I
сущ. натурализм:
1. первоначальное название реалистического направления в русской литературе; натуральная школа
2. противоположное реализму направление в современном искусстве и литературе; фактографическое копирование действительности
II
прил. натуралистический
Naturalizm
Naturalizm — Naturalizm və ya təbiətşünaslıq fəlsəfədə, sənətdə və ədəbiyyatda təbiətə əsaslanan müxtəlif cərəyanlara verilən ortaq bir ad. . Bu cərəyanların ardıcıllarına naturalist deyilir. Bundan əlavə, təbiət tarixi ilə məşğul olan elm adamlarına da naturalist və ya təbiətşünas deyilir.
Naturalizm (incəsənət) — İncəsənətdə naturalizm.
Realizm (incəsənət) — İncəsənətdə realizm.
Naturalizm (ədəbiyyat) — Ədəbiyyatda və sənətdə naturalizm təbiəti təfərrüatları ilə əks etdirən cərəyanların ümumi adıdır.
Naturalizm (fəlsəfə) — Fəlsəfədəki naturalizm, hər şeyin təbii varlıqlardan, təbii səbəblərdən meydana gəldiyi və fövqəltəbii varlıqlara və onların izahların inanılmaması fikri.
Əxlaq fəlsəfəsindəki naturalizm, mənəvi nəticələrin mənəvi olmayan ifadələrdən edilə biləcəyi nəzəriyyəsidir.
Naturalizm(Ədəbiyyat)
Naturalizm (fransızca; naturalisme latınca naturalis – "təbii" sözündəndir) – XIX əsrin 2-ci yarısında Avropa və ABŞ ədəbiyyatında formalaşmış cərəyan.
Naturalizmin estetikası təbiətşünaslığa, başlıca olaraq, fiziologiyaya əsaslanırdı. İtaliyadakı verizm cərəyanı da naturalizmə yaxın cərəyanlardandır. Naturalizm XIX əsrin 60-cı illərində Fransada yaranmış, 70–80-ci illərdə başqa ölkələrdə də geniş yayılmışdı. Onun ilk əlamətləri Qustav Flober, xüsusilə Qonkur qardaşlarının yaradıcılığında əksini tapmışdır. Lakin naturalizmin formalaşması onun nəzəriyyəsini işləyib hazırlamış Emil Zolyanın adı ilə bağlıdır. Gi de Mopassan, H. Hauptman, F. Norris, A. Strindberq, Henrik İbsen, Knut Hamsun və başqalarının yaradıcılığına ciddi təsir göstərmişdir.
Şüurlu surətdə ədəbi obrazın fərdiliyinə meyl XIX əsrdə Fransada realizmin naturalizm deyilən bir qolunun yaranmasına gətirib çıxardı. Naturalistlər realist yaradıcılıq üçün ədəbi materialın və obrazın fərdiliyinin prinsipial xarakterini nəzərə alaraq rəssamlıqda naturadan şəkil çəkmə prinsipinə bənzər bir ədəbi təsvir üsuluna meyil etməyə başladılar. Bir sıra fransız realistləri yazıcıdan obyektivlik, elmilik və s.
Naturalizm (ədəbiyyat)
Naturalizm (fransızca; naturalisme latınca naturalis – "təbii" sözündəndir) – XIX əsrin 2-ci yarısında Avropa və ABŞ ədəbiyyatında formalaşmış cərəyan.
Naturalizmin estetikası təbiətşünaslığa, başlıca olaraq, fiziologiyaya əsaslanırdı. İtaliyadakı verizm cərəyanı da naturalizmə yaxın cərəyanlardandır. Naturalizm XIX əsrin 60-cı illərində Fransada yaranmış, 70–80-ci illərdə başqa ölkələrdə də geniş yayılmışdı. Onun ilk əlamətləri Qustav Flober, xüsusilə Qonkur qardaşlarının yaradıcılığında əksini tapmışdır. Lakin naturalizmin formalaşması onun nəzəriyyəsini işləyib hazırlamış Emil Zolyanın adı ilə bağlıdır. Gi de Mopassan, H. Hauptman, F. Norris, A. Strindberq, Henrik İbsen, Knut Hamsun və başqalarının yaradıcılığına ciddi təsir göstərmişdir.
Şüurlu surətdə ədəbi obrazın fərdiliyinə meyl XIX əsrdə Fransada realizmin naturalizm deyilən bir qolunun yaranmasına gətirib çıxardı. Naturalistlər realist yaradıcılıq üçün ədəbi materialın və obrazın fərdiliyinin prinsipial xarakterini nəzərə alaraq rəssamlıqda naturadan şəkil çəkmə prinsipinə bənzər bir ədəbi təsvir üsuluna meyil etməyə başladılar. Bir sıra fransız realistləri yazıcıdan obyektivlik, elmilik və s.
Naturalizm ədəbiyyatda
Naturalizm (fransızca; naturalisme latınca naturalis – "təbii" sözündəndir) – XIX əsrin 2-ci yarısında Avropa və ABŞ ədəbiyyatında formalaşmış cərəyan.
Naturalizmin estetikası təbiətşünaslığa, başlıca olaraq, fiziologiyaya əsaslanırdı. İtaliyadakı verizm cərəyanı da naturalizmə yaxın cərəyanlardandır. Naturalizm XIX əsrin 60-cı illərində Fransada yaranmış, 70–80-ci illərdə başqa ölkələrdə də geniş yayılmışdı. Onun ilk əlamətləri Qustav Flober, xüsusilə Qonkur qardaşlarının yaradıcılığında əksini tapmışdır. Lakin naturalizmin formalaşması onun nəzəriyyəsini işləyib hazırlamış Emil Zolyanın adı ilə bağlıdır. Gi de Mopassan, H. Hauptman, F. Norris, A. Strindberq, Henrik İbsen, Knut Hamsun və başqalarının yaradıcılığına ciddi təsir göstərmişdir.
Şüurlu surətdə ədəbi obrazın fərdiliyinə meyl XIX əsrdə Fransada realizmin naturalizm deyilən bir qolunun yaranmasına gətirib çıxardı. Naturalistlər realist yaradıcılıq üçün ədəbi materialın və obrazın fərdiliyinin prinsipial xarakterini nəzərə alaraq rəssamlıqda naturadan şəkil çəkmə prinsipinə bənzər bir ədəbi təsvir üsuluna meyil etməyə başladılar. Bir sıra fransız realistləri yazıcıdan obyektivlik, elmilik və s.
Naturalizm (fəlsəfə)
Təbiətşünasa görə təbiətdə obyektiv qanunlara uyğun fəaliyyət göstərən bir sistem var. Bu qanunlar vasitəsilə müşahidə və təcrübəyə əsaslanan elm təbiətin bütün sahələrində möhkəm, dəqiq məlumatlar əldə edə bilər. Təbiətşünaslıq təbiət elmlərinin sənət və ədəbiyyata tətbiqindən yaranmışdır. Təbiətşünas anlayışa görə, gerçək olduğu kimi əks olunmalı və həyasız və vulqar hesab edilməyən cəhətlər işlənməlidir. Naturalist anlayışına görə fərd böyüdüyü sosial və təbii mühitdə formalaşır. İqtisadi və sosial təzyiqlər altında məzlum olanlar onlardan güclü təkanlarla hərəkət edirlər. Onlar taleyini təyin edə bilmədikləri üçün davranışlarına görə məsuliyyət daşımırlar.
Naturalizm iki fərqli fəlsəfi görüşdə araşdırılır:
Epistemologiyaya diqqət yetirən metodoloji naturalizm (və ya elmi naturalizm): “Dünyada etibarlı məlumat əldə etməyin hansı üsulları var?” Bu epistemoloji baxımdan metafizikadan və dini inancdan, xüsusən "bilik" əldə etməyin praktik metodlarından asılı deyil. Buna görə fərziyyələr təbii səbəblərə və hadisələrə görə izah olunmalı və sınaqdan keçirilməlidir. Müşahidə olunan hərəkətlərin izahatları təbii səbəblərlə əlaqəli olduqda praktik və faydalıdır (məsələn, "dəqiq əməliyyatlar" buna nümunədir, amma "şübhəli möcüzələr" deyil).
Naturalizm (incəsənət)
Vizual sənətdə təbiətçilik təbiətin olduğu kimi bir təsvir olaraq ortaya çıxdı. Əslində ilk təbiətşünas əsərlərin Qədim Yunanıstanda klassik sənətkarlar tərəfindən verildiyini söyləmək olar. İntibah dövrü sənətçiləri müəyyən mənada bu anlayışı canlandırdılar.
17-ci əsrdə yaşayan təbiətşünas rəssamlar təbiəti gözəlliyi və çirkinliyi ilə olduğu kimi əks etdirməkdə birləşmişdilər. Təbiətşünas termini də bu əsrdə ilk dəfə istifadə edilmişdir.
1830-cu illərdə İngilis mənzərə rəssamı John Constable, təbiətin bütün tərəflərini olduğu kimi təsvir etmək lazım olduğu fikirini müdafiə etdi. Konstablein təsiri ilə Fransız Barbizon rəssamları yeni Avropa Təbiətşünaslığının mənzərə rəsminin nümayəndələri idi. Bu illərdə Jean-Baptiste Camille Corot, Alfred Sisley, Camille Pissarro və Claude Monet də naturalist əsərlər hazırladılar.
19-cu əsrin sonlarına doğru, Naturalizm Alman rəssamlarına təsir etdi. ABŞ-də Naturalizm 19-cu əsrdə Realizm ilə bir-birinə qarışaraq inkişaf etdi.