Qəbul
Qəbul – 1)verilən, təslim edilən, göndərilən, təklif edilən şeyi alma. Məsələn, ərizələrin qəbulu başlanır, teleqramların qəbulu, malların qəbulu haqqında akt; 2)götürmə; öz sıralarına alma, daxil etmə; Məsələn, İnstituta qəbul; 3)söhbət etmək, danışmaq, dinləmək, yoxlamaq, müayinə etmək və s. üçün birini öz yanına buraxma. Məsələn, müdirin qəbul saatları, qəbul otağı (gələnlər üçün xüsusi otaq).
R.Əliquliyev, S.Şükürlü, S.Kazımova. Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər. Baki, İnformasiya Texnologiyaları, 2009, 201 s.
Cəngavərliyə qəbul (rəsm)
Cəngavərlik rütbəsinin verilməsi — (Englishː The Accolade) ingilis rəssam Edmund Leightonun çəkdiyi rəsmdir. Bu, mövzusu cəngavərlik olan God speed (Tanrı sürəti - 1901) və Dediction (İthaf - 1908) əsərləri daxil olmaqla 1900-cü illərdə ərsəyə gətirdiyi xeyli rəsmlərdən biridir. Leightonun əsərlərinin və dövrünün ən çox tanınan tablosu kimi təsvir edilir.
Rəsmin orijinalı və ilham mənbəyi ilə bağlı çoxlu hekayələr var. Tarixçilər təsdiq edir ki, bu rəsm rütbə verilməyə, cəngavərliyi təsdiq etməyə, cəngavərliyə qəbul olunmağa həsr olunub. Rəsmdə təsvir olununan namizədin çiyinlərinə qılıncın küt tərəfi ilə yavaşca toxundurmaq yaxud kürəyini qucaqlamaqla birlikdə bu cür mərasimlər bir neçə forma almışdı. İlk nümunədə seçiləcək olan namizəd cəngavər taxtındakı monarx qarşısında diz çökür. Monarx qılıncın kənarını cəngavərin sağ çiyninə toxundurur. Ondan sonra monarx qılıncı yavaşca şagirdin başı üzərinə qaldırır və sol çiyninə aparır. Yeni təyin olunmuş cəngavər qalxır, idarəçi ona cəngavər ordeninin nişanəsini göstərir.
Türklərin islamı qəbul etməsi
Türklərin islamı qəbul etməsi — türklərin tenqriçilik inanclarından dönüb islama kütləvi şəkildə inanmağa başlaması. Təqribən X əsrədək tenqriçilik türk xalqları arasında ən geniş yayılan inanc olmuşdur. Türklərin islam ilə ilk əlaqəsi şiə və ələvilərin dördüncü imam kimi qəbul etdikləri Zeynülabidinin türklər tərəfindən Xorasana aparılması olmuşdu. İslamaqədərki dövrdə türklər ilə müsəlman ərəblərin ilk qarşılaşması VII əsrdəki Xilafət—İmamət toqquşmalarıyla baş vermişdir.
Peyğəmbərin vəfatından sonra meydana gəlmiş Siffeyn döyüşünü mütəaqibən Əməvilərin dövründə islam, əsasən, ərəb milliyyətçiliyi ətrafında formalaşan bir din idi. İslam dövləti yeni fəthlərlə genişlənmiş, torpaqları ələvilər və şiələrin dəstəyi ilə Mavəraünnəhrədək çata bilmişdir.
VIII əsrin əvvəllərində cihad elan edərək türklərin məskunlaşdığı şəhərlərə daxil olan ərəb-islam dövləti Əməvilər xilafətinin komandirlərindən olan Qüteybə ibn Müslüm hücum elədiyi yerlərdə müsəlman olmayan türklərə qarşı sərt mücadilələr göstərdi. Çox sayda insanı öldürüb şəhərləri taladıədan sonra əldə etdiyi qənimətlərlə irəliləyən Qüteybə ibn Müslüm, baxmayaraq, ölümünədək fəaliyyətlərini davam etdirmiş və İslamı tanıtmışdı, onun elədikləri türklərin İslamı qəbulu ilə sonuclanmamışdır.
Ömər ibn Əbdüləzizin hər yerdə karvansaralar, xəstəxanalar tikmək və ədalətli bir idarə qurma ideyası tətbiq olunsa idi türklər islamı daha öncədən qəbul edəcəkdi. Talama və qənimət vərdişindən öyürü cihad anlayışının ikinci plana atılması və zülmə üstünlük verilməsi ərəb zülmünün Əməvilər vasitəsilə davam etdiyinin dəlili olmuş, ancaq buna bənzər hadisələrə baxmayaraq türklər dolayı yolla islamı qəbul etməyə başlamışlar.
Ən çox alkoqol qəbul edən ölkələr
Ən çox alkoqol qəbul edən ölkələr — 2010-cu ilin nəticələrinə görə Moldovanın yaşından asılı olmayaraq hər bir sakininə adambaşına il ərzində 18 litr qəbul edilmiş alkoqol düşür. Bu dünya üzrə göstəricilərdən üç dəfə çoxdur.
İkinci yerdə Çexiya durur. Orada bu rəqəm 16,45 litrdir.
Siyahıda üçüncü yeri Rusiya tutur. Burada il ərzində adambaşına 15,76 litr alkoqol düşür. Onluğa bu ölkələrdən başqa Ukrayna, Estoniya, Rumıniya, Sloveniya, Belarus və Böyük Britaniya daxildir.
Zooloqların ümumi qəbul olunmuş qısaldılmış soyadlarının siyahısı
Zooloqların adlarının ümumi qəbul olunmuş qısaldılmış adlarının siyahısı
Acerbi — Giuseppe Acerbi (1773—1846)
Agassiz — Louis Agassiz (1807—1873)
A. Agassiz — Alexander Emanuel Agassiz (1835—1910)
Ahl — Ernst Ahl (1898—1943)
Albertis — Luigi Maria d'Albertis (1841—1901)
Alcock — Alfred William Alcock (1859—1933)
Alexander — Boyd Alexander (1873—1910)
Alfaro — Anastasio Alfaro (1865—1951)
Allen — Joel Asaph Allen (1838—1921)
G. M. Allen — Glover Morrill Allen (1879—1942)
Allioni — Carlo Allioni (1728—1804)
Amadon — Dean Amadon (1912—2003)
Ameghino — Florentino Ameghino (1854—1911)
K. Andersen — Knut Andersen
Anderson — John Anderson (zoologist) (1833—1900)
André — Jacques Ernest Edmond André (1844—1891)
Angas — George French Angas (1822—1886)
Annandale — Nelson Annandale (1876—1924)
Appellöf — Adolf Appellöf (1857—1921)
Archbold — Richard Archbold (1907—1976)
Arrow — Gilbert John Arrow (1873—1948)
Atkinson — William Stephen Atkinson (1820—1876)
Aubé — C. Aubé
Audebert — Jean-Baptiste Audebert (1759—1800)
Audubon — John James Audubon (1785—1851)
Ausserer — Anton Ausserer (1907—1976)
Ayres — William Orville Ayres (1805—1887)
Bachman — John Bachman (1790—1874)
Baillon — Louis Antoine Francois Baillon (1778—1851)
Baird — Spencer Fullerton Baird (1823—1887)
Baker — Edward Charles Stuart Baker (1864—1944)
Ball — Valentine Ball (1843—1895)
Balss — Heinrich Balss (1886—1957)
Bangs — Outram Bangs (1863—1932)
Banks — Richard C. Banks
Bannerman — David Armitage Bannerman (1886—1979)
Bansok — Ros Bansok
Barbour — Thomas Barbour (1884—1946)
Barrows — Walter Bradford Barrows (1855—1923)
Bartlett — Edward Bartlett (1836—1908)
A. D. Bartlett — Abraham Dee Bartlett (1812—1897)
Barton — Benjamin Smith Barton (1766—1815)
Batchelder — Charles Foster Batchelder (1856—1954)
Bate — Charles Spence Bate (1819—1889)
Bates — George Latimer Bates (1863—1940)
Bateson — William Bateson (1861—1926)
Beavan — Robert Cecil Beavan (1841—1870)
Bechstein — Johann Matthäus Bechstein (1757—1822)
Beddome — Richard Henry Beddome (1830—1911)
Bell — Thomas Bell (zoologist) (1792—1880)
Bemmel — Adriaan Cornelis Valentin van Bemmel
Bendire — Charles Emil Bendire (1863—1940)
Benitez — Hesquio Benitez
Bennett — Edward Turner Bennett (1797—1836)
Bennett — Frederick Debell Bennett (1836—1897)
Benson — Constantine Walter Benson (1909—1982)
Benson — Robert Bernard Benson (1904—1967)
Bent — Arthur Cleveland Bent (1866—1954)
Beresford — Pamela Beresford
Berg — Leo S. Berg
Berla — Herbert Franzioni Berla (1912—1985)
Berland — Lucien Berland (1888—1962)
Berlepsch — Hans von Berlepsch (1850—1915)
Berlioz — Jacques Berlioz (1891—1975)
Bertkau — Philip Bertkau
Bibron — Gabriel Bibron (1806—1848)
Bigot — Jacques-Marie-Frangile Bigot (1818—1893)
Bilek — Alois Bilek (1909—1974)
Billberg — Gustaf Johan Billberg (1772—1844)
Biswas — Biswamoy Biswas (1923—1994)
Black — Davidson Black (1884—1934)
Blainville — Henri Marie Ducrotay de Blainville (1777—1850)
Blanford — William Thomas Blanford (1832—1905)
Blasius — Johann Heinrich Blasius (1809—1870)
W. Blasius — Wilhelm Blasius (1845—1912)
Bleeker — Pieter Bleeker (1819—1878)
Bloch — Marcus Elieser Bloch (1723—1799)
Blumenbach — Johann Friedrich Blumenbach (1752—1840)
Blyth — Edward Blyth (1810—1873)
Bocage — Jose Vicente Barboza du Bocage (1823—1907)
Bocourt — Marie Firmin Bocourt (1819—1904)
Boddaert — Pieter Boddaert (1730—1795/96)
Boettger — Oskar Boettger (1833—1910)
Boheman — Karl Henrik Boheman (1796—1868)
Boie — Heinrich Boie (1794—1827)
Boisd., Boisduval — Jean Baptiste Boisduval (1799—1879)
Bolle — Carl Bolle (1821—1909)
Bonaparte — Charles Lucien Jules Laurent Bonaparte (1794—1827)
Bonelli — Franco Andrea Bonelli (1784—1830)
Bonhote — J. Lewis Bonhote (1875—1922)
Bonnaterre — Pierre Joseph Bonnaterre (1747—1804)
Borkh., Borkhausen — Moritz Balthasar Borkhausen (1760—1806)
Bosc — Louis Augustin Guillaume Bosc (1759—1828)
Boulenger — George Albert Boulenger (1858—1937)
Bourcier — Jules Bourcier (1797—1873)
Bouvier — Eugène Louis Bouvier (1856—1944)
Bowdich — Thomas Edward Bowdich (1791—1824)
Brandt — Johann Friedrich von Brandt (1802—1879)
Brauer — Friedrich Moritz Brauer (1832—1904)
A. E. Brehm — Alfred Brehm (1829—1884)
C. L. Brehm — Christian Ludwig Brehm (1787—1864)
Bremer — Otto Vasilievich Bremer (1812—1873)
Bremi-Wolf — Johann Jacob Bremi-Wolf (1791—1857)
Brevoort — James Carson Brevoort (1818—1887)
Brewster — William Brewster (ornithologist) (1851—1919)
Brischke — Carl Gustav Alexander Brischke (1814—1897)
Brisson — Mathurin Jacques Brisson (1723—1806)
Brittinger — Christian Casimir Brittinger (1795—1869)
Brongniart — Alexandre Brongniart (1770—1847)
C. Brongniart — Charles Jules Edme Brongniart (1859—1899)
Bronn — Heinrich Georg Bronn (1800—1862)
Brooke — Victor Brooke (1843—1891)
Brookes — Joshua Brookes (1761—1833)
W. S. Brooks — Winthrop Sprague Brooks (1887—1965)
Broom — Robert Brum (1866—1951)
Bruch — Carl Friedrich Bruch (1789—1851)
Bruguière — Jean Guillaume Bruguière (1749—1798)
Brullé — Gaspard Auguste Brullé (1809—1873)
Brünnich — Morten Thrane Brünnich (1737—1827)
H. Bryant — Henry Bryant (1820—1867)
W. E. Bryant — Walter E. Bryant
Bücherl — Wolfgang Bücherl
Buller — Walter Buller (1838—1906)
Burchell — William John Burchell (1782—1863)
Burmeister — Hermann Burmeister (1807—1892)
Burnett — Gilbert Thomas Burnett (1800—1835)
Buturlin — Sergei Aleksandrovich Buturlin (1872—1938)
Buttikofer — Johann Büttikofer (1850—1929)
Cabanis — Jean Cabanis (1816—1906)
Cabrera — Angel Cabrera (naturalist) (1879—1960)
Calman — William Thomas Calman (1871—1952)
Calvert — Philip Powell Calvert (1871—1961)
Camerano — Lorenzo Camerano (1856—1917)
Canestrini — Giovanni Canestrini (1835—1900)
Cantor — Theodore Edward Cantor (1809—1860)
Cassin — John Cassin (1813—1869)
Castelnau — François Louis Nompar de Caumat de Laporte Castelnau
Chamberlin — Ralph Vary Chamberlin (1879—1967)
Chapin — James Chapin (1889—1964)
Charpentier — Toussaint de Charpentier (1779—1847)
Chasen — Frederick Nutter Chasen (1896—1942)
Chiaie — Stefano Delle Chiaje (1794—1860)
Children — John George Children (1777—1852)
Christ — Johann Ludwig Christ (1739—1813)
Chun — Carl Chun (1852—1914)
Cl., Clerck — Carl Alexander Clerck (1709—1765)
Colston — Peter Colston
Conci — Cesare Conci (born 1920)
Conde — Otto Conde (1905—1944)
Conover — Henry Boardman Conover (1892—1950)
Conrad — Timothy Abbott Conrad (1803—1877)
Cooper — James Graham Cooper (1830—1902)
Cooper — William Cooper (conchologist) (1798—1864)
Cope — Edward Drinker Cope (1840—1897)
Coquerel — Charles Coquerel (1822—1867)
Cory — Charles B. Cory (1857—1921)
Costa — Achille Costa (1823—1898)
Coues — Elliott Coues (1842—1899)
Cramer — Pieter Cramer (1721-c. 1779)
Cretzschmar — Philipp Jakob Cretzschmar (1786—1845)
Crewe — Henry Harpur Crewe (1828—1883)
Cronquist — Кронквист, Артур
Crotch — George Robert Crotch (1842—1874)
Crowson — Roy Crowson (1914—1999)
Curtis — John Curtis (entomologist) (1791—1862)
Cuvier — Georges Cuvier (1769—1832)
F.Cuvier — Frédéric Cuvier (1773—1838)
da Costa — Emanuel Mendez da Costa (1717—1791) — Conchologist
Dahlbom — Anders Gustav Dahlbom (1808—1859)
Dale — James Charles Dale (1792—1872)
Dall — W.H. Dall (1845—1927)
Dalla Torre — Karl Wilhelm von Dalla Torre (1850—1928)
Dana — James Dwight Dana (1813—1895)
Daudin — Francois-Marie Daudin (1774—1804)
David — Давид, Арман (fr. Armand David; 1826—1900)
Day — Francis Day (1829—1889)
de Blainville — Henri Marie Ducrotay de Blainville (1777—1850)
de Castelnau — François Louis de la Porte, comte de Castelnau (1810—1880)
de Filippi — Filippo de Filippi (1814—1867)
de Geer — Charles De Geer (1720—1778)
de Hann — Wilhem de Haan (1801—1855)
de Kay — James Ellsworth De Kay (1792—1851)
de Man — Johannes Govertus de Man (1850—1930)
de Naurois — Abbé René de Naurois (b. 1906)
Bory de Saint-Vincent — Jean Baptiste Bory de Saint-Vincent
de Winton — William E. de Winton
Delacour — Jean Theodore Delacour (1890—1985)
Denis, Den., D. — Michael Denis (1729—1800) (Denis və Schiffermüller üçün tez-tez Den. et Schiff. və ya D. et S.)
Deppe — Ferdinand Deppe (1794—1861)
Des Murs — Marc Athanese Parfait Oeillet Des Murs (1804—1878)
Desfontaines — René Louiche Desfontaines (1750—1833)
Desmarest — Anselme Gaëtan Desmarest (1784—1838)
Diard — Pierre-Médard Diard (1794—1863)
Dieffenbach — Ernst Dieffenbach (1811—1855)
Distant — William Lucas Distant (1845—1922)
Djakonov, Djak. — Alexander Michailovitsch Djakonov (1886—1956)
Dobson — George Edward Dobson (1844—1895)
Donis. — Horace St. John Kelly Donsithorpe (1870—1951)
Donovan, Don. — Edward Donovan (1768—1837)
d’Orbigny — Alcide d'Orbigny (1802—1857)
Doria — Giacomo Doria (1840—1913)
Doubleday, Dbld.
İttifaqa qəbul tarixinə görə ABŞ ştatlarının siyahısı
Birləşmiş Ştatların hər bir ştatı öz suverenliyini federal hökumətlə bölüşən 50 təsisçi qurumdan biridir. Amerikalılar hər bir ştat və federal hökumət arasında ortaq suverenliyə görə həm federal respublikanın, həm də yaşadıqları əyalətin vətəndaşlarıdır. Kentukki, Massaçusets, Pensilvaniya və Virciniya tam rəsmi adlarında ştat deyil, birlik terminindən istifadə edirlər.
Ştatlar Birləşmiş Ştatların əsas bölmələridir. Onlar federal hökumətə verilməyən və ABŞ Konstitusiyası ilə qadağan olunmayan bütün səlahiyyətlərə malikdirlər. Bütövlükdə, əyalət hökumətləri yerli maraq doğuran məsələləri tənzimləmək səlahiyyətinə malikdir. Məsələn,dövlətdaxili ticarətin tənzimlənməsi, seçkilərin keçirilməsi, yerli hökumətlərin yaradılması, dövlət məktəb siyasəti və qeyri-federal yol tikintisi və təmiri. Hər bir dövlətin respublika prinsiplərinə əsaslanan öz konstitusiyası və icra, qanunverici və məhkəmə qollarından ibarət hökuməti var.
Bütün ştatlar və onların sakinləri Senat və Nümayəndələr Palatasından ibarət ikipalatalı qanunverici orqan olan federal Konqresdə təmsil olunurlar. Hər bir ştat iki Senator və ən azı bir Nümayəndə ilə təmsil olunur, halbuki bir ştatın Nümayəndələr Palatasının nümayəndə heyətinin ölçüsü konstitusiyaya uyğun olaraq ən son onillik siyahıyaalma ilə müəyyən edilən ümumi əhalisindən asılıdır.
Yaponiyada latın qrafikalı əlifbanın qəbul edilməsi təklifi
Romaciron (ローマ字論) – yapon dilinin ənənəvi yazı sisteminin (kanci və kana) latın qrafikasına əsaslanan yazı sistemi (romaci) ilə əvəz olunması təklifi. Yapon dilinin romanizasiya üçün Hepbörn, Nihon-şiki və Kunrey-şiki sistemləri təklif olunmuşdur.
Meyci dövründən etibarən Yaponiyada latın qrafikalı əlifbanın qəbul edilməsi üçün bir çox cəhd və təklif başa tutsa da, romaci bir çox səbəbə görə heç vaxt Yaponiyada əsas yazı sistemi kimi qəbul olunmamışdır: kanci və kananın yapon mədəniyyətinin bir hissəsi kimi qəbul olunması; əhalinin ənənəvi yazı sisteminə uzun müddətdir ki, öyrəşməsi; romanizasiya üçün istifadə olunacaq sistemin seçilməsi barədə konsensusun əldə olunmaması əsas səbəblərdir. İkinci Dünya müharibəsindən sonra Yaponiyanı işğal altında saxlamış ABŞ rejimi yapon yazı sistemində romacini qəbul etdirmək üçün cəhdlər göstərsə də, uğursuz olmuşdur.
Yapon dilinin yazı islahatına ehtiyac olduğunu düşünən ilk şəxslər XVII əsrdə yoqakuşalar (Qərb ölkələrini öyrənən alimlər) olmuşdurlar. Aray Hakuseki 1715-ci ildə yazdığı "Seyyo kibun" adlı əsərində 1708-ci ildə Yakuşima adasına ayaq basmış italyan keşiş Covanni Battista Sidotti ilə söhbətlərini təsvir etmiş və əlifba sisteminin rahatlığı haqqında fikirlər yazmışdır. Buna baxmayaraq, o, Yaponiyanın xarici yazı sistemini qəbul etməli olduğunu deməmişdir.
XVII əsrdə bir çox ranqaku alimi (Hollandiya vasitəsilə xarici ölkələri öyrənən alimlər) holland dilini öyrənmiş və əlifba sisteminin rahat olduğunu bildirmişdir. Hətta belə alimlərdən biri olan Honda Toşiaki 1798-ci ildə yazdığı "Seyiki monoqatari" əsərində Qərb yazısının istifadə olunmasını təklif etmiş, bu yazının kanadan daha rahat olduğunu və Qərb ölkələri ilə əlaqə saxlamağı asanlaşdıracağını demişdir.
1868-ci ildə baş vermiş Meyci islahatından sonra bir çox şəxs Yaponiyanın ənənəvi yazı sisteminin dəyişdirilməsini təklif etmişdir.
Abdulla Qəbulov
Abdulla əfəndi İbrahim (Hacıbaba) əfəndi oğlu Qəbulzadə (1853, Qaxmuğal, Tiflis quberniyası – 1943, Qax) — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü, Zaqatala dairəsi Qax bölgəsinin qazısı, Əhrar Partiyasının üzvü.
Abdulla Qəbulzadə 1853-cü ildə Qaxmuğalda doğulmuşdur. O, yerli ruhanilərdən, Dağıstan üləmalarından dərs almış, sonra iki il Bağdadda oxuyaraq, həm də dünyəvi elmləri mənimsəmişdir.
Abdulla Qəbulzadə Qax bölgəsinə qazı – şəriət məhkəməsinin hakimi təyin edilmişdir. O, həm də Qaxmuğal məscidi nəzdində məktəb açaraq müəllimlik etmişdir. Akademik İmam Mustafayev də Abdulla əfəndidən dərs almışdır.
Abdulla Qəbulzadə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranmasını dəstəkləmiş və yerli əhalini yeni dövlətə sədaqətlə xidmətə çağırmışdır. Qafqaz İslam Ordusunun komandanı Nuru paşa Qaxda olarkən Abdulla əfəndi onun təmtəraqla qarşılanmasını təşkil etmiş və İslam bəy Qəbulovun evində paşa ilə görüşmüşdür.
Sovet dövründə də Qaxda yaşayan Abdulla əfəndini dəfələrlə Bakı Dövlət Universitetin şərqşünaslıq fakültəsində dərs deməyə dəvət etmişdilər. Lakin o, ahıl yaşda olduğuna və səhhətinə görə getməmişdir.
Abdulla Qəbulzadə
Abdulla əfəndi İbrahim (Hacıbaba) əfəndi oğlu Qəbulzadə (1853, Qaxmuğal, Tiflis quberniyası – 1943, Qax) — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü, Zaqatala dairəsi Qax bölgəsinin qazısı, Əhrar Partiyasının üzvü.
Abdulla Qəbulzadə 1853-cü ildə Qaxmuğalda doğulmuşdur. O, yerli ruhanilərdən, Dağıstan üləmalarından dərs almış, sonra iki il Bağdadda oxuyaraq, həm də dünyəvi elmləri mənimsəmişdir.
Abdulla Qəbulzadə Qax bölgəsinə qazı – şəriət məhkəməsinin hakimi təyin edilmişdir. O, həm də Qaxmuğal məscidi nəzdində məktəb açaraq müəllimlik etmişdir. Akademik İmam Mustafayev də Abdulla əfəndidən dərs almışdır.
Abdulla Qəbulzadə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranmasını dəstəkləmiş və yerli əhalini yeni dövlətə sədaqətlə xidmətə çağırmışdır. Qafqaz İslam Ordusunun komandanı Nuru paşa Qaxda olarkən Abdulla əfəndi onun təmtəraqla qarşılanmasını təşkil etmiş və İslam bəy Qəbulovun evində paşa ilə görüşmüşdür.
Sovet dövründə də Qaxda yaşayan Abdulla əfəndini dəfələrlə Bakı Dövlət Universitetin şərqşünaslıq fakültəsində dərs deməyə dəvət etmişdilər. Lakin o, ahıl yaşda olduğuna və səhhətinə görə getməmişdir.
Abdulla əfəndi Qəbulzadə
Abdulla əfəndi İbrahim (Hacıbaba) əfəndi oğlu Qəbulzadə (1853, Qaxmuğal, Tiflis quberniyası – 1943, Qax) — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü, Zaqatala dairəsi Qax bölgəsinin qazısı, Əhrar Partiyasının üzvü.
Abdulla Qəbulzadə 1853-cü ildə Qaxmuğalda doğulmuşdur. O, yerli ruhanilərdən, Dağıstan üləmalarından dərs almış, sonra iki il Bağdadda oxuyaraq, həm də dünyəvi elmləri mənimsəmişdir.
Abdulla Qəbulzadə Qax bölgəsinə qazı – şəriət məhkəməsinin hakimi təyin edilmişdir. O, həm də Qaxmuğal məscidi nəzdində məktəb açaraq müəllimlik etmişdir. Akademik İmam Mustafayev də Abdulla əfəndidən dərs almışdır.
Abdulla Qəbulzadə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranmasını dəstəkləmiş və yerli əhalini yeni dövlətə sədaqətlə xidmətə çağırmışdır. Qafqaz İslam Ordusunun komandanı Nuru paşa Qaxda olarkən Abdulla əfəndi onun təmtəraqla qarşılanmasını təşkil etmiş və İslam bəy Qəbulovun evində paşa ilə görüşmüşdür.
Sovet dövründə də Qaxda yaşayan Abdulla əfəndini dəfələrlə Bakı Dövlət Universitetin şərqşünaslıq fakültəsində dərs deməyə dəvət etmişdilər. Lakin o, ahıl yaşda olduğuna və səhhətinə görə getməmişdir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyasının Vətəndaş Qəbulu Mərkəzi
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyası — Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Konstitusiya səlahiyyətlərinin həyata keçirilməsinə şərait yaradılmasını təmin edən rəsmi qurum. Administrasiyaya ümumi rəhbərliyi isə ölkə prezidenti həyata keçirir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyasını Azərbaycan Respublikasının Prezidenti təşkil edir və onun rəhbərini təyin edir. Məqsəd Konstitusiya səlahiyyətlərinin həyata keçirilməsinə şərait yaradılmasını təmin etməkdir.
Milli Məclisə təqdim olunan qanun layihələrini, Prezidentin fərman, sərəncam, tapşırıq və müraciətlərinin, habelə digər sənədlərin layihələrini Prezident Administrasiyası hazırlayır; qəbul olunmuş qanunların, Prezidentin fərman, sərəncam və tapşırıqlarının yerinə yetirilməsinə nəzarət edir, yoxlayır və dövlət başçısına müvafiq məruzələr təqdim edir.
Administrasiya Prezidentin respublikadakı siyasi partiya, ictimai birlik, həmkarlar və yaradıcı ittifaqları ilə, habelə xarici ölkələrin dövlət orqanları və vəzifəli şəxsləri, yerli və xarici siyasi, ictimai xadimlər, beynəlxalq təşkilatlarla qarşılıqlı əlaqələrini təmin edir.
Administrasiyada ölkədə və dünyada baş verən sosial-iqtisadi, siyasi və hüquqi proseslər haqqında məlumatlar, yerli özünüidarə orqanlarının, ictimai təşkilatların və vətəndaşların müraciətləri, təklifləri təhlil olunur və Prezidentə müvafiq məruzələr hazırlanır.
Administrasiyaya ümumi rəhbərliyi Azərbaycan Respublikası Prezidenti həyata keçirir.
Administrasiyanın işinə bilavasitə rəhbərlik funksiyalarını isə Administrasiyanın rəhbəri yerinə yetirir. Hal-hazırda administrasiyaya Samir Nuriyev rəhbərlik edir.
Azərbaycan Respublikasının Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyası
Azərbaycan Respublikasının Dövlət İmtahan Mərkəzi — Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin 2016-cı il 11 aprel tarixli Fərmanı ilə yaradılmışdır. Dövlət İmtahan Mərkəzi dövlət qulluğu üçün kadrların seçilməsi, təşkilati-hüquqi və mülkiyyət formasından asılı olmayaraq ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrinə tələbə qəbulunun həyata keçirilməsi məqsədi ilə, habelə müqavilə əsasında dövlət orqanları, hüquqi və fiziki şəxslər üçün imtahanlar təşkil edən publik hüquqi şəxsdir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2022-ci il 17 sentyabr tarixli Fərmanına əsasən çap mediası subyektinin təsisçisi ola bilən 10 dövlət orqanından biridir.
Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyası (TQDK) Azərbaycan Respublikasında Ali məktəblərə tələbə qəbulunu həyata keçirmək məqsədilə 1992-ci ildə Əbülfəz Elçibəyin sərəncamı ilə yaradılmış və Vurğun Əyyub tərəfindən idarə olunmuş mərkəzləşmiş qurumdur. Tələbə qəbulu TQDK tərəfindən mərkəzləşdirilmiş qaydada, test üsulu ilə həyata keçirilmişdir.
1993-cü ildən 1994-cü ilədək TQDK-ya 1992–1993-cü illərdə sədrin birinci müavini olmuş Kamran İmanov rəhbərlik etmişdir.
Azərbaycan Respublikası Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyası dövlət idarəetmə orqanlarının bir hissəsi olmaqla təhsil sistemində xüsusi yer tutur, öz fəaliyyətində müstəqildir və Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə tabedir.
Quruma Məleykə Mehdi qızı Abbaszadə rəhbərlik edib.
TQDK-da 4 şöbə fəaliyyət göstərib:
Təşkilat şöbəsi
Sorğu-suallar şöbəsi
Kompüter əməliyyatları şöbəsi
Maliyyə-inzibati şöbə
Komissiya 11 aprel 2016-cı il tarixli Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərmanı ilə ləğv edilib.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət Qulluğu Məsələləri üzrə Komissiya və Azərbaycan Respublikasının Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyasının ləğv edilərək onların dövlət əmlakı Dövlət İmtahan Mərkəzinin (DİM) balansına verilmişdir.
Baba Qəbulov
Baba (İbrahim) bəy Abdulla Əfəndi oğlu Qəbulov və ya Baba bəy Qəbulzadə (10 dekabr 1893, Qax, Zaqatala dairəsi – 29 oktyabr 1938, Bakı) — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü, Əhrar Partiyasının üzvü.
== Həyatı ==
Baba bəy Qəbulzadə ilk təhsilini atası Abdulla Qəbulzadədən almışdır. 1910-cu ildə Zaqatalada ali ibtidai məktəbi bitirmiş, burada və Şəkidə dərs demişdir.
Sovet dövründə də əsasən, Zaqatalada və Kənd Təsərrüfatı Texnikumunda müəllimliklə məşğul olmuş, 1923–1927-ci illərdə Şəki oğlan müəllim seminariyasında tarixdən dərs demişdir.
=== Repressiya ===
1920-ci il mayın 24-də Azərbaycan Fövqəladə Komissiyası tərəfindən həbs edilmiş, lakin 16 gün sonra buraxılmışdır.
Baba bəy Şəkidə müəllim işləyərkən Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin Türkiyədə nəşr etdirdiyi "Yeni Qafqaziya" jurnalını tələbələr arasında ucadan oxutduğuna görə 1927-ci ildə işdən çıxarılıb və müsavatçı kimi həbs edilmişdir. 1928-ci ilin iyun ayının 11-də 3 il iş alaraq Bakıya sürgün edilib. Üç ildən sonra Zaqatalaya qayıdaraq, yenidən müəllimlik etmiş, ancaq bir müddət sonra onu məktəbdən uzaqlaşdırıb Şəkidə İttifaq Meyvə-Tərəvəz Birliyinin tədarükçüsü vəzifəsinə göndəriblər.
Abdulla bəy daha sonra Gəncəyə gəlmiş, Moskva Yeməkxanalar Birliyinin şöbəsində tədarük üzrə müvəkkil işləmişdir.
=== Ölümü ===
Təqiblər üzündən yaşayış yerini tez-tez dəyişməyə məcbur olan Baba bəyin həyatının son iki ili Şəki və Bakıda keçmişdir.
Baba Qəbulzadə
Baba (İbrahim) bəy Abdulla Əfəndi oğlu Qəbulov və ya Baba bəy Qəbulzadə (10 dekabr 1893, Qax, Zaqatala dairəsi – 29 oktyabr 1938, Bakı) — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü, Əhrar Partiyasının üzvü.
== Həyatı ==
Baba bəy Qəbulzadə ilk təhsilini atası Abdulla Qəbulzadədən almışdır. 1910-cu ildə Zaqatalada ali ibtidai məktəbi bitirmiş, burada və Şəkidə dərs demişdir.
Sovet dövründə də əsasən, Zaqatalada və Kənd Təsərrüfatı Texnikumunda müəllimliklə məşğul olmuş, 1923–1927-ci illərdə Şəki oğlan müəllim seminariyasında tarixdən dərs demişdir.
=== Repressiya ===
1920-ci il mayın 24-də Azərbaycan Fövqəladə Komissiyası tərəfindən həbs edilmiş, lakin 16 gün sonra buraxılmışdır.
Baba bəy Şəkidə müəllim işləyərkən Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin Türkiyədə nəşr etdirdiyi "Yeni Qafqaziya" jurnalını tələbələr arasında ucadan oxutduğuna görə 1927-ci ildə işdən çıxarılıb və müsavatçı kimi həbs edilmişdir. 1928-ci ilin iyun ayının 11-də 3 il iş alaraq Bakıya sürgün edilib. Üç ildən sonra Zaqatalaya qayıdaraq, yenidən müəllimlik etmiş, ancaq bir müddət sonra onu məktəbdən uzaqlaşdırıb Şəkidə İttifaq Meyvə-Tərəvəz Birliyinin tədarükçüsü vəzifəsinə göndəriblər.
Abdulla bəy daha sonra Gəncəyə gəlmiş, Moskva Yeməkxanalar Birliyinin şöbəsində tədarük üzrə müvəkkil işləmişdir.
=== Ölümü ===
Təqiblər üzündən yaşayış yerini tez-tez dəyişməyə məcbur olan Baba bəyin həyatının son iki ili Şəki və Bakıda keçmişdir.
Həmzət bəy Qəbulov-Şirvanlı
Həmzət bəy Qəbulov-Şirvanlı (1884, Qax-1912, Tiflis) — publisist.
Stavropol gimnaziyasında, sonra Kiyev hərbi məktəbində oxuyub. Bir müddət Tiflisdə dövlət qulluğunda işlədikdən sonra 1908-dən bu şəhərdəki "Zakavkazye" qəzetində "müsəlman şöbəsi"nin müdiri işləyib. Məhz onun təəssübkeşliyi sayəsində bu qəzetdə Azərbaycan ədəbiyyatı haqqında çoxlu dəyərli yazılar çıxıb. Təkcə bunu desək yetər ki, M.F.Axundzadənin rusca ilk tərcümeyi-halı məhz Həmzət bəyin əliylə bu qəzetdə dərc edilib. Həmzət bəyin "Zakavkazye"dəki çoxlu məqalələri millətimizin ozamankı ən vacib problemlərinə həsr edilib. Nə yazıqlar ki, bu böyük şəxsiyyət Tiflisdə hədsiz yoxsulluq və xəstəlik içərisində yaşayaraq çox gənckən dünyasını dəyişib.
Qəbulzadələr
Qəbulzadələr — Azərbaycan xalqının tanınmış soylarından biridir.
Qəbulzadələrin əsli Şirvandandır. Onlar Şirvan (Şamaxı) xanının sarayına daxil olan, yazıb-oxumağı bilən kübar nəsildir. Sarayda onlar xanın qəbul məsələlərinə baxıblar. Nəsil haqqında yazıda deyilir: “Şirvandan – Qobustandan gəlibdir Qaxa Şeyx Bünyadın oğlu Məhəmməd. Onun oğludur Pirməhəmməd. Onun oğludur Molla Qabil. Onun oğludur Molla Xəlil. Onun oğlanları: Qabil, Hacı, Musa”
Baba bəy Qəbulzadə — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü.
Abdulla Qəbulzadə — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü.
Qərar qəbuledici dəstək sistemi
Qərar qəbuletməyə dəstək sistemi (en. decision support system (DSS)), (ru. система поддержки принятия решений), (tr. karar destek sistemi) – təşkilat daxilində qərarların təhlili və qəbuledilməsi zamanı istifadə olunan, qarşılıqlı əlaqəli proqramlar və verilənlər dəsti. DSS idarəetmə informasiya sistemi (management information system, MIS) və icra informasiya sistemi (executive information system, EIS) kimidir, ancaq istifadəçiyə alternativ qərarların yaradılmasında və ən münasib hərəkət tərzinin seçilməsində daha çox yardımçı olur. DSS-in tərkibinə bunlar daxildir: informasiya verilənləri bazası (qərarın qəbul edəcəyi sahə haqqında biliklər toplusu); məsələləri təsvir etmək və sualları formalaşdırmaq üçün istifadə oluna bilən "dil"; alternativ qərarları sınaqdan keçirmək üçün modelləşdirmə proqramı.
İsmayıl Calallı (Sadıqov), "İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti", 2017, "Bakı" nəşriyyatı, 996 s.
Tələbə Qəbulu Üzrə Dövlət Komissiyası
Azərbaycan Respublikasının Dövlət İmtahan Mərkəzi — Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin 2016-cı il 11 aprel tarixli Fərmanı ilə yaradılmışdır. Dövlət İmtahan Mərkəzi dövlət qulluğu üçün kadrların seçilməsi, təşkilati-hüquqi və mülkiyyət formasından asılı olmayaraq ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrinə tələbə qəbulunun həyata keçirilməsi məqsədi ilə, habelə müqavilə əsasında dövlət orqanları, hüquqi və fiziki şəxslər üçün imtahanlar təşkil edən publik hüquqi şəxsdir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2022-ci il 17 sentyabr tarixli Fərmanına əsasən çap mediası subyektinin təsisçisi ola bilən 10 dövlət orqanından biridir.
Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyası (TQDK) Azərbaycan Respublikasında Ali məktəblərə tələbə qəbulunu həyata keçirmək məqsədilə 1992-ci ildə Əbülfəz Elçibəyin sərəncamı ilə yaradılmış və Vurğun Əyyub tərəfindən idarə olunmuş mərkəzləşmiş qurumdur. Tələbə qəbulu TQDK tərəfindən mərkəzləşdirilmiş qaydada, test üsulu ilə həyata keçirilmişdir.
1993-cü ildən 1994-cü ilədək TQDK-ya 1992–1993-cü illərdə sədrin birinci müavini olmuş Kamran İmanov rəhbərlik etmişdir.
Azərbaycan Respublikası Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyası dövlət idarəetmə orqanlarının bir hissəsi olmaqla təhsil sistemində xüsusi yer tutur, öz fəaliyyətində müstəqildir və Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə tabedir.
Quruma Məleykə Mehdi qızı Abbaszadə rəhbərlik edib.
TQDK-da 4 şöbə fəaliyyət göstərib:
Təşkilat şöbəsi
Sorğu-suallar şöbəsi
Kompüter əməliyyatları şöbəsi
Maliyyə-inzibati şöbə
Komissiya 11 aprel 2016-cı il tarixli Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərmanı ilə ləğv edilib.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət Qulluğu Məsələləri üzrə Komissiya və Azərbaycan Respublikasının Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyasının ləğv edilərək onların dövlət əmlakı Dövlət İmtahan Mərkəzinin (DİM) balansına verilmişdir.
Universal asinxron qəbuledici/verici
Universal asinxron qəbuledici/verici-(eng.UART)– kompüterdə paralel verilənlər selini ardıcıl verilənlər seliylə (və əksinə) əvəz edən qurğu (daha dəqiqi, inteqral sxem). Bu qurğu səkkiz bitdən ibarət cərgələrlə hərəkət edən bitləri götürüb bir sıraya düzür və onlar ardıcıl porta daxil olur. Verici və qəbuedicinin işi sinxronlaşdırılmadığından, verilənlər selində baytın başlanğıcını və sonunu bildirən siqnallar – start və stop bitləri olmalıdır.
Modem
USB
Morze əlifbası
İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
İslam bəy Qəbulov
İslam bəy Qəbulzadə (3 may 1879, Qax, Zaqatala dairəsi – 1920, Bakı) — Azərbaycanın ən qabaqcıl maarif işçilərindən və ictimai-siyasi xadimlərindən biri.
İslam bəy 3 may 1879-da Zaqatala Dairəsinin Qax kəndində doğulub. 1897-ci ildə Zaqatala 4-sinifli şəhər məktəbini bitirib . İbtidai məktəb müəllimi və türk dili müəllimi adı almaqçün Bakı şəhər birinci gimnaziyasında imtahan verib. Hacı Mirzə Səlim Axundzadənin (1872–1930) bildirdiyinə görə, o, "İstanbulda Rüşdiyyə məktəbində türk dili oxuyub" (ancaq Rusiyada həmin təhsil nəzərə alınmadığına görə sənədlərində bunu göstərməyib). 10 avqust 1905-də Qax normal məktəbinə türk dili müəllimi təyin edilib. 27 sentyabr 1910-da Bakı şəhər 5 saylı rus-türk məktəbinə müəllim əvəzi, 1 aprel 1911-də isə müəllim təyin edilib.
İslam bəy 25 avqust 1913-də yaxın qohumu Firuzə xanım Qəbulova (d. 15.10.1896) ilə ailə qurub. Firuzə xanım 1916-da hamiləykən ağır xəstələnib.
İslam bəy Qəbulzadə
İslam bəy Qəbulzadə (3 may 1879, Qax, Zaqatala dairəsi – 1920, Bakı) — Azərbaycanın ən qabaqcıl maarif işçilərindən və ictimai-siyasi xadimlərindən biri.
İslam bəy 3 may 1879-da Zaqatala Dairəsinin Qax kəndində doğulub. 1897-ci ildə Zaqatala 4-sinifli şəhər məktəbini bitirib . İbtidai məktəb müəllimi və türk dili müəllimi adı almaqçün Bakı şəhər birinci gimnaziyasında imtahan verib. Hacı Mirzə Səlim Axundzadənin (1872–1930) bildirdiyinə görə, o, "İstanbulda Rüşdiyyə məktəbində türk dili oxuyub" (ancaq Rusiyada həmin təhsil nəzərə alınmadığına görə sənədlərində bunu göstərməyib). 10 avqust 1905-də Qax normal məktəbinə türk dili müəllimi təyin edilib. 27 sentyabr 1910-da Bakı şəhər 5 saylı rus-türk məktəbinə müəllim əvəzi, 1 aprel 1911-də isə müəllim təyin edilib.
İslam bəy 25 avqust 1913-də yaxın qohumu Firuzə xanım Qəbulova (d. 15.10.1896) ilə ailə qurub. Firuzə xanım 1916-da hamiləykən ağır xəstələnib.
Rəqəmsal televiziya qəbuledicisi
Rəqəmsal televiziya qəbuledicisi (RTQ; ing. set-top box) — ümumiyyətlə televiziya tüneri girişini özündə daşıyan, televizora çıxışı və xarici siqnal mənbəyini göstərən informasiya cihazı. Bu, mənbə siqnalını sonra televiziya ekranında və ya digər ekran cihazında göstərilə bilən formada məzmuna çevirir. Onlar kabel televiziyası, peyk televiziyası və hava televiziya sistemlərində, eləcə də digər istifadələrdə istifadə olunur.
"Los Angeles Times"a görə, ABŞ-də kabel provayderinə RTQ-nin qiyməti 150 ilə 250 dollar arasındadır. 2016-cı ildə orta ödənişli televiziya abunəçisi öz RTQ-nin kabel xidməti provayderindən icarəyə götürmək üçün ildə 231 dollar ödəmişdir.
Elektron proqram bələdçiləri və interaktiv proqram bələdçiləri televiziya, radio və digər media proqramlarının istifadəçilərini cari və gələcək proqramlaşdırma üçün yayım proqramlaşdırması və ya planlaşdırma məlumatlarını göstərən davamlı yenilənən menyularla təmin edir. Bəzi bələdçilər, məsələn, ITV, öz məzmununu təbliğ etmək üçün geriyə sürüşdürmə funksiyasına malikdir.
RTQ qutusunun mürəkkəbliyi və potensial proqramlaşdırma xətaları artdıqca "MythTV", "Select-TV" və "Microsoft"un "Media Center" kimi proqram təminatı, DVR-a bənzər əsas funksionallıqdan tutmuş, DVD nüsxəsinə, evdə avtomatlaşdırmaya və musiqiyə qədər RTQ-lərlə müqayisə edilə bilən xüsusiyyətlər inkişaf etdirmişdir.
2011-ci ilin iyun ayında Amerika Milli Resurslar Müdafiə Şurasının hesabatı RTQ-nin enerji səmərəliliyinə diqqət çəkmiş və ABŞ Energetika Nazirliyi RTQ-lər üçün enerji səmərəliliyi standartları qəbul etməyi nəzərdən keçirməyi planlaşdırdığını elan etmişdir.