Əsgər xan Xançobanlı

Əsgər xan Xançobanlı (1756-1820) — Sərkərlər ailəsindən Şirvan xanı.

Əsgər xan Sərkər
Vəzifədədir
1789-cu ildən
ƏvvəlkiManaf Zərnəvai - Yeni Şamaxıda
Fətəli xan - Quba xanı kimi
Ağası xan Xançobanlı - Şirvan xanı kimi
SonrakıQasım xan Xançobanlı
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi
Vəfat tarixi
Dəfn yeri Yeddigünbəz türbələr kompleksi
Atası Məhəmmədsəid xan
Anası Firəngiz xanım
Həyat yoldaşı Nisa xanım Hacı Mərdi qızı

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1756-cı ildə Şamaxıda Məhəmmədsəid xan Xançobanının və Firəngiz xanımın (ö. 1776) övladı olaraq dünyaya göz açmışdı.[1] Fətəli xan 1787-ci ildə Şirvanı işğal edəndə qardaşları ilə əvvəl Qarabağa sonra Osmanlıya qaçmışdılar. Abbasqulu ağa Bakıxanovun yazdıqlarına görə 1789-cu ildə Şəki xanı Məhəmmədhəsən xanın köməyi ilə Ağası xanın övladlarına qalib gələrək əvvəlcə Köhnə Şamaxıda, daha sonra isə Manaf Zərnəvaini öldürərək həm də Yeni Şamaxıda xan oldu.[2] Şəki xanı Məhəmmədhəsən xan öz nümayəndəsi Manafın öldürülməsinin intiqamını almaq üçün Quba xanı Əhməd xanla birlikdə ona qarşı hücum etsə də, Əsgər xan 5000 tümən pul verərək Quba ordusundakı ləzgiləri öz tərəfinə çəkdi. Şirvan əyanları 6 aylıq hakimiyyətindən sonra Əsgər xanı devirdilər və qardaşı Qasım xanı hakimiyyətə gətirdilər. Nailə Bayramlının fikrincə Əsgər xanın Qasım xanla mübarizəsi Mustafa xan üçün hakimiyyətə gəlməyə münbit şərait yaratmışdı.[3]

Əsgər xan 1820-ci ildə vəfat etmişdir və Yeddi Gümbəz qəbristanlığında basdırılmışdır.

Ailəsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1800-cü ildə Nisa xanım Hacı Mərdi qızı ilə evlənərək 5 övladı olmuşdu[1]:

  1. Ağa bəy (1802-1864) - 1848-ci ildə Məmməd qızı Nisə ilə evlənmişdir:
    1. Fərəcullah bəy (1851-?) - 1866-cı ildə Məhəmmədsəid xanın qardaşı Məhəmmədhüseyn bəyin nəticəsi Hacı Mehdi bəyin qızı Bilqız xanımla evlənmişdir.
    2. Şirin bəy (1853-?)
    3. Əsgər bəy (1859-?)
  2. Məmmədhəsən bəy (1805-1832) - 1827-ci ildə Şıxəli bəyin qızı Sultannisə xanımla (d. 1806) evlənmişdir.
    1. Murad bəy (1829-?)
    2. Şahpələng bəy (1832-?) - 1858-ci ildə Osmanlıya qaçmışdı.
  3. Əlihəsən bəy (1810-1862) - 1839-cu ildə qardaşının dul xanımı Sultannisə xanımla ilə evlənmişdir.
    1. Ziba xanım (1842-?)
  4. Məmmədəli bəy (1814 -?) - podpolkovnik rütbəsi var idi. 1858-ci ildə Qasım xanın nəticəsi Kafiyyə sultanla evlənmişdir.
  5. İsmət xanım (1819 -?) - Mustafa xanın oğlu Teymuraz bəyin oğlu Fərəcullah xan (d.1836) ilə 1844-cü ildə evlənmişdi.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Qafqaz Arxeoqrafiya Komissiyasının Aktları, cild 5, səh. 1109 Arxivləşdirilib 2021-12-01 at the Wayback Machine
  2. ↑ Abbasqulu ağa Bakıxanov, Gülüstani İrəm, səh. 200 Arxivləşdirilib 2021-08-30 at the Wayback Machine
  3. ↑ Nailə Bayramlı, Şamaxı xanlığı, səh. 20 Arxivləşdirilib 2021-01-16 at the Wayback Machine