Toşe Proeski
Toşe Proeski (mak. Тодор "Тоше" Проески, 25 yanvar 1981 - 16 oktyabr 2007) — makedon musiqiçi. 2004-cü ilin "Avroviziya" mahnı müsabiqəsinin finalında Life is mahnısı ilə çıxış etmiş müğənni nəinki doğma ölkəsində, bütün Balkan ölkələrində geniş tanınmışdır. Xeyirxahçı kimi tanınan Toşe Proeski YUNESKO-nun xoşməramlı səfiri olub. 16 oktyabr 2007-ci il tarixində Xorvatiyada qəzaya uğrayıb vəfat etmişdir. Toşe Proeskinin vəfatından sonra Makedoniyada üç günlük matəm elan olunmuş, mərhum isə "Makedoniyanın fəxri vətəndaşı" tituluna layiq görülmuşdür.
Toşe Proeski stadionu
Toşe Proeski Stadionu - Makedoniyanın Skopye şəhərində stadion. Ölkənin ən böyük arenasıdır. İstismar müddəti ərzində ən çox azarkeş Şkendiya - Gent oyununa gəlmişdir (31.742 bilet).
Alyssum alpestre proles gerardi
Alyssum alpestre (lat. Alyssum alpestre) — bitkilər aləminin kələmçiçəklilər dəstəsinin kələmkimilər fəsiləsinin çuğundurot cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
Alyssum gerardi Rouy & Foucaud
Odontarrhena saxatilis Jord. & Fourr.
Odontarrhena pyrenaica Jord. & Fourr.
Odontarrhena murcica Jord. & Fourr.
Odontarrhena microphylla C.A.Mey. in Ledeb.
Alyssum alpestre proles jordanii
Alyssum alpestre (lat. Alyssum alpestre) — bitkilər aləminin kələmçiçəklilər dəstəsinin kələmkimilər fəsiləsinin çuğundurot cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
Alyssum gerardi Rouy & Foucaud
Odontarrhena saxatilis Jord. & Fourr.
Odontarrhena pyrenaica Jord. & Fourr.
Odontarrhena murcica Jord. & Fourr.
Odontarrhena microphylla C.A.Mey. in Ledeb.
Anemone coronaria proles albiflora
Çələng əsməsi (lat. Anemone coronaria) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin əsmə cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Pulsatilla coronaria (L.) Borkh.
Anemone coronaria proles coccinea
Çələng əsməsi (lat. Anemone coronaria) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin əsmə cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Pulsatilla coronaria (L.) Borkh.
Anemone coronaria proles cyanea
Çələng əsməsi (lat. Anemone coronaria) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin əsmə cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Pulsatilla coronaria (L.) Borkh.
Anemone coronaria proles grassensis
Çələng əsməsi (lat. Anemone coronaria) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin əsmə cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Pulsatilla coronaria (L.) Borkh.
Anemone coronaria proles lerinensis
Çələng əsməsi (lat. Anemone coronaria) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin əsmə cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Pulsatilla coronaria (L.) Borkh.
Anemone coronaria proles mouansii
Çələng əsməsi (lat. Anemone coronaria) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin əsmə cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Pulsatilla coronaria (L.) Borkh.
Anemone coronaria proles rissoana
Çələng əsməsi (lat. Anemone coronaria) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin əsmə cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Pulsatilla coronaria (L.) Borkh.
Anemone coronaria proles rosea
Çələng əsməsi (lat. Anemone coronaria) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin əsmə cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Pulsatilla coronaria (L.) Borkh.
Anemone coronaria proles ventreana
Çələng əsməsi (lat. Anemone coronaria) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin əsmə cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Pulsatilla coronaria (L.) Borkh.
Anemone hortensis proles variata
Çələng əsməsi (lat. Anemone coronaria) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin əsmə cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Pulsatilla coronaria (L.) Borkh.
Anemone pulsatilla proles amoena
Adi güləbətin (lat. Pulsatilla vulgaris) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin güləbətin cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Anemone pulsatilla L.
Pulsatilla pulsatilla (L.) H.Karst.
Anemone pulsatilla proles linnaeana
Adi güləbətin (lat. Pulsatilla vulgaris) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin güləbətin cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Anemone pulsatilla L.
Pulsatilla pulsatilla (L.) H.Karst.
Astragalus glycyphyllos proles bosniacus
Biyanyarpaq gəvən (lat. Astragalus glycyphyllos) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin gəvən cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Hamosa glycyphyllos (L.) Medik.
Hedyphylla glycyphylla (L.) Rydb.
Hedyphylla vulgaris Steven
Tragacantha glycyphyllos (L.) Kuntze
=== Heterotipik sinonimləri ===
Astragalus gliciphyllos Neck.
Astragalus glycyphyllos proles bosniacus (Beck) Asch. & Graebn.
Astragalus glycyphyllos f. bosniacus Beck
Astragalus glycyphyllos var. rotundifolius Čelak.
Astragalus massiliensis proles vicentinus
Astragalus tragacantha (lat. Astragalus tragacantha) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin gəvən cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Tragacantha vera Medik.
=== Heterotipik sinonimləri ===
Astragalus massiliensis (Mill.) Lam.
Astragalus massiliensis var. peduncularis Rouy
Astragalus massiliensis var. salvatoris Willk.
Astragalus massiliensis proles vicentinus Samp.
Astragalus salvatoris Willk.
Astragalus spinosissimus St.-Lag.
Bellis perennis proles pumila
Çoxillik qızçiçəyi (lat. Bellis perennis) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin qızçiçəyi cinsinə aid bitki növü.
== Botaniki xarakteristikası ==
Hündürlüyü 5-17 sm, gövdəsi tək və ya bir neçə sayda, zəif və sıx tüklü, qısa kökümsovları olan çoxillik ot bitkisidir. Çiçəkli gövdəsi yarpaqsızdır və eni 10 mm olan tək səbəti vardır. Köküstü rozetdə yerləşmiş yarpaqlar belşəkillidir, əksinəyumurtaşəkilli, bəzən kənarları dəyirmi dişli və yaxud tamkənarlıdır, uc hissəsi küt və saplağa daralmışdır. Qın yarpaqcıqları uzunsov, küt, tükcüklü və qaramtıl rəngdədir. Dilcikləri iki dəfə qından uzundur, ağ rənglidir, sonu çəhrayıdır. Çiçək yatağı qabarıqdır. Toxumları əksinəyumurtaşəkilli və çılpaqdır, kəkilsizdir, uzunluğu 1 mm-ə qədərdir. May-iyun aylarında çiçəkləyir, iyun-iyul aylarında meyvə verir.
Bellis rotundifolia proles pumila
Çoxillik qızçiçəyi (lat. Bellis perennis) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin qızçiçəyi cinsinə aid bitki növü.
== Botaniki xarakteristikası ==
Hündürlüyü 5-17 sm, gövdəsi tək və ya bir neçə sayda, zəif və sıx tüklü, qısa kökümsovları olan çoxillik ot bitkisidir. Çiçəkli gövdəsi yarpaqsızdır və eni 10 mm olan tək səbəti vardır. Köküstü rozetdə yerləşmiş yarpaqlar belşəkillidir, əksinəyumurtaşəkilli, bəzən kənarları dəyirmi dişli və yaxud tamkənarlıdır, uc hissəsi küt və saplağa daralmışdır. Qın yarpaqcıqları uzunsov, küt, tükcüklü və qaramtıl rəngdədir. Dilcikləri iki dəfə qından uzundur, ağ rənglidir, sonu çəhrayıdır. Çiçək yatağı qabarıqdır. Toxumları əksinəyumurtaşəkilli və çılpaqdır, kəkilsizdir, uzunluğu 1 mm-ə qədərdir. May-iyun aylarında çiçəkləyir, iyun-iyul aylarında meyvə verir.
Galium aparine proles spurium
Galium spurium (lat. Galium spurium) — bitkilər aləminin acıçiçəklilər dəstəsinin boyaqotukimilər fəsiləsinin qatıqotu cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
== Yarımnövləri ==
Galium spurium subsp. africanum Verdc.
Galium spurium subsp. ibicinum (Boiss. & Hausskn.) Ehrend.
Galium spurium subsp.
Galium parisiense proles decipiens
Galium parisiense (lat. Galium parisiense) — bitkilər aləminin acıçiçəklilər dəstəsinin boyaqotukimilər fəsiləsinin qatıqotu cinsinə aid bitki növü.
Lactuca scariola proles virosa
Lactuca virosa (lat. Lactuca virosa) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin süddəyən cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Lactuca scariola subsp. virosa (L.) Bonnier & Layens
Lactuca scariola subsp. virosa (L.) Maire & Petitm.
Lactuca scariola proles virosa (L.) Rouy
Wiestia virosa (L.) Sch.Bip.
== Yarımnövləri ==
Lactuca virosa subsp. cornigera (Pau & Font Quer) Emb. & Maire
Lactuca virosa subsp.
Populus alba proles nivea
Ağcaqovaq (lat. Populus alba) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin söyüdkimilər fəsiləsinin qovaq cinsinə aid bitki növü.
== Təbii yayılması ==
Qafqazda geniş yayılıb, ilk dəfə Qızılyardan təsvir edilib.
== Botaniki təsviri ==
Əlverişli bitmə şəraitində boyu 35 m-ə, gövdəsinin diametri 3 m-ə çatan böyük ağacdır. Ağyarpaq qovaq ağ qovaqla titrəkyarpaq qovaqın hibrididir. Ağyarpaq qovaq enli çətirli, qollu-budaqlı ağac olmaqla Kürqırağı meşələrdə edifikator mövqe tutur. Budaqlarının qabığı ağ və ya bozumtul ağ rəngli, hamardır. Yaşlı gövdəsinin qabığı qeyri-bərabər çatlıdır. Təzə zoğları ağ keçə tükcüklüdür və sonralar tükcükləri tökülür. Qısalmış zoğlarının yarpaqları enli yumurtavari, dəyirmi və üçbucağa oxşar yumurtavaridir.
