Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • СУПА

    туьрк, сщц.; -ди, -да; -яр, -йри, -йра ламран са йис хьанвай шуркӀунтӀ.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • супа

    годовалый ослёнок.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • СУПА

    n. colt, foal, young horse.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • СУПА

    dan. eşşək balası, qoduq, xotuq; sıpa; bax шукӀва.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ŞUPİ-ŞUPİ

    (Salyan) uşaq oyunu adı

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ЩУПАТЬ

    1. əlləmək, əl ilə yoxlamaq; 2. öyrənmək, yoxlamaq, tədqiq etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЩУПАТЬ

    несов. гъил-тIуб авун, гъил авуна килигун, гъил-тIуб авуна чирун, гъил-тIуб авуна ахтармишун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • СУДА

    мн. гимияр (см. судно1)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЩЕПА

    хъвалахъ, чIидгъем (кIарасдилай алатай)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ШУТЯ

    нареч. регьятдиз, са четинвални авачиз; он шутя это сделает ада и кар лап регьятдиз ийида. ♦ не шутя рикIивай, зарафат авачиз.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ШУБА

    кIурт; кавал; нагольная шуба винел парча, алачир кIурт; крытая шуба винел парча чIугур кIурт.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • СЮДА

    нареч. иниз; инал

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • СУША

    кьурамат; ччил (гьуьлуьн, вацIун акси)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • СУМА

    чанта; тагъар. ♦ ходить с сумой къекъверагвал авун; тIалабиз гьатун; пустить с сумой къекъверагвиле ттун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • СУКА

    кач

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • СУДЬЯ

    судья.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • СТУПА

    гьевенг; чIехи такIв

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ŞÜCA

    igid, qorxmaz, qəhrəman

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • САПА

    сапа (дяведа ачух чкадал гьужумдайла душмандив бейхабардиз агатун патал эгъуьндай хандакI ва я ччилин кIаникай рехъ). ♦ тихой сапой пер. чинеба,

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЩУКА

    durnabalığı

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • СУДЬЯ

    hakim, münsif

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ŞURA

    совет

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • SOPA

    дубина

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • SIPA

    1. осленок; 2. перен. толстый, жирный, тучный;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ŞURA

    ...məsləhətləşmək. 3. bax Sovet (bəzən cəm şəklində: şuralar). Şura katibi Məmmədəli də asudə, fikirsizzikirsiz gəlib dəftərxananın sol küncündə öz yeri

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • SIPA

    is. Bir yaşar qoduq (bəzən söyüş yerində işlənir)

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ЩУКА

    щука (кIезрияр недай са чIехи балугъ).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • SURA

    "Quran"ın bölündüyü 114 fəsildən hər biri

    Tam oxu »
    Azərbaycan qadın adlarının izahlı lüğəti.
  • SIPA

    (Quba, Zərdab) donuz balası

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ŞURA

    hər hansı məsələnin müzakirəsi; məsləhətləşmə; müşavirə, məclis, sovet, məşvərət

    Tam oxu »
    Azərbaycan qadın adlarının izahlı lüğəti.
  • ŞURA

    i. council; Təhlükəsizlik Şurası Security Council; Elmi Şura Academic Council; pedaqoji ~ teachers’ / masters’ meeting; hərbi ~ council of war; ailə ~

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • SIPA

    i. 1. young / little donkey; young of an ass; 2. bax d.d. qanmaz I

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • ŞURA

    şura bax sovet

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • SIPA

    sıpa bax qoduq

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • ŞURA

    ŞURA I is. [ ər. ] Hökumət, sovet. Mən bu şura vətənimi sevirəm; Yamacımı, gülşənimi sevirəm (M.Müşfiq). ŞURA II is. [ ər. ] İclas. Baxalım şura nə qə

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin omonimlər lüğəti
  • ŞÜRA

    sovet, şura

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • ŞURA

    ora bura, ora

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • SOPA

    zopa

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • ŞURA

    sovet — iclas

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • ŞURA

    hökumət — sovet

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • ŞURA

    I сущ. совет: 1. заседание, совещание с целью совместного обсуждения чего-л. Hərbi şura военный совет, şura çağırmaq созвать совет 2. участники такого

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • SIPA

    сущ. прост 1. ослёнок (детёныш осла) 2. перен. обычно о полном, здоровом, крепкого телосложения человеке ◊ sıpa quyruğu qopardan крепкого телосложения

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ŞURA

    (Dərbənd) qoğal. – Bizdə şura diyədilər

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • SURPA

    (Balakən) əl-üz dəsmalı

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ŞUŞA

    Azərbaycanın Şuşa şəhərinin adındandır.

    Tam oxu »
    Azərbaycan qadın adlarının izahlı lüğəti.
  • KUPA

    kubok (idman)

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • LÚPA

    [fr.] Çərçivəsi olan böyüdücü optik cihaz; zərrəbin. İsa dayı lupanı Səməndərin üz-gözündə dolandırdı

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ЛУПА

    лупа (затIар екез къалурдай кьве патайни юкь экъис хьайи элкъвей шуьше).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • LUPA

    сущ. лупа (увеличительное стекло в оправе)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • LUPA

    LUPA (böyüdücü şüşə) İsa dayı lupanı Səməndərin üz-gözündə dolandırdı (B.Bayramov); ƏDƏSƏ [Eldar:] Bu ədəsə ilə oxunacaq dərəcədə xırda, zərif bir xət

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • SƏPA

    SƏPA(YƏ) f. üçayaq

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • ŞURA

    ə. 1) müzakirə; 2) sovet

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • SÜHA

    ə. Kiçik ayı bürcündən olan ulduz

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • SÜDA

    SÜDA’ ə. baş ağrısı (xəstəlik).

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • SEPA

    f. bax səpa.

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • XOTUQ

    сущ. шукӀва, супа.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • SIPA

    сущ. супа, шукӀва (йис атӀай).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • QODUQ

    сущ. 1. шукӀва, супа (ламран шаркӀунтӀ); 2. къудух (экъуьгъун манада).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • супник

    -а; м. Миска для супа. Керамический супник. Супник со щами.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ŞORBALIQ

    прил. суповой (предназначенный, пригодный для супа). Şorbalıq ət суповое мясо

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • XARÇO

    сущ. харчо (вид грузинского супа из баранины с острыми приправами)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • BOŞQAB

    ...пищи, еды, вмещающееся в тарелку. İki boşqab şorba две тарелки супа

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • супить

    -плю, -пишь; супленный; -лен, -а, -о; супя; нсв. (св. - насупить) что разг. Сдвигать, хмурить (брови) Ну что ты супишь брови?

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • чӀух

    ...чӀухадин ни акъатна - запахло гарью. 2. поджаренная приправа для супа (из лука на масле или сале) : чӀух авун - а) спалить дотла (что-л.), сжечь (ког

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • АСИЛДАЙ

    || АСУЛДАЙ нар. бинедилай, сифте кьилелай. Вуч асилдай ламран супа - Хуьнуьхалди тай жедайд туш. С. С. Жедайд туш. Ам лап асулдай чӀуруди я. Р

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • заглотнуть

    ...себя глотком; проглотить. Заглотнуть свежего воздуха. Заглотнуть супа. Заглотнуть дым.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • второе

    ...(обычно мясное, рыбное и т.п.) блюдо в обеде, подаваемое после первого (супа, щей и т.п.) На второе - котлеты с пюре.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • шумовка

    ...ложка с отверстиями для снятия накипи с бульона, для вынимания мяса из супа и т.п.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • KƏF

    ...поверхности кипящей жидкости). Şorbanın kəfini götürmək снять накипь с супа ◊ kəf gəlmək надувать, надуть (обмануть), провести; kəfə getmək присваива

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • жюльен

    ...овощной суп); кулин. 1) Овощи, нарезанные тонкими ломтиками (для супа, салата и т.п.) 2) Бульон с добавлением овощей. 3) Кушанье из тонко нарезанных

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • вычерпать

    ...конца. Вычерпать воду. Вычерпать колодец. Вычерпать ложкой остатки супа. Вычерпать землю из котлована. Вычерпать котёл до дна.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ŞORBA

    I сущ. суп, солянка, похлёбка (жидкая пища, род супа из картофеля или крупы). Şorba bişirmək варить суп, şorbanı isitmək подогреть суп, şorba tökmək k

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • SUP

    ...supu рисовый суп; o, iki boşqab supu yedi он съел две тарелки супа II прил. суповой. Sup qaşığı суповая ложка

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • NİMÇƏ

    ...nimçə plov тарелка плова, iki nimçə şorba yedi он съел две тарелки супа 2. поднос круглой формы II прил. тарелочный. Nimçə istehsalı тарелочное произ

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • жижа

    ...котлован наполнился грязной жижей. б) отт.; разг. Жидкая часть супа, похлёбки и т.п. Ел только жижу, оставляя картошку и мясо.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • умять

    ...вокруг яблони. 3) разг.-сниж. Съесть быстро и много. Умять тарелку супа. Умять все блины.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • HORRA

    сущ. 1. разг. жижа (жидкая часть супа) 2. похлёбка: 1) суп, заправленный мукой. Horra bişirmək варить мучную похлебку, xəstəyə horra yedizdirmək корми

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • FLAVOUR

    ...(ağartı, ədviyyat və s.); dad / iy vermək; to ~ soup with onions supa soğan vurmaq / tökmək; 2. dadmaq, dadına baxmaq, dadını bilmək

    Tam oxu »
    İngiliscə-azərbaycanca lüğət
  • миска

    ...огурцы в миску. б) отт. О количестве содержимого такого объёма. Миска супа. Съесть миску каши.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • навернуть

    ...ручку. 3) что и чего разг. Много, с аппетитом съесть. Навернуть щей, супа. Навернуть тарелку борща. Навернуть кусок пирога.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • уписать

    ...быстро, с аппетитом. Уписать всё варенье. Уписать незаметно тарелку супа. Уписать кашу с большим аппетитом. Уписать за обе щеки.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • чашечка

    ...ж. 1) уменьш. к чашка Кофейная чашечка. Чашечка чая. Съесть чашечку супа. Разбить чашечку. Принести в чашечке варенье. 2) а) ботан. Часть околоцветни

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • микроскопический

    ...ничтожный по размерам, величине. М-ая сумма денег. М-ая порция супа. 4) разг. Подробнейший, детальный, скрупулёзный (о разборе, анализе и т.п.) Микро

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • PAKET

    ...paketlərdə satılır молоко продаётся в пакетах, суп пакеты пакет супа II прил. пакетный. Paket sexi пакетный цех, paket kağızı пакетная бумага; fərdi

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • наварить

    ...приготовить в каком-л. количестве что-л. съедобное. Наварить супа, компота. Наварить щей на два дня. 2) что и чего техн. Изготовить в каком-л. количе

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • гуща

    ...гуща. Ступить в зыбкую чёрную гущу. Развести гущу краски. 2) Густая часть супа, похлёбки, компота. Подлить гущи. Ешь с гущей! Бульон вылакал, а гущу

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • тарелка

    ...такую посуду. Поставить на стол две тарелки колбасы. Съесть тарелку супа. 2) спец., только мн.: тарелки, -лок. Название различного рода деталей, имею

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • KÖPÜK

    ...кипящей жидкости). Şorbanın köpüyünü yığmaq (götürmək) снимать накипь супа; köpüklə söndürmə пенотушение (тушение пожаров горючих материалов при помо

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • QAB

    ...вместимость сосудов 3. тарелка (в знач. меры). Bir qab şorba тарелка супа, beş qab plov пять тарелок плова 4. футляр (коробка, ящик, чехол, куда клад

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • QAZAN

    ...количество еды, помещающееся в кастрюле. Bir qazan şorba кастрюля супа II прил. тех. котельный. Qazan armaturu котельная арматура, qazan dəmiri котел

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • CƏM

    ...сосуда округлой формы). Mis cəm медная миска, bir cəm şorba миска супа

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • край

    ...краю обрыва, оврага. Налить чашку чая до самых краёв. Полная тарелка супа, с краями. Края сруба. Воды в придорожных канавах по самый край. Переливать

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • SUPAYLAYAN

    см. supaylayıcı

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • SUPAYLAYICI

    I прил. водораспределительный II сущ. гидротех. водораспределитель

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • SUPAYLAYAN

    i. water-distributor

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • ЩУПАЛЬЦЕ

    ср (мн. щупальца) 1. buynuz (böcəklərdə, qurdlarda vəsf, 2. məc. caynaq, əl, barmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • SUPAYLAŞDIRAN

    прил. водоразборный (служащий для отпуска воды из водопроводной системы). Supaylaşdıran kolonka водоразборная колонка

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • SUPAYLAMA

    сущ. гидротех. водораспределение

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ЩУПАЛЬЦЕ

    зоол. щупальце; щупальцы щупальцияр (пепейрин, кукварин ва бязи маса гьайванрин сивин патаривай жедай, затI кьун ва чирун патал герек тир, акьажиз

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЩУПАННЫЙ

    1. əllənmiş, əl ilə yoxlanılmış; 2. öyrənilmiş, yoxlanılmış, tədqiq edilmiş

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • перехватить

    ...чего, чем разг. Наскоро съесть чего-л.; перекусить. Перехватить тарелку супа, котлету. Перехватить бутербродами, пирожками, булочкой. Перехватить до

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • полный

    ...доверху, занятый целиком. П-ая сумка. П-ая мерка. Налить полную тарелку супа. П-ая корзина ягод. П-ые вёдра брусники. Полный до краёв. Озеро, п-ое ры

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • TÖKMƏK

    ...tök (süz) налей стакан чаю, bir boşqab şorba tökün налейте тарелку супа 5. отливать, отлить: 1) вылить часть жидкости из чего-л. Onun stəkanına bir a

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
OBASTAN VİKİ
Lupa
Lupa və ya zərrəbin — bir neçə linzadan ibarət olan, xırda predmetlərin yaxınlaşdıraraq müşahidəsi üçün nəzərdə tutulmuş optik sistem. İnsan fəaliyyətinin bir çox sahələrində — biologiya, tibb, arxeologiya, bank və zərgərlik işi, kriminalistika, saat və radio elektron texnikasının təmiri zamanı, həmçinin filateliya, numizmatika və bonistikada istifadə olunur. == Filateliyada == Lupa filatelistlər tərəfindən geniş istifadə olunur. Şəklin xırda detallarına baxmaq üçün 3–4 bölünən lupa kifayətdir. Filatelistlər əsasən qatlanan lupalara üstünlük verir. Bəziləri isə binokulyar cərrahi lupalardan istifadə edirlər .
SOPA
Stop Online Piracy Act (SOPA və ya H.R. 3261) — 26 oktyabr 2011-ci ildə Lamar Smit və 12 nəfər həmmüəlliflər tərəfindən ABŞ-nin Nümayəndələr Palatasına təqdim olunmuş qanun layihəsidir. Qanun layihəsi Amerika hüquq-mühafizə orqanlarına İnternetin gizli kontinenetlərinə, müəllif hüquqları ilə qorunan intellektual mülkiyyətin ticarətinə və kontrafaktlara qarşı mübarizədə imkanlarını genişləndirir.
Sula
Sümsükquşu (lat. Sula) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin sümsükquşukimilər dəstəsinin sümsükquşular fəsiləsinə aid heyvan cinsi.
Suma
Suma — Azərbaycan Respublikasının Ağdam rayonunun Güllücə kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.Suma kəndi 1994-cü ildə Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal olunub. 20 noyabr 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin nəzarətindədir. == Tarixi == Suma kəndi rayon mərkəzindən 21 km. şimal-şərqdə, Qarabağ düzündə yerləşir; Ağdam rayonunun Güllücə və Tağıbəyli kəndləriylə qonşudur. Suma kəndi 16 aprel 1994-cü ildə Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal olunub. == Mədəniyyəti == İşğala qədərki dövrdə Suma kəndində orta məktəb, klub, kitabxana, tibb məntəqəsi və müxtəlif ticarət-iaşə obyektləri var idi. Güllücə və Suma kəndlərinin arasında müqəddəs yer – Güllücə ocağı adlı ziyarətgah mövcuddur. Güllücə, Suma, Tağıbəyli, eləcə də Ağdamın digər kəndlərindən adamlar gəlib Güllücə ocağını ziyarət edirdilər. İşğal altında olan bütün yaşayış məntəqələri kimi, Suma kəndini də ermənilər dağıdıb xarabalığa çeviriblər. == Əhalisi == İşğala qədər (16 aprel 1994-cü il) Suma kəndində 1286 nəfər əhali yaşayırdı.
Suva
Suva (ing. Suva) — Fici dövlətinin paytaxt şəhəridir.
Suza
Suza — İranın Hörmüzgan ostanının Qeşm şəhristanının Şahab bəxşində sahilyanı şəhər və bu bəxşin mərkəzi. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 4,480 nəfər və 878 ailədən ibarət idi.
Tupa
Firəngotu (lat. Lobelia) — zəngçiçəyikimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Növləri == Erinus firəngotu, Adi firəngotu (Lobelia erinus L.) Şişman firəngotu (Lobelia inflata L.) Yandırıcı firəngotu (Lobelia urens) == İstinadlar == Firəngotu:The Plant List saytında takson barədə məlumat.
Şuqa
Payızda çay buz bağlamağa başlayanda sıyıq kütlə şəklində su ilə birlikdə hərəkət edən yumşaq buz.
Şuya
Şuya (rus. Шуя) — Rusiya Federasiyasında yerləşən şəhər, İvanovo vilayətinə daxildir.
Şuşa
Şuşa — Azərbaycan Respublikasının Qarabağ bölgəsində yerləşən şəhər. Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı. Şuşa rayonunun inzibati mərkəzi.Şəhərin təməli 1752-ci ildə Qarabağ xanı Pənahəli xan tərəfindən qoyulub və ilk çağlarda şəhəri Şuşa adı ilə yanaşı xanın şərəfinə Pənahabad adlandırırdılar. Şuşada 17 məhəllə vardı: Seyidli, Culfalar, Quyuluq, Çuxur məhəllə, Dörd çinar, Dördlər qurdu, Hacı Yusifli, Çöl Qala, Qurdlar, Saatlı, Köçərli, Mamayı, Xoca Mərcanlı, Dəmirçilər, Hamamqabağı, Merdinli və Təzə məhəllə. Hər məhəllədə hamam, məscid və bulaq vardı.XVIII əsrdə Şuşa şəhəri Azərbaycanın ən mühüm şəhərlərindən birinə çevrilmişdi. Onun dövrəsində böyük və güclü sədd çəkilib,çoxsaylı sənətkar məhəllələri yaranıb.Şuşalı tacirlər İran şəhərləri və Moskva ilə ticarət əlaqələri saxlayır burada Pənahabadi adlanan gümüş sikkə zərb edilirdi.XIX əsrin sonu və XX əsrin əvvəllərində Şuşa Qafqazın musiqi mərkəzinə çevrilmişdi.Şuşanı "Kiçik Paris", "Qafqazın sənət məbədi", "Azərbaycan musiqisinin beşiyi" və "Zaqafqaziyanın konservatoriyası" adlandırırdılar. XX əsrin əvvəllərinədək Azərbaycanda, o cümlədən Şuşada musiqi sənəti, ilk növbədə xanəndə və sazəndələr ustad-şəyird zəminində inkişaf edirdisə, artıq XX əsrdən başlayaraq peşəkar musiqi təhsili daha geniş sahələri əhatə edərək,sistemləşdirilməyə və kütləviləşməyə doğru istiqamət götürmüşdü.O dövrdə Azərbaycanda bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovun böyük əməyi sayəsində peşəkar musiqi təhsilinin bünövrəsi qoyulur.1905, 1920 və 1992-ci illərdə Şuşa üç dəfə tamamilə yandırılmışdır.Birinci dəfə onu hər iki icma,ikinci dəfə azərbaycanlılar,üçüncü dəfə isə ermənilər yandırmışdı.Etnik qərəzliyə baxmayaraq, hər iki icmanın nümayəndələri arasında qarışıq nikahlar yer almışdı.Ticarət və Rusiyanın hökmranlığı hər iki icmanı bir-biri ilə bağlayan tellər idi.Bu tellərdən birincisi təbii, ikincisi isə süni idi.7 fevral 1991-ci ildə Şuşa rayonunun Şuşa şəhəri Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti tabeliyində olan şəhər kateqoriyasına aid edilmişdir. 26 noyabr 1991-ci ildə isə Şuşa şəhəri respublika tabeli şəhərlərin sırasına daxil edilib.Şuşa şəhəri 1992-ci il may ayının 8-də erməni birləşmələri tərəfindən işğal edilmişdir. Şuşanın işğalı nəticəsində şəhərdə 195 nəfər Azərbaycan vətəndaşı xüsusi amansızlıqla qətlə yetirilmiş, 165 nəfər yaralanmış,onlardan 150 nəfəri əlil olmuş, 552 körpə valideynlərini itirmiş, 20 mindən artıq əhali isə doğma yuvasını tərk edərək məcburi köçkün vəziyyətinə düşmüşdür.Əsir və girov götürülmüş 58 azərbaycanlının taleyi barədə bu günə qədər məlumat yoxdur.Şuşanın işğalı nəticəsində azərbaycanlıların tarixi izlərini silmək məqsədilə vandallar 600-ə yaxın tarixi memarlıq abidəsini, o cümlədən Pənahəli xanın sarayını, Yuxarı Gövhər ağa məscidini, Aşağı Gövhər ağa məscidini, Xurşidbanu Natəvanın evini və Molla Pənah Vaqifin məqbərəsini yerlə-yeksan etmiş,7 məktəbəqədər uşaq müəssisəsini,22 ümumtəhsil məktəbini, mədəni-maarif, kənd təsərrüfatı texnikumlarını, orta ixtisas musiqi məktəbini, 8 mədəniyyət evinin,22 klubu,31 kitabxananı,2 kinoteatrı,8 muzeyi, o cümlədən Şuşa Tarix Muzeyi, Azərbaycan Xalça Muzeyinin filialı və xalq tətbiqi sənəti muzeyi,Qarabağ dövlət tarix muzeyi, turist bazasını, Qafqazda yeganə Şərq musiqi alətləri fabrikini dağıtmış, buradakı nadir sənət incilərini talamış və məhv etmişlər.Şəhərin tarixi muzeyinin 5 minədək əşyası,Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət muzeyi Şuşa filialı, Dövlət Qarabağ Tarixi muzeyinin 1000-dək əşyası, peşəkar Azərbaycan musiqisinin banisi,bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovun (300-dən çox əşya), müğənni Bülbülün (400-dək əşya), musiqiçi və rəssam Mir Möhsün Nəvvabın (100-dən çox əşya) xatirə muzeylərinin fondları qarət edilib.Şuşa şəhəri 8 noyabr 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir. == Tarix == === Etimologiya === Şuşa adının mənşəyi haqqında müxtəlif fikirlər vardır.
SPA
Spinal anesteziya, Onurğa beyni anesteziyası ya qısa olaraq SPA (lat. spinalis – onurğa sütunu, "an-" yun. αἴσθησις) regional anesteziyanın bir növü. bu zaman onurğa kanalına (onurğa mayesinə) yeridilmiş yerli keyləşdirici məhlulun təsirindən impuls ötürücülüyü onurğa beyni səviyyəsində bloklanmış, nəticə etibarilə onurğa beyninin anesteziya hissəsinə müvafiq bədən nahiyyəsinin hissiyyatı sönmüş olur. Belə ki, həmin nahiyənin ağrı, temperatur, taktil – toxunma hissiyatı və xüsusən ətrafların hərəkət funksiyaları pozulmuş olur. == Tarixi == İlk dəfə olaraq Avqust Bir (1861–1949) assistenti Avqust Hildebrant ilə 1898 ildə Kildə kokain məhlulunu onurğa kanalına yeridərək, regional anesteziyanın bir növü olan spinal (onurğa beyni) anesteziyasını icra etmişdir. Lakin anesteziya kəskin başağrıları, öyümə, qusma əlamətli fəsadlara səbəb olmuşdur. 1885 ildə amerikalı Ceyms Leonard Korninq eini sınağı – onurğa kanalına kokain inyeksiyasını icra etmişdir. Lakin müdaxiləlin Korinq tərəfindən nə dərəcədə düzgün icra edildiyi hələdə şübhə doğursa da onu metodun ilk icraçısı sayırlar. 1908 ildə isə avqust bir regional anesteziyahın bir növü olan venadaxili regional anesteziyanı sınaqdan keçirdmişdir.XX əsrin əvvəllərindən sinal anesteziya sezar kəsiyində istifadə edilmişdir.
Upa
Upa — Xızı rayonunda bir kənd. == Tarixi == Kənd Tat kəndidir. Tarixi çox qədimdir. Burada yaşayan Tatlar tərəfindən Qurulmuşdur. == Mədəniyyəti == == Coğrafiyası ve iqlimi == == Əhalisi == Əhalisi iran dilli Tatlardan ibarətdir.
Acacia suma
Acacia polyacantha (lat. Acacia polyacantha) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin akasiya cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Acacia polyacantha Willd. Acacia polyacantha subsp. polyacantha Acacia suma (Roxb.) Voigt Gagnebina tamariscina sensu Bojer Mimosa suma Roxb. Senegalia suma (Roxb.) Britton & Rose == Yarımnövləri == Acacia polyacantha subsp. campylacantha (A.Rich.) Brenan Senegalia polyacantha subsp. campylacantha (Hochst. ex. A.Rich.) Kyal.
Armudlu (Şuşa)
Armudlu — Azərbaycan Respublikasının Şuşa rayonunun Xəlfəli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. 1992-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal olunmuşdur.
Axundovlar (Şuşa)
Axundovlar — Azərbaycanın, Qarabağın qədim və məşhur soylarından biri. == Soyun yaranması == Axundovların ulu babası Molla Əli Kəbirlidir. O, Kəbirli elinin Seyidli obasında sayılıb-seçilən, savadlı bir alim idi. Mahallarının dini işləri ilə məşğul olurdu.Qarabağ hakimləri İbrahimxəlil xan Cavanşir və Mehdiqulu xan Cavanşir bu ünlü alimə hörmət еtmiş, еhtiram bəsləmişdilər. Mеhdiqulu хan 1814-cü ildə оnun adına vеrilmiş təliqədə aхundu "Ərəstun bilikli" еpitеti ilə yad еtmişdir. Хan yazırdı: "Sеyidli оbasının başçısı Kоsa yüzbaşıya, Ərəstun bilikli Aхund Mоlla Əliyə оbanı vеrirəm. Bəbirəlini və nökər Məhəmmədəlini də оnun хidmətinə bağışlayıram". Aхund Mоlla Əli ruhani оlmaqla yanaşı, həm də yaхşı həkim idi. Aхund Mоlla Əlinin Оruc ağa, Dərgahqulu bəy adlı оğulları vardı. Onun törəmələri Axundov soyadını daşıyırlar və hal hazirda Bakıda yasayirlar.
Ağbulaq (Şuşa)
Ağbulaq — Azərbaycan Respublikasının Şuşa rayonunun Şırlan kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. 1992-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal olunmuşdur.
Ballerus sapa
Poru (lat. Ballerus sapa) çəkilər fəsiləsinin çapaqlar cinsinə aid növdür. == Yayılması == Xəzər hövzəsində bir növü və bir yarım növü mövcuddur. Tipik növ Şimali Xəzərdə, Volqa, Ural, Səfidruddan Terekin mənbəyinə qədər yaşayır. Cənubi-Xəzər porusu isə Xəzərin cənub hissəsində yaşayır. == Morfoloji əlamətləri == Anal üzgəcində 32–42, bel üzgəcində 7–8 şüa, yan xətt orqanında 42–55 pulcuq var. Gümüşü rəngə çalan iri gözləri vardır. Bədəni hündür, yanlardan basıqdır. Anal üzgəci uzundur. Ağzı yarımalt, burnu qalındır.
Bayat (Şuşa)
Bayat — Şuşa qəzasında kənd adı. Səlcuq oğuzlarının Bayat tayfasının adındandır. Əvvəlcə Kiçik Aşura kimi sərbəst yaşamış, XV əsrdə Qızılbaşlara qoşulmuşdur. Şimali Azərbaycana Qızılbaş adı ilə gəlmişdir. XIX əsrdə Garcull və Cavanşir qəzalarında Bayat adlı ellər yaşayırdı. == İstinadlar == == Ədəbiyyat == Qızılbaşlar tarixi. Bakı, 1995. Yüzbaşov R. Azərbaycanın coğrafi terminləri. Bakı, 1966. Yusifov Y., Kərimov S. Toponimikanın əsasları.
Bazarbaşı (Şuşa)
Divanxana meydanı və ya Bazarbaşı — Gəncə qapısından keçdikdə Şuşa qalası daxilində yerləşən ilk və ən böyük şəhər meydanıdır. Şəhərin ən böyük ticarət küçəsi olan Rasta bazar öz başlanğıcını məhz bu meydandan götürür. == Tarixi == Qarabağ xan sarayının qarşısında yerləşən Divanxana meydanı Şuşa şəhərinin tarixi qeyd edilməmiş baş planına əsasən XIX əsrin I yarısına kimi sarayı əhatə edən qala divarlarının (qəsr də adlandırılır) içində olmaqla qalanın digər hissələrindən təcrid edilmişdi. Həmin dövrdə meydan ərazisində Qarabağ xan sarayı kompleksinə aid müxtəlif köməkçi tikililər yerləşirdi.Qarabağ xanlığının Rusiya imperiyasına birləşdirilməsindən sonra Şuşada aparılan yenidənqurma işləri zamanı Xan sarayını əhatə edən qala divarlarının bir hissəsi, o cümlədən meydan ərazisində yerləşən tikililər sökülmüş, bundan sonra Divanxana meydanı ictimayətə açılmışdır. Həmin dövrdən sonra meydan həm də "Bazarbaşı" adlandırılmağa başlayır. Dövrümüzə kimi saxlanılmış bu adın meydana gəlməsinin əsas səbəbi o zamanlar inkişaf etdirilən və ticarət sıraları yerləşdirilmiş Rasta bazar küçəsinin öz başlanğıcını məhz bu meydandan götürməsidir. == Xüsusiyyətləri == XVIII əsrdən Şuşanın əsas ticarət küçəsi olan Aşağı bazar küçəsi şəhərdə aparılan yenidənqurma işlərindən sonra öz ticari əhəmiyyətini itirir. Bu zaman inşa edilən Rasta bazar küçəsi bir xətt üzrə inşa edilmiş səliqəli ticarət sıraları ilə şəhərin əsas ticarət küçəsinə çevrilir. Həmin küçə öz başlanğıcını Divanxana meydanından götürür. Meydanın şimalında qala divarları və bürcləri ilə əhatə olunmuş Qarabağ xan sarayı, şərq tərəfində isə Divanxana binası yerləşirdi.
Daşaltı (Şuşa)
Daşaltı — Azərbaycan Respublikasının Şuşa rayonunun Daşaltı kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. 1991-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal olunmuşdur. 2020-ci il 9 noyabrda Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir. == Toponimikası == Kəndin adı "qayaaltı" mənasındadır. XIX əsrin əvvəllərində Zəngəzurun Düzəbürd kəndindən gəlmiş erməni ailələri məskən salmışlar. Ondan sonra bu kənd azərbaycanlılar arasında "Daşaltı Neress uşaqları" adlanmışdır. XIX əsrin sonlarında bu kənddən Daşaltı-Xüzərbürd və Daşaltı Küngüt kəndləri yaranmışdır. Xüzəburt kəndinin adı isə şuşalılarda "Xəzinə qalası" adlı mağaranın ermənicə adıdır. Sonra bu ad ermənicə Xtsadberd adlanmışdır. XIX əsrin sonlarına aid məlumata görə indiki Şuşa rayonunda iki Daşaltı adlı kənd vardı: Daşaltı-Künnət və Daşaltı-Xəzəbür.Daşaltı kənd əvvələr ətrafda yaşayan əhalinin Xəznədağ adlandırdığı mağaranın yerləşdiyi ərazi olmuşdur.
Divanxana (Şuşa)
Divanxana meydanı və ya Bazarbaşı — Gəncə qapısından keçdikdə Şuşa qalası daxilində yerləşən ilk və ən böyük şəhər meydanıdır. Şəhərin ən böyük ticarət küçəsi olan Rasta bazar öz başlanğıcını məhz bu meydandan götürür. == Tarixi == Qarabağ xan sarayının qarşısında yerləşən Divanxana meydanı Şuşa şəhərinin tarixi qeyd edilməmiş baş planına əsasən XIX əsrin I yarısına kimi sarayı əhatə edən qala divarlarının (qəsr də adlandırılır) içində olmaqla qalanın digər hissələrindən təcrid edilmişdi. Həmin dövrdə meydan ərazisində Qarabağ xan sarayı kompleksinə aid müxtəlif köməkçi tikililər yerləşirdi.Qarabağ xanlığının Rusiya imperiyasına birləşdirilməsindən sonra Şuşada aparılan yenidənqurma işləri zamanı Xan sarayını əhatə edən qala divarlarının bir hissəsi, o cümlədən meydan ərazisində yerləşən tikililər sökülmüş, bundan sonra Divanxana meydanı ictimayətə açılmışdır. Həmin dövrdən sonra meydan həm də "Bazarbaşı" adlandırılmağa başlayır. Dövrümüzə kimi saxlanılmış bu adın meydana gəlməsinin əsas səbəbi o zamanlar inkişaf etdirilən və ticarət sıraları yerləşdirilmiş Rasta bazar küçəsinin öz başlanğıcını məhz bu meydandan götürməsidir. == Xüsusiyyətləri == XVIII əsrdən Şuşanın əsas ticarət küçəsi olan Aşağı bazar küçəsi şəhərdə aparılan yenidənqurma işlərindən sonra öz ticari əhəmiyyətini itirir. Bu zaman inşa edilən Rasta bazar küçəsi bir xətt üzrə inşa edilmiş səliqəli ticarət sıraları ilə şəhərin əsas ticarət küçəsinə çevrilir. Həmin küçə öz başlanğıcını Divanxana meydanından götürür. Meydanın şimalında qala divarları və bürcləri ilə əhatə olunmuş Qarabağ xan sarayı, şərq tərəfində isə Divanxana binası yerləşirdi.
Elmi şura
Elmi şura – Azərbaycan Respublikasında ali məktəb və elmi idarələrdə elmi-tədqiqat işlərinin əsas istiqamətlərini müəyyənləşdirən məşvərətçi orqan. Ali məktəbin (fakültənin) elmi şurası tədris planını, elmi-tədqiqat və təlim-tərbiyə məsələlərini müzakirə edir, boş yerləri tutmaq üçün müsabiqə və seçkilər keçirir, müəllimləri və elmi işçiləri elmi ad almağa təqdim edir. Doktorluq və namizədlik dissertasiyası müdafiə etmək hüququ verən ixtisaslaşdırılmış elmi şuralar ən qabaqcıl elmi-tədqiqat idarələrində və ali məktəblərdə yaradılır. Elmi şuranın tərkibinə rektor (dekan), direktor, direktor müavini, elmi katib, görkəmli alimlər, partiya və həmkarlar ittifaqı təşkilatlarının nümayəndələri daxil olurlar. Elmi-tədqiqat idarələrində yaradılan elmi-texniki şuraların da fəaliyyət dairəsi təqribən eynidir. == Ədəbiyyat == R.Əliquliyev, S.Şükürlü, S.Kazımova. Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər. Baki, İnformasiya Texnologiyaları, 2009, 201 s.
Həsənabad (Şuşa)
Həsənabad — Azərbaycan Respublikasının Şuşa rayonunun Xanalı kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. 1992-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal olunmuşdur.
Lobelia tupa
Lobelia tupa (lat. Lobelia tupa) — zəngçiçəyikimilər fəsiləsinin firəngotu cinsinə aid bitki növü.
Meydan (Şuşa)
Meydan — Şuşa şəhərinin əsas şəhər meydanıdır. Şuşa qalasının Gəncə qapısı yaxınlığındakı Divanxana meydanından başlanğıcını götürən Şuşanın əsas ticarət magistralı olan Rasta bazar küçəsi məhz Meydanda tamamlanır, beləliklə Meydan və Divanxananı əlaqələndirir. Şimaldan cənuba doğru zəif hiss olunan mailliklə uzanan küçə effektiv və gözlənilməz şəkildə kiçik işıqlı Meydana çıxır. == Tarixi == E. Avalov qeyd edir ki, ətrafında yerləşən binaların təyinatında əsasən Meydan Şuşada mühüm ictimai-ticari rol oynamışdır; burada böyük dini mərasimlər (Aşura) keçirilmişdir. Meydanın əsas memarlıq elementləri dini və ticarət binalarıdır ki, bu xüsusiyyət də XVII-XVIII əsrlər Azərbaycan şəhərlərində salınmış meydanlar üçün xarakterikdir.Şuşa şəhərinin tarixi bilinməyən baş planına əsasən şəhərin əsas memarlıq və ticarət kompleksi olan Meydan ilk dini tikilinin ətrafında formalaşdırılmışdır. Sonradan bu cür məscidlər ətrafında inşa edilən ticarət və digər tikililər məscid vəqflərinə aid idi; məscid mə mədrəsələrin saxlanmasına lazım olan xərclər bu binaların istifadəsindən əldə edilən gəlir sayəsində ödənirdi.Meydanın formalaşmasını izləməklə Şuşanın digər orta əsrlər meydanlarının da yaradılması yolunu öyrənmək mümkündür. Rasta bazar küçəsinin şərq tərəfinin cənub qurtaracağı bitişik binalar vasitəsiylə dərininə genişləndirilmişdir. Küçənin bir hissəsinin genişləndirilməsi vasitəsi ilə meydan yaradılması üsuluna Şuşanın Bazar başı və Mərdinli məhəllə meydanlarının nümunəsində də izləmək mümkündür. Küçələrin kəsişməsi nəticəsində kontrast yaradan bu üsul hətt kiçik ölçülü ərazidə də genişlik effekti formalaşdırır.Meydanın yanız Aşağı bazar küçəsindən uzanan bir mərtəbəli ticarət sıralarını davam etdirən cənub hissəsindəki tikililər ticarət məqsədi ilə istifadə olunurdu. Digər tərəfdə yerləşməklə məscidlə üzbəüz olan iki mərtəbəli bina və hər iki tərəfdən ona birləşən digər iki mərtəbəli binalar mədrəsə binalarıdır.