PADŞAH

Padşah — Orta əsr şərqində feodal dövlətlərin başında duran monarx. Sözün mənşəyi fars dilinə söykənir. Osmanlı hökmdarları üçün istifadə edilsə də, XIV–XV əsrlərdə onlar İslamın təsiri ilə sultan və ənənəvi olaraq bəy, xan titullarını da seçirdilər. İlk dövrlərdə "Böyük Hökmdar" mənasına gələn "Hudavəndigar" titulu istifadə edilsə də sonradan, yəni II Muraddan etibarən padşah titulu qəbul edildi. Osmanlıda padşahların hökmdarlıq səlahiyyətləri ilkin türk dövlətlərinin və yaxın-şərqdəki tarixi imperiyaların ənənələrinə bağlı idi. 23 aprel 1920-ci ildə Türkiyə Böyük Millət Məclisinin yaradılması ilə milli iradəni təmsil edən hökumət Osmanlı İmperiyasının və padşahlıq sisteminin yerinə gəldi. İranda hakimiyyətdə olmuş türk və fars mənşəli hökmdarlar şahənşah (şehinşah) ünvanı ilə tanınırdılar. 1979-cu ildə İranda şah rejimi devrildi və ölkədə dini dövlət quruldu.

Padşah məscidi (urdu بادشاہی مسجد) — Pakistanın Pəncab bölgəsinin Lahor şəhərində yerləşən tarixi məscid. Məscid 1671-ci ildə Sultan Övrəngzebin maliyyələşdirməsi ilə inşa olunmağa başlayıb, 1673-cü ildə inşaat başa çatdırılmışdır. Məscid dünyada böyüklüyünə görə beşinci, Pakistan və Cənubi Asiyada ikinci yeri tutub. Monqol dövrünün əzəmətini, gücünü özündə əks etdirən bu memarlıq abidəsi Pakistana xeyli sayda turist cəlb edir. Məscidin əsas ibadət zalında 5 min nəfər ibadət edə bilər. həyətdə isə eyni anda 95 min nəfərin ibadət etməsi mümkündür. Bura 1673-cü ildən 1986-cı ilədək (313 il boyunca) dünyanın ən böyük məscidi olmuşdur. Padşah məscidinin 13.9 m hündürlükdə inşa edilmiş 4 minarəsi var. 1993-cü ildə Pakistan hökuməti Padişah məscidini YUNESKO-nun mədəni iris siyahısına salmağı təklif edir. Padşah məscidinin memarlıq üslubu və dizaynı Hindistanda, Dehli şəhərində yerləşən Cama məscidinə bənzəyir.

Qarabağda “Padşah oyunu”, Qubadlıda “Şah bəzəmə”, Ordubadda “Xan bəzəmə” adı ilə tanınan bu oyuna Azərbaycanın bir çox bölgələrində rast gəlmək mümkündür. Həmin mərasim bəzi rayonlarda (Qubadlı, Laçın) ilaxır çərşənbədə, Cəbrayılın Sirik kəndində, Ordubad rayonunda isə martın 21-22-si keçirilir. Bəzi yerlərdə bu oyunun keçirilməsi üçün qabaqcadan müəyyən qədər vəsait də yığılır. Qubadlı rayonunun Dəmirçilər kənddə bu oyunu keçirmək üçün vaxtilə pul yığılıb heyvan alınmış, həmin heyvanın ətindən yemək bişirilib həmin gün camaata verilmişdi. Beyləqan rayonunu Günəşli kəndində isə 2014-cü ildə həmin mərasimi keçirmək üçün hər evdən on manat pul yığılmış, həmin vəsait çalğıçıların pulunun ödənilməsinə, onların yeməyinə, mağarın qurulmasına və s. xərclənmişdi. Padşah olacaq şəxs səsvermə ilə müəyyən edilirdi. Məsələn, Laçın rayonunun Sadınlar kəndində səsə qoyular, kim daha çox səs toplasa, onu da padşah seçərdilər. Qubadlı rayonunun Dəmirçilər kəndində isə padşah, onun əyan-əşrəfi yaşlı, sayılıb seçilən adamların arasından seçilirdi. 2009-cu ildə Sumqayıt şəhər stadionunda bu mərasimi keçirən zaman məktəb direktoru Yadigar müəllim şah seçilmiş, kəndin icra nümayəndəsi Şahbaz müəllim də onun vəziri olmuşdu.

Xuy — erkən birinci aralıq dövrdə hakimiyyətdə olmuş Qədim Misir padşahı. Yürgen fon Bekerat təklif etmişdir ki, Xuy Misirin səkkizinci sülaləsinə mənsub idi, lakin başqalarına görə, Xuy özünü padşah elan etmiş bir nomarx idi. == Sənədləşdirmə == Xuy tarixi mənbələrdən məlum deyil. Onun varlığının yeganə dəqiq sübutu daş blokda onun kartuşunu göstərən fraqmentli relyefdir. Bu relyef 1912-ci ildə misirşünas Əhməd bəy Kamal tərəfindən nəşr edilmiş və daha sonra Reymond Veyl tərəfindən yenidən nəşr edilmişdir. Blok Manfalut yaxınlığındakı Dara nekropolunun mastabasından qazılmışdır. Bu nekropolda Xuya aid edilən və Xuy piramidası adlanan nəhəng dəfn strukturu üstünlük təşkil edir. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Jürgen von Beckerath, Chronologie des pharaonischen Ägypten, Zabern Verlag Mainz, 1994, p. 151. ISBN 3-8053-2310-7.

Olen (yun. Ώλενος) — qədim yunan mifologiyasında personaj, Olen şəhərinin eponimi. O, şəhərin ilk padşahı olmuşdur. Olen Zevs və ya Poseidon ilə danaid Anaksitey oğlu idi. Onun varisi və ikinci kralı Krinak olmuşdur.

Uzun Həsən (tam adı: Həsən ibn Əli ibn Qara Yuluq Osman Bayanduri; 1423, Diyarbəkir – 6 yanvar 1478, Təbriz) — Ağqoyunlu dövlətinin (1468–1503/1508) banisi, Azərbaycan padişahı, Ağqoyunluların IX hökmdarı və sülalənin ilk sultanı (padşah). Uzun Həsən 1453-cü ildən 1478-ci ilə qədər hökmdar olmuşdur, 1468-ci ildə müasir İraqı, Türkiyənin bir hissəsini, Cənubi Qafqazı, İranın böyük hissəsini və Suriyanın bir hissəsini əhatə edən Ağqoyunlu dövlətinin əsasını qoymuşdur. == Həyatı == 1423-cü ildə anadan olmuşdur. Əli bəy ibn Osman bəyin oğlu, Qara Yuluq Osman bəyin nəvəsidir. Kitab-i Diyarbəkriyyə kitabında babası Osman bəydən başlamaqla Bayandur xanın Uzun Həsənin 52-ci babası olması göstərilir. Uşaqlıq və gənclik illəri barədə heç nə məlum deyil. Bircə onu ehtimal etmək olar ki, o, yaxşı təhsil almış və yenicə yaranan Ağqoyunlu dövlətinin hərbi təlimlərində iştirak etmişdir. Uzun Həsənin sarayında səfir olmuş Venesiya diplomatı Ambrozio Kontarini Uzun Həsən haqqında yazır: == Ağqoyunlu dövlətinin yaradılması == 1453-cü il yanvarın 16-da Diyarbəkirə daxil olan Uzun Həsən qardaşı Cahangir Mirzənin qüvvələrini dağıtdı. Cahangir Mirzə Mardinə qaçdı, sonralar ağqoyunluların əsas rəqibi olan Qaraqoyunlu Cahanşahla ittifaqa girdi. Osmanlılar Qaraqoyunlu Cahanşah və teymurilərdən olan Əbu Səidi Uzun Həsənlə mübarizəyə təhrik edirlər.

Padşah (Rom: Baadşah) — Abbas-Mustanın rejissorluğu ilə 1999-cu ildə çəkilmiş olan hind komediya filmidir. Filmdə baş rollarda Tvinkl Xanna ilə Şahrux Xan oynayır. 27 avqust 1999-cu ildə efirə buraxılmışdır. Bu filmlə Şahrux Xan Komik Rolda Ən Yaxşı Performans nominasiyası üzrə Filmfare Mükafatı nominasiyasını qazanmışdır. == Süjet xətti == Şən və zarafatcıl oğlan olan Padşah ədalətsizliklə mübarizə aparan və insanlara kömək edən xüsusi detektivdir. Bir dəfə qaçırılan bir uşağı axtararkən baş naziri öldürməyi planlaşdıran terrorçularla qarşılaşır. Vəziyyət elə inkişaf edir ki, o, seçim qarşısında qalır: ya bu sui-qəsdin birbaşa icraçısına çevriləcək, ya da girov götürülən dostları öldürüləcək...

Kuşan dövləti və ya Kuşan padşahlığı (q.yun. Βασιλεία Κοσσανῶν; Baktriya dili: Κυϸανο, Kuşano) Bizim eranın I-III yüzilliklərində Orta Asiya, Əfqanıstan, Pakistan və Şimali Hindistan ərazilərində mövcud olmuş qədim dövlət. Əhalisi əsasən kuşanlardan ibarət idi. == Tarixi == Dövlətin qurucusu, ilk dəfə İmperator unvanı alan Kucula Kadfiz idi. Kucula, qısa müddətdə, hakimiyətini, Yüeçi qəbilələrinə qəbul etdirdi. Kuculanın ölümünə qədər Kuşan dövləti, Hinduquşun o tərəfindəki Taksilaya (bugünkü Ravalpindi) qədər yayılmışdı. Kuculanın ölümündən sonra yerinə keçen Vima dönəmində də, kuşanların genişləmesi davam etdi. Hindistanda Mathuraya qədər olan bölgələr, Kuşanların hakimiyətinə daxil oldu. Kuşan dövləti, ən parlaq zamanını I Kanişka dönəmində (78-144) yaşadı. Kanişkadan sonra başa keçən hökmdarlar dönəmində Kuşanlar, Ağ Hunların hakimiyəti altına girdi.

Misir tarixindəki İkinci sülaləyə aid məlum hökmdarlar. Qədim Misirin Birinci və İkinci sülalələri əsasən Misirin Erkən Sülalələr Dönəmi altında qruplanırlar. O tarixlərdə paytaxt Tinisdir. İkinci Sülalənin hökmdarlarının dönəmləri mübahisəlidir. İlk beşi üçün, mənbələr təxmini olaraq həmfikirdir: Ancaq sonrakı iki və ya üç hökmdarın şəxsiyyətləri açıq deyildir: Hor-adı və ya Nebti (iki(dişi))-adı və doğum adlarını bilirik: tamamilə fərqli insanlar ola bilərlər və ya sadəcə əfsanəvi adlar olma ehtimalları var. Sol tərəfdə bir çox Misir araşdırmaçısının açıqladıqları hökmdar adları, sağda isə Manethonun Aegyptica əsərindən gələn adlar verilmişdir: Son hökmdar ilə təkrar bir ortaq qərara gəlinir: Hər nə qədər Manetho paytaxtı birinci sülalədə olduğu kimi Tinis olaraq bildirsə də, ən azından ilk üç kralın Sakkarada dəfn olunduğu bilinir və bu səbəblə də güc mərkəzinin Memfisə köçürüldüyü düşünülür. Bundan əlavə, bu dönəm haqqında çox az şey deyilə bilər; Palermo daşının illik qeydlərinin ancaq Ranebin hökmünün son illərindən bəhs edən hissələri günümüzə qədər gəlmişdir. Ehtimal ki,Khasekhemwyin hökmündə lazımi bir hadisə olmuşdur, bir çox misir araşdırmaçısı adını "İki Güc Taclandırıldı" şəklində oxumuşdur və bunun Yuxarı və Aşağı Misirin birləşməsini bildirdiyini düşünürlər.

Məin padşahlığı — Cənubi Ərəbistanda (Yəmən ərəb respublikasının şimal hissəsində) qədim tayfa və dövlət. Məin padşahlığının daha erkən abidələri e.ə. 6-5-ci əsrlərə aiddir. Paytaxtı əvvəlcə Məin, sonralar Karnavu şəhəri olmuşdur. Məin padşahlığı erkən quldarlıq dövləti idi. Kahinlər və qəbilə-tayfa əyanları dövlətin idarə olunmasında mühüm rol oynayırdı. Ərəbistandan keçən ticarət yolları Məin padşahlığının nəzarəti altında olmuşdur. Ətirli maddələrin ticarəti padşahlığın inkişafına böyük təsir göstərmişdir. Məin padşahlığı E.ə. I əsrdə Kataban padşahlığından asılı vəziyyətə düşmüşdür.

Orta padşahlıq ya Orta dövr Qədim Misirin (e.ə. təqr. 2050-e.ə. təqr.1750 bəzi mənbələrdə e.ə. 2137-1781) XI-XII bəzi mənbələrdə XI-XIII (Manefon) sülalələr dövrünü əhatə edir. Bu dövrdə Misir yenidən güclü mərkəzləşmiş dövlətə çevrildi. XII sülalə fironları Nubiya, Sinay y-a və Cənubi Fələstinin bir sıra vilayətlərini zəbt etdirlər. Bu zaman Suriya, Mesopotamiya, Punt və Nubiya ilə ticarət əlaqələri genişlənmiş, sənətkarlıq, ağac emalı və toxuculuq inkişaf etmişdir. Bu dövrdə ziddiyyətlər, üsyanlar mərkəzləşmiş firon hakimiyyətini zəiflədərək ayrı-ayrı nomların siyasi əhəmiyyətini artırmış olur. E.ə.

Padşahlıq öncəsi Misir, (Padşahlıq öncəsi Misir - Antik Misir) mədəniyyətində fironlardan əvvəlki dövrə verilən ad. Bu dövrdə insanların kəndlərdə yaşadığı, ovçuluq üçün kiçik daşlardan ox ucu düzəltdikləri düşünülür. İnsan sayı təxminən 10 mindən azdır. Bu dövrdə kənd qrupları yerli hakimlər tərəfindən idarə olunurdu. Aşağı Misir (delta bölgəsi) və Yuxarı Misir ayrı-ayrı hakimlər tərəfindən idarə olunurdu.

Padşahın məhəbbəti (pyes) — Əbdürrəhimbəy Haqverdiyev pyesi 1921-ci ildə yazmışdır. == Əsər haqqında == Əsər 1923-cü ildə "Azərbaycan Xalq Maarif Komissarlığı, Ali-Siyasi Maarif İdarəsinin Nəşriyyatı" tərəfindən Bakıda nəşr olunmuşdur. Əsər bir pərdədən ibarətdir. Müəllifin bu əsəri yazmaqda məqsədi feodalizm dövrünün çatışmazlıqlarını yeni yaranmış sosializm cəmiyyətinə izah etməkdir. Əsər Əbdürrəhimbəy Haqverdiyevin sovet dövründə yazdığı ilk əsərlərdən biridir. Əsərdə ölkəsində qəddar bir padşahın etdiyi haqsızlıqlardan bəhs edilir. O, kənd sakinlərindən Səidin arvadına aşiq olur və öz vəzifəsindən istifadə edərək məqsədinə çatmağa çalışır. Bunun üçün Səidi həbsxanaya salır və ona işgəncə verir. Nəhayət qazıya rüşvət verir və Səidin arvadını alır. Etdiyi bu haqsızlıq Səidin ölümünə səbəb olur.

Qədim padşahlıq ya qədim dövr e.ə. 2800-2250 bəzi məlumatlarda e.ə. 2707-2216 cı illəri əhatə edən III, IV, V və VI sülalələrin hakimiyyət başında olduğu zaman kəsiyi. Bəzən III sülalə Erkən padşahlıq dövrünə aid edilir. Qədim padşahlıq dövründə Sinay yarımadasına, Fələstinə, Nubiya və Liviyaya qarşı işğalçılıq müharibələri nəticəsində Qədim Misir çoxlu qənimət , hərbi əsir, torpaq sahələri ələ keçirdi, ehramların inşasına başlandı, ticarət genişləndi. VI sülalə dövründə başlayaraq Misir dövləti zəiflədi və yarımmüstəqillik əldə etmiş nom əyanları gücləndi. Qədim padşahlığın sonunda nomlar arasında başlanmış rəqabət və çəkişmələr 200 il (e.ə. təqr. 2250-2050) davam etdi və daxili siyasi parakəndəliyə səbəb oldu. == İstinadlar == == Mənbələr == Б. А. Тураев, Древний Египет, Издательство: Огни, 1922 г.

Qədim padşahlıq ya qədim dövr e.ə. 2800-2250 bəzi məlumatlarda e.ə. 2707-2216 cı illəri əhatə edən III, IV, V və VI sülalələrin hakimiyyət başında olduğu zaman kəsiyi. Bəzən III sülalə Erkən padşahlıq dövrünə aid edilir. Qədim padşahlıq dövründə Sinay yarımadasına, Fələstinə, Nubiya və Liviyaya qarşı işğalçılıq müharibələri nəticəsində Qədim Misir çoxlu qənimət , hərbi əsir, torpaq sahələri ələ keçirdi, ehramların inşasına başlandı, ticarət genişləndi. VI sülalə dövründə başlayaraq Misir dövləti zəiflədi və yarımmüstəqillik əldə etmiş nom əyanları gücləndi. Qədim padşahlığın sonunda nomlar arasında başlanmış rəqabət və çəkişmələr 200 il (e.ə. təqr. 2250-2050) davam etdi və daxili siyasi parakəndəliyə səbəb oldu. == İstinadlar == == Mənbələr == Б. А. Тураев, Древний Египет, Издательство: Огни, 1922 г.

Skiflər — antik dövrdə və orta əsrlərdə həm Şərqi Avropa, həm də Asiya ərazisində yaşayan xalqları adlandırmaq üçün istifadə edilən Qədim yunan mənşəli ekzoetnonim. Qədim yunanlar skiflər yaşayan ölkəni Skifiya adlandırırdılar. (q.yun. Σκυθική, yun. Σκυθία, lat. Scythia). Skiflər haqqında ilkin məlumatlar antik dövr yazarlarının (Herodot və s.) əsərlərindən, eləcə də Dunayın aşağısından Tuvaya qədər olan ərazilərdə aparılmış arxeoloji qazıntılardan əldə edilmişdir. Skif-sarmat dili İran dil qrupunun şərqi-iran yarımqrupuna aid olub. Bəzi tədqiqatçılar skiflərin İran mənşəli olduğunu bildirir. == Skif etnonimi == Bir assur mənbəsində e.ə.

" Sonuncu Padşahlıq " ( ing. The Last Kingdom Sonuncu Krallığı ), " Sakson Salnamələri " ümumi adı altında Bernard Cornwellin məşhur kitab seriyasına televiziya uyğunlaşması olan İngilis tarixi serialıdır . Serialın premyerası 2015-ci il oktyabrın 10-da ABŞ-də BBC America-da , eyni il 22 oktyabrda İngiltərədə BBC Second-da yayımlandı . 2015-ci ilin dekabr ayında serial ABŞ-də 16 mart 2017-ci ildə təqdim olunan ikinci mövsüm üçün uzadıldı . 2017-ci ilin sentyabrında seriya üçüncü mövsüm üçün uzadıldı, 19 Noyabr 2018 tarixində yalnız Netflix- də satışa çıxdı . 2018-ci ilin dekabrında seriya rəsmi olaraq dördüncü mövsüm üçün uzadıldı, çəkilişləri 2019-cu ilin oktyabrında başa çatdı və premyeranın 26 aprel 2020-ci ildə keçirilməsi planlaşdırıldı . == İstehsal == Список эпизодов телесериала «Последнее королевство» Televiziya serialının süjeti 9-cu əsrin ikinci yarısında baş verir, indi İngiltərə kimi tanınan bir sıra ayrı-ayrı Anglo-Saxon krallıqlarını təmsil edir - Northumbria, Mercia, Wessex, East Anglia və s. Anglo-Sakson torpaqlarına "böyük millətlərin böyük ordusu" - Vikinqlər hücum edir və Danimarkalar onlara hakimiyyəti ələ keçirirlər. Qismən müstəqillik yalnız ağıllı və istedadlı King Alfred Böyük tərəfindən idarə olunan Wessex krallığı tərəfindən qorunur. Baş qəhrəman Utred Bebbanburg, Skandinaviyalılar tərəfindən qaçırılan və Jarl Ragnarın övladı olaraq böyüdülmüş bir Anglo-Saxon onluğunun yetim bir oğludur.

Qədim dövr və ya Qədim Misirin "Yeni dövr" adlandırılan zaman kəsiyi e.ə. 1550 – 1070 ci illəri əhatə edir, fironlar dövranı kimi səciyyələndirilir. == Ümumi məlumat == Təxminən 500 illik zamanı əhatə edən bu dövr özünü hökmdar fironlar tərəfindən inşa etdirilmiş saysız-hesabsız qalalar, məbədləri, fateh yürüşləri ilə xarakterizə edir. Bu dövr III Tutmos tərəfindən aparılmış Megiddo, 300 il sonra II Ramzes tərəfindən aparılmış Kadeş döyüşü, eləcə də firon dəfnləri ilə yaddaşlarda qalmışdır. Bu dövrə aid bir çox mumiyalar, eləcə də II Amenofisə məxsus qəbir yaxşı qorunmuş şəkildə günümüzə gəlib çıxmışdır. Qədim dövrə XVIII, XIX və XX manefon sülalələrinin fironlarının hökmranlığı təsadüf edir. Qədim dövr ölkənin yadellilər tərəfindən işğalından sonra öz yerini Üçüncü aralıq zaman kəsiyinə vermiş olur. == XVIII sülalə == Sosial partlayışlara gətirib çıxartmış daxili çəkişmələr XII sülalənin süqutu və ölkənin qəsbkar hiksoslar tərəfindən qarət edilməsi ilə nəticələnmiş olur. E.ə. 1640 cı ildə ölkənin böyük bir hissəsi, xüsusən şimalı qəsbkar hiskosların əlinə keçmiş olsa da cənub ərazilər Fiv ətrafında birləşərək müqavimət nöqtəsinə çevrilmiş olur.

Yunan-Bakrtiya padşahlığı (yun. Βακτρία) —Baktriya və Soqdiana ərazisində tarixi dövlət. == Tarixi == Şərqdə yaranan Yunan-Bakrtiya padşahlığının mövcudluğu da Parfiya üçün geosiyasi baxımdan qeyri-münasib şərait yaratmışdı. Bunun səbəbi isə yeni yaranan dövlətlərin ictimai-siyasi təbiətində olan prinsipial fərqdən irəli gəlirdi. Yunan-Baktriya tərəfdən qarşıya qoyulan plana görə, militarist ruhlu yunan-makedoniyanı ayrıca bir bölgədə döyüşə hazır vəziyyətdə saxlamaq nəzərdə tutulurdu. Təqribən yüz il bundan qabaq Böyük İskəndər öz hakimiyyətini möhkəmləndirmək üçün yunan-makedoniya əhalisinin mühacirətindən istifadə edərək onları hərbi qəsəbələrdə yerləşdirdi. Qədim Roma tarixçisi Yustin Sələvkilərin varisi oıan Diodotu "min Baktriya şəhərinin" canişini adlandıraraq göstərirdi ki, onlar əsasən imperiyanın Mərkəzi Asiya bölgələrində güclü surətdə təmərküzləşmişdi. Diodot (e.ə.256-230), onun canişinləri II Deodot (230-220) və Evtidam (220-190) çoxsaylı peşəkar yunan hərbiçilərinə güvənərək Sələvkilərin əvvəllər sahib olduğu Mərkəzi Asiya torpaqlarında öz hakimiyyətlərini möhkəmlətdilər.Onlar sonralar diodoxların ən güclü imperiyasına və onların bölgədə möhkəmlənmək cəhdlərinə qarşı hərbi müqavimət göstərdilər. Arşak və varisləri ölkə daxilində qələbə qazanaraq, onun ətrafında olan qüvvələrlə düşmən vəziyyətində qaldılar. Sələvkilərin imperiyası ilə münaqişəyə daha bir problem – yəni iranlılarla tarix boyu rəqabət aparan Yunan-Baktriya padşahlığı ilə münasibətlərin kəskin şəkildə soyuqlaşması əlavə olundu.

Yunan-Bakrtiya padşahlığı (yun. Βακτρία) —Baktriya və Soqdiana ərazisində tarixi dövlət. == Tarixi == Şərqdə yaranan Yunan-Bakrtiya padşahlığının mövcudluğu da Parfiya üçün geosiyasi baxımdan qeyri-münasib şərait yaratmışdı. Bunun səbəbi isə yeni yaranan dövlətlərin ictimai-siyasi təbiətində olan prinsipial fərqdən irəli gəlirdi. Yunan-Baktriya tərəfdən qarşıya qoyulan plana görə, militarist ruhlu yunan-makedoniyanı ayrıca bir bölgədə döyüşə hazır vəziyyətdə saxlamaq nəzərdə tutulurdu. Təqribən yüz il bundan qabaq Böyük İskəndər öz hakimiyyətini möhkəmləndirmək üçün yunan-makedoniya əhalisinin mühacirətindən istifadə edərək onları hərbi qəsəbələrdə yerləşdirdi. Qədim Roma tarixçisi Yustin Sələvkilərin varisi oıan Diodotu "min Baktriya şəhərinin" canişini adlandıraraq göstərirdi ki, onlar əsasən imperiyanın Mərkəzi Asiya bölgələrində güclü surətdə təmərküzləşmişdi. Diodot (e.ə.256-230), onun canişinləri II Deodot (230-220) və Evtidam (220-190) çoxsaylı peşəkar yunan hərbiçilərinə güvənərək Sələvkilərin əvvəllər sahib olduğu Mərkəzi Asiya torpaqlarında öz hakimiyyətlərini möhkəmlətdilər.Onlar sonralar diodoxların ən güclü imperiyasına və onların bölgədə möhkəmlənmək cəhdlərinə qarşı hərbi müqavimət göstərdilər. Arşak və varisləri ölkə daxilində qələbə qazanaraq, onun ətrafında olan qüvvələrlə düşmən vəziyyətində qaldılar. Sələvkilərin imperiyası ilə münaqişəyə daha bir problem – yəni iranlılarla tarix boyu rəqabət aparan Yunan-Baktriya padşahlığı ilə münasibətlərin kəskin şəkildə soyuqlaşması əlavə olundu.

Damot padşahlığı (amh. ዳሞት) — orta əsrlərdə indiki Efiopiyanın qərbində dövlət. Dövlətin ərazisi Mavi Nil çayının aşağısında yerləşirdi. Şoa sultanlığını xərac verməyə məcbur edən güclü bir dövlət olmuşdu. O, həmçinin Zaqve sülaləsinin göndərdiyi orduları da məhv etmişdir. Damot bir neçə müsəlman və xristian ərazilərini fəth etmişdir. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Bouanga, Ayda. Le Damot dans l'histoire de l'Ethiopie (XIIIe-XXe siècles) : recompositions religieuses, politiques et historiographiques (fransız). Université Panthéon-Sorbonn. 2013.

Dənyalın dörd padşahlığı və ya Danielin dörd padşahlığı — Dənyalın kitabına görə, "axırzaman" və "Rəbbin padşahlığı"ndan əvvəl gələn dörd padşahlıq. == Tarixi zəmin == Dənyalın kitabı Əhəməni və erkən ellinizm dövrlərdə (e.ə. V–III-cü əsrlər) Babil və Mesopotamiyada mövcud olan yəhudi icmasında yayılan əfsanələr toplusundan formalaşmış, daha sonra makkaveylər dövründə (II əsrin ortaları) 7–-12-ci fəsillər ilə genişləndirilmişdir. "Dörd padşahlıq" mövzusu Dənyal 2 və Dənyal 7-də açıq şəkildə müşahidə edilir, Daniel 8-in təsvirində gizlidir. Danielin ardıcıl dörd dünya imperiyası konsepsiyası yunan mifoloji tarixi nəzəriyyələrindən götürülmüşdür. 2-ci fəsildə haqqında bəhs edilən heykəldə dörd metalın simvolizmi farsca yazılardan götürülmüş, 7-ci fəsildəki dörd "dənizdən gələn heyvan" isə Huşə 13:7-8-i əks etdirir, burada tanrı İsraili ona aslan, bəbir, ayı və ya vəhşi heyvan kimi davranmaq ilə hədələyir. Alimlər arasında yekdil fikir ondan ibarətdir ki, 7-ci fəsildə haqqında bəhs edilən dörd nəhəng heyvan, 2-ci fəsildə qeyd edilən metallar kimi, Babil, Midiya, Persiya və Selevki dövlətlərini simvollaşdırır. Bundan başqa, IV Antiox digər üç tərəfi kökündən çıxaran "kiçik buynuz" kimi simvollaşdırılır (Antiox bir neçə başqa iddiaçının padşah olmaq hüququnu qəsb etmişdi). == Mənbə == === İstinadlar === === Ədəbiyyat === Collins, John J. Daniel: With an Introduction to Apocalyptic Literature. Eerdmans.

Dənyalın dörd padşahlığı və ya Danielin dörd padşahlığı — Dənyalın kitabına görə, "axırzaman" və "Rəbbin padşahlığı"ndan əvvəl gələn dörd padşahlıq. == Tarixi zəmin == Dənyalın kitabı Əhəməni və erkən ellinizm dövrlərdə (e.ə. V–III-cü əsrlər) Babil və Mesopotamiyada mövcud olan yəhudi icmasında yayılan əfsanələr toplusundan formalaşmış, daha sonra makkaveylər dövründə (II əsrin ortaları) 7–-12-ci fəsillər ilə genişləndirilmişdir. "Dörd padşahlıq" mövzusu Dənyal 2 və Dənyal 7-də açıq şəkildə müşahidə edilir, Daniel 8-in təsvirində gizlidir. Danielin ardıcıl dörd dünya imperiyası konsepsiyası yunan mifoloji tarixi nəzəriyyələrindən götürülmüşdür. 2-ci fəsildə haqqında bəhs edilən heykəldə dörd metalın simvolizmi farsca yazılardan götürülmüş, 7-ci fəsildəki dörd "dənizdən gələn heyvan" isə Huşə 13:7-8-i əks etdirir, burada tanrı İsraili ona aslan, bəbir, ayı və ya vəhşi heyvan kimi davranmaq ilə hədələyir. Alimlər arasında yekdil fikir ondan ibarətdir ki, 7-ci fəsildə haqqında bəhs edilən dörd nəhəng heyvan, 2-ci fəsildə qeyd edilən metallar kimi, Babil, Midiya, Persiya və Selevki dövlətlərini simvollaşdırır. Bundan başqa, IV Antiox digər üç tərəfi kökündən çıxaran "kiçik buynuz" kimi simvollaşdırılır (Antiox bir neçə başqa iddiaçının padşah olmaq hüququnu qəsb etmişdi). == Mənbə == === İstinadlar === === Ədəbiyyat === Collins, John J. Daniel: With an Introduction to Apocalyptic Literature. Eerdmans.

Allahın Padşahlığı (yunan: βασιλεία τοῦ θεοῦ, Basileya tu Teu; lat. Regnum Dei) yaxud Səmavi Padşahlıq (ivrit: מלכות השמים, Malkut ha-şamayim; yunan: Βασιλεία τῶν Ουρανῶν, Basileya ton Uranon) — xristianlığın əsas anlayışı, İncilin — İsa Məsihin Müjdəsinin baş mövzusu. İsa Məsihin müasirləri olan yəhudilər bu anlayışı İsrailin siyasi, hərbi qələbəsi və rifahı olaraq anlayırdılar. O dövrdə demək olar ki bütün yəhudilər Səmavi Padşahlığı bərqərar edəcək olan Məsihi gözləyirdilər. Bibliyada İsa Məsih Səmavi Padşahlıqdan tez-tez bəhs edir. İsa Səmavi Padşahlığı Özünün Padşahlığı kimi elan edirdi. Ponti Pilatın qarşısında mühakimə edilərkən İsa belə cavab verdi: "Mənim Padşahlığım bu dünyadan deyil. Əgər Mənim Padşahlığım bu dünyadan olsaydı, xidmətçilərim Yəhudi başçılarına təslim edilməməyim üçün döyüşərdi, amma indi Mənim Padşahlığım buradan deyil". Dünyanın sonu haqqında çox düşünən fariseylər İsadan "Allahın Padşahlığı nə zaman gələcək?" soruşanda, İsa onlara belə cavab verdi: "Allahın Padşahlığı müşahidə ilə gəlməz. Adamlar "bax, o buradadır" yaxud "oradadır" deməyəcəklər, çünki budur, Allahın Padşahlığı sizin daxilinizdədir".

Əvsan padşahlığı (ərəb. مملكة أوسان‎) — Cənubi Ərəbistanda, indiki Yəməndə qədim dövlət. Bir vaxtlar Cənubi Ərəbistanın ən mühüm kiçik padşahlıqlarından biri idi. Şəhərin e.ə. VII əsrdə səbailər tərəfindən dağıdıldığı görünür. Qələbənin səbailər üçün əhəmiyyətini təsdiq edən terminlərlə xəbər verən mətn aşkar edilmişdir. == Xarici keçidlər == Télédetection archéologique dans la Wadi Markha (in French) Caravan Kingdoms: Yemen and the Ancient Incense Trade Freer Gallery, Washington, 2005. Exhibition of archeological objects from Yemen, setting Awsan in context. Catalogue.

Mini (q.yun. Μινύας) — qədim yunan mifologiyasında Beotiyanın Orxomenos şəhərinin padşahı. Onun adı padşah Minosun adı ilə bağlıdır. Bundan əlavə, hələ yunanların gəlişindən əvvəl materik Yunanıstanın bir hissəsində məskunlaşan minililərin adı onun adı ilə bağlıdır. Onun əcdadı haqqında məlumatlar çox ziddiyyətlidir. Bir versiyaya görə, Poseydon və Evrianassanın oğludur. O, Klimenanın atasıdır. Rodoslu Apolloniyə görə, Eolun oğlu, Orxomenosun qurucusu və Klimenanın atasıdır.