1. Kişilərin üzündə və alt çənələrinin üstündə bitən tüklər. Uzun saqqal. Saqqal qoymaq.
– [Məşədi İbad:] Hə… Çünki mən saqqalıma həna qoyuram, elə bildim ki, sən də saçına həna qoyursan.
[Musa:] Saqqal yalnız üzü örtən tüklərdən ibarətdir.
2. Bəzi heyvanların və quşların çənəsinin altından sallanan tük topası. Keçi saqqalı.
◊ Saqqal ağar(t)maq – qocalmaq.
Saqqal ağarıb, bel bükülüb, dinmə, filanı; Ovqatım olub təlx.
Ağardı saqqalı, saçı qar oldu; Sənəti sərxoşluq və qumar oldu.
Saqqala (saqqal içinə) ağ düşmək – bax saqqalı ağarmaq.
Saqqala salam verməmək zar. – saymamaq, etinasızlıq göstərmək.
Oğlan, saqqala niyə salam vermirsən?
[İnayət:] Xoş gördük, ay Məşədi Püstə bacı. Əlin böyüklər ətəyindədir, yenə saqqala salam vermirsən.
Saqqala soğan doğramaq – ələ salmaq, oynatmaq, masqaraya qoymaq.
[Rüstəm Səkinəyə:] Deməli, bu ağbirçək vaxtında saqqalıma soğan doğramaq qalmışdı, hə?
[Əşrəf Sədəfə:] Bacı, saqqalıma soğan doğrama.
Saqqal-bığ basmaq – üz-gözü tüklənmək, saqqalıbığı uzanıb bir-birinə qarışmaq.
…Qapıdan cır-cındır içində, saqqal-bığ basmış bir adam girdi.
Saqqalı çallatmaq – bax saqqal ağartmaq.
[Səməndər Mixailə:] Saqqalı çallatsan da, yaman boşboğazsan ha!
Saqqalı ələ vermək – başqasının təsiri altına düşmək, başqasının iradəsinə tabe olmaq, ixtiyarını başqasının əlinə vermək.
Saqqalım yoxdur, sözüm ötmür – sözünə əhəmiyyət verilməyən, sayılmayan, dediklərinə qiymət verilməyən adamın özünə göstərilən münasibətə qarşı istehzalı cavab ifadəsi.
[Salamov:] Gördün, ağa Bahadır, nə oldu? Salamməleyküm! Saqqalım yoxdur, sözüm ötmür.
Saqqalın ağarsın! – qocal, uzun ömür sür mənasında alqış ifadəsi.
Saqqalın tökülsün! – qarğış məqamında işlənən ifadə.
[Arvad:] A kişi, mənim üstümə arvad alırsan? A sənin saqqalın tökülsün.
Saqqalına dən düşmək – qocalmağa, yaşa dolmağa başlamaq. Qərənfilin atası Rüstəm kişi qısaboy bir adamdı.
Saqqalına dən düşmüşdü.
Saqqalında bir tük (sağ) qoymamaq – bərk dalaşmaq, saqqalını yolmaq, saqqalının tüklərini didmək (ər haqqında).
[Arvad:] Görək, Kərbəlayı Qubad, hərgah sənin saqqalında bir tük qoysam sağ, onda bu ləçək mənə haram olsun.
Saqqalını (saç-saqqalını) dəyirmanda ağartmaq – 1) çox görüb, çox işləyib böyük təcrübə qazanmaq;
2) qocaldığı halda heç bir şey öyrənməmək.
Saqqalının ağ vaxtında – qoca vaxtında, yaşlı çağında.
[Sultan kəndlilərə:] Balam, mən saqqalımın bu ağ vaxtında necə sizə izin verim ki, gedib quldurluq edəsiniz?
