Özbəkistan Sovet Sosialist Respublikası: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 13: Sətir 13:
1991-ci il sentyabrın 1-də ÖzSSR SSRİ-dən ayrılaraq müstəqilliyini elan etdi və [[Özbəkistan Respublikası]]na çevrildi.
1991-ci il sentyabrın 1-də ÖzSSR SSRİ-dən ayrılaraq müstəqilliyini elan etdi və [[Özbəkistan Respublikası]]na çevrildi.
[[Qırğızıstan Sovet Sosialist Respublikası|Qırğızıstan]], [[Türkmənistan Sovet Sosialist Respublikası|Türkmənistan]], [[Qazaxıstan Sovet Sosialist Respublikası|Qazaxıstan]] və [[Tacikistan Sovet Sosialist Respublikası|Tacikistan SSR]], [[Əfqanıstan Demokratik Respublikası|Əfqanıstanla]] həmsərhəddir.
[[Qırğızıstan Sovet Sosialist Respublikası|Qırğızıstan]], [[Türkmənistan Sovet Sosialist Respublikası|Türkmənistan]], [[Qazaxıstan Sovet Sosialist Respublikası|Qazaxıstan]] və [[Tacikistan Sovet Sosialist Respublikası|Tacikistan SSR]], [[Əfqanıstan Demokratik Respublikası|Əfqanıstanla]] həmsərhəddir.
⚫
== Yaranması ==
Özbəkistan Sovet Sosialist Respublikası, qısaca olaraq Özbəkistan SSR və UzSSR kimi, Sovet Özbəkistanı da adlanır, Sovet İttifaqının müttəfiq respublikalarından biri olan sovet respublikasıdır.
Özbəkistan Sovet Sosialist Respublikası, qısaca olaraq Özbəkistan SSR və UzSSR kimi, Sovet Özbəkistanı da adlanır, Sovet İttifaqının müttəfiq respublikalarından biri olan sovet respublikasıdır.

1924-cü il oktyabrın 27-də SSRİ-də qondarma milli-ərazi demarkasiyası nəticəsində yaranıb.
1924-cü il oktyabrın 27-də SSRİ-də qondarma milli-ərazi demarkasiyası nəticəsində yaranıb.

SSRİ Sovetlərinin 3-cü Qurultayının 13 may 1925-ci il tarixli qərarı ilə SSRİ-nin yaradılması haqqında müqavilənin qüvvəsi SSRİ-yə də şamil edildi.
SSRİ Sovetlərinin 3-cü Qurultayının 13 may 1925-ci il tarixli qərarı ilə SSRİ-nin yaradılması haqqında müqavilənin qüvvəsi SSRİ-yə də şamil edildi.

1991-ci il sentyabrın 1-də ÖzSSR SSRİ-dən ayrılaraq müstəqilliyini elan edərək Özbəkistan Respublikasına çevrildi.
1991-ci il sentyabrın 1-də ÖzSSR SSRİ-dən ayrılaraq müstəqilliyini elan edərək Özbəkistan Respublikasına çevrildi.

Qırğızıstan, Türkmənistan, Qazaxıstan və Tacikistan SSR, Əfqanıstanla həmsərhəddir.
Qırğızıstan, Türkmənistan, Qazaxıstan və Tacikistan SSR, Əfqanıstanla həmsərhəddir.
⚫
== Yaranması ==
⚫
1924-cü il inzibati-ərazi islahatı nəticəsində [[Xarəzm Sovet Sosialist Respublikası]], [[Buxara Sovet Sosialist Respublikası]] ləğv edildi və onların ərazisində, habelə RSFSR-in tərkibində olan keçmiş [[Türküstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası|Türküstan MSSR]] ərazisində iki yeni ittifaq respublikası - [[Türkmənistan Sovet Sosialist Respublikası|Türkmənistan SSR]] və Özbəkistan SSR yarandı.
⚫
Özbəkistan SSR-in tərkibinə Buxara SSR-nin böyük hissəsi, Xarəzm SSR, habelə [[Səmərqənd vilayəti (Rusiya imperiyası)|Səmərqənd vilayəti]], [[Fərqanə vilayəti (Rusiya imperiyası)|Fərqanə vilayəti]]nin böyük hissəsi və Türküstan MSSR [[Sırdərya vilayəti (Rusiya imperiyası)|Sırdərya vilayəti]]nin Daşkənd rayonunun əraziləri qatıldı.
⚫
Eyni zamanda, Özbəkistan SSR-in cənub hissəsində [[Tacikistan MSSR]] yarandı.


1925-ci ildə vahid inzibati bölgü tətbiq edildi. Respublika 7 vilayətə bölündü: [[Səmərqənd vilayəti (Rusiya imperiyası)|Səmərqənd]], Daşkənd, Fərqanə, Zərəfşan, Surxandərya, Qaşqadərya, Xarəzm.<ref>{{Cite web |url=http://www.uzbektravel.com/rus/admin-div.htm |title=Узбекистан. Административное деление |access-date=2018-02-17 |archive-date=2018-02-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180224021642/http://www.uzbektravel.com/rus/admin-div.htm |deadlink=no }}</ref>
Özbəkistan SSR-in yaranması
⚫
Vilayətlər 33 qəzadan ibarət idi. Respublikanın paytaxtı [[Səmərqənd |Səmərqənd şəhəri]]dir.

⚫
1924-cü il inzibati-ərazi islahatı nəticəsində Xorəzm Sosialist Sovet Respublikası, Buxara Sosialist Sovet Respublikası ləğv edildi və onların ərazisində, habelə RSFSR-in tərkibində olan keçmiş Türküstan MSSR ərazisində iki yeni ittifaq respublikası - Türkmən SSR və Özbəkistan SSR yarandı.

⚫
Özbəkistan SSR-in tərkibinə Buxara SSR-nin böyük hissəsi, Xorəzm SSR, habelə Səmərqənd vilayəti, Fərqanə vilayətinin böyük hissəsi və Türküstan MSSR Sırdərya vilayətinin Daşkənd rayonunun əraziləri daxil idi.

⚫
Eyni zamanda, Özbəkistan SSR-in cənub hissəsində Tacikistan MSSR yarandı.

1925-ci ildə vahid inzibati bölgü tətbiq edildi. Respublika 7 bölgəyə bölündü: Səmərqənd, Daşkənd, Fərqanə, Zərəfşan, Surxandərya, Kaşkədərya, Xorəzm.


⚫
1926-cı ildə vilayət [[Rusiyanın inzibati bölgüsü|bölgüsü]] dairələr ilə əvəz olundu. Əndican, Buxara, Zərəfşan, Qaşqadərya, Səmərqənd, Surxandərya, Daşkənd, Fərqanə, Xocent (1929-cu ildə ləğv edilib), Xarəzm dairələr yaradıldı.
⚫
Bölgələr 33 mahaldan ibarət idi. Respublikanın paytaxtı Səmərqənd şəhəridir.


⚫
1929-cu ildə Tacikistan MSSR Tacikistan SSR-ə çevrildi və Özbəkistan SSR-in tərkibindən çıxarıldı.
⚫
1926-cı ildə vilayət bölməsi rayon bölməsi ilə əvəz olundu. Əndican, Buxara, Zəravşan, Kaşka-Dərya, Səmərqənd, Surxan-Dərya, Daşkənd, Fərqanə, Xocent (1929-cu ildə ləğv edilib), Xorəzm qəzaları yaradıldı.


⚫
1930-cu ildə dairələr ləğv edildi. Özbəkistan SSR müstəqil inzibati-təsərrüfat vahidlərinə ayrılmış 9 şəhərdən, 73 rayondan, 1696 kənd sovetindən ibarət olmağa başladı.
⚫
1929-cu ildə Tacikistan MSSR Tacikistan SSR-ə çevrildi və Özbəkistan SSR-dən çıxarıldı.
1930-cu ildə respublikanın paytaxtı Səmərqənddən Daşkəndə köçürüldü.


⚫
1936-cı ildə [[Qaraqalpaqıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası]] RSFSR-dən Özbəkistan SSR-ə verildi.
⚫
1930-cu ildə rayonlar ləğv edildi. Özbəkistan SSR müstəqil inzibati-təsərrüfat vahidlərinə ayrılmış 9 şəhərdən, 73 rayondan, 1696 kənd sovetindən ibarət olmağa başladı. 1930-cu ildə respublikanın paytaxtı Səmərqənddən Daşkəndə köçürüldü.


1956-cı ildə Özbəkistan və Qazaxıstan SSR-in sərhədləri dəyişdi, nəticədə Özbəkistan SSR indiki Bostanlıq rayonunun ərazilərini və Daşkənd vilayətinin Qibray rayonunun bir hissəsini, Qazaxıstan SSR-in [[Mirzəçöl|Qolodnostep vilayəti]]nin bir hissəsini aldı; [[Cizak vilayəti|Cizak]], [[Nəvai vilayəti|Nəvai]] və [[Sırdərya vilayəti (Rusiya imperiyası)|Sırdərya]] vilayətlərinin tərkibinə daxil oldu).<ref>[[s:Указ Президиума ВС СССР от 13.02.1956 о частичном изменении границы между Казахской ССР и Узбекской ССР|Указ Президиума ВС СССР от 13.02.1956 о частичном изменении границы между Казахской ССР и Узбекской ССР]]</ref>
⚫
1936-cı ildə Qaraqalpaq Muxtar Sovet Sosialist Respublikası RSFSR-dən Özbəkistan SSR-ə verildi.


1956-cı ildə Özbəkistan və Qazax SSR-in sərhədləri dəyişdi, nəticədə Özbəkistan SSR indiki Bostanlıq vilayətinin ərazilərini və Daşkənd vilayətinin Qibray rayonunun bir hissəsini, Qazax SSR-in Qolodnostep vilayətinin bir hissəsini aldı; Cizzəx, Nəvai və Sırdərya vilayətlərinin tərkibinə daxil oldu).
== İstinadlar ==
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
{{İstinad siyahısı}}

08:17, 16 may 2024 tarixindəki versiya

Tarixi dövlət
Özbəkistan Sovet Sosialist Respublikası
Bayraq Gerb[d]
Bayraq Gerb[d]
«Бутун дунё пролетарлари, бирлашингиз!»
«Bütün ölkələrin proletarları birləşin!»
Özbəkistan SSR-nin himni

Paytaxt Səmərqənd, Daşkənd, Buxara
Dilləri Özbək dili, rus dili
Rəsmi dilləri
Dövlət dini Dövlət ateizmi, Dünyəvi dövlət
Valyuta SSRİ rublu
Ərazisi
  • 447.400 km²
Əhalisi
  • 19.906.000 nəf.
İdarəetmə forması sovet respublikası[d]
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Şərq bloku

Özbəkistan Sovet Sosialist Respublikası, Özbəkistan SSR (özb. Ўзбекистон Совет Социалистик Республикаси) — SSRİ-nin tərkibinə daxil olan 15 müttəfiq respublikadan biri. 27 oktyabr 1924-cü ildə təşkil olunmuşdur. Özbəkistan Sovet Sosialist Respublikası, qısaca olaraq Özbəkistan SSR və ÖzSSR, Sovet Özbəkistanı da adlanır, Sovet İttifaqının müttəfiq respublikalarından biri olan sovet respublikasıdır. 1924-cü il oktyabrın 27-də SSRİ-də qondarma milli-ərazi demarkasiyası nəticəsində yaranıb.][1] SSRİ Sovetlərinin 3-cü Qurultayının 13 may 1925-ci il tarixli Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqının yaradılması haqqında Müqavilə Özbəkistan SSR-ə də şamil edildi. 1991-ci il sentyabrın 1-də ÖzSSR SSRİ-dən ayrılaraq müstəqilliyini elan etdi və Özbəkistan Respublikasına çevrildi. Qırğızıstan, Türkmənistan, Qazaxıstan və Tacikistan SSR, Əfqanıstanla həmsərhəddir. Özbəkistan Sovet Sosialist Respublikası, qısaca olaraq Özbəkistan SSR və UzSSR kimi, Sovet Özbəkistanı da adlanır, Sovet İttifaqının müttəfiq respublikalarından biri olan sovet respublikasıdır. 1924-cü il oktyabrın 27-də SSRİ-də qondarma milli-ərazi demarkasiyası nəticəsində yaranıb. SSRİ Sovetlərinin 3-cü Qurultayının 13 may 1925-ci il tarixli qərarı ilə SSRİ-nin yaradılması haqqında müqavilənin qüvvəsi SSRİ-yə də şamil edildi. 1991-ci il sentyabrın 1-də ÖzSSR SSRİ-dən ayrılaraq müstəqilliyini elan edərək Özbəkistan Respublikasına çevrildi. Qırğızıstan, Türkmənistan, Qazaxıstan və Tacikistan SSR, Əfqanıstanla həmsərhəddir.

Yaranması

1924-cü il inzibati-ərazi islahatı nəticəsində Xarəzm Sovet Sosialist Respublikası, Buxara Sovet Sosialist Respublikası ləğv edildi və onların ərazisində, habelə RSFSR-in tərkibində olan keçmiş Türküstan MSSR ərazisində iki yeni ittifaq respublikası - Türkmənistan SSR və Özbəkistan SSR yarandı. Özbəkistan SSR-in tərkibinə Buxara SSR-nin böyük hissəsi, Xarəzm SSR, habelə Səmərqənd vilayəti, Fərqanə vilayətinin böyük hissəsi və Türküstan MSSR Sırdərya vilayətinin Daşkənd rayonunun əraziləri qatıldı. Eyni zamanda, Özbəkistan SSR-in cənub hissəsində Tacikistan MSSR yarandı.

1925-ci ildə vahid inzibati bölgü tətbiq edildi. Respublika 7 vilayətə bölündü: Səmərqənd, Daşkənd, Fərqanə, Zərəfşan, Surxandərya, Qaşqadərya, Xarəzm.[2] Vilayətlər 33 qəzadan ibarət idi. Respublikanın paytaxtı Səmərqənd şəhəridir.

1926-cı ildə vilayət bölgüsü dairələr ilə əvəz olundu. Əndican, Buxara, Zərəfşan, Qaşqadərya, Səmərqənd, Surxandərya, Daşkənd, Fərqanə, Xocent (1929-cu ildə ləğv edilib), Xarəzm dairələr yaradıldı.

1929-cu ildə Tacikistan MSSR Tacikistan SSR-ə çevrildi və Özbəkistan SSR-in tərkibindən çıxarıldı.

1930-cu ildə dairələr ləğv edildi. Özbəkistan SSR müstəqil inzibati-təsərrüfat vahidlərinə ayrılmış 9 şəhərdən, 73 rayondan, 1696 kənd sovetindən ibarət olmağa başladı.

1930-cu ildə respublikanın paytaxtı Səmərqənddən Daşkəndə köçürüldü.

1936-cı ildə Qaraqalpaqıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası RSFSR-dən Özbəkistan SSR-ə verildi.

1956-cı ildə Özbəkistan və Qazaxıstan SSR-in sərhədləri dəyişdi, nəticədə Özbəkistan SSR indiki Bostanlıq rayonunun ərazilərini və Daşkənd vilayətinin Qibray rayonunun bir hissəsini, Qazaxıstan SSR-in Qolodnostep vilayətinin bir hissəsini aldı; Cizak, Nəvai və Sırdərya vilayətlərinin tərkibinə daxil oldu).[3]

İstinadlar

  1. ↑ Özbəkistan Sovet Sosialist Respublikası  // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
  2. ↑ "Узбекистан. Административное деление". 2018-02-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-17.
  3. ↑ Указ Президиума ВС СССР от 13.02.1956 о частичном изменении границы между Казахской ССР и Узбекской ССР
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Özbəkistan_Sovet_Sosialist_Respublikası&oldid=7623590"