сущ.; -ике, -ике; -икер, -икери, -икера 1) инсандин гъилин ва кӀвачин тӀупӀар, гьайвандин, къушран, ничхирдин кӀвачер куьтягь жезвай кьилел экъечдай кӀарабдин чин. ТӀупӀуз кек хьиз, кикез тӀубни герек я. Ф. ТӀуб жагьайла кек амачиз амукьдач. Ф. Къван алукьна кек вили хьуниз, тӀуб алаж хьуниз, гъилерал жез хъиткьинзавай куркурриз Муртуза фикир гузвачир. 3. Э. Уртах цаз тадани. Иляса вичин стхадин гъилера менгенегра хьиз кьунвай кӀвачин кек регьятдиз дуьзариз башламишна. Гь. М. Им къван, имни терез. 2) шалвардин кӀвачин метӀелай агъуз тир пай Челегрин вини кьилел акъвазна, халкьдин гьукуматдиз лянетар ракъурзавай футфачидин шалвардин кек чӀугуна. А. А. Пад хьайи рагъ. И касдал кикер шуькӀуь лацу шалвар ала. Р. Гь. Шагь Аббасакай риваят. ГурцӀулди атана зи шалвардин кек ялзава. А. Къ. ЧӀарав. 3) столдин, стулдин чиле айизвай пай. Яру шир яна нур гузвай полдилай цӀирхар тахьун патал стулдин кикерин кӀанерик хъуьтуьл литинин тикеяр кукӀурнавай. Я. Я. Ада вегьена столдин кек кьазва, Амма адан гъиле столдин кек гьатзавач. Ф. Н. ПицӀ квачир инсан. 4) никӀин са гъвечӀи пай. Гегьридин кикел адал жанавур гьалтна. Р.
* вахчагдик кек квачир, са кикел акъвазун.
* кек галкӀидай чка жагъун тавун гл., низ кӀеве гьатун. - Мурад вуж я? - жузуна Шамсиди, вири хуьр тупӀалай авуна, вичин кек галкӀидай са чкани жагъун тавурла. 3. Э. Я пуд манат.
* кек гун гл., ни квез са никай-квекай ятӀани наразивилелди рахун. Ацукьнавайбуру чӀехидан гунагьриз кек гун, гьелегьар кьун акурла, Мурсала кьил залан хьайиди гьиссна. Т. Агьмедханов Зун куь арада. Эхь, захь уьмуьрда кек гудай, жув масабурун виляй аватдай месэлаяр тӀимил хьанач. Т. Агьмедханов. Мехъер куьтягь тахьанмаз. Синоним: кикелай авун.
* кек ягъун гл., ни квез йис тупӀаралди михьун, ахъа жедай гьалдиз гъун. Адет яз, рушари, кӀвалин са пата ацукьна, иесидиз баргьар ацаз, сариз кекягъиз, саррекъинай ягъиз, гуьлуьтар храз куьмек гудай. С. Муслимов. ЦицӀигъ-наме. Дустар, фузатӀ тӀуьна, Умуят халади кек яна туькӀуьрнавай месерал къаткидалди яргъи суьгьбетра гьатна. С. Ярагъви ашукь Уьзден. 2) ни-куь кьеврагъвал, кӀубанвал къалурун. Санал суьруь, санал рамаг ягъиз кек. X. Т. Гуьзелвал вуча! Хуьре адаз темягь ийизвай, марвардин цуьквер хьтин рушарни кими тушир. Ам вични кек ягъиз акъвазнавай. 3. Э. Уртах цаз тадани.
* кикекни квачир прил. лап усал. Ваз чи гьакимдарар, илимдадар Девлетан, Аюбан, Салманан, Вагифан, Межидан урус кукупӀар акурди яни? Валлагь, чи рушарин гьич са кикекни квачир затӀар я. Н. И. Гьакимрин папар.
* кикелай авун гл., ни вуч кикелди чухун. Синоним: кек гун.
* кикерал хьун гл., вуж гьазур хьун. Гадаяр адавай и кар хабар кьаз кӀанз лап кикерал хьанвай. Б. Гь. Заз эвера.