QORUMAQ

глаг.
1. охранять. Dövlət əmlakını qorumaq охранять государственное имущество, yaşıllıqları qorumaq охранять зеленые насаждения, körpünü qorumaq охранять мост, sürünü qorumaq охранять стадо, dövlət sərhədlərini qorumaq охранять государственные границы
2. защищать, защитить, оборонять что-л. Vətəni qorumaq защищать Родину, zəhmətkeşlərin mənafelərini qorumaq защищать интересы трудящихся, namusunu (şərəfini) qorumaq защищать честь, korroziyadan qorumaq защищать от коррозии, qalanı qorumaq оборонять крепость
3. беречь, оберегать, оберечь. Xalq malını qorumaq беречь народное добро, səhhətini qorumaq беречь здоровье
4. nədən беречь, уберечь кого, что от кого , от чего . Şeyləri güvədən qorumaq уберечь вещи от моли, uşağı soyuqdəymədən qorumaq уберечь ребёнка от простуды
5. предохранять, предохранить. Qripdən qorumaq предохранять от гриппа, zərbələrdən qorumaq предохранять от ударов, xarab olmaqdan qorumaq предохранять от порчи
6. сохранять, сохранить. Bütün dünyada sülhü qorumaq сохранить мир во всём мире
7. ограждать, оградить. Hücumlardan qorumaq оградить от нападений
8. предостерегать, предостеречь. Təhlükədən qorumaq предостеречь от опасности
◊ göz bəbəyi kimi qorumaq беречь как зеницу ока
QORUMA
QORUNMA
OBASTAN VİKİ
Qorumaq öhdəliyi
Qorumaq öhdəliyi (ing. The responsibility to protect (RtoP or R2P) — soyqırım, müharibə cinayətləri, etnik təmizləmə və insanlığa qarşı cinayətlərin qarşısının alınması ilə bağlı dörd əsas narahatlığı həll etmək üçün 2005-ci il Ümumdünya Sammitində Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyası tərəfindən təsdiq edilmiş qlobal siyasi öhdəlik. Doktrina son iki onillikdə yekdil və əsaslı beynəlxalq norma kimi qəbul edilir. Qorumaq öhdəliyi prinsipi suverenliyin bütün əhalini kütləvi vəhşilik cinayətlərindən və insan hüquqlarının pozulmasından qorumaq məsuliyyətini daşıdığı əsas müddəaya əsaslanır. Prinsip beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə, xüsusən də suverenlik, sülh və təhlükəsizlik, insan hüquqları və silahlı münaqişə ilə bağlı hüququn əsas prinsiplərinə hörmətə əsaslanır. R2P-nin üç sütunu var: Sütun I: Dövlətin müdafiə öhdəlikləri – "Hər bir dövlət öz əhalisini soyqırımdan, müharibə cinayətlərindən, etnik təmizləmədən və insanlığa qarşı cinayətlərdən qorumağa borcludur" Sütun II: Beynəlxalq yardım və potensialın gücləndirilməsi – Dövlətlər bir-birinə müdafiə öhdəliklərində köməklik göstərəcəklərini öhdələrinə götürürlər. Sütun III: Vaxtında və qətiyyətli kollektiv reaksiya - Əgər hər hansı bir dövlət öz müdafiə öhdəliklərində "açıq-aşkar uğursuzluğa düçar olarsa", o zaman dövlətlər əhalini qorumaq üçün kollektiv tədbirlər görməlidir. Dövlətlər arasında Qorumaq öhdəliyi ilə bağlı razılaşma olsa da, üçüncü sütunun praktikada tətbiqi ilə bağlı davamlı mübahisələr var. Qorumqa öhdəliyi vəhşi cinayətlərin qarşısını almaq və mülki şəxsləri onların baş verməsindən qorumaq üçün artıq mövcud olan tədbirlərin (məs, vasitəçilik, erkən xəbərdarlıq mexanizmləri, iqtisadi sanksiyalar və VII fəsil səlahiyyətləri) tətbiqi üçün çərçivə təmin edir. Qorumaq öhdəliyi çərçivəsində gücdən istifadə etmək səlahiyyəti yalnız Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasına aiddir və son həll yolu hesab olunur.

Digər lüğətlərdə