Dəniz (tengiz) kəlməsi ilə qohumdur. Güman edirəm ki, çingiz sözü dəniz sözündən qədimdir və onun çi hissəsi “su” anlamı ilə bağlıdır: çiləmə,çisək, ç
Полностью »as if a herd of wild horses trampled everything down / everything is at sixes and sevens / everything is topsy-turvy / all in a tumble как (будто, сло
Полностью »is. dan. Səs, səs-səmir, çınqırtı. □ Çınqırını çəkməmək – səs çıxarmamaq, ağzını açmamaq
Полностью »в сочет. çınqırını çəkməmək (çıxartmamaq) не пикнуть; молчать; не издавать ни малейшего звука
Полностью »сущ. рах. жингъир, ван, витӀ, чуькь; çınqırını çəkməmək жингъир акъуд тавун, витӀ акъуд тавун, ван акъуд тавун, чуькьни тавун, сивни ахъай тавун.
Полностью »...Palçıqlı yollara çınqıl tökülsün. S.Vurğun. Sən gəzdiyin torpağın çınqılı, çəlik daşı; Sanıram ki, misilsiz bir incidir, gövhərdir. M.Rahim. // Çınqı
Полностью »...çınqılı речной гравий, karxana çınqılı карьерный гравий, yuyulmuş çınqıl промытый гравий, qatışıqlı çınqıl гравий с примесью 2. галька (мелкий, гладк
Полностью »сущ. 1. кукӀварнавай куьлуь, хирхем къванер; чиргъ, чирх, кьер (рекье твадай); 2. чиргъ ттур (вегьенвай), чиргъ авай, чиргъ квай (мес
Полностью »ÇINQIL (xırda daş) ..at çınqıllar üzərində büdrəyə-büdrəyə qalxırdı (S.Rəhimov); ÇAQIL Çaqıl daşlı çayları; Çapayev çapa-çapa (S.Rüstəm).
Полностью »Çaqıl forması da mövcuddur. Su axarkən bir-birinə, ya da iri daşlara toxunaraq (çaxılaraq) səs salan xırda daşlara deyilir
Полностью »...yana> dur, çınqı üsdq: düşər yanarsan (Ağcabədi); – Ay oğul, qoyma:η çınqı düşdü tayya (Gədəbəy) II (Gədəbəy) nadinc. – Əlinin uşağı bir çınqı
Полностью »...аку тӀун Къара пулдин манат хьтин. Ф. Накьан угъри къе хан я, чингини -ханум. А. Ал. Гьезел.
Полностью »n. flapper, liberal young woman; minx, impudent girl; quean, disobedient or rebellious woman; tramp, woman of loose morals
Полностью »sif. Coşqun, odlu-alovlu. Çılğın dühalar ki hökm edər qərbə; Onlar səbəb olmuş bir geniş hərbə. S.Vurğun. // Dəli kimi, dəlicəsinə, özünü itirmişcəsin
Полностью »...гневный: 1) охваченный гневом. Çılğın hökmdar гневный правитель, çılğın izdiham гневная толпа 2) выражающий гнев. Çılğın qəhqəhə гневный смех, çılğın
Полностью »s. hot-tempered, quick-tempered; irascible; peppery; d.d. ~ təbiətli adam hottempered person / man*
Полностью »прил. 1. ялавлу, цӀай-ялав галай; хъел квай; 2. дили хьтин, дилидан хьтин, вич-вичел алачир, кӀамай (мес
Полностью »sif. irritable ; irascible ; excitable ; coléreu//x, -se ; emporté, -e ; violent, -e
Полностью »...feilidir, (çıldır sözü də burdandır) “Ağlını itirmək” deməkdir. Çılğın feildən düzəlmiş sifətdir. Azğın qəlibi üzrə yaranıb. (Bəşir Əhmədov. Etimolo
Полностью »ÇILĞIN – SAKİT Külək çox sərt və çılğın idi (M.İbrahimov); Yanvar ayı olduğuna baxmayaraq, hava sakit və mülayim idi (M.İbrahimov).
Полностью »...перпилаг; 2. isteh. dınqadırınq, çalğı səsi; цӀингил-мингил ягъун dınqıldatmaq (sazı, tarı).
Полностью »в сочет. olmaq, etmək. Cingim-cingim olmaq разбиться, разлететься вдребезги, раздробиться на мелкие кусочки, части; cingim-cingim etmək разбить вдребе
Полностью »is. Qırğızıstanın əsas əhalisini təşkil edən türkdilli xalq və bu xalqa mənsub adam
Полностью »...inanmayan; ateist. [Şeyx Sənan:] Dəlilik başqa bir fəzilətdir; Dinsiz olmaq da bir təriqətdir. H.Cavid. 2. məc. zar. Qəddar, mərhəmətsiz, insafsız ad
Полностью »...oxşayan çalğı aləti. Qapıda qulluq edən uzunsaçlı müridlərdən biri dınqır çalmağa başladı. S.Şamilov. [Cahandar ağa Molla Sadığa:] – Kəs səsini, dınq
Полностью »cingim-cingim olmaq – xıncımxıncım olmaq, tikə-tikə olmaq, parça-parça olmaq. [Şərif Almasa:] Elə ki vurmadım əlimi yerə, çernilqabı cingim-cingim old
Полностью »bax cıqqır. ◊ Cınqırını çıxarmamaq (çəkməmək) – bax cıqqırını çıxarmamaq (“cıqqır”da). Nə həyətdə, nə də dəhlizdə cınqırını çəkən vardı
Полностью »эдеблу; рябетлу; къайда вилив хуьдай; чинно сидеть эдебдалди, къайда хвена ацукьун
Полностью »кушанье из съедобных дикорастущих трав (которое употреблялось в голодные годы).
Полностью »Çingiz xanın 2-ci oğlu Cığatayın adı ilə bağlıdır. Deməli, rus sözü deyil. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Полностью »[əsli lat. jurist] bax hüquqşünas. Çingiz təkidlə: – İki ilə qurtararsan. Nə var ki, yurist deyilsənmi? Çəmənzəminli.
Полностью »Teymur (dəmir) və çin (xalis) sözlərindən əmələ gəlib. Çingiz xanın adı olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Полностью »GƏDA – BƏY Çingiz, məhəbbət aləmində bəy, gəda yoxdur, mən səni sevirəm, sən də məni (S.S.Axundov).
Полностью »...Üçüncü yozum belədir: çingiz və dengiz (dəniz) sözləri eyni olub. Çingiz sözündəki çi hissəsi “su” deməkdir (çən, çay...kimi sözlərlə müqayisə et), ç
Полностью »...sözlərindən düzəlmiş və «qərb və ya günbatan xanı» deməkdir. Çingiz xanın nəvəsi Batı xanın adından yayılmışdır.
Полностью »sif. Tərifəlayiq, tərifə dəyər, yaxşı, gözəl, təriflənməli. [Çingiz:] Cəbi lələ, get, Piri babanın o tərifli balından kəs, gətir, yeyək. S.S.Axundov.
Полностью »I (Basarkeçər) 1. gizlətmək. – Götü munu baydır, görməsinnər 2. oğurlamaq. – Çingiz kitabı baydırdı II (Gəncə) bir şeyi sahibindən icazəsiz başqasına
Полностью »...Qıçın çanaq sümüyü ilə dizə qədər olan hissəsi. Bud sümüyü. Bud əti. – [Çingiz:] Bir budu şişə çəkib iki çörək ilə tək yemişəm. Ə.Haqverdiyev.
Полностью »bax tərəfgirlik. □ Üzgörənlik etmək – tərəf saxlamaq. [Çingiz:] Nəbi lələ, burada üzgörənlik etdin ha! S.S.Axundov. [Xədicə:] Orası doğrudur ki, Allah
Полностью »bax tərəfgirlik. □ Üzgörənlik etmək – tərəf saxlamaq. [Çingiz:] Nəbi lələ, burada üzgörənlik etdin ha! S.S.Axundov. [Xədicə:] Orası doğrudur ki, Allah
Полностью »f. Yavaşca taqqıldatmaq, tıq-tıq etmək. Çingiz gülüş vəziyyətindəki simasını ciddiləşdirərək masanı tıqqıldatdı… Çəmənzəminli. Koridorda qapı ağzında
Полностью »is. [fars.] Alt paltarı, köynəktuman, dəyişək. [Çingiz:] Qəmər, cəld çamadanı içəridən gətir, kitabları qoy, camaşırlarımı gətir. S.S.Axundov. [Ev xan
Полностью »...qayğısına qalmaq cavanların borcudur (S.Qədirzadə). CAVAN – YAŞLI Çingiz xan ağıllı, kamallı cavandır (S.S.Axundov); Yaşlı kişilər həmin torpaq yolla
Полностью »ÜRƏKGETMƏ(Sİ) [Zəhra:] Axır zamanlarda Çingiz ürəkgetmə azarına düşübdür (S.S.Axundov); ÜRƏKKEÇMƏ(Sİ) Ürəkkeçməsi olanlar, baş ağrısına mübtəla olanla
Полностью »ÜRƏKGETMƏ(Sİ) [Zəhra:] Axır zamanlarda Çingiz ürəkgetmə azarına düşübdür (S.S.Axundov); ÜRƏKKEÇMƏ(Sİ) Ürəkkeçməsi olanlar, baş ağrısına mübtəla olanla
Полностью »1. HAMI [Cırtdan:] Hamı yatıb, mən oyağam! (M.Seyidzadə); CÜMLƏ Çingiz: Şükür olsun ki, gəlib cümlənizi sağ və salamat tapdım (S.S.Axundov); HAMISI El
Полностью »MÜAVİN Xosrov bəyin müavini Çingiz İldırım xəbəri eşitdi (Ə.Vəliyev); KÖMƏKÇİ Sən mənim köməkçim olacaqsan, – deyib müəllim Kərəmdən razı qaldı (M.İbr
Полностью »...“təmir” söz. cəmi] klas. 1. is. Təmir, təmir işləri. [Rüstəm bəylə Çingiz] yanğından saxlanılmış, xırda təmiratla alayarımçıq süs verilmiş bir otağa
Полностью »...işləmiş məhbusların əl və ayaqlarına keçirilən dəmir halqalı zəncir. [Çingiz:] Məgər Əlimərdanın Sibirdə əlləri, ayaqları qandalda sızıldamasına səbə
Полностью »...bu küçəyə; Qapıları, divarları imsiləyir (R.Rza); QOXULAMAQ [Çingiz:] Buna “boydərən” deyirlər, onu kim qoxulasa boyu uzanar (B.Bayramov).
Полностью »...– XVII əsrin əvvəllərində monqollar lamaizmi qəbul etmişdilər. Çingiz xanın hakimiyyəti altında yaradılmış vahid dövlət çərçivəsində monqol xalqının
Полностью »...durmuş, ensiz bir qaldırım üzərində gəzirdim. A.Şaiq. [Rüstəm bəy və Çingiz] küçəyə çıxdılar, hava çiskindi. Geniş qaldırımların üstə çıraqların işığ
Полностью »...DAYI Əsəd bəy: Hayıf, hayıf, Dursun dayı, qocaldın (C.Cabbarlı); LƏLƏ Çingiz: Yox, Cəbi lələ, elə iş olmaz (S.S.Axundov).
Полностью »SAVAD [Çingiz Qəndaba:] Əməlli-başlı savadın var (B.Bayramov); DƏST-XƏTT (məc.) Üçü də cavab verdilər ki, dəst-xətləri yoxdu (C.Məmmədquluzadə); ELM (
Полностью »NİŞANLANMAQ [Qəndab:] Çingiz qağadan utandığım üçün ona Məzahirlə nişanlanmağınız barədə heç bir söz deməmişdim (B.Bayramov); ADAXLANMAQ Bu il adaxlan
Полностью »...qabarır; Qarşımızı kəsən, dağı bir əl qopardı (R.Rza). QABARMAQ – YATMAQ Çingiz köks dolusu nəfəsini dərdi, sinəsi qabardı, yatdı (S.Qədirzadə). QABA
Полностью »...dəlilik; Eybi yox, var bu cünunluqda bilik (Şəhriyar); DİVANƏLİK Çingiz: Yox, yox, mən sərsəri olmaram, divanəlik acizlər, zəiflər işidir (S.S.Axundo
Полностью »...gədalıq eyləmə. Aşıq Mədəd. [Şəmsi bəy:] Quldurbaşı Əlimərdanın oğlu Çingiz də öz gədalığını göstərdi. S.S.Axundov. Verilən ənamı geri almaq gədalıqd
Полностью »...versinlər cəmiyyət xəzinədarına və qəbzlərini alsınlar. C.Məmmədquluzadə. [Çingiz:] İndilik iki adam bəsdir. Xəlil, sabahın pulunu xəzinədardan istə.
Полностью »...düşüncəlidir, amma hikkəlidir.. (M.İbrahimov); KAMALLI Piri baba: Çingiz çox ağıllı, kamallı cavandır (S.S.Axundov); DƏRRAKƏLİ, MÜDRİK Uşaq Leonardo:
Полностью »...kəsdədir, ay qız! (M.P.Vaqif); SEVDA [Qəndab:] Mənə elə gəlirdi ki, əgər Çingiz qağa ilə Qönçənin sevgisi baş tutmasa, biz o mehriban insanı əbədi it
Полностью »...rəncidəxatir xan durub darvazadan çıxdı (Çəmənzəminli); SINIQ (məc.) [Çingiz:] Çingizin gəlmiş məcnun tək məzarını qucub, yorğun ruhunu, sınıq qəlbin
Полностью »...köməkçisi) [Qəndab:] Maşında yazan qadına şagird olmaq haqqında Çingiz qadağan elədiyi xahişdən də bir şey çıxmadı (B.Bayramov); KARGƏR (köhn.).
Полностью »...zövq alır qəlbən; Sərin hovuzlardan, fəvvarələrdən. S.Vurğun. [Çingiz Qəndaba:] Bir saatdan sonra fəvvarənin yanında səni gözləyəcəyəm, təkcə gəl, sö
Полностью ».....Xasay arxası üstə göy çəmənin üzərində sərilmişdi (Ə.Vəliyev). 2. UZANMAQ [Çingiz:] Buna “boymadərən” deyirlər, onu kim qoxulasa boyu uzanır (B.Bay
Полностью »...ucu iti dəmir və ya ağac çubuq. Əti şişə çəkmək. Bir şiş kabab. – [Çingiz:] …Bir budu şişə çəkib, iki çörək ilə tək yemişəm. Ə.Haqverdiyev. …İncə əti
Полностью »...adamlar toplusu; tərkib. Redaksiya heyəti. Komissiyanın heyətində dəyişiklik. – [Çingiz gənclərə:] Müsamirə düzəltmək üçün ayrıca bir heyət seçməlidi
Полностью »...zülmü dağıtmaq istəyirəm (C.Cabbarlı); XAM Qəmər: Ey qəlbimin sultanı Çingiz, Qəmərin şerinin mənasını anlamağa sən hələ xamsan, püxtə olmağa çox səf
Полностью »...məni diriltdi. Dağ havası xəstəni diriltdi. – [Həcər xanım:] Oğlum, Çingiz, mənə yenidən ruh verib diriltdin, Allah səni hər bəladan hifz etsin. S.S.
Полностью »...coşqun dərə; Gərək boş-boşuna axıb getməsin (M.Müşfiq); HAVAYI (dan.) Çingiz İldırım: Yoxsa havayı danışıqlarla düşmən ifşa etmək mümkün olmaz (Ə.Vəl
Полностью »...olmaq. Amma bir gün mən gənə bərk dilxor oldum. C.Məmmədquluzadə. Çingiz imzaları oxuduqda Qulunun imzasına rast gəldi, dilxor oldu, rəngi qaçdı. Çəm
Полностью »...DOLANMAQ [Qəndab] asta-asta həyət-bacanı dolanır, bir kölgədə oturub Çingiz qağanın gətirdiyi yeni kitablarla dərdləşməyə başlayırdı (B.Bayramov); DO
Полностью »...arasında səltənət davası düşmüşdü (Çəmənzəminli); SOLTANLIQ Çingiz: Piri baba, eşitdim səni sultanlıqdan əzl ediblər (S.S.Axundov).
Полностью »...uzun dastanlar; Deyirlər bitməzmiş onda bostanlar. H.K.Sanılı. Çingiz rəsmən Həsənin yanında söhbətlərə qarışmırdısa da, bunun əleyhinə söylənənlərin
Полностью »...sübhü şam; Cism xəstə, gözü yaşlı ilmüdam (Aşıq Nəbi); MÜDAM (köhn.) Çingiz İldırım: Nə qədər ki, kəndlinin üzərində çox nəzarətçi var, o müdam narah
Полностью »...bihörmətlik olar, xəcalət çəkərəm (Çəmənzəminli); EHTİRAMSIZLIQ Çingiz: Zöhrə xanım, siz ilə əlvida edərək yenə də rica edirəm ki, sizə etdiyim ehtir
Полностью »