan çay dərəsi, tektonik dərələrin bir növü. сбросовая долина fault-line valley
fay qanadının birtərəfli qalxması, relyefdə dik yamaclı asimmetrik dağ tirəsi formasında təzahür edir
süxurların yatımında qırılma boyu şaquli, yaxud maili yerdəyişmə. Yerdüşmənin yatımına münasibəti baxımından çəpinə, qırılıb düşmə və qırılıb qalxma e
silsilənin köndələn pozulma boyu yerini dəyişmiş iki hissəsi arasında əmələ gələn çökəklik; davamlı qatlarda əmələ gəlir
bax: Qaymalı dağlar
körfəzləri dənizin inqressiyaya məruz qalmış sahili. Differensial tektonik hərəkətlər nəticəsində yaranır
sahil xətti birbaşa tektonik qırılmaya uyğun gələn dəniz sahili tipi. сбросовый берег fault coast
müasir iqlim şəraitində yaranmış daimi donuşluq. активная мерзлота active frost
firnlə dolmuş və morfoloji inkişafını davam etdirən, müasir qar xəttindən yuxarıda yerləşən, sirk деятельный цирк active cirque
axar sularla formalaşma prosesində olan, karst mağarası. действующая пещера active cave
tarixi keçmişdə və ya müasir dövrdə fasilə ilə və ya daimi püskürən vulkan, eləcə də püskürməsi haqqında məlumat olmayıb, ancaq qaynar qaz və su çıxar
uzun müddət normal platforma inkişafından sonra, adətən dağlıq relyef əmələgətirən yüksək mütəhərriklik qazanmış platforma və ya onun bir hissəsi /Məs
/lat. fixusbərk, sərt, sabit/ şaquli istiqamətli tektonik hərəkətlərin həlledici roluna və qitələrin vəziyyətinin sabitliyi haqqında təsəvvürlərə əsas
insolyasiya-kimyəvi aşınma və deflyasiya nəticəsində yaranmış, qayalı süxurların parçalanma forması. Soyuq fəsillərdə rütubətin hopması və yayda səthi
Avropada axırıncı buzlaşmanın son fazası; bu müddətdə buzlaq Finlandiyanın sərhədlərindən kənara çıxmamışdır
qurunun dərinliklərinə soxulmuş dar və çox vaxt şaxələnmiş körfəzlərlə-fiordlarla parçalanmış sahil. Bu tip sahillər Dördüncü dövr buzlaşmasına məruz
on və yüz kilometrlərlə qurunun içərilərinə soxulan dar, dərin /1000 m və çox/, körfəz. Köndələn kəsimi təknəvari, sahilləri yüksək, dik və sıldırım o
dənəvər buz, qarın təkrar kristallaşması, qar qatının dərinliyinə süzülən ərimiş qar suyunun donmasının dəfələrlə növbələşməsi nəticəsində əmələ gəlir
buzlağın qidalanma sərhəddindən yuxarıda yerləşən hissəsi. Burada sülb atmosfer çöküntülərinin miqdarı onların ərimə və buxarlanma sərfindən çoxdur
buzlağın firn örtüyünün aşağı sərhəddi. Ərimə mövsümünün sonunda firn və buz sahələrinin təmasına əsasən müəyyən edilir
firn hövzəsində firnlə örtülmüş sahə, səthi batıq olur. F.s. üstü qarla örtülü olub, kənarlardan firnin qayalı yatağına çatan dərin çat-berqşrundla əh
Aralıq dənizi ölkələrində və səhralarda yayda quruyan və yalnız ilin yağışlı dövründə /payız və qış / suyu olan, çaylar
/nor. field/ Norveçdə xeyli hündürdə yerləşən plato.F. yüksək tirələr və çökəkliklər növbələşir. Çökək yerlərdə göl, bataqlıq yaranır
bax: Mexaniki aşınma
fiziki-coğrafi rayonlaşma vahidi. Yer qabığının yeni və müasir tektonik hərəkətlərinin dəniz transqressiyası və reqressiyasının, materik buzlaşmasının
coğrafi təbəqədə baş verən və landşaftın komponentləri arasında qarşılıqlı təsir nəticəsində enerjinin və maddələrin forma və miqdarının paylanmasına
fiziki-coğrafi rayonlaşmanın əsas taksonomik vahidi. İqlimi və geomorfologiyası ilə fərqlənən vilayət və əyalətin hissəsi olub, özünə məxsus torpaq və
/ yun. physikos-təbii / Yerin coğrafi təbəqəsini kompleks şəkildə öyrənən təbii coğrafi elmlər sistemi
/Qərbi Avropanın qədim tarixi vilayəti olan Flandriya adından/ Holosenin iqlim optimumu fazasında Dünya okeanının qlyasial-evstatik transqressiyası; m
(lat. Flexura-əyilmə) süxur laylarının vahid monoklinal yatım fonunda dik yatan tektonik struktur və ya onların pilləyə bənzər əyrisi
aşağıda konqlomerat yaxud qumdaşları, yuxarıda isə mergel və gillərin, bəzən də əhəng daşlarının ritmik təkrarlanan təbəqələrindən təşkil olunmuş dəni
daimi və müvəqqəti su axınlarının fəaliyyəti ilə yaranan relyef formaları / allüvial, allüvial-prolüvial düzənliklər, dərələr, qobular, yarğanlar, ter
ərinti su axınlarının çökdürdüyü laylı çöküntülər, əksərən çaqıl daşlardan, çınqıldan və çəp laylı qumlardan ibarət olur
bax: Zandrlar.
bilavasitə buzlağın /örtük və dağ/ kənarına söykənən yaxud buzlağın öz daxilində yerləşən quru sahələrdə, buzlaq sularının faəliyyəti nəticəsində baş
çay dərələrinin yamaclarında buzlaq gətirmələrinin, əsasən son morenlərin yuyulmuş və yenidən çökdürülmüş məhsullarından təşkil olunmuş terras
vulkanın əsas çıxış kanalının krateri. кратер фокальный focal crater