PANDEMİYA

Pandemiya (q.yun. πᾶν, pan, 'bütöv' və q.yun. δῆμος, demos, 'xalq') — böyük ərazidə, məsələn bir neçə qitədə yayılıb, böyük sayda insanlara təsir edən epidemiya. Epidemiya prosesin zirvəsi. Hal-hazırda var olan pandemik xəstəliklər QİÇS və Koronavirus (COVID-19)-dur. == Haqqında == Pandemiya çox sayda insanın tutulduğu beynəlxalq sərhədləri aşan epidemiyadır. Pandemiya həmçinin vacib kənd təsərrüfatı orqanizmlərində (heyvandarlıq, bitki bitkiləri, balıq, ağac növləri) və ya digər orqanizmlərdə baş verə bilər. Bir xəstəlik və ya vəziyyət yalnız geniş yayıldığı və ya bir çox insanı öldürdüyü üçün pandemik xəstəlik deyil; o həmçinin yoluxucu olmalıdır. Məsələn, Xərçəng xəstəliyi bir çox insanın ölümünə səbəb olsa da, yoluxucu olmadığı üçün pandemik sayılmır.

Karib Niderlandında və ilk koronavirus xəstəsi 13 mart 2020-ci ildə təsdiqlənmişdir. == Gedişat == Koronavirusun çatdığı ilk bölgə Aruba oldu. Orada koronavirus 13 martda yayıldı.17 mart 2020 ikinci, üçüncü və dördüncü koronavirus hadisəsi elan edildi. Arubanın baş naziri Evelyn Wever-Croes, Arubada COVID-19 koronavirusunun dördüncü hadisəsini elan etdi. Koronavirus üçün müsbət test edən şəxs turistdir. 20 mart 2020 — Koronavirusun beşinci hadisəsi elan edildi. Xəstə tətildə olduğu New Yorkdan geri qayıdan hava limanının işçisidir. Bu, hava limanında işçiləri yoluxmadan qorumaq üçün tədbir görülməməsinə etiraz olaraq bir gün sonra ortaya çıxdı. 21 mart 2020 — Daha səkkizi gətirən daha üç iş elan edildi. Bu, Arubadan kənarda olan iki nəfərə (biri Nyu Yorkdan , biri Mayamidən) aiddir .

Karib Niderlandında və ilk koronavirus xəstəsi 13 mart 2020-ci ildə təsdiqlənmişdir. == Gedişat == Koronavirusun çatdığı ilk bölgə Aruba oldu. Orada koronavirus 13 martda yayıldı.17 mart 2020 ikinci, üçüncü və dördüncü koronavirus hadisəsi elan edildi. Arubanın baş naziri Evelyn Wever-Croes, Arubada COVID-19 koronavirusunun dördüncü hadisəsini elan etdi. Koronavirus üçün müsbət test edən şəxs turistdir. 20 mart 2020 — Koronavirusun beşinci hadisəsi elan edildi. Xəstə tətildə olduğu New Yorkdan geri qayıdan hava limanının işçisidir. Bu, hava limanında işçiləri yoluxmadan qorumaq üçün tədbir görülməməsinə etiraz olaraq bir gün sonra ortaya çıxdı. 21 mart 2020 — Daha səkkizi gətirən daha üç iş elan edildi. Bu, Arubadan kənarda olan iki nəfərə (biri Nyu Yorkdan , biri Mayamidən) aiddir .

Yeni tipli pnevmoniya COVID-19, 2019-nCoV koronavirusu pandemiyası — 2019-cu ilin dekabr ayının ortalarında, Çinin mərkəzi Hubey əyalətinin Uhan şəhərində yerli Huanan ət və dəniz məhsulları bazarı ilə əlaqəli yerli sakinlərdə naməlum mənşəli pnevmoniya xəstəliyinin ilk aşkar olunması ilə başladı. 31 dekabr 2019-cu ildə Çin hakimiyyəti naməlum pnevmoniyanın başlaması barədə Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatına məlumat verdi. Sonradan, Çin alimləri yeni koronavirus — 2019-nCoV ayırd edərək onun genomunun genetik ardıcıllığını təyin etdilər. Virus, şiddətli kəskin tənəffüs sindromuna səbəb olan SARS-CoV virusuna (atipik pnevmoniya kimi də tanınır) ən azı 70% genetik ardıcıllıqla bənzəyir. Yeni koronavirusun inkubasiya dövrü 2 gündən 10 günə qədər davam edir və son məlumatlara görə, xəstəlik simptomların başlamazdan əvvəl yoluxucu olur. 22 yanvar tarixindən etibarən Uhanda karantin rejimi tətbiq edilməyə başlandı. 24 yanvar tarixindən etibarən Uhana bitişik olan Huanqan, Eçjou, Çibi və Çjitsyan şəhər rayonlarına da karantin tətbiq edildi. Ümumilikdə 14 şəhərdən gediş məhduddur. Virus Çindəki bütün əyalət səviyyəsində inzibati vahidlərdə qeydə alınıb. Yanvarın 30-da ÜST-ün Fövqəladə Komitəsinin iclasında, yeni koronavirusun yayılması beynəlxalq narahatlıq yaradan ictimai səhiyyə təcili vəziyyəti kimi qəbul edildi.

Kürasaoda ilk koronavirus xəstəsi 13 martda təsdiq olunub. == Gedişat == Kürasaoda ilk koronavirus xəstəsi 13 martda təsdiq olunub. Bu insan Niderlanddan Kürasaoya istirahət məqsədilə gedən 68 yaşlı kişi idi. Həmin gün onun həyat yoldaşında da bu xəstəlik aşkarlandı. O vaxtdan bəri cütlüklə əlaqədə olan hər kəs koronavirus testindən keçirildi.

Kürasaoda ilk koronavirus xəstəsi 13 martda təsdiq olunub. == Gedişat == Kürasaoda ilk koronavirus xəstəsi 13 martda təsdiq olunub. Bu insan Niderlanddan Kürasaoya istirahət məqsədilə gedən 68 yaşlı kişi idi. Həmin gün onun həyat yoldaşında da bu xəstəlik aşkarlandı. O vaxtdan bəri cütlüklə əlaqədə olan hər kəs koronavirus testindən keçirildi.

Men adasında 19 martda ilk koronavirus xəstəsi təsdiqləndi. == Gedişat == Men adasında 19 martda ilk koronavirus xəstəsi təsdiqləndi. Bu şəxs İspaniyadakı futbol matçından sonra Men adasına qayıtmışdı. 23 martda hökumət bütün tədbirləri gördü və fövqəladə vəziyyət elan etdi. Bir neçə aylıq məktəbləri bağladı. 27 martda tibb işçilərindən başqa çölə çıxan bütün insanlara pul cəzası verilməsi barədə qərar qəbul etdi. Men adasında hər şey bağlandı.

Men adasında 19 martda ilk koronavirus xəstəsi təsdiqləndi. == Gedişat == Men adasında 19 martda ilk koronavirus xəstəsi təsdiqləndi. Bu şəxs İspaniyadakı futbol matçından sonra Men adasına qayıtmışdı. 23 martda hökumət bütün tədbirləri gördü və fövqəladə vəziyyət elan etdi. Bir neçə aylıq məktəbləri bağladı. 27 martda tibb işçilərindən başqa çölə çıxan bütün insanlara pul cəzası verilməsi barədə qərar qəbul etdi. Men adasında hər şey bağlandı.

Mozambikdə COVID-19 pandemiyası ağır kəskin tənəffüs sindromu coronavirus 2-nin (SARS-CoV-2) səbəb olduğu dünya miqyasında 2019-cu il (COVID-19) koronavirus xəstəliyi pandemiyasının bir hissəsidir. Virusun 2020-ci ilin martında Mozambikə çatdığı təsdiqlənib. == Fon == 12 yanvar 2020-ci ildə Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) 31 dekabr 2019-cu ildə ÜST-ə bildirilmiş Çinin Hubey əyalətinin Uhan şəhərində bir qrup insanda yeni bir koronavirusun tənəffüs xəstəliyinə səbəb olduğunu təsdiqlədi. 30 yanvar 2020-ci ildə Beynəlxalq İctimai Səhiyyə Fövqəladə Vəziyyəti elan olundui və və 11 martda pandemiya kimi qəbul edildi. COVID-19-dan ölüm halları 2003-cü ildəki SARS ilə müqayisədə xeyli aşağıdır, lakin yoluxma əhəmiyyətli dərəcədə yüksəkdir və əhəmiyyətli ümumi ölüm nisbəti var. Mozambik üçün model əsaslı simulyasiyalar göstərir ki, zamanla dəyişən reproduksiya nömrəsi R t üçün 95% inam intervalı 2020-ci ilin dekabrında və 2021-ci ilin yanvarında 1.0-ı keçib.

Nepalda ilk koronavirus xəstəsi 5 yanvarda aşkarlanıb. == Nepalda gedişat == Nepalda ilk koronavirus xəstəsi 5 yanvarda aşkarlanıb. Bu xəstə Hubey Universitetindən ölkəsinə qayıdan 31 yaşlı müəllim idi. Bəzi ölkələrdə xəstəxanalar avadanlıqlarla təchiz olunsa da, bu ölkədə avadanlıqlar az idi. Ona görə də, həmin gün Hindistandan, Pakistandan və digər ölkələrdən avadanlıqlar gətirildi. 24 yanvarda fövqəladə vəziyyət oldu. Evdən çölə çıxmaq qadağan edildi. Hamı evdə də qaldı. Xaricdən gələnlər tez karantinaya alındı. Nepal koronavirusun təsirini azaldan nadir ölkələrdən oldu.

Nepalda ilk koronavirus xəstəsi 5 yanvarda aşkarlanıb. == Nepalda gedişat == Nepalda ilk koronavirus xəstəsi 5 yanvarda aşkarlanıb. Bu xəstə Hubey Universitetindən ölkəsinə qayıdan 31 yaşlı müəllim idi. Bəzi ölkələrdə xəstəxanalar avadanlıqlarla təchiz olunsa da, bu ölkədə avadanlıqlar az idi. Ona görə də, həmin gün Hindistandan, Pakistandan və digər ölkələrdən avadanlıqlar gətirildi. 24 yanvarda fövqəladə vəziyyət oldu. Evdən çölə çıxmaq qadağan edildi. Hamı evdə də qaldı. Xaricdən gələnlər tez karantinaya alındı. Nepal koronavirusun təsirini azaldan nadir ölkələrdən oldu.

30 yanvarda Papua-Yeni Qvineya İndoneziya ilə sərhədini bağladı. 20 martda isə ilk koronavirus xəstəsi təsdiq olundu. O, Uhan Universitetində oxuyan tələbəymiş.

30 yanvarda Papua-Yeni Qvineya İndoneziya ilə sərhədini bağladı. 20 martda isə ilk koronavirus xəstəsi təsdiq olundu. O, Uhan Universitetində oxuyan tələbəymiş.

Puntlenddə koronavirus pandemiyası martdan bəri izlənilir. == Tarixçə == Somalidə bir dövlət olan Puntlenddə koronavirus pandemiyası martdan bəri izlənilir. Ölkədə pandemiya barədə xəbərlər çox izlənilirdi. 2 maya qədər Puntlenddə 8 yoluxma və 1 ölüm hadisəsi qeyd olundu. Puntlend səlahiyyətçiləri isə yoluxmanın daha çox olduğuna inanırdılar. Mart ayında Somalinin bəzi şəhərlərində yoluxma halları qeyd olunanda səlahiyyətli şəxslər məscidləri bağlamaqdan imtina etdilər. May ayında prezident və bir çox nazirlər testdən keçdilər və nəticələri neqativ çıxdı. Lakin, 25 may ayında koronavirusdan əziyyət çəkən ölkənin Kənd Təsərrüfatı naziri İsmayıl Qamadiid vəfat etdi.O, bir müddət Puntlenddə müalicə alsa da, vəziyyəti ağırlaşdığından Moqadişodakı xəstəxanaya yerləşdirilmişdi.

Qrenlandiyaya Koronavirus 16 martda gəlmişdi.Hal-hazırda ölüm və sağalma qeydə alınmayıb və 2 nəfər bu virusa yoluxub. == Gedişat == Danimarkadan gələn bir Qrenlandiyalı 16 martda ölkəsinə dönmüş və koronavirus olduğu aşkar edilmişdi. Həmin xəstə hal-hazırda Nuukda ev təcridxanasındadır. 18 martda isə həmin xəstənin ailəsindən bir nəfərdə koronavirus aşkar edildi. İlk yoluxma qeydə alındıqdan sonra baş nazir Kim Kielsen dedi:Yeni vəziyyətin öhdəsindən gəlmək üçün hazırlıqlara başlanıldı.

Qrenlandiyaya Koronavirus 16 martda gəlmişdi.Hal-hazırda ölüm və sağalma qeydə alınmayıb və 2 nəfər bu virusa yoluxub. == Gedişat == Danimarkadan gələn bir Qrenlandiyalı 16 martda ölkəsinə dönmüş və koronavirus olduğu aşkar edilmişdi. Həmin xəstə hal-hazırda Nuukda ev təcridxanasındadır. 18 martda isə həmin xəstənin ailəsindən bir nəfərdə koronavirus aşkar edildi. İlk yoluxma qeydə alındıqdan sonra baş nazir Kim Kielsen dedi:Yeni vəziyyətin öhdəsindən gəlmək üçün hazırlıqlara başlanıldı.

Quantanamo körfəzində ilk koronavirus xəstəsi 3 aprel 2020-ci ildə aşkarlanıb. Həmin insan Kubadan gəlirmiş.

Quantanamo körfəzində ilk koronavirus xəstəsi 3 aprel 2020-ci ildə aşkarlanıb. Həmin insan Kubadan gəlirmiş.

Quantanamo körfəzində ilk koronavirus xəstəsi 3 aprel 2020-ci ildə aşkarlanıb. Həmin insan Kubadan gəlirmiş.

Qırğızıstanda ilk dəfə 18 martda koronavirus xəstəsi aşkar edilib. == Gedişat == 18 martda Suzak rayonunda Səudiyyə Ərəbistanından Qırğızıstana gələn 3 nəfərdə koronavirus aşkar edildi. Bundan sonra Qırğızıstan, Tacikistan, Qazaxıstan da bir neçə tədbirlər görməyə başladılar. Həmin gün bütün məscidlər bağlandı. Həmin 3 nəfər təcili karantinə alındı. Sonra maskaların ƏDV-dən azad olunduğu bildirilib. 20 martda Oş şəhərində daha 3 nəfərdə də həmin virus aşkar edildi. Həmin şəxslər də Səudiyyə Ərəbistanından gəlirdilər. Buna görə də tez Oşda fövqəladə vəziyyət elan olundu. 22 martda nəqliyyatdan istifadə qadağan edildi.

Qırğızıstanda ilk dəfə 18 martda koronavirus xəstəsi aşkar edilib. == Gedişat == 18 martda Suzak rayonunda Səudiyyə Ərəbistanından Qırğızıstana gələn 3 nəfərdə koronavirus aşkar edildi. Bundan sonra Qırğızıstan, Tacikistan, Qazaxıstan da bir neçə tədbirlər görməyə başladılar. Həmin gün bütün məscidlər bağlandı. Həmin 3 nəfər təcili karantinə alındı. Sonra maskaların ƏDV-dən azad olunduğu bildirilib. 20 martda Oş şəhərində daha 3 nəfərdə də həmin virus aşkar edildi. Həmin şəxslər də Səudiyyə Ərəbistanından gəlirdilər. Buna görə də tez Oşda fövqəladə vəziyyət elan olundu. 22 martda nəqliyyatdan istifadə qadağan edildi.

San-Marinoda Koronavirus pandemiyası 27 fevral 2020-ci ildə yayılmışdı. Hal-hazırda 151 nəfər yoluxub, 4 nəfər sağalıb,14 nəfər ölüb bu virusa görə. == Gedişat == 27 fevral 2020-ci ildə İtaliyadan gələn qoca bir kişinin koronavirusa yoluxduğu təsdiq edildi. O, İtaliyada bu virus təhlükəsinə görə xəstəxanaya yerləşdirilmiş və sonra San Marinoya gətirilmişdir. 1 martda artıq 7 nəfər xəstələnmişdi və San Marinolu olan 88 yaşlı bir kişi vəfat etmişdi. 8 martda 36 nəfər xəstələndi. 11 martda bu say 66-ya çatdı və 3 nəfər vəfat etdi. 12 martda 67 nəfər xəstələndi və 5 nəfər vəfat etdi. 14 martda hökumət 12 aprelə qədər karantin elan etdi. 18 martda Avroviziya Mahnı Müsabiqəsi ləğv edildi.

San-Marinoda Koronavirus pandemiyası 27 fevral 2020-ci ildə yayılmışdı. Hal-hazırda 151 nəfər yoluxub, 4 nəfər sağalıb,14 nəfər ölüb bu virusa görə. == Gedişat == 27 fevral 2020-ci ildə İtaliyadan gələn qoca bir kişinin koronavirusa yoluxduğu təsdiq edildi. O, İtaliyada bu virus təhlükəsinə görə xəstəxanaya yerləşdirilmiş və sonra San Marinoya gətirilmişdir. 1 martda artıq 7 nəfər xəstələnmişdi və San Marinolu olan 88 yaşlı bir kişi vəfat etmişdi. 8 martda 36 nəfər xəstələndi. 11 martda bu say 66-ya çatdı və 3 nəfər vəfat etdi. 12 martda 67 nəfər xəstələndi və 5 nəfər vəfat etdi. 14 martda hökumət 12 aprelə qədər karantin elan etdi. 18 martda Avroviziya Mahnı Müsabiqəsi ləğv edildi.

Sen-Pyer və Mikelonda ilk koronavirus xəstəsi 5 apreldə təsdiq olundu. İlk xəstə Parisdən gəlmişdi və yerli əhalidən idi. Həmin gün ölkədə bütün işlər təxirə salındı və qadağan edildi. Ölkəyə Fransadan tibbi yardımlar edildi. 10-a yaxın xəstəxananın tikilməsi barədə hökumət qərar imzaladı.

Sen-Pyer və Mikelonda ilk koronavirus xəstəsi 5 apreldə təsdiq olundu. İlk xəstə Parisdən gəlmişdi və yerli əhalidən idi. Həmin gün ölkədə bütün işlər təxirə salındı və qadağan edildi. Ölkəyə Fransadan tibbi yardımlar edildi. 10-a yaxın xəstəxananın tikilməsi barədə hökumət qərar imzaladı.