geoloji strukturların relyef formalarının təkamülündə üstünlük təşkil etməsi amilinə və onlarda əks olunmasına əsaslanır
hər hansı ərazi daxilində relyef və strukturun əlaqəsini, bu əlaqənin yerli tiplərini ayırmaqla öyrənilməsi
yer səthinin relyefi ilə yer qabığının strukturları arasında tarixən yaranmış münasibətin öyrənilməsi
yamacda terrasabənzər pillə, selektiv denudasiya nəticəsində horizontal və ya ona yaxın yatımlı bərk süxur laylarının açılışı
müəyyən tip struktur və metamorfikləşmə dərəcəsi ilə səciyyələnən, üstdə və altda yatan komplekslərdən regional uyğunsuzluqla ayrılan müxtəlif tərkibl
morfostrukturların ayrı-ayrı ünsürlərinin tərkib və quruluşunun tədqiqi, onların inkişaf tarixinin öyrənilməsi və yaşının müəyyən edilməsi üsulu
üstdə yatan daha kövrək layların denudasion yuyulması nəticəsində açılmış üfqi yatan laylarla zirehlənmiş plato
ərazinin geoloji strukturlarının xüsusiyyətini əks etdirən relyef. структурный рельеф structural relief
üfqi yatan müxtəlif davamliğa malik laylarda yaranan, mərtəbəlilik. ярусность рельефа структурная structural layering of relief
bax: Struktur denudasion terras.
struktur mərtəbənin hissəsi. Struktur mərtəbənin aşağıda və yuxarıda yatan hissələrindən regional bucaq qeyri-uyğunluğu ilə ayrılır
Əsasən əks istiqamətli tektonik hərəkətlərə məruz qalan iri tektonik strukturların qovuşma zonasında yaranan, qırılma pozulmaları zonası
adətən çay dərələrində onun axımını tənzimləmək məqsədilə inşa edilmiş, süni su tutarlar. водохранилище reservoir, strorage reservoir
dar dərəli gur dağ çaylarının qayalı yataqlarında əmələgəlmiş erozion çuxurların bir-birilə birləşməsi nəticəsində yaranan oyuq
erozion sikl, mülayim humid iqlim şəraitində əsasən su eroziyası və onunla yanaşı denudasion yamac proseslərinin təsiri altında gedən, relyefin normal
külək dalğalarının dibə abrazion təsiri nəticəsində ana süxurların çox yerdə səthə çıxdığı, nisbətən dayaz /100 metrə qədər/ dibin azmaili, hamar səth
bax: Benç.
sualtı relyefəmələgətirici amillərlə əlaqədar çöküntü toplanması və ya çöküntülərin yerdəyişməsi. Sualtı akkumulyasiyanın müəyyən formaları dib heyvan
su hövzələrinin dibində çöküntülərlə örtülmüş düz, yastı, yaxud dalğalı səth. Materik dayazlığında və çökəkliklərin dibində rast gəlinir
terras, abrazion sualtı sahil yamacının ətəyində çöküntülərin toplanması nəticəsində yaranır. Dəniz tərəfdən nisbətən dik yamacla sərhədlənir
bir-birindən aralı yerləşən iki quru sahəni birləşdirən, dəniz dibində uzun və geniş yüksəklik (mis. Xəzər dənizində Abşeron sualtı astanası və b
dəniz mühitində, həll olma, oksidləşmə, hidratasiya və b. kimyəvi, fiziki-kimyəvi və bioloji proseslərin təsiri altında ilkin çöküntülərin kimyəvi-min
adətən izometrik formalı qapalı sualtı çökəklik. подводная котловина submarine basin
okean çökəkliyinin dibindən yüksələn müxtəlif mənşəli /əksərən vulkanik/, təcrid olunmuş dağlar /bax: Qayotlar/
okean və dənizlərin dibində morfoloji cəhətdən qurudakı çay dərələrinə oxşar mənfi relyef formaları. Şelf zonasında adətən keçmiş quruda mövcud olmuş
dənizin fəaliyyəti nəticəsində, abraziya, akkumulyasiya və digər proseslərlə yaranmış düzənliklər. подводные равнины submarine plains
dib cərəyanları və suspenzion axınlarla yaranmış, sualtı mənfi relyef formaları. рельефа подводного формы эрозионные submarine forms of erosional reli
materiklərin sualtı kənarında dik yamaclı, dərin /1-2 km qədər/, adətən V-şəkilli və şaxələnən xətti relyef formaları
sualtı qayalar, abraziya nəticəsində açılmış denudasiyaya davamlı süxurlar. Materik və adalar dayazlığının sahilyanı hissəsində geniş inkişaf edir
okeanlarda uzunluğu bir neçə min km, eni 100-200 km-ə çatan xətti maqnit anomaliyalarının üfqi yerdəyişməsi ilə səciyyələnən, yer qabığının dərin qırı
qırışıq əmələgəlmələrlə müşayiət olunan, yer qabığının tektonik parçalanması və ayrı-ayrı qaymalarının qalxması nəticəsində əmələ gəlmiş, sualtı silsi
kiçik və sadə quruluşlu sualtı relyef formaları; S. m. Erozion, biogen, hemogen, vulkanik, tektonik, qravitasion, və s
sahilin gömülməsilə əlaqədar olaraq dəniz basmış sahələrin subareal moreni. морена подводная submarine moraine
ekzogen proseslərin əmələ gətirdiyi sualtı relyef formaları. морфоскульптуры подводные submarine morphosculpture
dik yamaclarla sərhədlənən, zirvə səthi nisbətən hamarlaşmış, sualtı yüksəklik. плато подводное submarine plateau
hazırda təzahür etməyən, sualtı relyef əmələgətirici proseslərlə əmələ gələn, dib relyef formaları. Sürətli çöküntü toplanma zamanı tamamilə örtülə bi
su hövzələrinin dibində endogen və ekzogen relyef əmələgətirici proseslərin fəaliyyəti nəticəsində əmələ gəlmiş relyef
endogen və ekzogen proseslərin birgə təsiri nəticəsində su hövzələrinin dibində relyefin formalaşması
orqanizmlərin /mərcanlar və eləcə də müxtəlif sürünən və yereşənlər/ həyat fəaliyyəti nəticəsində yaranan dib relyef formaları /təpəciklər, vallar, şı
dənizin dibinə gömülmüş subaeral relyef formaları. субаэральные формы подводного рельефа subaerial forms of submarine relief
sualtı sahil yamacının dalğalarla yuyulma zonasında formalaşan və əsasən qumlu çöküntülərdən təşkil olunan, sahil xəttinə paralel uzanan maili, mütəhə
dəniz dibinin bir başa sahilə söykənən və daim dəniz dalğalarının təsirinə məruz qalan sualtı hissəsi
okean və dənizlərin dibində sıra dağlar. Materiklərdən okeana keçid zonada adalar qövsü, kənar dənizlərin dibində silsilələr, okeanların yatağında qay
bax: Sualtı sürüşmələr.
sualtı kanyonların və dağların yamaclarından və ya materik yamacının yuxarı hissəsindən çöküntü kütləsinin sürüşmələri və onun nəticəsində yaranmış re
tektonik hərəkətlərin təsiri altında əmələ gəlmiş, dib relyef formaları. Qurudan fərqli olaraq daha yaxşı saxlanması və geniş yayılması ilə səciyyələn
sahilin sualtı yamacında, su hövzəsi tərəfdən səthin kəskin əyilməsi ilə (qaşla) məhdudlanan, az meylli və ya üfqi səth
nisbi yüksəkliyi 500 m-ə qədər, planda görünüşü girdə və ya izometrik olan, ətrafdan təcrid olunmuş kiçik dib qalxması
nisbi yüksəkliyi az /onlarla, yüzlərlə m./ və ensiz xətti uzanmış dib qalxması. S.t. akkumulyativ və denudasion mənşəli ola bilər
əsasən yastı val formasında ümumi ətəyi olan sualtı vulkan tirəsi. гряда подводная вулканическая submarine volcanic ridge