Abdulla əfəndi Qəbulzadə

Abdulla əfəndi İbrahim (Hacıbaba) əfəndi oğlu Qəbulzadə (1853, Qaxmuğal, Tiflis quberniyası – 1943, Qax) — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü, Zaqatala dairəsi Qax bölgəsinin qazısı, Əhrar Partiyasının üzvü.

Abdulla Qəbulzadə
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü
15 dekabr 1918 – 16 oktyabr 1919
Fraksiya	Əhrar fraksiyası
Sonrakı	Baba bəy Qəbulzadə
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	1853
Doğum yeri	Qaxmuğal, Tiflis quberniyası, Rusiya imperiyası
Vəfat tarixi	1943
Vəfat yeri	Qax, Qax rayonu, Azərbaycan SSR, SSRİ
Partiya	Əhrar Partiyası
Uşağı	Baba bəy Qəbulzadə

Abdulla Qəbulzadə 1853-cü ildə Qaxmuğalda doğulmuşdur. O, yerli ruhanilərdən, Dağıstan üləmalarından dərs almış, sonra iki il Bağdadda oxuyaraq, həm də dünyəvi elmləri mənimsəmişdir.

Abdulla Qəbulzadə Qax bölgəsinə qazı – şəriət məhkəməsinin hakimi təyin edilmişdir. O, həm də Qaxmuğal məscidi nəzdində məktəb açaraq müəllimlik etmişdir. Akademik İmam Mustafayev də Abdulla əfəndidən dərs almışdır.

Abdulla Qəbulzadə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranmasını dəstəkləmiş və yerli əhalini yeni dövlətə sədaqətlə xidmətə çağırmışdır. Qafqaz İslam Ordusunun komandanı Nuru paşa Qaxda olarkən Abdulla əfəndi onun təmtəraqla qarşılanmasını təşkil etmiş və İslam bəy Qəbulovun evində paşa ilə görüşmüşdür.

Sovet dövründə də Qaxda yaşayan Abdulla əfəndini dəfələrlə Bakı Dövlət Universitetin şərqşünaslıq fakültəsində dərs deməyə dəvət etmişdilər. Lakin o, ahıl yaşda olduğuna və səhhətinə görə getməmişdir.

Abdulla Qəbulzadə 1942-ci ildə həbs edilmiş, lakin yaşının çox olmasına görə bir neçə gündən sonra buraxılmışdır. Onu həbs edərkən kitabxanasında olan bürün kitabları yandırmışdılar.^[1]

Abdulla Qəbulzadə 1943-cü ildə Qaxda vəfat etmiş, indiki Qax şəhər qəbiristanlığında dəfn olunmuşdur.^[1]

Abdulla Qəbulzadə 15 dekabr 1918-ci ildə Zaqatala nahiyyəsi üzrə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü seçilmiş, 16 yanvar 1919-cu ildə sənədləri təsdiqlənmişdir. O, parlamentdə əvvəlcə bitərəf olmuş, sonra Əhrar Partiyasının üzvü olmuşdur. Abdulla Qəbulzadə parlamentin qanun layihəsi komissiyasının üzvü olmuşdur.^[1]

25 yanvar 1919-cu ildə parlamentin sayca doqquzuncu iclasında komissiya tərəfindən baxılmış olan "Ədəmi-ictimai" qanunu Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin müdafiəsinin ardından yekdilliklə qəbul edilir. Qanunun qəbulundan sonra parlamentin 4 fevral 1919-cu il tarixli sayca on ikinci iclasında Vladimir Ollonqren, Abdulla Qəbulzadə, Bəhram bəy Vəzirov, Bayram Niyazi Kiçikxanlı, Əli bəy Zizikski, Hacı Hüseyn Əfəndizadə və Rəşid bəy Axundzadə hökumət qulluğundan istefa verərək, parlament üzvlüyünü qəbul etdilər.

Abdulla Qəbulzadə səhhəti və ailə vəziyyəti ilə əlaqədar istefa vermişdir. Parlamentin 16 oktyabr 1919 tarixli səksən dördüncü iclasında Abdulla Qəbulzadənin uzun müddətdir xəstə olduğundan istefa etməsi ilə bağlı Zaqataladan göndərilmiş teleqram oxundu. 25 dekabr 1919-cu ildə onun yerinə oğlu Baba bəy Qəbulzadə parlamentin üzvü seçilmişdir.^[1]

1. Oqtay Əsədov, Rafael Cəbrayılov. Azərbaycan Respublikasının Parlamenti (PDF). Bakı. 2008.
2. Yaqub Mahmudov. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası (PDF). 1 (Lider nəşriyyatı). Bakı. 2004. səh. 440. ISBN 9952-417-14-2.
3. Yaqub Mahmudov. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası (PDF). 2 (Lider nəşriyyatı). Bakı. 2004. səh. 472. ISBN 9952-417-44-4.
4. Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri (səkkizinci buraxılış), Bakı, 2012, səh. 218–220;
5. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920), Parlament (Stenoqrafik hesabatlar). I kitab (PDF). Bakı: Azərbaycan nəşriyyatı. AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI NAZİRLƏR KABİNETİNİ YANINDA BAŞ ARXİV İDARƏSİ. 1998. səh. 976.
6. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920), Parlament (Stenoqrafik hesabatlar). II kitab (PDF). Bakı: Azərbaycan nəşriyyatı. AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI NAZİRLƏR KABİNETİNİ YANINDA BAŞ ARXİV İDARƏSİ. 1998. səh. 992.