laqunların sahillərində kiçik təpəciklər, ilin quraq vaxtlarında gilli laqun çöküntülərinin üzərində əmələ gəlmiş gil qabıqcıqlarının külək vasitəsilə
yalançı karst, xarici görkəmcə karsta oxşayan, ancaq həll olunmayan gilli süxurlarda, gil hissəciklərinin mexaniki çıxarılması sayəsində əmələ gəlir
(yumruları) gilli süxurların dağılması zamanı əmələ gələn, cilalanmış gil parçası. Çay, göl, dəniz sahillərində, yarğanlarda müşahidə edilir
(Martonn, 1945) gil və ya mergeldən təşkil olunmuş ərazinin relyefində tez-tez təsadüf edilən geniş dərələr, dalğavarı düzənliklər
geniş yayılmış səhra tipi, arid zonada dənizin, gölün, çayın, prolüvial və delüvial gilli çöküntülərində inkişaf etmişdir
0,01 mmdən kiçik hissəciklərdən (30-50%) və 0,01 mm-dən böyük (50-70%) qırıntı materiallardan təşkil olunmuş yumşaq kontinental çöküntü
Qara və Azov dənizlərinə tökülən iri çayların deltalarında, qollar. гирло delta arm
dağ silsiləsinin və silsilənin qollarının su ayrıcında olan ensiz və hər iki tərəfi dik olan keçid (Ağdam, Qəbələ)
göbələyə oxşar kiçik relyef formaları. Arid iqlimli ölkələrdə üfqi yatan qalın çöküntülərin qeyri-bərabər yuyulması və deflyasiyası nəticəsində əmələ
yer səthində gölün suyu yerləşən çökəklik. Gölün suyunun maksimal səviyyəsində gölün su ilə örtülən hissəsinə gölün yatağı (navalçası) və ya gölün kas
qırıntı (çınqıl, qum, gil), kimyəvi və üzvi materiallardan təşkil olunmuş, göl dibində əmələ gəlmiş çöküntülər
yox olmuş gölün yerində əmələ gəlmiş və əsasən göl çöküntülərindən təşkil olunmuş düzənlik ( məs: Şm
gölün dalğalanma fəaliyyəti ilə əmələ gəlmiş terras. озерная терраса lake terrace
yaxın keçmişdə dəniz altında qalmış sahil və ya çökən qurunun sahili. Sahil xəttlərinin güclü parçalanması ilə səciyyələnir
1) müasir relyefin tərkibinə daxil olan, qədim relyefin bütün elementləri; 2) əvvəllər əmələ gəlmiş və sonra basdırılmış, sonralar çöküntü örtüyündən
bəsit alətlərdən (üzərinə kağız yapışdırılmış planşet, kompas və nişanalma xəttkeşi) istifadə edərək, marşrutun və ya sahənin təxmini planını almaq üç
(ital. Cupola-tağ) istənilən günbəzvarı relyef formalarını və ya süxur massivlərini ifadə etmək üçün işlədilən ümumi termin
sahəsi bir neçə min km2, eni on km-ə çatan orta ölçülü, dəyirmi, müsbət platforma strukturu. Məs: Orta Asiyada-Mübarək
bax: Vulkanik günbəz.
dağın, təpənin və ya hər hansı yüksəkliyin günəşə baxan tərəfi (yamacı). солнечная сторона sunny side
(AFR də Dunayın qolu olan Güns çayının adından) Alpın Mindeldən əvvəlki buzlaq epoxası. Neogenin sonu Pleystosenin əvvəlinə uyğun gəlir (800-900min il
Alpın Güns və Mindel buzlaqlarını ayıran Alt Pleystosen buzlaqarası istiləşmə epoxası. Şm. Avropada Kromer və Şm
/alman. Haff/ açıq dənizdən dillər və ya vallar (təbii bəndlər) vasitəsilə qismən və ya tam ayrılmış, sahil boyu uzanan körfəzlər
bax: Daşlı səhra.
qalxma səhələrində denudasiya, enmə sahələrində akkumulyasiya nəticəsində relyefdə təzadlığın ləğv olması və onun Yerin qravitasiya sahəsi səviyyəsinə
troqun yamacı boyu uzanan, buzlaq vasitəsilə yamacın hamarlandığı sərhəddi göstərən, navalçavari dərinlik
bax: Sahil rifi
/fr. hachure/ məhəllin relyefini təsvir etmək üçün istifadə olunan müxtəlif uzunluqda xəttlərdən ibarət, şərti işarələr
Hersin qırışıqlığı vilayətləri. Герциниды Hercynides
/yun. heteros-başqa və tuposgörünüş, nümunə, tip/ ayrı-ayrı hissələri mənşəcə fərqlənən / tektonik, erozion və s
planda adətən düzgün olmayan, qövs və ya qapalı həlqə formalı dayka. кольцевая дайка ring dykes
sovrulmuş qum tirələri ilə əhatələnən, planda dairəvi təcrid olunmuş, iri deflyasiya formaları, en kəsiyi 100 m, dərinliyi 5 m, bəndlərin hündürlüyü 3
relyefin morfogenetik tipləri və struktur elementlərinin qanunauyğun konsentrik birliyi olub, qədim vulkanik-plutonik həlqəvi strukturların seçmə denu
qalxanvarı vulkanın zirvə kraterini əhatələyən, həlqəyə bənzər tirə. Kraterdən lavanın axması fazasında lava fəvvarələrinin fəaliyyəti nəticəsində əmə
hərəkət edən buzla birlikdə yerini dəyişən, buzlağın üzərində və ya daxilində çınqıl və ya buzlaq daşı (valun) yığıntısı
bax: Bərkidilmiş dyunlar.
terraslı, pilləli yamac /Gədəbəy r-n/. хярянг hereng
/yun. hydor-su və kratos-güc, hakimiyyət/ dəniz sahəsinin genişlənməsinə /transqressiya/ səbəb olan hərəkətlər
çayların, göllərin, su anbarlarının və ya onların ayrı-ayrı hissələrinin mövqeyinə, fiziki-coğrafi şəraitinə, rejimi və istifadəsinin kəmiyyət və keyf
/yun: hudor-su, lakkos-çala, lithos-daş/ buz nüvəli, günbəzvari yüksəklik formasında donuşluq relyef forması /hün
/ yun: hydor-su, sphaira-kürə/ atmosfer ilə litosfer arasında yerləşən, Yerin fasiləli su təbəqəsi. Okean, dəniz və qurunun səth sularının məcmusunu t
bax: Ekzogen yataqlar.
/yun: huper-üstdə, yuxarıda, genesisdoğulma, əmələ gəlmə/ atmosfer, hidrosfer və canlı orqanizmlərin təsiri altında yer qabığının üst hissəsində və on
bax: Endogen proseslər.
/ yunanca hypo-aşağıda və lat. Centrum-mərkəz/ zəlzələ ocağının mərkəzi. Dərinliyi 700 km-ə qədər olur
düzbucaqlı koordinat sistemində qeyri-hamar sahələrin-hündürlüyün (qurunun), dərinliyin (dənizin) Yer səthində paylanmasını göstərən əyri
/yun. hypsos-hündürlük, yüksəklik və metreo-ölçürəm/ horizontallar və rənglərin köməyi ilə relyefin geometrik təsvirini verən xəritə
planalma işləri aparılan sahələrdə səthin izohipslərlə təsviri. план гипсометрический hypsometric plan
1) geodeziyanın bölməsi, xəritəyə, plan və profilə köçürülmüş ərazinin mütləq və nisbi yüksəkliyini müəyyən edir; 2) hər hansı ərazidə yüksəklik nöqtə
Pleystosenin başlanğıcında Manıç dərəsinin yerində yaranmış, şirin su hövzəsi. Гирканский бассейн Girkanian basin