1) ətraf düzənliklərdən aydın seçilən ətəkləri ilə kəskin ayrılan, nisbi hündürlüyü 200 m-dən çox olan yüksəklik
alp relyefi terminin sinonimi.
morfoloji və dinamiki cəhətdən relyefdən tam asılı olan dağlıq ölkələrin buzlaqları. Adətən dərələrin başlanğıcında / dərə buzlaqları/, onların yamacl
silsilə və yüksəklikləri bir-birindən ayıran, bəzən kifayət dərəcədə parçalanmış, dərəyə bənzər alçaq sahələr
bir dağ sistemi daxilində yerləşən və iki silsiləni ayıran tektonik çökəklik. внутригорная впадина intermountain depression
erozion fəaliyyətlə əlaqədar yaranmış dağlıq relyef. Dərə şəbəkəsi ilə parçalanması xarakterikdir. Dərə şəbəkəsinin üfqi paylanmasına görə dağ-dərə re
dağ silsilələrində iki tərəfə açıq, dərin, hamar, yastıdibli, eni bəzən 10 kmə qədər çatan alçaq sahə
/ital. sözü olub-zoccolo-taxta pəncəli başmaq/ dağlıq ölkənin qırışıq əsası. Əlverişli tektonik şəraitdə və uzunmüddətli denudasiya proseslərinin təsi
ana süxurların səthini açmaq məqsədi ilə qazılan sadə, adətən çalaya oxşar dağ qazmaları. Axtarış (kəşfiyyat) işlərində geniş tətbiq olunur
əsas dağ silsiləsindən ayrılan və başqa istiqamətdə uzanan 2-ci dərəcəli dağ silsiləsi. Əsas dağ silsilələrinin parçalanması və neotektonik hərəkətlər
dağ düyünü, iki və ya bir neçə sıradağların və ya dağ silsilələrinin birləşdiyi yer. Adətən belə yerdə ən yüksək zirvələr yerləşir
qonşu dağlıq hissədən dərin dərələr, dağ keçidləri, aşırımlar və dağlararası çökəkliklərlə ayrılan, dağ qrupu
bax: Dağlar
geniş zolaq şəkilində ardıcıl yerləşən dağlıq ölkələr. Dağ qurumlarının rayonlaşdırılmasında ən iri vahid hesab olunur
dağlıq ölkənin, zəif parçalanmış, ətraf sahələrdən müəyyən dərəcədə təcrid olunmuş, uzunluğu və eni eyni olan hissəsi /mis: Böyük Qafqazda Şahdağ, Alp
alçaq dağlıq ölkədə torpaq qatı zəif inkişaf etmiş, aşınma qabığı əksərən çınqıllardan ibarət olan səhra
qırışıqlığın uzanma istiqamətində uzanan, qonşu silsilələrdən tektonik və ya erozion mənşəli uzununa dərələrlə və cökəkliklərlə ayrılan, uzun dağ sils
eyni geoloji inkişaf tarixinə və eyni mənşəyə malik dağ silsilələri. D.s. təcrid olunmuş /Ural/ və ya qrup halında /mis: Qərbi və Şərqi Sayan dağları,
yer qabığında geoloji kütlə əmələ gətirən, müəyyən qədər daimi mineraloji və kimyəvi tərkibə malik, mineralların təbii aqreqatı
səhra iqlimi şəraitində şaquli çatlarla mürəkkəbləşmiş qayalı massivlərin aşınması və denudasiyası nəticəsində yaranmış sütunvarı formalar
bir istiqamətdə uzanan maili yamacı və hamar yalı ilə səciyyələnən hamar relyefə malik yüksəklik. D.t
1) meşə sərhəddindən yuxarıda yerləşən və şibyə, mamır və soyuğa davamlı bəzi otların, kolların üstünlük təşkil etdiyi, dağ bitki tipi (landşaft zonas
böyük süxur kütləsinin sərt və sıldırım yamac boyu dəhşətli düşməsi (uçması). Aşınma proseslərinin, səth və yeraltı suların, eləcə də ağırlıq qüvvəsin
dağ silsiləsinin və ya massivinin ən yüksək hissəsi. Adətən zirvələri alçaq sahələrlə növbələşərək iti diş şəkilli forma əmələ gətirir və açıq səma fo
dağları parçalayan erozion şırımlardan asılı olmayaraq, dağlıq ölkələrin xarici kənarı boyunca uzanan, yamacı
dağlarda, dağ silsiləsinin su ayrıcında ən yüksək hissə /zirvə/ горная вершина summit of mountain
hər tərəfdən yüksək dağlarla əhatələnən tektonik çökəklik. İntensiv dağ əmələgəlmə hərəkətləri nəticəsində geosinklinal sistemin və aralıq massivlərin
dağarası depressiyalarda yerləşən adətən akkumulyativ örtüklü (prolüvial, allüvial, göl mənşəli) düzənlik
yüksək dağ çaylarının və dağarası dərələrin çöküntülərindən ibarət olması, üzvi qalıqların olmaması, müxtəlif cür laylılığı ilə xarakterizə olunur
dağların, dağ qurumlarının əmələ gəlməsinə səbəb olan qalxan tektonik hərəkətlərin və denudasion proseslərin məcmu
dağlıq relyefin əmələ gəlməsi, formalaşması və molass çöküntülərin toplanması dövrü. этап горообразования stage of mountain building
/Nikolaev,1962/ orogenezin sinonimi. Bax: Dağəmələgəlmə
1) ümumi qalxmanın üstünlük təşkil etdiyi differensial yeni tektonik hərəkətlərin mobil sahəsi; 2) dağ silsilələrindən və dağarası çökəkliklərdən ibar
dağlıq ölkələrin təpəlik və ya alçaqdağlıq relyeflə səciyyələnən alçaq kənar hissəsi. Dağlıq ölkənin düzənliyə keçid zonasını təşkil edir
bir neçə buzlağın dağətəyi düzənlikdə birləşərək əmələ gətirdiyi vahid buzlaq sahəsi /Alyaskada Malyaspin buzlağı/
Alyaska tipli buzlaşma, müasir dövr üçün nadir buzlaşma tipi olub, dağ-dərə buzlaşmalarından örtük buzlaşmasına keçid təşkil edir
bax: Berqşrund.
bax: Kənar çökəklik
bax: Pediment
dağ qurumlarına bitişik olan və əmələ gəlməsi və inkişafı onlarla sıx əlaqədar olan, düzənlik. D.d. akkumulyativ və denudasion mənşəli ola bilər
dağlarla və dağ massivləri ilə əhatələnmiş, ana süxurlardan təşkil olunmuş, səthi nazik qırıntı materiallarla örtülmüş, az maili düzənlik
mütləq çökməsi dayanmış, ətraf dağların ümumi qalxmasına cəlb olmuş kənar çökəkliklərə məxsus təpəli və tirəli dağətəyi düzənlik
dağlıq ölkənin güclü parçalanmış daha yüksək mərkəzi hissəsinin kənarlarında yerləşən, pilləli denudasion səth
1) planda dağlarla düzənliklərin sərhəddindən keçən, şərti xətt; 2) dağların aşağı hissəsi ilə təmasda olan düzənlik zona
bax: Dağətəyi
qayalı dağ massivlərini dövrləyən dağətəyi maili düzənlik. пьедестал горы pedestal of mountain
hər hansı bir dağın, dağlıq sistemin ən yüksək zirvəsinin səthi. Mənşəyinə görə müxtəlif olur /Bax: Son denudasion səviyyə/ вершинная поверхность гор
1) dağ qurumu, sıra dağlar, dəniz səviyyəsindən bir neçə min metr yüksəyə qaldırılmış, daxili yüksəkliyi kəskin tərəddüd edən yer qabığının qırışıq, q
aşınma materiallarının toplanma sahəsi olan dağ yamaclarının aşağı hissəsi /gətirmə konuslarının, ufantı konuslarının yayıldığı zona/
ayrıayrı yüksəklik qurşaqlarında ekzogen proseslərin xarakterinə və intensivliyinə təsir edən iqlimin müxtəlifliyi ilə əlaqədar olaraq, dağların relye