ЧТО I
мест. 1. nə?; что это? bu nədir?; что с вдали? sizə nə olub; 2. в знач. сказ. nec ədir? nə vəziyyətdədir?; что больной? xəstə necədir?; 3. в знач. нареч. niyə? nə üçün?; что ты задумался? niyə fikrə getdin?; что ты так кричишь? niyə belə qışqırırsan?; 4. dan. neçəyə? neçə?; что стоит эта книга? bu kitab neçəyədir?; что дал за часы? saata neçə (nə qədər) vermisən?; 5. nə olsun ki, nə çıxsın; что толку от этого bundan nə çıxsm ki; 6. bir şey, bir zad; если что случится, скорей извести bir şey olarsa, tez xəbər ver; 7. nə var; nə olub?; что случилось? nə var, nə olub? nə baş verib?; 8. nə olar?; что, если я опоздаю? mən geciksəm, nə olar? 9. bax который 4-cü mənada; ◊ а что? niyə? nə üçün? nəyə görə? nə səbəbə? nədən ötrü? nədir? знаешь что? bilirsən nə var?; на что? (кому) nəyinə, nəyimə? (gərəkdir); ни при чём остаться əli hər şeydən çıxmaq; ни за чем əbəs yerə, boş yerə; ни к чему 1) lazım deyil, lüzum yoxdur, yersizdir, mənası yoxdur; 2) fikir vermədi, saya salmadı; ни с чем (остаться, уйти) əliboş (qalmaq. getmək), с чего? niyə? nə səbəbə? nəyə görə?; что делать! nə etmək! nə edə bilərsən! (nə edə bilərik!), əlac nədir!; что до yə (...ya) gəlincə (gəldikdə); что надо lazım olduğu kimi; что и говорить əlbəttə, elədir ki var; что ты (вы)! nə deyirsən! (deyirsiniz!), yox-a! ola bilməz!; до чего... 1) necə (də); nə qədər; до чего красив(-а -о)! necə də gözəldir! 2) nə dərəcədə...; до чего он его довёл gör onu nə dərəcəyə çatdırdı...; к чему? 1) niyə, nə üçün; nədən ötrü; 2) görəsən nə üçün? не к чему mənası yoxdur; lazım deyil; ни за что heç bir vəchlə, heç cürə, əsla; не за что; dəyməz, xırda şeydir (minnətdarlığa cavab) ни за что ин про что boş yerə, nahaq yerə, əbəs (yerə); вон (оно) что! bəs belə! sən demə...! вот (оно) что! bəs belə! belə də, gör haa! sən demə...! пока что... hələlik...; почти что demək olar ki; только что indicə, bir az əvvəl; только что не 1) az qala; 2) ancaq...; (уж) на что nə qədər, nə dərəcədə; хоть бы что heç vecinə deyil; чуть что bax чуть; что-что, а...; чего-чего а...; чему-чему а... nəyi-nəyi, amma...; что бы ни... nə olsa, nə olarsa; что (если бы)? birdən, bəlkə; işdir birdən; ну что ж (же) nə etmək olar, nə edəsən; что же (ж) такое; что же (ж) такого? hə, nə olsun ki? burada nə var ki?: что касается..., то... o ki, qaldı...; что называется necə deyərlər; что ни на есть olanı budur; что там; чего там narahat olmayın; eybi yoxdur; что тут; чего тут bax что там; чего там; чего доброго bax добрый; чем не кто-что nəyi... deyil; nəyi... pisdir; в случае чего bax случай; в чём дело? nə olub? nə var, nə olub? во что бы то ни стало nə olursa olsun; mütləq; как ни в чём не бывало elə bil heç bir şey olmayıb; мало ли что nə olsun ki, nə olar ki, çox da ki; на чём свет стоит (ругать, бранить) ağzına gələni (demək); bərk (danlamaq); ни во что не ставить (считать) кого adam yerinə qoymamaq, qətiyyən saymamaq; ни при чём (быть) dəxli olmamaq; günahı olmamaq (qarğış).
ЧТО II
союз 1. ki; досадно, что ты опоздал təəssüf ki, gecikdin; 2. köhn. sanki, elə bil (ki), ...kimi; 3. istər..., istərsə...; что в городе, что в деревне... istər kənddə, istərsə (də) şəhərdə; ◊ что ни день gündən-günə.
