ətəkləri aşkar bilinməyən, mailli yamaca malik uzunsov yüksəklik; zirvə səthi yastı və ya zəif qabarıq olur
/cənubi slavyan/ adətən layların uzanma istiqamətinə uyğun və ya çat boyu uzanan, hər iki qurtaracağı qapalı olan, muldaya oxşar çökək
bax: Konsekvent dərə.
konkordant intruzivin sinonimi.
1) müasir relyefdə geoloji struktura uyğun gələn morfostruktur; 2) relyef və strukturun sadə, birbaşa (uyğun) münasibəti ilə səciyyələnən morfostruktu
qırışıqlığın formasına uyğun gələn relyef forması. форма рельефа прямая direct form of relief
ümumi istiqaməti qurunun sahilyanı hissəsinin geoloji strukturalarının uzanma istiqamətinə uyğun gələn, sahil
konkordant yatım, uyğun laylanma, paralel yatım-layların təxmini paraleliyi və kəsilişin fasiləsizliyi ilə səciyyələnən yatımı
layın /təbəqənin, damarın, qatın, qırılma müstəvisinin və s./ üzərində üfqi xəttin meridiana nisbətən istiqaməti, dağ kompası ilə müəyyən edilir
uzanma xətti ilə meridian arasındakı bucaq. азимут простирания strike azimuth, trend azimuth
layın /damarın, qırılmanın/ səthinin üfqi müstəvi ilə kəsişdiyi xətt. линия простирания strike line, line of strike
layın /qırılma müstəvisinin, damarın və s./ uzanma xəttinin cəhətlərə görə səmti. направление простирания direction of strike
1) Orta Asiya səhralarında epizodik leysan axımlı və ya ümumiyyətlə axarı olmayan quru yataqlar; 2) rütubətli dövrdən saxlanılmış qalıq /relikt/ çay d
/Ox/ 1) axınlarla gətirilən materiallardan təşkil olunmuş, dənizə doğru uzanan quru zolağı. Köklü sahilin çıxıntısında əmələ gəlir; 2) planda iti paz
bax: Barxan tirələri.
süxurların uzanma istiqamətinə paralel tektonik çatlar. продольные трещины longitudinal joints
qırışıqlıqların oxu istiqamətində uzanmış dərələr: morfoloji fərqləri ilə səciyyələnən sinklinal, monoklinal və ya antiklinal mənşəli ola bilər
geosinklinal sistemlərlə umumi uzanma istiqamətinə malik qırılmalar. Geosinklinal vilayətlərin dərinlik qırılmalarının əsas hissəsini əhatə edir
hakim küləklərin istiqamətində uzanan, bitkilərlə bərkiməmiş və ya kol /ot/ basmış, en kəsiyi simmetrik olan uzun qum yığını
qırılma səthi, süxur laylarının uzanma istiqamətinə uyğun gələn fay. продольный сброс strike fault, longitudinal fault
Bax: Tirə qumları və ya qum tirələri.
dağ buzlaqlarının geriyə çəkilməsi zamanı yan və orta morenlərinin hesabına əmələ gələn və buzlaq dərələri boyu uzanan moren valları
Bax: Uyğun sahil.
dağlıq ölkələrdə müxtəlif dərəcəli silsilələrin, çay dərələrinin və digər oroqrafik elementlərin əmələ gətirdiyi forma
bütün nöqtələrində ağırlıq qüvvəsinin potensialı bərabər olan Yerin qravitasiya sahəsinə uyğun gələn Ü
süxur laylarının tamamilə üfqi vəziyyətdə yatması. горизонтальное залегание flat bed, flat pitch
geologiyada süxur qatlarının birbirinə nisbətən qırılma boyu üfqi istiqamətdə yerdəyişməsi. Y. y. sağ və sol, uyğun, qeyri-uyğun, köndələn, uzununa və
göl və dənizlərin abrazion sahilini təşkil edən süxurlarda bir qurtaracağı klifin aşağı hissəsinə, digər ucu isə sahilyanı platonun səthinə açılan mai
düz yer /Quba r-nu/. укуряк ukurek
daimi eroziya bazisi, baş eroziya bazisi-Dünya okeanı səviyyəsi, bilavasitə və yaxud başqa çayların vasitəsilə okeana tökülən çaylar üçün, şərti olara
/lat. generalis-ümumi, əsas/ Coğrafi xəritələrin tərtibi zamanı təsvir olunan hadisənin əsas xüsusiyyət və əlamətini göstərmək üçün xəritənin məqsəd v
Yer kürəsində dağların ən yüksək zirvəsindən keçməsi mümkün ola bilən xəyali səth. Həmin səviyyədən /8-9 km/ yuxarı heç bir zirvə ola bilməz, beləki d
süxurlarda yatımın pozulmasının bir forması. Tektonik hərəkətlər nəticəsində pozulma boyu bir süxur kütləsinin digər süxur kütləsinə nisbətən yerdəyiş
üstəgəlmənin altda yatan layın üstünə gələn hissəsi. покров надвига overthrust cover, overfault cover
eninə profili V-şəkilində olan çay dərəsi, adətən erkən /cavan/ inkişaf mərhələsinin əlamətidir. долина V-образная V-shaped valley
Şm. Afrika və Ərəbistanın səhralarında quru və ya dövrü axımı olan dərələrin ərəbcə adı. вади wadi
Ş. Avropa düzənliyində Üst Dördüncü dövr buzlaşması epoxası (70-dən-11 min ilə qədər əvvəl). Bu zaman buzlaq müasir Valday yüksəkliklərinə qədər çatmı
cilalanmış iri (girdə) süxur parçası (sal daş), eninə ölçüsü 10 sm və daha çox olur. Buzlaq, delüvial, prolüvial və allüvial mənşəli olur
sal daşlarla başdan başa və ya sıx örtülmüş sahə, tərkibində moren valunu, çay, prolüvi və b. Çöküntülər olan süxurların yuyulması, külək vasitəsilə s
Pleystosen örtük buzlaşmasının sərhədlərində buzlaq çöküntüsü olmayan ərazi, bu ərazilərin buzlaqla örtülmədiyini göstərir
(alm. Watten, hol. wadden–sahil boyu dayazlıq) dənizlərdə qabarma zamanı su ilə örtülən, çəkilmə zamanı quruyan, sahil boyu düzənlik zolağı
bax: Mobilizm.
(lat. virga-budaq, qol, qədəm)-dağlıq ölkənin yelpikvari ayrılan silsilələr və qırışıqlar dəsti ilə parçalnması
böyük debiti kəskin dəyişən, çeşmələr (qaynaqlar), karstlı sahələrdə müşahidə edilir. İlk dəfə Fransanın Voklüz rayonunda qeydə alınmışdır
(lat. Vulcanus-od allahı) yer qabığındakı tektonik çatlar və kanallar üzərində əmələ gələn, dərin maqma ocaqlarından yerin səthinə lava, qaynar qaz, s
bir yaxud iki qonşu sualtı silsilələrin zirvələrindən ibarət olub, morfoloji cəhətdən qövsvari adalar tirəsi şəklində təzahür edən, yerin iri, fəal ge
V. a. əsas və ya ətraf maqma ocaqlarından maqmanın yerin səthinə doğru hərəkət etdiyi kanallar sistemi, vulkanı qidalandıran mərkəz də daxil olmaqla m
vulkan ocağı ilə yer səthinin birləşdirən kanalın üst (yuxarı) şaquli hissəsi. жерло вулкана volcanic vent funnel, volcanic pipe, chimney, vent
plastik vəziyyətdə kraterdən atılan, sıxılma, havada fırlanma və soyuma zamanı müəyyən formalar alan, lava qırıntıları
vulkan püskürməsi zamanı atılan iri ölçülü vulkan qırıntılarının sementləşməsindən əmələ gələn dağ süxurları