sintez

Sintez (yunanca synthesis "birləşdirmə, əlaqələndirmə, qurma" sözündəndir) — termin olaraq ilk dəfə 1845-ci ildə alman üzvi kimyaçısı Adolf Vilhelm German Kolbe (1818-1884) tərəfindən istifadə olunmuşdur. O, karbon dörd xloridi, sirkə turşusunu, salisil və qarışqa turşularını və çoxlu sayda digər birləşmələri sintez etmişdir. [1] Илья Леенсон. Язык химии. Этимология химических названий. Москва: Издательство АСТ: CORPUS, 2016,464 c.

Kimyəvi sintez — kimyəvi birləşmələrin kimyəvi və fiziki metodlarla alınmasıdır. Kimyəvi maddələrin təbiətindən asılı olaraq, bu sintezlər üzvi və ya qeyri-üzvi ola bilərlər. == Üzvi sintez == Üzvi kimya tarixini bir neçə dövrə bölmək olar. Birinci dövr — bu üzvi kimya anlayışının meydana çıxması dövrü. İkinci dövr — kimyada atom-molekul anlayışları və çəki nisbətlərinin irəli sürülməsi, maddənin saxlanması qanunu kimi Lavuazye-Lomonosov fikirlərinin meydana çıxması ilə əlaqədar olan dövrdür. Üçüncü dövr sintez və quruluş nəzəriyyəsi dövrü adlana bilər; bu dövr keçən əsrin ortalarından başlayaraq 1920-ci illərə qədər davam etmişdir. Bu dövrdə üzvi kimyanın tərəqqisinə, əsasən, aşağıdakı 3 fakt səbəb olmuşdur: həyat qüvvəsi nəzəriyyəsinin məğlubiyyəti və bununla əlaqədar olaraq üzvi sintezin tərəqqisi; A. M. Butlerovun nəzəri cəhətdən kimya tarixində böyük əhəmiyyəti olan quruluş nəzəriyyəsi; daş kömür qatranının emalı və bununla əlaqədar olaraq yeni üzvi sintetik kimya sənayesinin meydana çıxması. Dünyanın müxtəlif laboratoriyalarında müxtəlif üzvi maddələr sintez edilir və bəzən yeni üzvi maddələr əvvəlcə laboratoriyalarda sintez olunur, sonra təbiətdə tapılırdı. Hazırda kimya laboratoriyası bu cəhətdən təbiəti ötmüşdür, təbiətdə olmayan bir çox üzvi maddələr sənaye miqyasında zavodlarda min tonlarla alınmaqda və işlənməkdədir. == Kimyəvi materialşünasılıqda sintez metodları == Kimyəvi materialşünaslıqda bir sıra sintez metodları geniş istifadə olunur.

Neoklassik sintez (ing. neoclassical synthesis), və ya neoklassik-keynsçi sintez — neoklasik və Keyns məktəblərinin nəzəri müddəalarını birləşdirərək iqtisadi elmdə istiqamət. Sintezin mikroiqtisadi komponenti neoklassik tədrisə əsaslanır, makroiqtisadi konsepsiyada isə C.M.Keynsin fikirləri üstünlük təşkil edir. Bu istiqamət, XX əsrin ikinci yarısında ortaya çıxdı və hal-hazırda iqtisadi məkanda üstünlük təşkil edir. Neoklassik sintez nəzəriyyəsi dualist bir yanaşma, neoklassik mikroanalizi Keyns makroanalizi prinsipləri ilə birləşdirmək cəhdi ilə xarakterizə olunur. Mikroanalizdə bu istiqamət həlledici rolun istehlakçıya məxsus olduğu rəqabətli bazarın mövcudluğunu nəzərdə tutur. Mikroanalizdə də qiymət əyilməzliyinə icazə verilir. Təcrid olunmuş nəzəriyyələr bir-birinə zidd idi: Keynes, tənzimlənməmiş bazarın optimal qaynaq bölgüsü və ya tam məşğulluq təmin edə bilməyəcəyini iddia etdi. Bununla birlikdə, məktəblərin hər birinin üstünlükləri baxımından ziddiyyətlərin aradan qaldırılması olduqca ümidverici görünürdü. Neoklassisizm tam bir bilik sistemi idi, Keynsçilik isə böhran nəticələrini azaltmaq üçün reseptlər təklif etdi.

SİNTEZ QAZ— Karbon (II) oksid ilə hidrogenin 1:1 — dən 2–2.3:1 — ə qədərhəcm nisbətlərində qarışığından ibarətdir. Əvvəllər sintez-qaz kömürdən alınırdı. Sonradan karbohidrogenlərin konversiyası üsulu ilə üstünlük təşkil etməyə başladı. Karbohidrogenlərin konversiyası həm katalitik, həm də yüksək temperatur şəraitində aparıla bilər. sintez- qaz üçün xammal kimi metan, təbii qaz və neftin fraksiyaları götürülə bilər. Karbohidrogenlərin katalitik konversiyası Al2O3 üzərində olan Ni katalizatoru iştirakı ilə karbohidrogenlərin su buxarı ilə konversiyasından ibarətdir. Metanın konversiya dərəcəsini artırmaq üçün proses 800-900oC-də və su buxarının artıq miqadarı iştirakı ilə aparılır. Su buxarının və metanın həcm nisbətləri təxminən 4:1 götürülür. Metanın konversiyası zamanı alınan qaz qarışığında H2:CO həcm nisbəti çox böyük olub minimum 3:1 həddindədir. Lakin üzvi sintez üçün istifadə edilən sintez-qazda H2:CO nisbəti 1:1-dən (2.0-2.3):1həddində olmalıdır .

Üzvi sintez – üzvi maddələrin sintez üsuludur. Üzvi kimyanın mühüm bir sahəsidir. XIX əsrin əvvəllərinə qədər vitarizm nəzəriyyəsinin təsviri ilə belə hesab edilirdi ki, üzvi birləşmələr canlı orqanizmdə xüsusi həyati qüvvənin iştirakı ilə alına bilər. Həmin əsrin əvvəllərindən başlayaraq aparılan üzvi birləşmələrin ilk sintezləri bu nəzəriyyənin əsassızlığın göstərdi və o andan etibarən qeyri üzvi maddələr olan disian və amonyakın qarşılıqlı təsirindən üzvi maddə olan karbamidin (sidik cövhərinin) alınması ilə üzvi kimyada üzvi sintezin əsas qoyuldu: Göründüyü kimi ilk üzvi sintezlər o qədər də mürəkkəb olmayan birləşmələrin alınması ilə başlamış, lakin tədricən üzvi sintezlər mürəkkəbləşmiş bir neçə mərhələli olmuş və bir neçə təbii birləşmələrin alınması mümkün olmuşdur. 1904-cü ildə bu üsulla adrinalin sintez olunmuşdur. Hal-hazırda üzvi sintez sahəsi inkişaf etdirilərək təsdiq edilmişdir ki, çoxmərhələli reaksiyalar əsasında ən mürəkkəb quruluşlu, xüsusi əhəmiyyət kəsb edən birləşmələri əldə etmək olur. Üzvi sintezin üsulları iki cürdür. Retrosintetik sintez üsulu Templat sintez üsulu Hazırda üzvi sintezin elə imkanları vardır ki, ən mürəkkəb quruluşlu birləşmələri sintez etmək mümkün olur, hətta bu bir neçə yolla baş verir. Çoxvariantlı sintez imkanı olduqda, sintezin səmərəliliyi əlavə olaraq başlanğıc birləşmələrin, reagentlərin asan əldə olunması reaksiya şəraitinin sadəliyi, məqsədli məhsulların çıxımının yüksək olması və sair digər amillərlə müəyyən olunur. XX əsrin ilk illərindən başlayaraq məqsədli molekulların sintezinin planlaşdırılmasına sistematik yanaşma üsulundan – retrosintetik analiz adlanan bir üsul tətbiq edilmişdir..

Sintez anarxizmi, sintezçi anarxizm və ya sintez federasiyaları öz iştirakçılarında müxtəliflik axtaran və anarxizm prinsipləri altında müxtəlif təmayüllü anarxistlərə qoşulmağa çalışan anarxist təşkilatın formasıdır. 1920-ci illərdə bu forma özünün əsas tərəfdarları kimi üç əsas tendensiyanın anarxistləri olan anarxo-kommunistlər, individualist anarxizm və anarxo-sindikalizm tərəfindən formalaşdırıldı. Beynəlxalq Anarxist Federasiyalar ətrafında qruplaşdırılmış anarxist federasiyaların əsas prinsipidir. "Sifətsiz anarxizm " ifadəsinin yaradıcıları Kuba əsilli Fernando Tarrida del Marmol və Rikardo Melladır . 1880-ci illərdə mutualist, fərdiyyətçi və kommunist anarxistlər arasında gedən gərgin mübahisələr onu narahat edirdi. Onların "sifətsiz anarxizm" ifadəsini işlətmələri anarxist meyllər arasında daha çox tolerantlıq nümayiş etdirmək və anarxistlərin nəzəri cəhətdən belə heç kimə qərəzli iqtisadi plan tətbiq etməməli olduqlarını aydınlaşdırmaq cəhdi idi. Sifətləri olmayan anarxistlər ya müəyyən anarxist iqtisadi modelləri səhv olaraq rədd etməyə, ya da bir-birlərini nəzarətdə saxlaya bilmələri üçün onların hamısını məhdud dərəcədə əhatə etmək üçün plüralist mövqe tutmağa meyil edirdilər. Bu anarxistlər üçün iqtisadi seçimlər bütün məcburi hakimiyyətin aradan qaldırılması üçün "ikinci dərəcəli əhəmiyyət kəsb edir" və azad təcrübə azad cəmiyyətin yeganə qaydasıdır. Bu münaqişə tezliklə İspaniyanın hüdudlarından kənarda yayıldı və müzakirələr Parisdəki La Revolte jurnalının səhifələrində öz yerini tapdı. Bu, bir çox anarxistləri Erriko Malatestanın "sadəcə fərziyyələr üzərində çəkişmələr aparmaq bizim üçün doğru deyil" arqumenti ilə razılaşmağa sövq etdi.

Analiz anlayışı — Analiz dedikdə hər hansı bir şəkildə verilmiş qurğunun giriş informasiyasının çıxış informasiyasına çevrilməsi və bu çevrilmə prosesinin xüsusiyyətlərinin aydınlaşdırılması başa düşülür. == Haqqında == Sonlu avtomatlarda və kombinasiyalı DQ-də analiz məsələsi qurğunun verilmiş sxemi üzərində həll olunur. Bunun üçün isə sxemin qurulma qaydasını və funksiyaların hesablanma üsulunu bilmək vacibdir. Deməli, əvvəl sxemi təşkil edən hər bir elementin funksiyası və bu elementlərin bir-biri ilə birləşməsinə görə qurğunun funksiyası təyin edilməlidir. Yaddaşsız və ya sonlu yaddaşa malik qurğuların sxemlərində reallaşdırıla biləcək funksiya üçün bütün informasiya olursa, belə DQ-r çox zaman sərt məntiqli qurğular adlanır. Sonsuz yaddaşa malik qurğularda isə qurğunun fəaliyyət funksiyası proqramda olur. Əvvəlki movzularda deyildiyi kimi bu qurğular proqramlaşdırıla bilən məntiqli qurğular adlanır. Odur ki, məntiqli proqramlaşdırıla bilən qurğularda analiz məsələsi funksiyanın təyinindən və proqrama görə onun xüsusiyyətinin müəyyənləşdirilməsindən ibarətdir. Sintez məsələsinin həlli yaddaşsız və sonlu avtomatlarda giriş informasiyasının çıxış informasiyasına çevrilməsinə görə sxemin qurulmasından irəli gəlir == Xüsusiyyətləri == Sonlu avtomatların sintezi bir neçə mərhələdə yerinə yetirilir: blok sintezi – funksional əlamətinə görə avtomat bloklara bölünür; mücərrəd sintez – hər blokun iş şəraiti formalaşdırılır; struktur sintez – verilmiş iş şəraitini reallaşdıran sxemin qurulması; etibarlığın sintezi; DAT qurğularında əlavə olaraq təhlükəsiz şəraitə görə sintez aparılır; texniki sintez mərhələsində elementlərin məxsusi xüsusiyyətinə və onların birləşməsinə, yüklənmə qabiliyyətinə, iqlim və mexaniki parametrlərinə baxılır. struktur izafilik yaratmaqla qurğunun sxeminin fəaliyyət etibarlığının təmin olunması Yuxarıda göstərilən mərhələlər şərtidir, təcrübədə müəyyən mərhələlər birləşdirilir və ya ixtisara salınır.

Zərif üzvi sintez – çoxmərhələli reaksiyalar sxemi üzrə az miqdarda reaktivlərlə mürəkkəb quruluşa malik birləşmələrin sintez üsuludur. Onların arasında bir sıra fərqlərin olduğunu aşkara çıxarır.. Əsas üzvi sintezin məhsullarından fərqli olaraq zərif üzvi sintezin məhsulları çox diqqətlə təmizlənməlidirlər. Zərif üzvi sintezin istehsallarının həcmi əsas üzvi sintezinki ilə müqayisədə çox da böyük olmur. Zərif üzvi sintezin məhsulları öz çeşidinə görə çoxsaylı və rəngarəngdir, məhsulların dəyəri isə nisbətən yükskdir. Adətən bu sənaye sahəsini “Kiçik tonnajlı kimya” adlandırırlar. Zərif üzvi sintez üsulu ilə ilk dəfə sintetik üzvi birləşmələr toxuculuq sənayesində tətbiq olunmuşdur. XIX əsrin axırlarında ilk sintetik dərman preparatı (E.Fişer) və sintetik boyaq maddəsi (U.Perkin) alındı və kimya-əczaçılıq sənayesi yarandı. XX əsrin ortalarındatəbii maddələrin nümayəndələri (vitaminlər, antibiotiklər) sintez olundu və tətbiq sahəsi tapdı. Sonralar zülallar, nuklein turşuları, lipidlər, karbohidratların ayrı-ayrı nümayəndələri və fraqmentləri sintez olundu.

Analiz anlayışı — Analiz dedikdə hər hansı bir şəkildə verilmiş qurğunun giriş informasiyasının çıxış informasiyasına çevrilməsi və bu çevrilmə prosesinin xüsusiyyətlərinin aydınlaşdırılması başa düşülür. == Haqqında == Sonlu avtomatlarda və kombinasiyalı DQ-də analiz məsələsi qurğunun verilmiş sxemi üzərində həll olunur. Bunun üçün isə sxemin qurulma qaydasını və funksiyaların hesablanma üsulunu bilmək vacibdir. Deməli, əvvəl sxemi təşkil edən hər bir elementin funksiyası və bu elementlərin bir-biri ilə birləşməsinə görə qurğunun funksiyası təyin edilməlidir. Yaddaşsız və ya sonlu yaddaşa malik qurğuların sxemlərində reallaşdırıla biləcək funksiya üçün bütün informasiya olursa, belə DQ-r çox zaman sərt məntiqli qurğular adlanır. Sonsuz yaddaşa malik qurğularda isə qurğunun fəaliyyət funksiyası proqramda olur. Əvvəlki movzularda deyildiyi kimi bu qurğular proqramlaşdırıla bilən məntiqli qurğular adlanır. Odur ki, məntiqli proqramlaşdırıla bilən qurğularda analiz məsələsi funksiyanın təyinindən və proqrama görə onun xüsusiyyətinin müəyyənləşdirilməsindən ibarətdir. Sintez məsələsinin həlli yaddaşsız və sonlu avtomatlarda giriş informasiyasının çıxış informasiyasına çevrilməsinə görə sxemin qurulmasından irəli gəlir == Xüsusiyyətləri == Sonlu avtomatların sintezi bir neçə mərhələdə yerinə yetirilir: blok sintezi – funksional əlamətinə görə avtomat bloklara bölünür; mücərrəd sintez – hər blokun iş şəraiti formalaşdırılır; struktur sintez – verilmiş iş şəraitini reallaşdıran sxemin qurulması; etibarlığın sintezi; DAT qurğularında əlavə olaraq təhlükəsiz şəraitə görə sintez aparılır; texniki sintez mərhələsində elementlərin məxsusi xüsusiyyətinə və onların birləşməsinə, yüklənmə qabiliyyətinə, iqlim və mexaniki parametrlərinə baxılır. struktur izafilik yaratmaqla qurğunun sxeminin fəaliyyət etibarlığının təmin olunması Yuxarıda göstərilən mərhələlər şərtidir, təcrübədə müəyyən mərhələlər birləşdirilir və ya ixtisara salınır.

Kimyəvi sintez — kimyəvi birləşmələrin kimyəvi və fiziki metodlarla alınmasıdır. Kimyəvi maddələrin təbiətindən asılı olaraq, bu sintezlər üzvi və ya qeyri-üzvi ola bilərlər. == Üzvi sintez == Üzvi kimya tarixini bir neçə dövrə bölmək olar. Birinci dövr — bu üzvi kimya anlayışının meydana çıxması dövrü. İkinci dövr — kimyada atom-molekul anlayışları və çəki nisbətlərinin irəli sürülməsi, maddənin saxlanması qanunu kimi Lavuazye-Lomonosov fikirlərinin meydana çıxması ilə əlaqədar olan dövrdür. Üçüncü dövr sintez və quruluş nəzəriyyəsi dövrü adlana bilər; bu dövr keçən əsrin ortalarından başlayaraq 1920-ci illərə qədər davam etmişdir. Bu dövrdə üzvi kimyanın tərəqqisinə, əsasən, aşağıdakı 3 fakt səbəb olmuşdur: həyat qüvvəsi nəzəriyyəsinin məğlubiyyəti və bununla əlaqədar olaraq üzvi sintezin tərəqqisi; A. M. Butlerovun nəzəri cəhətdən kimya tarixində böyük əhəmiyyəti olan quruluş nəzəriyyəsi; daş kömür qatranının emalı və bununla əlaqədar olaraq yeni üzvi sintetik kimya sənayesinin meydana çıxması. Dünyanın müxtəlif laboratoriyalarında müxtəlif üzvi maddələr sintez edilir və bəzən yeni üzvi maddələr əvvəlcə laboratoriyalarda sintez olunur, sonra təbiətdə tapılırdı. Hazırda kimya laboratoriyası bu cəhətdən təbiəti ötmüşdür, təbiətdə olmayan bir çox üzvi maddələr sənaye miqyasında zavodlarda min tonlarla alınmaqda və işlənməkdədir. == Kimyəvi materialşünasılıqda sintez metodları == Kimyəvi materialşünaslıqda bir sıra sintez metodları geniş istifadə olunur.

Knorr xinolin sintezi -sulfat turşusundan istifadə edərək, β-ketoanilidi 2-hidroksixinolinə çevirən molekuldaxili üzvi reaksiyadır. Bu reaksiya ilk dəfə 1886-cı ildə Lüdviq Knorr (1859–1921) tərəfindən müəyyən edilmişdir.[1] Reaksiya suyun ayrılması ilə müşayiət olunan elektrofil aromatik əvəzetmə reaksiyasıdır. 1964-cü ildə aparılan tədqiqat işi müəyyən reaksiya şərtləri ilə 4-hidroksixinolinin sintezinin rəqabətli reaksiya olduğunu müəyyən etdi.[2] Məsələn, benzoilasetanilid (1) birləşməsi çox miqdarda polifosfor turşusunda (PFT) 2-hidroksixinolin (2), lakin PFT-un miqdarı az olduqda 4-hidroksixinolin (3) əmələ gətirir. Reaksiya mexanizmi həlqəni bağlaya bilən artıq turşuya malik N, O-dikationik aralıq A-nı və monokationik aralıq B-ni əks etdirir. Anilin 4-hidroksixinolin əmələ gəlməzdən əvvəl benzoilasetanilidin digər bir ekvivalenti ilə reaksiyaya daxil olur. 2007-ci ildə aparılan bir araşdırma ilə [3] reaksiya mexanizmi yenidən nəzərdən keçirildi, NMR spektroskopiyası və nəzəri hesablamalara əsaslanaraq, N, O dikationik aralıq məhsula nisbətən O, O-dikationik aralıq məhsula (superelektrofil) üstünlük verilmişdir. Reaksiya üçün triflüormetansulfoturşu tövsiyə olunur: == İstinadlar == ^ Synthetische Versuche mit dem Acetessigester Justus Liebig's Annalen der Chemie Volume 236, Issue 1–2, Date: 1886, Pages: 69–115 Ludwig Knorr doi:10.1002/jlac.18862360105 ^ The Conversion of Benzoylacetanilides into 2 — and 4-Hydroxyquinolines B. Staskun J. Org. Chem. 1964; 29(5); 1153–1157. doi:10.1021/jo01028a038 ^ Knorr Cyclizations and Distonic Superelectrophiles Kiran Kumar Solingapuram Sai, Thomas M. Gilbert, and Douglas A. Klumpp J. Org.

Kürd-islam sintezi (kürd. کوردایەتی ئیسلامی ) və ya kürd-islam milliyətçiliyi — kürd milliyətçiliyini islamizmlə birləşdirən dini millətçiliyin forması. == Tarixi == İdeologiya Osmanlı xilafətinin ləğvi və Türkiyənin yaradılmasından sonra ortaya çıxmışdır. Bu, kürdləri qəzəbləndirən iki hadisə idi. Atatürkün islahatları səbəbindən mədəniyyətlərinin, dinlərinin, dillərinin və xalqlarının təhlükə altında olduğunu hiss edən bir qrup kürd kürd-islam milliyətçiliyinə üz tutmağa başlamışdı. Molla Krikar kimi daha ifrat islamçı kürdlərdən biri də müəyyən dərəcədə millətçiliyə malikdir. Bəzi videolarda Molla Krikar kürd problemlərindən və kürdlərin müstəqilliyini dəstəkləməkdən danışır. Baxmayaraq ki, bunu həmişə islam ekstremizmini qoruyub saxlamaqla edir. Onun siyasi mövqeyi "bir gün siyasi və millətçi bəyanatlar, bir gün cihadçı bəyanatlar" kimi təsvir edilib. Molla Krekar həm də populistdir və onun İraq Kürdüstanında populyarlığı 2017–2019-cu illər arasında, xüsusən də kürd hökumətinə qarşı olan gənclər arasında artmışdır.

Qanç sintezinin klassik variantı simmetrik əvəz olunmuş 1,4 divdropiridinin alınmasına gətirib çıxarır. Bu zaman 1,3-dikarbonil birləşməsinin 2 ekvivalenti istifadə edilir. Aldehid molekulunun karbonil atomu piridin tsiklinin C(4) atomuna çevrilir. Qanç sintezində mərhələlər ardıcıllığı tam dəqiq müəyyən edilməmişdir və bu vəziyyət hər halda fərqli ola bilər. Məsələn ammonyak qrupunun əvvəlki və sonrakı proseslərdə içtirakı mümkündür. Mərhələlərin rasional ardıcıllığı aldol kondesasiyasına gətirib çıxarır ki, bu da Mixael riaksiyasını sübut edir və 1,5 dikarbonil birləşməsinin meydana gəlməsinə səbəb olur. Qanç metodu ilə alınmış 1,4- dihidropiridinlər hər β- vəziyyətdə qarışıqlıq qabiliyyəti olan əvəzedicilər saxlayır. Bu da onun sabit qalmasını o dərəcədə təmin edir ki, onları nəinki ayırmaq, hətta oksidləşdirərək piridinin aromatik törəmələrini almaq olar.1,4-dihidropiridinlərin dehidrogenləşməsinin klassik metodları azot turşularının tətbiqinə əsaslanır: bu çevrilmə ammonium nitratın seriyum (IV), montmorillonitin mis (II) nitrat və ya bentonitin manqan dioksidini istifadə edərək həyata keçirilə bilər. Simmetrik olmayan dihidropiridinləri Qanç sintezi ilə iki mərhələdə almaq olar: belə ki, başlanğıc olaraq aldol kondensasiyasını sintez edərək, ona ammonyakla və 1,3 dikarbonil birləşməsi və ya enominoketonla təsir etmək olar. Qanç metodu ilə piridinin və ya dehidropiridinin sintezi aldehid, məsələn formaldehid, 2 ekvivalentli beto-keto mürəkkəb efir, məsələn, asetosirkə turşusunun etil efiri, azot donoru, məsələn ammonium asetat və ya ammonyak ilə çoxkomponentli üzvi reaksiyasına əsaslanır.

Sintezator — bir və ya bir neçə səs dalğası generatorunun köməyi ilə səs yaradan (sintez edən) elektron musiqi aləti. Tələb olunan səsi elektrik siqnalının xüsusiyyətlərini dəyişməklə (analoq sintezatorda) və mərkəzi prosessorun parametrlərini dəyişməklə (rəqəmsal sintezatorda) almaq mümkündür. Klaviatura da daxil olmaqla yalnız bir korpusdan ibarət sintezator klavişli sintezator adlanır. Klaviaturasız sintezator sintezator modulu adlanır və MIDI kontroller ilə idarə olunur. Əgər klavişli sintezatorda daxili sekvenser də mövcuddursa, buna workstation deyilir. Kompüter proqramı sintezator kimi istifadə olunursa, bu, sintezator proqramı adlanır. Səs dalğasının generasiya metoduna görə sintezatorların bir sıra növləri var. Additiv (toplanan) sintez, sadə səs dalğasının (əsasən sinusoidal) müxtəlif tezliklər və amplitudlarla superpozisiyası ilə reallaşan sintez metodudur. Subtraktiv (çıxılan) sintezdə səs, original dalğa fomasının müxtəlif filtrlərdən, envelop generatorlarından keçirilməsi ilə alınır. Müasir sintezatorlarda subtraktiv sintezdən geniş istifadə olunur.

Türk-islam sintezi (türk. Türk-İslam sentezi) və ya türk-islam milliyətçiliyi (türk. Türk-İslam milliyetçiliği) — Türkiyə millətçiliyi ilə islamçılığı birləşdirən dini milliyətçilik növü. İdeologiya ilk olaraq Soyuq müharibə dövründə Türkiyədə Amerikanın dəstəklədiyi sağçı ziyalılar tərəfindən ölkədə Sovetin dəstəklədiyi solçu təsirinin artırılması ilə bağlı Gladio əməliyyatının bir hissəsi kimi yaradılmışdır. Türk-islam milliyətçiliyi tez-tez milliyətçiliyi günah hesab edən islamçılar, dini əhəmiyyətsiz hesab edən dünyəvi türk milliyətçiləri, həmçinin Türkiyədəki azlıq hüquqlarını qoruyan müxtəlif təşkilatlar və fəallar tərəfindən tənqid edilir.

Sumqayıtda "Sintezkauçuk" sintetik kauçuk zavodu (azərb-kiril. Синтезкаучук) — Azərbaycan SSR-də sintetik kauçuk istehsal edən yeganə və Cənubi Qafqazda ilk belə sənaye müəssisəsi. Sintetik etil spirti butadien rezin kombinatından ibarət tikintinin birinci mərhələsi 1940–1941-ci və 1945–1952-ci illər arasında baş tutmuşdur. İkinci mərhələ 1955–1957-ci illərdə n-butandan butadien sintetik kauçuku kombinatı tikilmişdir. Son hissə Oneşti Sintetik Kauçuk və Neft-Kimya Məhsulları Kombinatı ilə eyni layihəyə uyğun olaraq hazırlanmışdır. Beləliklə, "Sintezkauçuk" SSRİ-də neft əsaslı kauçuk istehsalı ilə ilk kombinatı olmuşdur. Cənubi Qafqazda ilk, Azərbaycan SSR-də ən böyük neft-kimya müəssisəsi olan Sumqayıt "Sintezkauçuk" sintetik kauçuk zavodu 1939-cu ildə layihələndirilmiş və tikinti işlərinə 1940-cı ildə başlanmışdır. İkinci Dünya müharibəsinin başlaması 1941-ci ildə tikinti prosesinin dayandırılmasına səbəb olmuşdur. 1944-cü ilin fevralında yenilənmiş layihələr hazırlanmış və 1945-ci ilin sentyabrında butadien-stirol rezin istehsalı üzrə ixtisaslaşmış müəssisənin tikintisi davam etdirilmişdir. Burada Sergey Lebedeyevin üsuluna əsasən etilenin sulfat turşusu ilə nəmləndirilməsi reaksiyası ilə etil spirtindən butadien alınmışdır.