ƏŞƏRİLƏR ƏŞHURÜL-HURUM

İslamın təqviminin Zülqədə, Zülhiccə, Məhərrəm və Rəcəb adlanan“haram” aylarıdır. Qədim ərəblərin inanclarına görə bu aylar boyu müharibələrin aparılması, eləcə də Kəbə ətrafında ov etmək haram edilmişdir. Bu qadağalar Kəbəyə ziyarətə gələnlərin təhlükəsizliyi üçün lazımlı idi. Buna görə də, o zaman Kəbədə ticarət canlanır, tacirlər böyük gəlirlər əldə edirdilər. Ancaq istisna durumlarda müharibələr qaçınılmaz olduqda, ərəblər “haram” aylarını təqvimdə önə və ya geriyə çəkirdilər. İlk müsəlmanlarda da bu haram aylar olmuşdur. Bu aylar Quranda da (9: 36) zikr edilmişdir. Hicrətin ikinci ilinin Rəcəb ayında müsəlmanlar bu aylardakı müharibələrin aparılmasına qoyulmuş yasağı pozmuşdurlar. O zaman Abdullah ibn Cəhşin başçılığı altında müsəlmanların kiçik dəstəsi məkkəlilərin karvanına hücum etmişdir.

Döyüşdə məkkəlilərdən biri öldürülmüş, ikisi isə əsir götürülmüşdür. Döyüşdə uğur qazanan müsəlmanlar, Mədinəyə əldə etdikləri qənimətlərlə qayıtdıqda, Məhəmməd peyğəmbər onları yasaq ayda döyüşdüklərinə görə qınamış, onlara bunu buyurmadığını qeyd etmişdir. O, isə onları yalnız kəşfiyyat üçün göndərmişdir. Məkkə bütpərəstləri isə bu hadisədən yararlanaraq müsəlmanları haram ayları pozmaqda günahlandırmağa başladılar. Buna görə də, müsəlmanlar çətin bir vəziyyətdə qalmışdırlar. Ancaq, bir qədər sonra Məhəmməd peyğəmbərə Allahdan onları təmizə çıxaran ayə nazil olmuşdur (Quran, 2: 217).

Bununla da, haram hesab edilən aylarda müharibələrin aparılmasına qoyulmuş yasaq ortadan qaldırılmışdır. Ancaq, buna baxmayaraq İslamda “haram” aylar müqəddəs hesab edilir. Çünki, bu barədə Quran (5: 2) ayəsi də vardır. Buna görə də, bəzi müsəlman hüquqçuları bu aylarda müsəlmanların müharibə etməsini məsləhət görməmişdirlər, yalnız öncə başlanmış müharibənin davam etdirilməsinə icazə vermişdirlər. Ancaq, haram aylarda ölkəyə hücum edən düşmənlərə qarşı döyüşmək vacibdir.

ƏŞƏRİLƏR ƏŞHURÜL-HURUM

Obastana Qoşul.