TEOKRATİYA
(yunan theokratia-hərfi mənası: allahın hakimiyyəti; theōs-allah və krātos-hakimiyyət) - siyasi və dini hakimiyyətin rühanilərə məxsus olduğu dövlət idarəçilik forması. T.-lı dövlətlər cərgəsinə müasir dövrdə Vatikanı, (İran) İslam Respublikalarını aid etmək olar; tarixi dövrdə T.- lı dövlətlər daha çox yayılmışdır: XVI əsrdə Jenevada T.-nın protestant növü J.Kalvinin hakimiyyəti dövrü; e.ə. VI əsrdə Yəhudi dövləti; Qədim Misirdə isə T. ilə monarxiya bir vəhdət təşkil edirdi. T. mahiyyətinə görə demokratik və dünyəvi dövlət formalarına alternativ təşkil edir, hərçənd T.-lı dövlətlərin bəzilərində demokratik, dünyəvi institutlar möv286 cud ola bilir, o cümlədən: Konstitusiya, seçkilər, Parlament və s. -bununla yanaşı, dövlət idarəçiliyində son söz ruhanilərindir. T. şəraitində, bir qayda olaraq, dini qanunlar (ayinlər), dini bayramlar, dini təhsil, dini nigah və s. dövlət müstəvisində həyata keçirilir; ruhani başçı (eyni zamanda, dövlət başçısı) xalq tərəfindən deyil, - məhz ruhanilər (ruhani idarəsi) tərəfindən seçilir. TƏBLİĞAT (ərəb; latın anoloqu propaganda-yayılmalı olan) - geniş mənada-geniş ictimai kütlələrin düşüncəsinə yeritmə və onları aktiv praktiki fəaliyyətə vadar etmə naminə, - siyasi, elmi, nəzəri, bədii, texniki və s. bilikləri, ideyaları yaymaq məqsədini güdən müntəzəm fəaliyyət; dar mənadabu və ya digər siyasi qüvvələrin (portiyaların) əhalidə (və ya onun müəyyən təbəqələrində) müəyyən dünya görüşü formalaşdırmaq məqsədi daşıyan siyasi, ideoloji, psixoloji inandırıcı fəaliyyət. T. iki formada aparılır: şifahi (məşğələ, mühazirə, çıxış, ünsiyyət) və yazılı (qəzet, jurnal, kitab, şüar). T. geniş ictimai kütlələrin siyasətə axını və siyasətin dövlətə, cəmiyyətə təsiri dərəcəsini nəzərə aldıqda T.-ın rolu, yeri, əhəmiyyəti və məsuliyyəti açıq-aşkar özünü biruzə verir. Cəmiyyətin siyasi mədəniyyətinin artırılmasında - T. həlledici təsir göstərir. Müasir elmlərin inkişaf nailiyyətləri T.-ın özünəməxsus metodologiyasını hasil etmişdir, o cümlədən: o (T.), elmi əsaslandırılmış, təsiredici, inandırıcı, maarifedici, tərbiyyəvi, konkret həyat şəraiti ilə əlaqəli, əks arqumentləri ifşaedici, müasir, aktual, aydın və anlaşıqlı, məqsədyönlü, dərin məntiq, bilik və mahiyyətli, operativ, bol məlumatlı, geniş kütlələri səfərbəredə bilən və s. olmalıdır. Mürtəce siyasi qüvvələr yalan, uydurma, şişirdirilmiş rəqəmlər və s. üsul və vasitələrdən öz T.-larında istifadə edə bilərlər. Eyni zamamda, qanunvericilik milli, irqi fövqəllik (üstünlük), sayqısızlıq, düşmənçilik, zorakılıq, ədəbsizlik və müharibə T.-ını qadağan edir.
