Lüğətlər → İnzibati hüquq və terminlər

İDEOKRATİYA

(yunan idea

anlayış, təsəvvür və kratos – hakimiyyət) – müəyyən ideyalar, aparıcı prinsiplər, təsəvvürlər, dünyagörüşləri əsasında cəmləşmiş avtoritar idarəçilik sistemi; ideya hökmranlığı. Burada ideologiya hakimiyyət aləti deyil, məhz hakimiyyətin özüdür. İ. şəraitində müxtəlif şəxslər, qruplar, hətta siyasi partiyalar hakimiyyətə gələ və biri-birini əvəz edə bilər, lakin bütün hakimiyyət subyektləri vahid ideologiyanın göstərişlərini, istiqamətlərini, tələblərini həyata keçirməlidirlər. İ.-ilə – partokratiya və agiokratiya (müqəddəs şeylərin, yerlərin, ziyarətgahların müvafiq olaraq, onların başçılarının, sahiblərinin, vəliəhtlərinin hakimiyyəti) arasında müəyyənd analogiya aparmaq olar. Prinsip etibarı ilə bütün, hətta demokratik, sivill dövlətlər də İ. özünü büruzə verir. Lakin, əgər əksər (demokratik) dövlətlərdə aparıcı ideya ümumbəşəri dəyərlərə (demokratiyaya, humanizmə və s.) söykəndiyi halda, bəzi dövlətlərdə isə İ. (misal: teoktratik dövlətlərdə və ya keçmiş SSRİ-də “kommunizm” ideologiyasının hakimiyyəti) daha çox nəzərə çarpır.

a “a b c ç d e ə f g h x i k q “q l “l m n o ö p “p r s ş t u ü v y

İDENİTAR DEMOKRATİYA
İKİLİ VƏTƏNDAŞLIQ

İdeokratiya

İdeokratiya (yun. idea-ideya, kratos hakimiyyət) — 1. konsolidasiya, müəyyən hakim prinsip, ideal və ya dünyagörüşü əsasında həyata keçirən avtoritar hakimiyyət sistemi. İdeokratiya konsolidasiya, müəyyən hakim prinsip, ideal və ya dünyagörüşü əsasında həyata keçirən avtoritar hakimiyyət sistemidir. İdeokratiya konsepsiyaaı rus siyasi fikrində geniş yayılmışdır və o, diqqətini, dini mənəviyyatın rolu üzərində cəmləyir. XX əsrin əvvəllərində yaşamış rus mütəfəkkirlərinin fikirlərinə görə muxtar mənəviyyatın və demokratik siyasətin yolu insan qəlbində əbədi əlaqələrin və çoxəsrlik qüdsiyyətin məhvinə gətirib çıxarmışdır. Məsələn, P. İ. Novgorodsev "qüdsiyyətin bərpası" üçün "avtonom" mənəviyyatı teonom mənəviyyatla, demokratiyanı isə aqiokratiya (qüdsiyyətin hakimiyyəti) ilə əvəzləməyi təklif edirdi. Bəzən ideokratiya dedikdə monist ideologiyaya və ya inanclar sisteminə əsaslanan dövlət nəzərdə tutulur. Belə dövlətdə ideologiya total təsirə, hər cür özünəməxsusluğun və qeyri-standartlığın zorakılıqla boğulmasına istiqamətlənir. Hakimiyyət əzmi ilə yüklənmiş ideokratiya hərtərəfli mənəvi ağalığa, şəxsiyyətin mənəvi suverenliyini, müstəqil özünü təyinetməyə olan təbii hüququnu onun əlindən almağa can atır.