араб, сущ.; сущ.; -ди, -да; -ар, -ри 1) са диде-бубадин велед. Белки, са гаф лагьайтӀа на хатадай. Аял эцигна вилик ви гатада. Е. Э. Гьая тийижир паб. Аялни ви вавай рекьив гъиз жедач. Е. Э. Бахтсузвал. Ахпамазди пуд СтӀалар, гьар кӀвале жед цӀуд аялар. С. С. Куьредин цӀерид хуьр. Бес кӀвал ацӀай аялар хаз, Чи роддомриз вуж фирай? С. Вуж фирай ?. 2) гъвечӀи яшарин гада, руш. Итимариз йифен курсор, Аялариз юкъуз тарсар; Гьана ава жегьил сусар... С. С. Ажеб хъсан затӀ я мектеб. Акьул балугъ тир аялди, Гьелбет, хийирдихъди ялди. С. С. Михеннат. Гьатна рикӀе къени хиял, Эркек, диши, эгьли, аял, кӀани патахъ авуна ял, Уллу жемият хьана хьи. С. С. Мидявал квахьна хьи. Эхиримжи йисара асул гьисабдай яз аялар патал емишрин ва салан майвайрин ширеяр гьазурунал элячӀнавай комбинатдин коллективди цӀи машмашрикай тӀамлу шире гьазурна... Н. Къарибов.. Пешекар патал консервияр. 3) куьч. акьул-фагьумдиз дигмиш тахьанвайди. Эгер куьне лап гъвечӀи тир аялдиз: «Вун итим я», - лагьайтӀа, заз лап кӀан я. Эгер куьне агакьнавай жегьилдиз: «Вун аял я», - лагьайла, заз такӀан я. Ж. Эгер куьне. Синонимар: велед, бала.
* аял вахт(ар ) сущ.; гъвечӀи яшарин бере. Зунни зи вах аял вахтара тахай дидедин гъилик хьанай. 3. Султанова. Зигьиндин гелер. И хуьре адан ( Магьмуд Абилован - А. Г.), гележегдин машгьур генералдин, аял вахтар акъатна. И. Гь. "Берлиндин вири кӀвалерал..."
* аял(ар) галайди прил. буба амачир ва я амаз аялрихъ галаз санал яшамиш тежезвай аялар авайди. Гьикьван ада итимар дяведа авай, аялар галай папар, кас амачир етимар хветантӀа яраб! ЛГ, 2003, 16. Ӏ.
* аял-куял сущ.; -ди, -да; аялар. Гьакьван чӀуруди ширвиляй аял-куялни кьисметнач вичиз Аллагьди, мердимазардиз. М. Б. За бананар недач. * аял хьиз алдатмишун гл., ни вуж куьлуь-шуьлуьйралди алцурарун. Етим Эмин, затӀни течир аял хьиз, Алдатмишиз кӀанзавани ваз, гуьзел? Е. Э. Зав рахамир
* аялдик < кваз > хьун гл., вуж руфуна аял аваз хьун. Йикъарикай са юкъуз адан паб атана аялдик хьана. Лезги халкьдин махар. Аялдик квай рушаз - вични сифте сефер - гьич са духтурни дидедилай устӀарвал жеч. А. А. Пад хьайи рагъ. Гими туш ам, аялдик квай диде я, Гатфарин чиг алай таза пӀузаррал... А. С. Виш жуьредин... Садра болъницадиз аялдик кваз азият алай дишегьли гъанвай. Маса духтиррихъ галаз санал Бикеди дишегьли операция авуна. К. Агъавердиев. "Чупурбег" || ЛГ, 2000, 10. VӀӀӀ. Шехьзава ам, сефилдиз алгъана, Дишегьли хьиз, тахьай вич аялдик. А. Къ. ЦӀвелин тар.
* аялдин кӀвал сущ. дишегьлдидин руфуна аял жедай чка. ЧӀулав кьаларикай гьазурнавай мижеди... аялдин кӀвалин цӀалцӀам мускулатура куьруь ийида, азарлудаз регьят жеда. ЛГ, 2002, 31.Ӏ.
* аялрин бахча урус \[ детский сад \], сущ.; диде-буба кӀалахдал алай вахтунда абурун аялар хуьдай ва тербияламишдай идара. Билбилрин школадинни аялрин бахчадин дараматар ремонтна ва абур газдалди чими авун фикирдик ква. "Гележегдихъ къачузвай камар" || ЛГ, 1999, 1. ӀV.
* аялрин кӀвал сущ. са хизандин аялрин кьилдин утагъ.