YEDDİİLLİK

Yeddiillik müharibə (1756–1763) — Böyük Britaniyanın və Fransanın Şimali Amerika və Ost-Hindistanda müstəmləkəçilik rəqabəti, və Prussiyanın aqressiv xarici siyasətinin Rusiya və Avstriyanın xarici maraqları ilə toqquşmasından yaranan müharibə. == Yeddillik müharibənin səbəbləri == Böyük Britaniya — Fransanın müstəmləkələrini zəbt etmək və dənizdə mütləq ağalığa nail olmağa, Prusiya — Saksoniyanı özünə qatmaq və Polşanı vassal etməyə, Avstriya — Mərkəzi Avropada onun rəqibi olan Prussiyanı zəiflətmək və 1740-cı ildə işğal olunan Sileziyanı qaytarmağı çalışırdılar. Fransa ingilis kralının Avropadakı irsi mülkü olan Hannoveri tutmaq, Amerika və Ost-Hindistandakı müstəmləkələrini qorumaq və Prussiyanın güclənməsinin qarşısını almaq istəyirdi; İsveç — prus Pomeraniyasını işğal etmək; Rusiya — Prussiyanın təzyiqini azaltmaq və Qərbdə ərazilərini artırmaq istəyirdilər. Maraqların və ziddiyətlərin qəliz düyünü iki qarşıduran koalisiyanın yaranmasına gətirdi: Hannover, Hessen-Kassel, Braunşveyq və bir neçə başqa alman kyazlıqlarının da qoşulduğu ingilis-prus, və İsveçin, Saksoniyanın, və Müqəddəs Roma imperiyasına daxil olan əksər alman knyazlıqlarının qoşulduğu fransız-avstriyalı-rus ittifaqı. == 1756–1757-ci illər kampaniyası == Müharibə Prussiyanın Saksoniyaya hucumu ilə başladı. Bu Fransa və İsveçin zamin olduqları Vestfaliya sülhünü pozdu. II Fridrixin 95 minlik prus ordusu 17 avqust 1756-cı ildə qəflətən Saksoniyaya soxulub, 18 minlik Saksoniya ordusunu mühasirəyə salır və oktyabrın 4-də onu təslim olmağa məcbur edir. Fransız- Avstriya-rus koalisiyasının ordularının (300 min adam) hazır olmaması və planlarının koordinasiya olmamasından (Fransa yazda, Rusiya isə yayda döyüş əməliyatlarına başladı) yararlanan II Fridrix, 1757-ci il kampaniyasında öncə Avstriya üzərinə yeridi. 192 minlik prus ordusu dörd istiqamətdən Praqa üzərinə təmərküzlü hucuma başladı. Aprelin 25-də prus ordusu feldmarşal M.Braunun 60 minlik avstriyalı ordusunu məğlub edərək, onu Praqada qapatdı, lakin feldmarşal L.Daunun komandanlığı ilə köməyə yetişən 50 minlik avstriyalı ordusu iyunun 7-də prusları Koline yaxınlığında məğlub edərək, onları Çexiyadan çəkilməyə məcbur etdi.