VİSSERAL

Visseral leyşmaniya ilk dəfə (1900) Hindistanda xəstə adamın dalağında ingilis alimləri Leyşman və Donovan tərəfindən aşkar edilmişdir. Parazitin qamçısız və ya leyşmanial forması müxtəlif onurğalılarda, o cümlədən itdə, çaqqalda, gəmiricilərdə və leyşmanioza tutulmuş adamlarda, qamçılı və ya lepidomonad (promastiqot) forması isə parazitin keçiricisi olan mığmığada (Phlebotomus pappatasii) olur. == Ümumi leyşmanioz xəstəliyi tibbi parazitologiyada == Aralıq dənizi leyşmaniozu, uşaq leyşmaniozu, tropik splenomeqaliya, Azərbaycanda isə bu xəstəliyi qara azar adlandırırlar. == Morfologiyası == Leishmania donovani özünün ümumi quruluşuna görə dəri leyşmaniozunun törədicisi olan Leishmania tropica-ya oxşayır. Parazit 10-20 mkm böyüklükdə, dairəvi və ya oval formada olur. Bənövşəyi-qırmızı rəngli iri nüvəyə malikdir. Bədənində çubuq və dairəvi blefroplast (kinetoplast) vardır. L.donovani-yə müxtəlif orqan və toxu ma ları təşkil edən hüceyrələrin sitoplazmasında, periferik qanın neytrofillərində, qan kapilyarlarının və limfa sisteminin endotel hüceyrələrində, sümük iliyində, qaraciyərdə, dalaqda təsadüf olunur. Yoluxmuş hüceyrələrin hər birində 100-200-ə qədər parazit olur. Hüceyrələr dağıldıqda parazitə toxuma mayesində qrup halında deyil, tək-tək rast gəlinir.