HİDROQRAFİYA

Hidroqrafiya — qurunun müəyyən su obyektlərini (çayları, gölləri, bataqlıqları), onların mənşəyini, morfologiyasını, rejimini, landşaftın başqa elementləri ilə əlaqəsini və coğrafi yayılmasını öyrənən elm.

Beynəlxalq Hidroqrafiya Təşkilatı (ingiliscə International Hydrographic Organization) — üzv-dövlətlərinin hidroqrafik fəaliyyətlərinin koordinasiyası məqsədilə 1921-ci ildə yaradılmış beynəlxalq təşkilat. İlkin dövrdə "Beynəlxalq Hidroqrafik Büro" (ingiliscə International Hydrographic Bureau) adlanırdı. Mənzil qərərgahı Monakoda yerləşir.

Türkmənistanın hidroqrafiyası — Türkmənistan Respublikasının ərazisində yerləşən su hövzəsi. Türkmənistan çayları son dərəcə quraq iqlim, az yağış və buzlaq olmayan Türkmən dağlarının (Kopetdağ) əhəmiyyətsiz yüksəkliyi səbəbindən az və dayazdır. İstisna hal Amudərya çayıdır ki, o da Pamir buzlaqlarının əriyən suları ilə qidalanır. Ölkənin əsas ərazisi hazırda tamamilə çay şəbəkəsindən məhrumdur. Ölkənin çayları, XIX əsrin sonlarında əhəmiyyətli inkişaf yolu alaraq periferik ərazilərdə yerləşir, dağlardan qaynaqlanır və ayrıldıqdan sonra suvarma səbəbi ilə tez zamanda quruyur. XX-XXI əsrlərdə əhalinin sürətlə artması səbəbindən ölkənin ekologiyası və hidroqrafiyası xüsusilə çətin vəziyyətdədir. Konvensional olaraq ölkənin çayları üç hövzəyə bölünür: Aral, Xəzər və daxili hövzələr Amudərya, ümumiyyətlə, Orta Asiyanın və xüsusən də Türkmənistanın ən əhəmiyyətli çayıdır. Türkmənistanda Amudərya şərq sərhəd bölgəsindən təxminən 1000 km boyunca axır və buxarlanma, filtrasiya, suvarma və digər iqtisadi ehtiyaclar üçün suyunun əhəmiyyətli hissəsini (2000 m3 / saniyəyə qədər) itirir. Buzlaqların əriməsi səbəbindən çayda daşqınlar ilin ən isti aylarında (iyul-avqust), suya tələbatın artdığı, az su dövrlərində müşahidə olunur. Amudəryanın solundakı Nukus şəhərinin ərazisindəki Kunya Dəryanın qədim qolu, Sarıqamış çökəkliyinə doğru istiqamətlənir.

İsraildə Aralıq dənizi iqlim tipi hakimdir. Ərazidə yay ayları quraq və isti,qış isə mülayim və rütubətli keçir. Yazda və yayda İsrail üzərində tropik, payızda və qışda isə mülayim enliklərin hava kütlələri hakimdir. Səth quruluşunun müxtəlifliyi ölkədə iqlim fərqlərinin yaranmasına səbəb olur. Ölkənin qərbindən şərqinə getdikcə yağıntıların miqdarı kəskin şəkildə azalır . Qərbdə yerləşmiş Qaliley yaylasına il ərzində 1000 mm-ə qədər yağıntı düşdüyü halda, şərqdə yerləşmiş Eylat bölgəsinə 50 mm yağıntı düşür. Ölkənin mərkəzi bölgələrinə 500 mm-ə qədər, Ölü dənizin sahillərinə isə 70–80 mm yağıntı düşür. Yanvar, fevral ayları ən çox yağış yağan aylardır .Ölkənin digər bölgələrinə nisbətən Xermon dağına qar daha çox yağır Aralıq dənizi sahil bölgəsində orta illik temperatur müsbət 20 dərəcə olduğu halda, dağlıq bölgələrdə bu göstərici bir neçə dərəcə aşağıdır. Orta temperatur yüksək olduğundan Aralıq dənizinin çimərliklərindən ilin 7-8 ayı istifadə etmək olar. Ölkənin ən isti yeri onun cənubundadır.