(zəncirləri) hörük şəkilində bir-birilə bağlı, eninə kəsiyi asimmetrik olan, barxanlar zənciri. Uzunluğu 100 m və daha çox olur
hakim küləklərin istiqamətində uzanan, bitkilərlə bərkidilməmiş qum toplusu. Uzunluğu bir neçə mdən 700 km-ə, yüksəkliyi 500 m-ə, eni isə 1 km-ə qədər
(türk) səhraların materik dyunları. 1) səhraların çılpaq qumlarının bütün formaları üçün ümumi termin (barxan tirələri, zəncirləri, piramidaları və
(isp. barranko, yun. pharanx-dərə, uçurum) vulkan konuslarının yamacında radial ayrılan erozion şırımlar
Müxtəlif mənşəli akkumulyativ çöküntülər qatı altında basdırılmış dərə. погребенная долина buried valley
karst tipi, həll olan süxurlar karstlaşmayan süxur qatları altında dərin basdırıldığından yer üstü relyef formasının olmaması ilə səciyyələnir
müxtəlif süxurlarla (çöküntülərlə) örtülmüş morenlər. O cümlədən tillitlər B. q. m. aid edilir. морена ископаемая fossil moraine
cavan çökmə və ya vulkanik çöküntülərlə örtülmüş relyef. B.r. bərk süxurlardan, onu örtən çöküntülər isə boş süxurlardan təşkil olunmuş olarsa, onda b
su hövzələrinin transqressiyası və ya tektonik çökmə nəticəsində dəniz (göl) suyu altında basdırılmış qədim sahil formalarının kompleksi
çöküntülərlə örtülmüş tektonik struktur. B.s. eyni zamanda qalın çöküntü qatı toplanandan sonra bu çöküntü qatının laylarında da tektonik hərəkətlər n
çökmə və ya vulkanogen süxurlar altında basdırılmış və relyefdə açıq görünməyən, terras. погребенная терраса buried terrace
klastogen materiallarla, əksərən qumla doldurulmuş qədim çay yatağı. Adətən sahil boyu düzənlik çöküntülərinə bağlanır
yuxarı hissəsi başqa çay tərəfindən zəbt edilmiş, çay dərəsi. обезглавленная долина beheaded valley
1) su hövzəsinin bataqlıq bitkiləri ilə örtülməsi. 2) axımın çətinləşməsi və ya sulu horizontun səthə yaxın yerləşməsi ilə, eləcə də buxarlanma rejimi
hidrofil bitkilərin meydana gəlməsinə və özünə xas torpaq proseslərinin inkişafına səbəb olan, daimi və bol rütubətli olması ilə səciyyələnən, quru sa
torf bataqlığında donuşluq üzərində ərimiş torf kütləsinin axını. Maili səthli bataqlıqlarda müşahidə edilir
kənarlardan mərkəzə doğru maili düşən, bəzən dağlarla əhatələnən, düzənlik. Məs: Mərkəzi Asiyada Kaşqar düzənliyi, Turan ovalığı, Kür-Araz ovalığı və
eninə profili batıq olan, yamac; yuxarı hissəsi dik, aşağı hissəsi maili olub, ətəyi zəif seçilir. вогнутый склон negative forms of relief, concave la
yer səthinin müəyyən quru sahəsinin və dəniz dibinin orta hipsometrik (batimetrik) səviyyədən aşağıda yerləşən, nisbətən çökək sahəsi (çökəklik, şırım
bax: Dəniz çöküntüləri.
(yun. bathys-dərin) batial zona, okeanlarda sublitoral və abissal zonalar arasında, təxminən materik yamacına uyğun gələn, ekoloji zona (dərinliyi 200
xarakterik mütləq dərinlik suları ilə birlikdə okean və ya dəniz dibinin hissəsi. Ayrı-ayrı B.s. adətən aşağıdakı dərinliklərlə səciyyələnir: şelf 0-2
(yun. bathos-dərinlik və lithos-daş) qırışıq vilayətlərin çökmə süxurlarında, antiklinalın nüvəsində yerləşən və əsasən qranitoidlərdən təşkil olunmuş
(Yakut) çoxillik donmuş süxurların yayıldığı ərazilərdə yeraltından çıxmış buzların əriməsi sayəsində onun tərkibindəki qırıntı materiallarından təşki
xətt şəkilində yaxşı görünən çox dərin, kəskin asimmetrik daxili çökəklik. Dağ haşiyələri son dərəcə kəskin görünür
(türk-qobu) enli yarpaqlı, başlıca olaraq palıd meşələri ilə örtülü olan, quru yarğan. Bu ad əsasən keç
daha qədim çöküntülər üzərində bucaq qeyri-uyğunluğu ilə və ya paralel yatan, çökmə süxur qatı altında konqlomerat qatı
(lat. Basaltes, yun. basanos-nümunə daşı; başqa rəvayətə görə həbəş söz. basal dəmirli daş) əsasən plaqioklazlardan, avqitlərdən və b
Azərbaycan dilində düzən ərazilərdə müsbət relyef formalarını bildirən termin. Çuxur, çökək anlayışlarının əksi
(yun. basisözül, bünövrə) geodeziyada, yerdə uzunluğu böyük dəqiqliklə ölçülən, xətt. Üçbucağın əsas tərəflərini müəyyən etmək üçün trianqulyasiya zam
yararsız torpaqlar, kənd təsərrüfatı üçün istifadəsi mümkün olmayan kəskin və mürəkkəb parçalanmış dağlıq relyef
Monq.d. dağ tirələri və alçaq dağlıq massivdən başlayan geniş dağətəyi düzənlik. бель bel
daima buzla, qarla örtülü dağ zirvəsi (Altayda Katun belkisi) белки belki
1)sualtı abrazion yamac; 2) ana süxurlardan ibarət sahil yamacı. бенч bench
bu qanuna görə düzənliklərdə üfqi istiqamətdə axan çaylar yerin cazibə qüvvəsinin təsiri nəticəsində şm
bax: Ber-Babin qanunu
en dairəsi istiqamətində bir-birinə paralel yerləşən düzgün formalı təpəciklər. Xəzəryanı düzənliyin cənub hissəsində və Volqa çayının deltasında rast
(alm. Berq-dağ və Schrund yarıq) buzlağın qidalanma sahəsində, buzlağın firn sahəsi ilə sirkin dik yamacı arasında əmələgələn, yarıq
/alm. Berq-dağ və Strich-cizgi/ yamac göstəriciləri, coğrafi xəritələrdə horizontlar üzərində qoyularaq relyefin düşmə istiqamətini göstərir
bax:Bedlend
alçaq dağda və təpədə aşırım. перевал mountain pass
hər hansı axar suyun və ya daşqın sularının qarşısını almaq üçün torpaqdan, daşdan və b. materiallardan təşkil olunmuş qurğu
Gəncə rayonu ərazisində dağ silsilələri üzərində olan, keçid, dağ keçidi. горный переход mountain pass
səthi sıx, təbii və ya süni sürətdə bitki örtüyü ilə örtülmüş, qeyri-mütəhərrik dyunlar. закрепленные дюны fixed dunes, stabilized dunes, anchored dun
ümumiləşdirilmiş termin, bərkidilmiş akkumulyativ eol formaları. пески закрепленные fixed sands, stabilized sands
iki materiki və yaxud iki böyük quru massivini birləşdirən dar quru zolağı / misal: Şimali və Cənubi Amerika arasında yerləşən Panama bərzəxi/
/ing. beach-plyaj, dəniz sahili və roskqayalıq/ əhənglə sementləşmiş dəniz sahili çöküntüləri. Rütubətli tropik sahillərdə yumşaq çöküntülər içərisind
(lat. bifurcus-ikiləşmə) parçalanma, iki qola ayrılma. Mis: Çay dərəsinin və onun yatağının iki sərbəst şaxəyə ayrılması
konturları və ümumi cizgiləri planda tektonik strukturlarla bir-birinə uyğun gələn, müsbət və mənfi relyef formaları
yumşaq dəniz çöküntülərindən ibarət zolaqla materikin sahilinə və yaxud iri adaya birləşən ada. присоединенный остров attached island, tied island