1. Əmr, buyruq, sərəncam.
[Mirzə Məmmədqulu:] Camaat, bu gün cənab naçalnikin hökmü mövcibincə burada bir siyahı qərar verilib.
[İskəndər:] Hökmümə baş əydi Hind, Həbəş, İran.
□ Hökm çıxmaq – əmr gəlmək, göstəriş verilmək.
…Möminlər və dindarlar mərkəzindən hökm çıxmışdı ki, gərək qurban bayramının günü bir nəfər oxumuş məscidə gəlməmiş olmasın…
Hökm etmək (eləmək) – 1) əmr etmək, buyurmaq, sərəncam vermək.
Padşah hökm elədi, həkimi Diləfruz xanımın yanına apardılar. “”.
Mən aşıq dara çəkər; Zülfünü dara çəkər; Şahın qəzəbi tutsa; Hökm elər, dara çəkər. (Bayatı); 2) məc. ağalıq etmək, hökmranlıq etmək, hökm sürmək.
[Nüşabə:] Fələklər dönsə də, ürəyim dönməz; Zülmət hökm etsə də, al günəş sönməz.
Təyyarə meydanı, qazma daxmalar; Ətrafda hökm edir çovğun, şaxta, qar.
Hökm sürmək – bax hökm etmək 2-ci mənada.
İndi hökm sürür acı hıçqırıq; Ağlayıb, ağlayıb, susdular artıq.
Ağır bir sükutun qəsəbədə hökm sürdüyünü görən Leylək çiynindəki beşaçılan tüfəngini hərləyib əlinə aldı.
2. İşə baxdıqdan sonra məhkəmənin çıxardığı qərar. Məhkəmənin hökmü. Hakim hökmü elan etdi.
– Qanun üzrə mühakimə olundu; Fərman çıxdı, asılsın, hökm oxundu.
□ Hökm vermək – işə baxdıqdan sonra məhkəmədə qərar çıxarmaq.
// məc. Güc, qüvvə, təsir. Yayın hökmü keçdi.
– Qışın hökmü rəvandır; Hər tərəf ağ boyanmış.
◊ Hökmdən düşmək hüq. – öz qüvvəsini itirmək, əhəmiyyətini itirmək, nüfuzunu itirmək. Köhnə qərar hökmdən düşdü.
Hökmü keçmək – 1) hökmü, qüvvəsi, nüfuzu, təsiri olmaq, əmri, göstərişi yerinə yetirilmək;
2) bax hökmdən düşmək.
