ZƏRDÜŞTÇÜ

bax zərdüşti.
ZƏNCİRVURAN
ZƏRDÜŞTÇÜLÜK
OBASTAN VİKİ
Zərdüştçü toyu
Zərdüştçü toyu — zərdüştçülükdə iki şəxsin, bir kişi və bir qadının ailə qurduğu dini mərasim. Zərdüştçülükdə icma daxilində evlilik təşviq edilir və dini mətnlərdə böyük üstünlük verilir. Zərdüştçü toyunun mərasim prosedurları və ənənəvi prosesləri ətraflıdır. "Avesta"da kişilik və qadınlıq 15 yaşında, evlənməyə hazır olduqda qazanılır. Bununla belə, Hindistanda evlilik həddi kişilər üçün 21, qadınlar üçün isə 18 yaş həddini bildirən 1936-cı il tarixli Parsi Evlilik və Boşanma Aktı ilə müəyyən edilir. Əgər nikaha girən tərəflərdən hər hansı biri aktda göstərilən yaşdan aşağıdırsa, yetkinlik yaşına çatmayan nikaha daxil olan tərəfin valideynləri razılıqlarını bildirmək üçün nikah şəhadətnaməsinə imza atmalıdırlar.
Azərbaycanda zərdüştçülük
Yampolski belə hesab edirdi ki, Azərbaycan zərdüştçülük üçün bir növ, papa vilayəti rolunu oynayıb. Ən nüfuzlu atəşpərəst məbədləri Azərbaycanda yerləşirdi. Zərdüştçülük ideologiyasının yayıcıları kahin-maqlar da Azərbaycanın yerli xalqı idilər. Maq sözü öz əsl mənasından başqa həm də sehrbaz, cadugər anlamında bütün dünya dillərinə keçib. Azərbaycanın çox yerlərində indiyədək yanan şamı üfürüb söndürmək, yanan ocağa su tökmək günah sayılır. Şamın, çırağın və s. bu kimi şeylərin evdə qəflətən sönməsi yaxın vaxtlarda ailə üçün bədbəxtlik gözlənildiyindən xəbər verir. Odu söymək, yaxud oda boş yerə and içmək böyük günahdır. Odu su ilə söndürmək olmaz. Azərbaycanda yaranıb yayılmış xürrəmilik, məzdəkilik, hürufilik kimi dini cərəyanlar da zərdüştçülükdən qidalanıblar.
Cahi (zərdüştçülük)
Cahi — zərdüştçülükdə "şəhvət" iblisi. Adı Avesta dilindədir. İpostatik bir varlıq olan Cahi müxtəlif cür şərh olunur. Onun standart epiteti "fahişə"dir. Zərdüştçülük ənənəsində Cahi Pəhləvi dilində "Ceh" kimi qeyd edilir. Burada o, Əhrimənın yoldaşı və menstrual dövrünün səbəbi kimi xarakterizə olunur. "Haoma" ilahisində dindar "oturub Haomanın qurbanını yeyərək çirkli fahişənin" vəsvəsələrini rədd edir. "Aşa" ilahisində "mantra senta" Cahi və digər zərərli varlıqlara qarşı təsirli bir vasitədir. "Aşi" ilahisində "Bəxt" Cahinin nalayiq hərəkətlərindən necə utandığına görə fəryad edir.
Daxma (zərdüştçülük)
Daxma (fars. دخمه‎, ˈdäχ-mä) və ya Sükut qülləsi — torpağın və digər təbii elementlərin çürüyən cəsədlərlə çirklənməsinin qarşısını almaq üçün zərdüştçülər tərəfindən ekskarnasiya məqsədilə tikilmiş dairəvi, hündür tikili. Leş yeyənlər, adətən kərkəslər metiyin ətini yeyirlər. Skelet qalıqları daha da aşınma və parçalanmanın davam etdiyi mərkəzi çuxura yığılır. Təsir etmənin doktrina əsası zərdüştçülük dinində hər üçü müqəddəs sayılan torpaq, su və ya odla təmasdan qaçmaqdır. Zərdüştçülük ənənəsi insan cəsədlərini və heyvan cəsədlərini (saç və dırnaq qırıntılarından əlavə) "nasu", yəni natəmiz, çirkləndirici hesab edir. Vendidad Fargard 5, Purity Laws, as translated by James Darmesteter Wadia, Azmi (2002), "Evolution of the Towers of Silence and their Significance", in Godrej, Pheroza J.; Mistree, Firoza Punthakey (eds.), A Zoroastrian Tapestry, New York: Mapin Excerpted in "A Zoroastrian Tapestry (book extract)". The Hindu - Sunday Magazine. 21 July 2002. Archived from the original on 7 January 2003.
Zərdüştçülük
Zərdüştçülük və ya Zərdüştilik (avest. vahvī- daēnā- māzdayasna- — "Müdriklərə hörmət bəsləyən xoş inam", fars. «بهدین»‎ — behdin, "Xoş inam") dünyanın ən qədim dinlərindən biri. Azərbaycanın qədim dövləti olan Atropatena da bu dinə sitayiş edirdi. Dünyanın ən qədim etiqadlarından biri olan zərdüştçülük İran ərazisində meydana gəlmişdir. Zərdüşt dini onun banisi Zərdüştün adı ilə bağlıdır. Bu yeni dini etiqad yalnız İran ərazisində yaşayan tayfalar tərəfindən qəbul edilmədi. O, eyni zamanda Azərbaycan, Orta Asiya, Hindistan və digər ölkələrdə yaşayanların da dininə çevrildi. Zərdüştün həyat və fəaliyyəti haqqında indi də tədqiqatçılar arasında mübahisələr davam edir. Uzun illər ərzində bu barədə külli miqdarda tədqiqatlar aparılmasına baxmayaraq, hələ də Zərdüştün nə vaxt və harada yaşayıb, yaratmasıyla bağlı dəqiq fikir yoxdur.

Digər lüğətlərdə