Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • поранить

    -ню, -нишь; св. кого-что (чем) 1) а) Ранить (обычно не сильно или самого себя) Поранить руку. Сам себя поранил по неосторожности. б) расш. О растении.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ПОРАНИТЬ

    хер авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОРАНИТЬ

    сов. yaralamaq (özünün bir yerini)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • порядить

    -ряжу, -рядишь; поряженный; -жен, -а, -о; св. (нсв. - рядить); трад.-нар. Рядить некоторое время. Посудили да порядили, как беде помочь.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • поразить

    -ражу, -разишь; поражённый; -жён, -жена, -жено; св. см. тж. поражать, поражаться, поражение 1) а) кого-что (чем) Нанести удар оружием; убить. Замахнул

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • поманить

    ...привлекая чем-л.; приманить (о животных) Поманить овец. Поманить птицу кормом. 3) а) Привлечь, потянуть; прельстить, соблазнить. Поманить молодых спе

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • подранить

    ...-нишь; св. см. тж. подранивать, подраниваться кого охотн. Легко ранить, подстрелить. Подранить зайца.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • поганить

    -ню, -нишь; нсв. (св. - опоганить, испоганить) см. тж. поганиться кого-что трад.-нар. 1) Грязнить, портить. Только продукты поганишь! 2) Осквернять, п

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • побранить

    ...св. кого-что Выразить некоторое неодобрение, осуждение; поругать. Побранить сына за двойку. Побранить невестку за разбитую посуду. Нет-нет, да и побр

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ПОРАЗИТЬ

    zərbə endirmək, vurmaq, yaralamaq, məğlub etmək, basmaq, darmadağın etmək, heyrətləndirmək, heyrətə salmaq, təəccübə salmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПОРАЗИТЬ

    сов. 1. zərbə endirmək, vurmaq, yaralamaq; поразить пулей güllə ilə vurmaq; 2. məğlub etmək, basmaq, darmadağın etmək; поразить вражеские войска düşmə

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПОМАНИТЬ

    сов. işarə ilə çağırmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПОДРАНИТЬ

    сов. ovç. yüngülcə yaralamaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПОГАНИТЬ

    сов. dan. 1. murdarlamaq, bulamaq; 2. məc. korlamaq, pisləşdirmək; 3. məc. söymək, abırını vermək, biabır etmək, rüsvay etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПОБРАНИТЬ

    сов. söymək, danlamaq, məzəmmətləmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПОРАЗИТЬ

    ...кутун (дяведа душман). 3. мед. галукьун; зарар гун; туберкулѐз поразил правое лѐгкое чахотка эрчIи патан жигердихъ галукьнава (чахоткади эрчIи пата

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОМАНИТЬ

    эверун, эверна тухун (тIуб, гъил юзурна ва кьилин ишарадалди)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОБРАНИТЬ

    разг. дяве авун (гафаралди); айибар авун; пис рахунар авун; экъуьгъунар авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОРЯДИТЬ

    сов. bax рядить II 2-ci mənada

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПАРАЗИТ

    1. биол. паразит (са организмдин иви хъваз адан къене ва я винел яшамиш жезвай маса организм, мес. нет, чIут. ва мсб). 2. пер. паразит, муьфтехур (ви

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОДАРИТЬ

    багьиш авун, пишкеш авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОКАТИТЬ

    1. авадрун (мес. туп, къван, гъварар). 2. акьахна фин; тадиз фин (са куьна акьахна)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОЖЕНИТЬ

    мехъер авун, эвленмишун, паб гъун (масадаз)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОЖАРИТЬ

    чурун; къавурмишун; пожарить картошку картуфар чурун; пожарить мясо як чурун; як къавурмишун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОДРЯДИТЬ

    ...ижарада кьун, гьакъидихъ кьун (мес. араба, арабачи, кIвалахдай кас); подрядить рабочих гьакъидихъ рабочияр кьун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОДМАНИТЬ

    алдатмишна гъун, затI къалурна гъун (мес. кицI жуван патав)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОДГНИТЬ

    1. кутIун; кIаняй кутIун; пун кутIун. 2. са тIимил кутIун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОДАВИТЬ

    1. чуькьуьн. 2. кIурарик кутун, кIур гун, кIвачерик кутуна тIарвал гун (мес. балкIанди са гзаф инсанар)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОЛАДИТЬ

    рекье фин, туькIуьн

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОГАСИТЬ

    1. хкадрун; хъуьткъуьнрун (экв). 2. вахкун, атIун; погасить долг бурж вахкун. 3. виже текъвервал авун (мес. печать гьалчна марка).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОГАСИТЬ

    несов. разг. 1. мурдарун, кьацIурун, чиркинрун. 2. пер. чIурун (мес. араяр)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • PARAZİT

    1. паразит; 2. паразитический;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ПОГАСИТЬ

    1. Söndürmək, keçirmək; 2. Ödəmək; 3. Məc. Boğmaq, qabağını almaq, inkişafına yol verməmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПОМРАЧИТЬ

    tutqunlaşdırmaq qaraltmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПОГАНЫЙ

    1. мурдар; гьарам. 2. тIуьниз ярамиш тушир. 3. кьацIай. 4. такIан къведай; чиркин; пис; нагьакьан. 5

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОКРАСИТЬ

    1. шир ягъун; покрасить крышу дома кIвалерин къавуз. шир ягъун. 2. ранг авун; ранг ягъун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОМЯНУТЬ

    рикIел гъун, рикIел хкун; помяни ты мое слово вуна зи гаф рикIел хкваш (яни гьа чIавуз вун гъавурда гьатда).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОЯСНИТЬ

    aydınlaşdırmaq, başa salmaq, anlatmaq, izah etmək, şərh etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПОЧИНИТЬ

    расун, рас хъувун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОЯСНИТЬ

    ачухрун, кьиле ттун, гъавурда ттун, баян гун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • PARAZİT

    I сущ. паразит: 1. биол. организм, живущий, питающийся за счёт другого организма. Parazit bitkilər растения-паразиты 2. тот, кто живёт чужим трудом; т

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • PARAZİT

    tüfeyli — müftəxor

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • ПОРАНИТЬСЯ

    жувал хер авун, хер хьун (жувавай жувал)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ГОРЛАНИТЬ

    несов. разг. гьараюн; кIевиз рахун; туьд къазундайвал манияр лугьун; ван ацалдун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ХОРОНИТЬ

    несов. кучудун (кучукун). ♦ хоронить концы гел квадрун, гел чуьнуьхун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ОПРАВИТЬ

    1. дуьзрун, туькIуьрун, къайдадиз гъун (мес. партал). 2. рамкада ттун; элкъвена сижифдив кьун; оправада ттун (мес

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИЗРАНИТЬ

    хирер авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ГОРЯЧИТЬ

    несов. туьнтарун, къизмишрун; хъел гъун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОГАНЫЙ

    прил. 3. murdar; 2. haram; 3. çox pis

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • БОРОНИТЬ

    несов. гъар гун, гъар алтадун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ХОРОНИТЬ

    basdırmaq, dəfn etmək, unutmaq, yaddan çıxartmaq, yaddan çıxartmaq, gizlətmək, izini itirmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПОПРАВИТЬ

    1. рас хъувун. 2. дуьзрун, дуьзар хъувун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПАРАЗИТ

    м parazit, tüfeyli (1. biol. başqa orqanizmin içərisində və ya üzərində yaşayıb onun qanı və şirəsi ilə qidalanan orqanizm; 2. bit, birə, taxtabiti, g

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • PARAZİT

    I. i. 1. biol. parasite; 2. (adam haq.) parasite; sponger; 3. (ziyanvericilər) bug, bed-bug, louse*, tick II

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • PARAZİT

    parazit bax 1. tüfeyli; 2. müftəxor, istismarçı

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • BORASİT

    сущ. хим. борацит (минерал из группы безводных боратов)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ПОПРАВИТЬ

    düzəltmək, sazlamaq, səhvini göstərmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПОРАЖАТЬ

    bax: поразить

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • переранить

    -ню, -нишь; св. кого-что Поранить во многих местах или поранить всех, многих. Переранить ноги.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • QANATMAQ

    глаг. 1. вызывать, вызвать кровотечение 2. ранить, поранить

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ZƏDƏLƏMƏK

    ...повредить: 1. причинить изъян, ущерб, испортить, поломать 2. ранить, поранить, ушибать, ушибить

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • пораниться

    -нюсь, -нишься; св. чем, обо что разг. Получить рану, поранить себе что-л. Пораниться топором. Пошёл босиком и поранился. Пораниться об острые камни.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • TEYLƏMƏK

    1 глаг. устар. ранить, поранить чём-л. острым. Qəlbini (bağrını) teyləmək ранить сердце чье-л. 2 глаг. диал. 1. гнать, погонять, погнать 2. преследова

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ZƏDƏLƏTMƏK

    глаг. 1. повредить: 1) причинить изъян, ущерб 2) ранить, поранить. Ayağını zədələtmək повредить ногу 2. травмировать, наносить, нанести травму кому-л.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • забодать

    -аю, -аешь; св. 1) кого Поранить или убить рогами. Бык забодал мальчика. 2) кого (чем, с чем) разг. Измучить, утомить кого-л., надоесть кому-л. назойл

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • расцарапать

    ...св. см. тж. расцарапывать, расцарапываться кого-что Царапая, поранить; покрыть царапинами. Расцарапать себе лицо. Расцарапать в кровь щёку. Расцарапа

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • пескарь

    ...карповых с колючими плавниками. Ловить пескарей. Уха из пескарей. Поранить руку о пескаря. - премудрый пескарь

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ZƏDƏ

    ...повредить: 1. причинить изъян, ущерб, испортить, поломать 2. ранить, поранить; zədə dəymək повреждаться, повредиться: 1. испортиться, поломаться 2. п

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • обрезаться

    ...-режешься; св.; разг. см. тж. обрезаться, обрезываться Порезаться, поранить себя чем-л. режущим. Обрезаться ножом, бритвой. Бреясь, сильно обрезался.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • изрезаться

    ...изрезаться -режусь, -режешься; св.; разг. см. тж. изрезываться, изрезаться II Поранить себя во многих местах чем-л. режущим, острым. Разбив банку с в

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • раскроить

    ...ткань на платье. Раскроить по выкройке сарафан. 2) разг. Сильно поранить, рассечь. Раскроить висок, лоб, бровь. Раскроить руку топором. Раскроить гол

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • XƏSARƏT

    ...повредить (нарушать, нарушить целостность, испортить, поломать, поранить); xəsarət yetirmək см. xəsarət vermək; xəsarət almaq получить повреждение

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ужалить

    -лю, -лишь; св. (нсв. - жалить) 1) а) Поранить, впиваясь жалом (о насекомых, имеющих жало) Оса ужалила. Пчела больно ужалила в руку. б) отт.; разг. Ку

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • повредить

    ...целостность, исправное состояние чего-л.; испортить (поломать, поранить и т.п.) Повредить себе руку. Повредить корни растений. Повредить телефон. б)

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • расколотить

    ...куски. Расколотить чашку. Расколотить всю посуду. 4) что Сильно поранить ударом. Расколотить лоб. 5) кого-что Разбить, уничтожить в бою, в драке. Рас

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • обколоть

    ...св. см. тж. обкалывать, обкалываться, обкалывание что 1) разг. Поранить, уколоть чем-л. острым, колющим во многих местах, по всей поверхности. Обколо

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • бедро

    ...задней конечности животного от таза до коленного сгиба. Бедро болит. Поранить бедро. Правое, левое бедро. б) отт.; разг. Кость этой части ноги, конеч

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • пропороть

    ...материал. 2) кого-что разг. Нанести глубокую рану чем-л. остроконечным; поранить. Пропороть ногу. Пропороть живот. Пропороть кого-л. вилами. 3) что п

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • подошва

    ...разг. Нижняя поверхность стопы; ступня. Зуд в подошвах у кого-л. Поранить подошву. 2) а) разг. Нижняя часть, основание (каких-л. возвышений, сооружен

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • порубить

    ...порубленный саблей. Многих враги порубили. Порубить всех куриц. 3) Поранить какую-л. часть тела (топором, шашкой, саблей и т.п.) Порубить себе палец

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • напороться

    ...-порешься; св.; разг. см. тж. напарываться 1) чем на что Повредить, поранить себе что-л., наткнувшись на острое. Напороться на штык. Напороться ногой

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • распороть

    ...вышивку. 2) кого-что разг. С силой, глубоко разрезать, разорвать, поранить (чем-л. острым) Распороть брюхо животному. Распороть ногу, ступню стеклом.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • рассадить

    ...что разг.-сниж. Разбить, разломать сильным ударом или сильно поранить, рассечь. Рассадить окно, дверь. Рассадить колено, голову, лоб.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • обрезать

    ...хлеба. Обрезать сыр, ветчину (удалить корочку). 3) что Порезать, поранить чем-л. режущим. Обрезал палец, строгая палку. Обрезала руку об острый край

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • засечь

    ...пропажу. Засечь нехватку товаров. 6) что Задев на ходу ногой за ногу, поранить её (о лошади) Конь засек ногу. II -секу, -сечёшь, -секут; засек, -ла,

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • наколоть

    ...накалывать, накалываться, накалывание, наколка 1) что (чем) Повредить, поранить, прикоснувшись к чему-л. острому, наткнувшись на что-л. острое. Накол

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • покров

    ...лесную, степную и т.п. почву). 2) Оболочка, покрывающая организм. Поранить кожный покров. Перьевой покров птицы. Наружный покров семени. Волосяной по

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ПОРАНИТЬСЯ

    сов. yaralanmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • KƏSMƏK

    ...удалить, срезая со всех сторон, со всей поверхности 3) порезать, поранить чём-л. режущим. Barmağını kəsmək порезать себе палец 4) перен. прерывать, п

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
OBASTAN VİKİ
Borasit
Borasit — mineral, Mg3[B7O13]Cl. == Haqqında == Borasit - rombik. a - Borasit; 265°C-dən yuxarı kubik b - Borasit. Habitus: kubik, dodekaedr, tetraedr, psevdooktaedr və kubooktaedr. Aqreqat: incədənəvər, lifli, tək-tək dənələr. Rəngsiz, alloxromatik. Parıltı şüşəli, almazı. Sərtliyi 7-7,5. Xüsusi çəkisi 2,97. Kvars üzrə psevdomorfozlarda.
Pozantı
Pozantı — Adana ilinin ilçəsi. Tarix boyunca Pozantıya müxtəlif millətlər tərəfindən fərqli adlar verilib. Pozantının ilk dövrlərində, adı Pendonsis və ya Pendosis idi . Ərəblər Əl-Bədəndum, türklər isə Bozantı adlandırıblar. == Əhali == 2018-ci ilin məlumatına görə ilçədə 20.683 nəfər yaşayır.
Boranı
Balqabaq (lat. Cucurbita) — bitkilər aləminin balqabaqçiçəklilər dəstəsinin balqabaqkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Botaniki təsviri == Balqabağın dünyada 700-ə qədər növü vardır. Aşxana sortlu balqabaqlar dadlı və xoş ətirlidir. Tərkibində orta hesabla ətli hissədə 91,85% su, 0,95% sellüloza, 0,55% kül, 0,8% azotlu maddə, 0,1% yağ vardır. Qabıq hissəsində isə sellülozanın miqdarı 3,3%-dir. Yetişmiş balqabaqda şəkərin miqdarı orta hesabla 8%-dir. Vitaminlərdən 5-8 mq% C, 12 mq%-ə qədər karotin olur. Toxumunun tərkibində 40% yağ, 28% zülal vardır. Ümumi çəkisinin 75%-ni yeməli hissə təşkil edir.
Bornit
Bornit — kubik sinqoniya – yüksək temperaturlu (>228 °C) modifikasiya; triqonal sinqoniya – aşağı temperaturlu metastabil modifikasiya; tetraqonal sinqoniya – aşağı temperaturlu (<228 °C) modifikasiya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: çox da tez-tez rast gəlməyən. == Xassələri == Rəng – dəyişilməmiş təzə səthində tuncu-sarı, tünd misi-qırmızı. Havada dərhal tutqunlaşır və göy, qırmızımtıl və bənövşəyi çalarlı əlvan oksidləşmə rəngləri alır; Mineralın cizgisinin rəngi – bozumtul-qara; Parıltı – metal; Şəffaflıq – qeyri-şəffaf; Sıxlıq–4,9–5,3; Sərtlik – 3; Kövrəkdir; Ayrılma – {110} üzrə qeyri-mükəmməl; Sınıqlar – qeyri-hamar, yarımqabıqvari; Başqa xassələr – elektrik keçiriliciyi ilə səciyyələnir; Morfologiya – kristallar: çox nadir heksaedrik, dodekaedrik, oktaedrik; Mineral aqreqatları: dənəvər, sıx kütlələr, damarcıqlar, püruzlar, qabıqlar, haşiyələr, lövhəciklər. == Mənşəyi və yayılması == Həm endogen, həm də ekzogen proseslərin məhsuludur. Mineralın hipogen əmələgəlmələrinə maqmatik (mis-nikel), skarn tipli və hidrotermal yataqlarda, hipergen əmələgəlmələrinə isə mis filizi yataqlarının törəmə sulfidlərlə zənginləşmə zonasında rast gəlinir. Misli qumdaşları və misli şistlər içərisində yerləşən stratiform tipli yataqlarda geniş yayılmışdır. Autigen mineral və sement kimi çox az hallarda çökmə süxurlarda tapılır. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: xalkozin, digenit, kovellin, xalkopirit, tetraedrit, tennantit, enargit. Mineralın tapıldığı yerlər: Mansfeld (Almaniya); Cezkazqan, Uspenski (Qazaxıstan); Dzerjinski, Qay, Lyovixa (Rusiya); Byutt (ABŞ); Braden (Çili); Sumeb (Namibiya) və b.
Gorani
Gorani dili və ya qorani dili (Goranî) — İranın Kürdüstan və Kirmanşah ostanları və İraqda danışılan dil. Bir çox gorani dilinə danışanların dini qruplaşdırılması Yarsanizm dininə məxsusdur. İran–İraq sərhədindəki Oraman dağlarında danışılan bu di, olduqca zəngin bir keçmişə sahibdir. İndiki dövrdə çoxu sünni olan bir qismi isə yarsan olan, təxminən 300 min adam bu dildə danışır. Gorani dilinə ən yaxın dillər: Zaza dili, Mazandaran dili və Gilan dili. Bu dil həmçinin məhv olmaqda olan dillər siyahısında daxildir.
Prenit
Prenit — rombik sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: çox da tez-tez rast gəlməyən. == Xassələri == Rəng – ağ, boz, açıq-sarı, bozumtul- və otu-yaşıl, qırmızımtıl, bəzən rəngsiz; Mineralın cizgisinin rəngi – ağ; Parıltı – şüşədən sədəfiyədək; Şəffaflıq – yarımşəffaf; Sıxlıq – 2,8-3; Sərtlik – 6-6,5; Sınıqlar – qeyri-hamar; Ayrılma – {001} üzrə orta; Morfologiya – kristallar: nadir hallarda qısasütunvari və nazik lövhə şəkilli; İkiləşmə: polisintetik; Mineral aqreqatları: böyrək-, vərəq- və daraqvari, radial-şüalı, dənəvər, kürəvi, qaysaq şəkilli əmələgəlmələr, druzalar. == Mənşəyi və yayılması == Tipik hidrotermal mineral olub, tez-tez hidrotermal dəyişilmiş əsasi süxurlarda–qabbro və diabazlarda əsasi plagioklazların parçalanma məhsulu kimi qeyd edilir. Habelə əsasi effuziv süxurların–bazalt və andezitlərin badamvari boşluqlarında rast gəlir. Kontakt-metasomatik əmələgəlmələrdə, adətən, endoskarnlarda rast gələn prenit epidot, piroksen və qranat üzrə inkişaf edir. Mineralın tapıldığı yerlər: Arendal, Kraqeryo (Norveç); Falun (İsveç); Ural, Qafqaz (Rusiya); Zakarpatye (Ukrayna). Azərbaycanda Kiçik Qafqazın ofiolit qurşağının hiperbazitlərində, Daşkəsən və Gədəbəy rayonlarının skarnlarında, Ağcakənd çökəkliyinin vulkanogen əmələgəlmələrində, Talışın subqələvi bazaltoid formasiyasının süxurlarında, Şimali-Daşkəsən kobalt yatağında qeyd edilmişdir. == İstinadlar == == Mənbə == Azərbaycan mineralları. Bakı: Nafta-Press, 2004.
Qranit
Qranit — tam kristalaşmış, bərabərdənəli və ya porfir quruluşlu intruziv süxurdur.Qranit əsasən kvars kristallarından və çöl şpatından ibarət olan dağ süxürudur. Təsnifatı çöl şpatlarının və rəngli mineralların tərkib və miqdarına əsaslanır. Qranit iki qrupa bölünür: kalsiumlu-qələvi, yaxud normal qranit və qələvi qranit. Normal qranit mineraloji tərkibi: qələvi çöl şpatı ortoklaz və ya mikroklindən, plagioklaz-oliqoklaz-andezindən, kvarsdan, rəngli minerallar isə biotit, hornblend, müskovitdən ibarətdir. Bəzi hallarda piroksen müşahidə olunur. Çöl şpatı ancaq və ya əksərən plagioklazdan ibarət olduqda plagioqranit, rəngli mineralları olmadıqda, yaxud çox az miqdarda olduqda – alyaskit adlanır. Qələvi qranit isə qələvi çöl şpatı mikropertit, mikroklin-mikropertitdən, anortoklazdan, plagioklaz-albitdən, rəngli minerallar isə qələvi amfibol və qələvi piroksenlərdən (ribekit, arfvedsonit, egirin və b.) ibarətdir. Kalsiumlu-qələvi intruzivlərin tutduğu sahələr bir neçə yüz, hətta min km² çatır, qələvi qranit isə kiçik ştoklar əmələ gətirir. Mənşəyinə görə qranit üç qrupa bölünürlər: a) qranit maqmasının kristallaşması nəticəsində yaranan qranit; b) hibridləşmiş bazalt maqmasının son diferensiatları olan qranit; c) regional metasomatoz nəticəsində yaranan qranit. Sonuncu tip qranitlər arxey və proterozoy süxurları içərisində geniş yer tutmuşdur.
Sorani
Soran dili- Kürd dilinin dialektlərindəndir ki İraq və İranda danışılır.
Parazit göbələkləri
Parazit göbələklər — bitki xəstəliklərini törədən göbələklərdir. == Parazit göbələyinin törətdiyi xəstəliklər == Parazit göbələyinin törətdiyi xəstəliklər aşağıdakılardı: Sürmə — Çiçəkli orqanlarda müşahidə olunur; sünbülləşmə zamanı qaralmış yaxud formasını itirmiş sünbül xaricə çıxır. Çovdar mamırı — Çovdar çiçəkləyən zaman göbələyin sporları yumurtalığı zədələyir. Nəticədə dən yerinə tünd qəhvəyi rəngdə buynuzcuq əmələ gəlir. Məhsuldarlığı kəskin azaldır. Pas göbələkləri — Zədələnmiş bitkilər narıncı və ya pas rəngdə ləkələrlə örtülür. Kartof çürüməsi — Bitkilərin yarpaqlarını zədələyir, onların üzərində tünd ləkələr əmələ gəlir. Rütubətli havada qaralır və çürüyür, güclü zədə onları məhv edir. Kartof yumurtalarını və pomidorun meyvələrini zədələyir. Mildium — Üzüm meyvəsinin (tənək) təhlükəli parazitidir, ilk növbədə budaq, meyvə və xüsusilə yarpaqları zədələyir.
Parazit qamçılılar
Parazit qamçılılar— sarkomostiqoforlar tipinin (sarcomastigophora) qamçılılar (mastigophora) sinifinə daxildir. == Trypanasoma gambiense == Trypanasoma gambiense insanda parazitlik etməklə Mərkəzi Afrikada yayılmış yuxu xəstəliyi adlanan təhlükəli xəstəliyi törədirlər. Parazit ilk mərhələdə qanın plazmasında yaşayır və sonra onurğa beyninə daxil olur. Qidalanması osmotik yolladır. Qidalanmanın tullantı məhsulları qana ifraz olunur. İfrazat məsulları qana ifraz olunur. İfrazat məhsulları (toksin) zəhərlidir və bu da ertrositlərin parçalanmasına səbəb olunur. === Quruluşu === İyşəkilli formada olub, hər iki tərəfdən sivridir və xlorofilləri olmadığına görə rəngsizdir. Bədənləri 15–30 mikron ölçüdə olmaqla kiçik orqanizimlərdir. Qamçısı bədənin dal tərəfinə yaxın hissədə bazal dənəciyilə əlaqəli sahədən başlanır.
Parazit sürüklənmə
Parazit sürüklənmə — bir maye içində nisbi hərəkət edən cismə özünün mövcudluğu səbəbindən təsir edən sürütlənmə qüvvəsidir. Parazit sürüklənmə; maye element və cisim arasındakı sürtünməyə görə olur. Obyekt sürtünmə cərəyanı ilə cərəyan qarşısında bir səd yaradır. Cərəyan; bu səddi aşmaq üçün obyektin ətrafından dolanır. Bu dolanma ətrafında səthdə sürüşən maye ilə cisim arasındakı sürtünmə qüvvəsi cismi cərəyan istiqamətində sürükləməyə çalışır. Bundan əlavə, mayenin ətaləti də cismə axın istiqamətində təsir göstərir. Bu qüvvələrin nəticəsində cism axın istiqamətində hərəkət etməyə məcbur olur. == Aerodinamikada == Parazit sürüklənmə; Səthi sürtünməyə (skin friction), sürüklənənin formasına (form drag) və təyyarə hissələrinin birləşmə nöqtələrinə (interference drag) əsaslanır. “Səthin sürtünmə sürüklənməsi” və “forma sürüklənməsi” bəzən birlikdə “profil sürüklənməsi” adlandırılır. Səthi sürtünmə sürüşməsi nəqliyyat vasitəsinin səthi və onun üzərindən axan hava arasındakı sürtünmə nəticəsində yaranır və aşağıdakı amillərdən asılıdır: təyyarənin səthi sahəsi, səthi pürüzlülük (buzlanma və s.), sərhəd qatındakı hava axınının müntəzəm və ya turbulent olması, hava sürəti, aerofoilin qalınlığı, hücum bucağı Şəkil sürüklənməsi hava axınına müqavimət göstərən səthlərin arxasındakı türbülansa əsaslanır.
Parazit sürütlənmə
Parazit sürüklənmə — bir maye içində nisbi hərəkət edən cismə özünün mövcudluğu səbəbindən təsir edən sürütlənmə qüvvəsidir. Parazit sürüklənmə; maye element və cisim arasındakı sürtünməyə görə olur. Obyekt sürtünmə cərəyanı ilə cərəyan qarşısında bir səd yaradır. Cərəyan; bu səddi aşmaq üçün obyektin ətrafından dolanır. Bu dolanma ətrafında səthdə sürüşən maye ilə cisim arasındakı sürtünmə qüvvəsi cismi cərəyan istiqamətində sürükləməyə çalışır. Bundan əlavə, mayenin ətaləti də cismə axın istiqamətində təsir göstərir. Bu qüvvələrin nəticəsində cism axın istiqamətində hərəkət etməyə məcbur olur. == Aerodinamikada == Parazit sürüklənmə; Səthi sürtünməyə (skin friction), sürüklənənin formasına (form drag) və təyyarə hissələrinin birləşmə nöqtələrinə (interference drag) əsaslanır. “Səthin sürtünmə sürüklənməsi” və “forma sürüklənməsi” bəzən birlikdə “profil sürüklənməsi” adlandırılır. Səthi sürtünmə sürüşməsi nəqliyyat vasitəsinin səthi və onun üzərindən axan hava arasındakı sürtünmə nəticəsində yaranır və aşağıdakı amillərdən asılıdır: təyyarənin səthi sahəsi, səthi pürüzlülük (buzlanma və s.), sərhəd qatındakı hava axınının müntəzəm və ya turbulent olması, hava sürəti, aerofoilin qalınlığı, hücum bucağı Şəkil sürüklənməsi hava axınına müqavimət göstərən səthlərin arxasındakı türbülansa əsaslanır.
Parazit vulkan
Parazit vulkan — iri mərkəzi vulkanın yamacında çox zaman radial çatlar boyu yan püskürmə nəticəsində əmələ gəlir. Özünün baş kanaldan ayrılan ayrıca kanalı olur. Çatların daha yüksək nöqtəsində (subterminal püskürmə) şlak konusu əmələ gəlir, aşağı hissələrində isə (lateral püskürmə) lava axını baş verir. Parazit vulkan həmçinin eksentrik püskürmə nəticəsində də əmələ gələ bilər. Sinonim: Əlavə vulkan, Yan vulkan. == Həmçinin bax == Mərkəzi vulkan Yan püskürmə Şlak konusu == Mənbə == Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press. 2006. 679.
Qriqori Potanin
Qrigori Nikolayeviç Potanin (4 oktyabr 1835, Yamışlev qalası, Om vilayəti, Rusiya imperiyası — 30 iyun 1920, Tomsk, RF) — Rusiya coğrafiyası mütəxəssisi, etnoqraf, folklorist, botanist, publisist, ictimai xadim və Sibir bölgəsinin sosial-siyasi meylinin ideoloqlarından və təsisçilərindən biri. Potanin mərkəzi Asiyanı səyahət edən bir Viktoriya dövrü araşdırmaçı idi. Potanin bölgənin yerli bitkilərini siyahıya alan ilk insan idi. Potanin araşdırmaçılıqdan başqa, Sibir separatçı hərəkatı ilə həmfikir olan bir müəllif və siyasi aktivist idi. == Doğum tarixi == Qriqori Potaninin doğum tarixi mübahisəli məsələdir. Bütün inqilab-əvvəli mənbələr, coğrafiyaşünasın 2 fevral 1835 tarixini, yeni mənbələrsə 4 oktyabr 1835 və 3 oktyabr 1835 tarixlərini Potaninin doğum tarixi olaraq göstərir. == Həyatı == === İlk illəri === Qriqori Nikolayeviç Potanin Yamışevski qalasında, bir kazak zabitinin ailəsində anadan olmuşdur. 1836-cı ildə Potaninin atasının rütbəsi alınmış və həbs olmuşdur. Qriqori 5 yaşında ikən dayısının evində yaşamağa getmişdir. Dayısının gözlənilməz ölümündən sonra o, 1842-ci ildə anasının yaşadığı kəndə geri qayıtmışdır.
Adi boranı
Adi balqabaq (lat. Cucurbita pepo) — bitkilər aləminin balqabaqçiçəklilər dəstəsinin balqabaqkimilər fəsiləsinin balqabaq cinsinə aid bitki növü. == Botaniki xarakteristikası == Birillik mədəni birevli ot bitkisi olub, gövdəsinin uzunluğu 10 m olub, spiralvari burulan bığcıqları vardır. Adi balqabaq gövdəsi rəndələnmiş, yonulmuş, tikanlı və sərt tükcüklü, yarpaqları tikanlı-kələ-kötür, ürəkşəkilli, beşpərli və itidir. Çiçəkləri bircinsiyylətli, sarı, iri, tək və ya erkəkciyi dəstəlidir. Çiçək tacı zəngşəkilli, 5-10 sm diametrli, itiuclu və düzqalxandır. Meyvəsi iri, diametrli, 15-40 sm, şarşəkilli və ya ellipsvari formalı, çoxsaylı sarımtıl-ağ toxumlardan ibarətdir. İyun ayında çiçəkləyir. Muskat balqabağın gövdəsi küt, yumşaq tükcüklü, yarpaqları 5-7 pərli, dəyirmi-böyrəkşəkilli və iti pərlidir. Tacı iti qatlanmışdır.
Gorani dili
Gorani dili və ya qorani dili (Goranî) — İranın Kürdüstan və Kirmanşah ostanları və İraqda danışılan dil. Bir çox gorani dilinə danışanların dini qruplaşdırılması Yarsanizm dininə məxsusdur. İran–İraq sərhədindəki Oraman dağlarında danışılan bu di, olduqca zəngin bir keçmişə sahibdir. İndiki dövrdə çoxu sünni olan bir qismi isə yarsan olan, təxminən 300 min adam bu dildə danışır. Gorani dilinə ən yaxın dillər: Zaza dili, Mazandaran dili və Gilan dili. Bu dil həmçinin məhv olmaqda olan dillər siyahısında daxildir.
Gəngiz şoranı
Hacıabad (Korani)
Hacıabad (fars. حاجي آباد‎) — İranın Kürdüstan ostanı Bicar şəhristanının ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 61 nəfər yaşayır (20 ailə). Əhalisini azərbaycan türkləri təşkil edir.
Karl Polani
Karl Pol Polani (mac. Polányi Károly; 25 oktyabr 1886, Vyana – 23 aprel 1964) ― Macar iqtisadiyyat tarixçisi, iqtisadi antropoloq, siyasi iqtisadiyyatçı, sosioloq. O, klassik iqtisadi nəzəriyyəyə olan əks düşüncəsi və 1944-cü ildə yazdığı məşhur Böyük Dəyişim kitabı ilə tanınmışdır. Kitabında bazar iqtisadiyyatına əsaslanan cəmiyyətlərin Avropada ortaya çıxmasının qaçınılmaz yox, tarixi olaraq şərti olduğu fikrini irəli sürür. Karl Polani substantivizm anlayışının banisidir. == Həyatı == Karl Polani 1886-cı ilin 25 oktyabrında Vyanada yəhudi ailəsində dünyaya gəlmişdir. Budapeşt Universitetində hüquq təhsili alarkən gələcəkdə Macarıstanın intellektual düşüncəsinə güclü təsir edəcək "Qalilley dairəsi" adlı tələbə təşkilatını formalaşdırdı. O, bu dövrdə Dyord Lukaç, Oskar Yasi və Karl Manneim kimi dövrün mütəfəkkirləri ilə aktiv şəkildə əlaqədə idi. 1912-ci ildə məzun olduqdan 2 il sonra Macarıstan Radikal Partiyasının yaradılmasında iştirak etdi və partiyanın katibi kimi fəaliyyət göstərdi. Polani Birinci Dünya müharibəsində Avstriya-Macarıstan ordusunda piyada qoşun zabiti olaraq xidmət etdi və yaralandı.
Keçə şoranı
Kol şoranı
Qarağan şoranı və ya kol şoranı == Təbii yayılması == Rusiyada, Dərbənddə və Azərbaycanda Xəzər dənizinin şimal sahilində, Kür çayı ətrafında təsvir edilmişdir. Qafqazda, Avropada, Orta Asiyada, İranda təbii halda bitir. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 20-60 sm, bəzən isə 100-130 sm-ə qədər olan geniş şaxələnmiş kolcuqdur. Qaidə hissəsində süpürgəvari, yazda sıx tüklənmiş və qışda məhv olan budaqlara malikdir. Yarpaqları növbəli düzülüşlü, cavan yarpaqları silindrvarı, sıx saqqalvarı tüklənmişdir,yaşlı budaqlarda isə çılpaqdır. May ayında çiçəkləyir. Çiçəkləri sayca çox, boz rənglidir və enli süpürgəvari çiçək qrupunda yerləşir. Çiçəkyanlığının yarpaqcıqları demək olar ki, tamamilə sərbəstddir, çiçəkləyəndən sonra sıxlaşır. Noyabr ayında meyvə verir. Meyvələri qanadlı, nazik pərdəli, gümüşü-ağ, sarımtıl və ya çəhrayıdır.
Qarağan şoranı
Qarağan şoranı və ya kol şoranı == Təbii yayılması == Rusiyada, Dərbənddə və Azərbaycanda Xəzər dənizinin şimal sahilində, Kür çayı ətrafında təsvir edilmişdir. Qafqazda, Avropada, Orta Asiyada, İranda təbii halda bitir. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 20-60 sm, bəzən isə 100-130 sm-ə qədər olan geniş şaxələnmiş kolcuqdur. Qaidə hissəsində süpürgəvari, yazda sıx tüklənmiş və qışda məhv olan budaqlara malikdir. Yarpaqları növbəli düzülüşlü, cavan yarpaqları silindrvarı, sıx saqqalvarı tüklənmişdir,yaşlı budaqlarda isə çılpaqdır. May ayında çiçəkləyir. Çiçəkləri sayca çox, boz rənglidir və enli süpürgəvari çiçək qrupunda yerləşir. Çiçəkyanlığının yarpaqcıqları demək olar ki, tamamilə sərbəstddir, çiçəkləyəndən sonra sıxlaşır. Noyabr ayında meyvə verir. Meyvələri qanadlı, nazik pərdəli, gümüşü-ağ, sarımtıl və ya çəhrayıdır.
Qranit maqması
Maqma (yun. μάγμα — qatı yağ, xəmir) — Yer qabığında və ya yuxarı mantiyada, böyük olmayan dərinlikdə təbii halda yaranan, soyuduqda maqmatik dağ qayalarna çevrilən, silikat tərkibli, isti və maye ərintidir. Axan maqma lava adlanır. == Geomorfoloji termin == Maqma — (rus. магма, ing. maqma) Yerin dərinliyində əmələ gələn mürəkkəb, əksərən silikat tərkibli ərgin, qızğın kütlə. M. tərkibində oksigen, silisium, alüminium, dəmir, maqnezium, natrium və kaliumun üstünlük təşkil etdiyi çoxlu miqdarda kimyəvi elementlərin birləşmələrindən, bəzən bir neçə faizi uçan komponentlərdən (su, kükürd, hidrogen, ftor, xlor və s.) təşkil olmuş məhluldan ibarətdir. == Kimyəvi tərkibi == Maqmada demək olar ki, bütün kimyəvi elementlərə rast gəlinir, onların arasında: Si, Al, Fe, Са, Mg, К, Ti, Na, həmçinin müxtəlif uçan komponentlərə (karbon oksidi, kükürd, hidrogen, flüor, xlor və s.) və buxarşəkilli suya da rast gəlinir. Uçan komponentlər maqmanın kristallaşması zamanı müxtəlif minerallara daxil olur. Nadir hallarda qeyri-silikat tərkibli maqmatik ərintilər mövcud olur.
Qranit palıdı
Qranit palıdı (bolq. Гранитски дъб) — Bolqarıstanın Qranit kəndində bitən yay palıdı. Güman olunur ki, hazırda yaşayan ən qoca palıd ağacıdır. Ağacın gövdəsinin diametri 2,38 metr, gövdəsinin genişliyi 7,46 metr, hündürlüyü 23,4 metr təşkil edir. Lakin ağacın ancaq şərq budaqları sağdır. 1982-ci ilin martında ağacdan götürülmüş nümunələrə əsasən ağacın yaşı 1637-dir. 345-ci ildə cücərdiyi güman olunan Qranit palıdı Bolqarıstanın ən qədim, Avropanın isə ən qədim ağaclarından biridir. 1967-ci ildə Qranit palıdı qorunan ağac elan edilmiş və Bolqarıstanın təbii abidələri siyahısında daxil edilmişdir. 2010-cu ildə çəkilmiş "Sonsuza qədər yaşamaq" (bolq. Жива Вечност) adlı sənədli filmdə Qranit palıdı da göstərilmişdir.
Rixter şoranı