Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • ТУРМАН

    турман, кьилинпацар ийидай лиф (лув гудайла цава кьилинпацар ийиз жедай са жуьредин лиф).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТУРМАН

    нугъ., сущ.; -ди, -да; -ар, -ри, -ра къарачи. Адила рамагдиз хкягъай кьве балкӀанни зи гъуьлуьни Сурхая турманриз маса гана

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ТУРМАН

    dial. bax къарачи.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • турман

    -а; м. Голубь искусственно выведенной породы, способный кувыркаться при полёте.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ТУРМАН

    м mayallaq göyərçin; ◊ лететь турманом kəlləmayallaq gəlmək, başı üstə yıxılmaq.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • TURMANC

    (Zəngilan) ağacdan meyvə qoparmaq üçün ucu haça uzun ağac və ya qarğı

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ТЮРБАН

    м sarıq, çalma, əmmamə

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • тюрбан

    -а; м. (франц. turban из перс.) а) Восточный мужской головной убор из обёрнутого вокруг головы (фески, тюбетейки) полотнища лёгкой ткани. Турок в розо

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • турпан

    -а; м. Птица сем. утиных чёрной и чёрно-бурой окраски.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ТӀУРФАН

    (-ди, -да, -ар) 1. tufan, boran, fırtına, qasırğa; 2. məc. qovğa, mərəkə; həyəcan, vəlvələ, çaxnaşma; * тӀурфан акъатун a) tufan qopmaq, tufan başlama

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ТУРМАЧӀ

    ...şəklində bükülmüş lavaş, yuxa; 2. bükülmüş, dürmələnmiş şey; bağlama); турмачӀ авун yığıb yumrulamaq; dürməkləmək.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ТӀУРФАН

    1) n. storm, squall, tempest, gale; hurricane; 2) n. scandal, affray, fracas, commotion.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • тӀурфан

    1. буря, ураган. 2. (перен.) скандал, волнение : тӀурфан акъатна - а) поднялась буря, поднялся ураган; б) (перен.) поднялся скандал.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ТӀУРФАН

    араб, сущ.; -ди, -да; -ар, -ри, -ра тарар, набататар хадай, пунай акъуддай къайи ва къати гар. Экуьн ярар майданравай, Хважамжамар гарданравай,

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • TURKMAN

    Turkman n türkmən; the Turkmen top. i. türkmənlər

    Tam oxu »
    İngiliscə-azərbaycanca lüğət
  • TURBAN

    n 1. çalma, əmmamə, sarıq; 2. çalmayabənzər qadın papağı

    Tam oxu »
    İngiliscə-azərbaycanca lüğət
  • ТУРПАН

    м zool. qılquyruq (ördək)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • TÜRX’MAN

    I (Qax, Oğuz, Yevlax) həyasız II (Qax, Oğuz, Yevlax) qaraçı

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • TÜRKAN

    türklər, türklərin vətəni

    Tam oxu »
    Azərbaycan qadın adlarının izahlı lüğəti.
  • TÜRYAN

    qaynayan, aşıb-daşan, qabaran (Eyni adlı çay adındandır)

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • TÜRKMAN

    Türk ulusundan olan adam; Türkə oxşayan; böyük türk

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • TURXAN

    turlar türklər ölkəsinin xanı; Tur dağının xanı.

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • TARMAN

    qalxmaq, yüksəlmək, ucalmaq

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • TURXAN

    xandan törəyənlər, xan nəslindən olanlar ("tar" "törəmək, yaradılış" sözləri ilə əlaqədardır), qədim türklərdə xüsusi imtiyaza malik olan titul sahibi

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • ТЮРБАН

    сирих (кьилиз янавай)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • TÜRYAN

    I (Bərdə, Mingəçevir) 1. günün ən isti vaxtı 2. yayın ən isti günləri. – Bu türyanda işdəməy olmaz (Bərdə) II (Qazax) çayın sürətlə axan yeri

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • TUMAN

    ...S.Qədirzadə. // Beli bağlı və ya rezinli, düyməsiz kişi şalvarı. Satin tuman.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TUMAN

    1. кальсоны, штаны, портки; 2. юбка; 3. юбочный;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ТУМАН

    1.duman, sis; 2. anlaşılmazlıq, qaranlıq, tutqunluq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • tuman

    is. jupe f ; alt ~ı jupon m ; caleçon m, slip m, culotte f

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • TUMAN

    Mənbələrdə tömö (tu) sözü var, “hər tərəfi örtən” deməkdir. Duman, tuman (paltar) və tumurcuq kəlmələri həmin sözdən törəyib. Ehtimal ki, don (paltar)

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • тюрьма

    ...заключение. Делить с кем-л. тюрьму. Мне грозит тюрьма. Годы тюрьмы не убили в нём воли к жизни. Приговорили к тюрьме (разг.). в) расш., собир. Об оби

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • TUMAN

    сущ. 1. юбка (юкьвалай агъуз дишегьлийрин пек ва я дишегьлийрин пекинин юкьвалай агъуз пай); 2. юкьва жир ва я еб авай, дуьгмеяр квачир итимрин вахчег

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • tuman

    tuman

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • туман

    I -а (-у); м. (тюрк. туман) см. тж. туманище, туманчик, туманный 1) Скопление мелких водяных капелек или ледяных кристаллов в приземных слоях воздуха,

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ТЮРЬМА

    ж (мн. тюрьмы) 1. dustaqxana, həbsxana, qazamat, zindan; 2. həbs; ◊ тюрьма плачет по ком həbsxana gözləyir, ...yeri həbsxanadır.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТУМАН

    ТУМАН I м 1. duman, sis; 2. məc. anlaşılmazlıq, tutqunluq, qaranlıq; ◊ туман в глазах у кого gözləri qaralmaq; туман в голове у кого başı gicəllənmək;

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • TUMAN

    i. 1. drawers pl.; d.d. pants pl.; 2. skirt; alt ~ı petticoat; büzməli ~ pleated skirt

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • TUMAN

    don

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • TUMAN

    сущ. 1. юбка 2. кальсоны, штаны, портки

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ТЮРЬМА

    дустагъхана, тюрьма.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТУМАН

    циф; ччилин циф. ♦ туман в глазах пер. вилерал хуш алай хьиз я; напустить туману пер. кьил акъат тийирвал авун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • TUMAN

    TUMAN (qadın geyimi) [Şair:] ..Onlar da əl-ayaqdan uzaq kənd-kəsəyə çəkilib, qarıların tumanının altında gizlənib, baş girləyirlər (Ə.Cəfərzadə); KƏMƏ

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • штурман

    штурман.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ФУРМАН

    м köhn. furqonçu

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ШТУРМАН

    м şturman (1. gəmi və ya təyyarəni idarə edən şəxs; 2. kiçik gəmilərdə: kapitan köməkçisi).

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • şturman

    is. dən. av. navigateur m ; ~ budkası abri m de navigation ; timonerie f (gəmidə)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • ШТУРМАН

    урус, сущ.; -ди, -да, -ар, -ри, -ра чӀехи гимияр, чӀехи самолетар гьалдай пешекар.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • şturman

    şturman

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • ШТУРМАН

    (-ди, -да, -ар) şturman.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ŞTURMAN

    [holl.] сущ. штурман (цин кӀаникай ва я винелай фидай гимияр, самолётар, дирижаблар идара ийидай специалист).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ГУРМАН

    м zərif və ləzzətli (ləziz) yeməkləri həddindən artıq sevən adam, ağzının dadını bilən adam

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • гурман

    ...блюд; лакомка. Прослыть гурманом. Настоящий, редкий, заправский гурман.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • дурман

    ...То, что одуряет, опьяняет (о запахе, напитке и т.п.) Сладкий дурман черёмухи. Дурман вина. Страшный дурман наркотика. 3) О том, что притупляет разум,

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • штурман

    -а; мн. - штурманы, (проф.), штурмана; м. (голл. stuurman) см. тж. штурманский Специалист по вождению надводных, подводных и воздушных кораблей. Штурм

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ДУРМАН

    ...(zəhərli bitki), bihuşdan; 2. məc. zəhər, tiryək; алкоголь - дурман alkoqol zəhərdir.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ШТУРМАН

    штурман (чIехи гимийра ва самолѐтра гими ва самолѐт гьалдай специалист; гъвечIи гимийра капитандин куьмекчи).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ŞTURMAN

    I. i. dən. av. navigator, navigation officer; (çay gəmisində) mate II. s. navigator’s, navigating; ~ işi navigation

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • ŞTURMAN

    I сущ. штурман (специалист по вождению судов, летательных аппаратов) II прил. штурманский: 1. относящийся к штурману. Şturman vəzifəsi штурманская дол

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • NURMAN

    nurdan olan adam, nurdan yaranmış; nurlu adam.

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • ДУРМАН

    мн. нет. 1. дурман (бейгьушардай, кьил кьилелай ракъурдай зегьер квай хъач). 2. пер. зегьер, бейгьуш.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ГУРМАН

    зериф ва лезетлу хуьрекрал рикI алайди

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ŞTÚRMAN

    [holl.] Sualtı və suüstü gəmiləri, təyyarələri, dirijablları idarə edən mütəxəssis

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • qurman

    qurman

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • TURBİN

    1. турбина; 2. турбинный;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TƏRLAN

    чоглок (хищная птица из семейства соколиных)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TÜĞYAN

    ...Daşma, qabarma, qaynama, coşub-daşma. // məc. Həyəcan, təlatüm. □ Tüğyan etmək məc. – şiddət etmək, qaynamaq, coşmaq, azğınlıq etmək, qızışmaq. [Vaqi

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TURBİ́N

    [lat.] Buxar, qaz, su enerjisini pərli rotor vasitəsilə mexaniki enerjiyə çevirən mühərrik

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TƏRLAN

    is. 1. zool. Güclü dimdiyi və uzun qanadları olan yırtıcı quş. Bir yanında tərlanlar, dumanlı dağlar; Bir yanda kəkliklər, ayna bulaqlar

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TƏRXAN

    is. 1. Orta əsrlərdə türk xalqlarında hökmdarların titulu. 2. Zaqafqaziya və Mərkəzi Asiyada, Kazan, Həştərxan xanlıqlarında feodalların dövlət vergil

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TÉRMİN

    [lat. terminus – hədd, sərhəd] 1. Elm, texnika, incəsənət və s. müəyyən ixtisas sahəsinə aid anlayışı dəqiq ifadə edən söz (və ya söz birləşməsi); ist

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • вертун

    ...породы, перевёртывающийся во время полёта через голову или крыло; турман. 2) разг. О слишком подвижном человеке, непоседе.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
OBASTAN VİKİ
Qurman
Qurman — müxtəlif ölkələrin mətbəx dadları ilə maraqlanan şəxs.
Turfan
Turfan (uyğ. تۇرپان, çin. sadə. 吐鲁番, pinyin: Tulufán) — Çinin Sinzyan-Uyğur Muxtar Rayonunda şəhər dairəsi. Ərazisi — 69,3 min. km². Dairənin hökuməti Qaoçan rayonunda yerləşir. == Relyefi == Qərbində Toksun bölgəsi, şimalqərbində Urumçi şəhəri, şimalında Jimisar bölgəsi və Quçung bölgəsi, şərqində Piçan bölgəsi, şimalında Lopnur bölgəsisi ilə həmsərhəddir. == Qəsəbə və kəndləri == Turfan şəhəri, iki məhəllə komitəsi (社区居民委员会; jūmínwěiyuánhùi), iki qəsəbə (镇 zhèn), yeddi çöl qışlağı (乡 xiāng) və üç özəl çöl qışlağı (虚拟乡) kimi məntəqələrdən ibarətdir. == Coğrafya və İqlim == Turfan şəhəri Turfan hövzəsinin şimal kənarında qurulmuş, hövzənin ən çuxur yerində Ayding gölü, dəniz seviyəsindən 154,50 metr dərinlikdə olan bölgədə yerləşir.
Türban
Çalma və ya türban – Şimali Afrika, Ərəbistan yarımadası, Hindistan və Asiyanın bəzi digər bölgələrində geniş yayılmış kişi baş örtüyü. Onun hazırlanması üçün 6-8 metr parça lazımdır. Bəzi növlərinin hazırlanması üçün 20 metrədək parçadan istifadə edilir. Adətən, fəs, yaxud araqçının üstündən dolayırdılar. Tipik İran geyimi olan türban hələ e.ə. 6—5 əsrlərdə Midiyada geniş yayılmışdı. Çalmanı başa bağlanmış yaylıq, fəs və ya araxçına sarıyırlar. Bəzi regionlarda çalma başda xüsusi sancaqlarla bərkidilir.
Türkan
Türkan — Azərbaycan Respublikasının Xəzər rayonunun inzibati ərazi vahidində, Xəzər dənizinin sahilində yerləşən qəsəbə. Zirə, Hövsan, Qala, Mərdəkan, Şüvəlan kəndləri ilə qonşudur. == Tarixi == Türkan qəsəbəsi Bakının 32 kəndi içərisində ən qədim tarixə malik olanlarındandır. 10000-dən çox əhalisi olan Türkan qəsəbəsi paytaxtdan 35 km. aralıda yerləşir. Türkan kəndində iki qəbiristanlıq mövcuddur. Bunlardan biri yeni qəbiristanlıqdır ki, burada olan ən qədim məzarın yaşı bir əsr yarıma bərabərdir. Digər qəbirstan isə daha qədimdir. Oradakı qəbirüstü daşların üzərində şəkilli yazılar var ki, bu da abidələrin çox böyük yaşa malik olmağına dəlalət edir. == Əhalisi == 1859–1864-cü ilə olan məlumata əsasən Bakı quberniyasının Bakı qəzasının Türkan kəndində 127 evdə 332 nəfəri kişi, 290 nəfəri qadın olmaqla 622 nəfər şiə Azərbaycan tatarı yaşayırdı.
Türkman
Türkmanlar və ya İraq türkmanları — İraqın şimalında yaşayan türk etnosu. Ad oxşarlığına baxmayaraq türkmanlar Orta Asiya türklərinə, Türkmənistanda yaşayan türkmənlərə deyil, Azərbaycan türklərinə, Anadolu türklərinə yaxın olub, oğuz türklərinin qərbi qolundandırlar. Yaşadıqları ərazilərdə isə ilk dəfə Səlcuqların ilk axınları zamanından xeyli əvvəllər məskunlaşmışdılar. Daha sonralar isə Səfəvi hökmdarları ən qədim Azərbaycan tayfalarından biri olan türkmanların yaşayışlarının daha da möhkəmləndirilməsini təmin etmişlər. == Tarix == Ərəb İraqı tarix boyunca bir çox mədəniyyətə beşiklik etmişdir. İraqda türk ünsürünün tarixi eramızdan əvvələki dövrlərə dayansa da tam olaraq indi İraqda etnik qruplar içərisində üçüncü ən çoxsaylı toplum olan türklərin əcdadlarının bu torpaqlara gəlişi 673-cü ilə təsadüf etməkdədir. Qeyd edilən tarixdə Əməvi sülaləsinin (661–750) əmirlərindən biri olan İraqi Ərəb vilayətinin hakimi Übeydullah bin Ziyad 4,000 türk əsilli süvarini bölgənin təhlükəsizliyi məqsədiylə Bəsrə şəhərinə yerləşdirmişdir. Əməvi sülaləsinin xəlifəliyinin bütün dövrlərində və Abbasilər sülaləsinin (750–1258) xəlifəliyinin ilk dövrlərində (750–945) türk əsilli əhali İraqın əsasən mərkəz və cənub hissələrinə yerləşir və bölgənin silahlı qüvvəsinin önəmli hissəsini təşkil edirdilər. 932-ci ildə indiki İranın qərbində Cəbəl bölgəsində əsas hökümdarı şahənşah titulu daşıyan şiə dövləti olan Büveyhilər yarandı. Büveyhilər sülaləsinin nümayəndlərinin müxtəlif bölgələrdə hakimiyyəti 932-ci ildən 1062-ci ilədək davam etmişdir.
Uma Turman
Uma Karuna Turman (29 aprel 1970[…], Boston) — amerikalı aktrisa və keçmiş model. Ən çox rejissor Kventin Tarantinonun filmlərindəki rolları ilə tanınır. 1994-cü ildə rol aldığı "Kriminal qiraət" filmindəki performansına görə "Oskar", "BAFTA" və "Qızıl Qlobus" mükafatlarına namizəd göstərilib. O, Kvenintin "Kill Bill" və "Kill Bill 2" filmlərində baş rolda çəkilmişdir. Bu filmlərə görə yenidən "Qızıl Qlobus" mükafatına namizədlik əldə etmişdir. == Həyatı == Uma Karuna Turman 29 aprel 1970-ci ildə Massaçusets ştatının Boston şəhərində anadan olub. Onun atası Robert Turman Hind-Tibet Buddist Tədqiqatları professoru və yazıçı olmuşdur. Atası üç il Buddist rahibi kimi yaşamışdır. Umanın anası Nena fon Şlebrügge dəb modeli idi. Anası Nena, Mexiko şəhərində alman zadəgan və isveçli model Birgit Holmquistin ailəsində dünyaya gəlmişdir.
Tuman
Tuman — alt geyimi. Həmçinin bu mənalara gələ bilər: Tuman (Özbəkistan) — Özbəkistanda inzibati ərazi vahidi.
Turan
Turan (fars. توران‎) — Mərkəzi Asiyada tarixi bir ərazidir. Termin İran mənşəlidir. İlk turanlılar Turun nəslindən gələn iranlı bir qəbilədir. Turan adına Avesta və Firdovsinin Şahnamə əsərində rast gəlmək olar. Tarixi İran-Turan müharibələrində Əfrasiyab Turan imperatoru olaraq nəql edilir. Turan sözü XIX əsrdən etibarən ideoloji bir terminə çevrildi. Bu idealogiya Türk tarixində siyasi, hərbi və mədəni sahələrə öz təsirini göstərib. Azərbaycanda turançılıq idealogiyasının ən məşhur daşıyıcılarından biri Əli bəy Hüseynzadə olub. Həmçinin tanınmış Azərbaycan şairi və repressiya qurbanı Hüseyn Cavid bu ideologiyanın daşıyıcısı olub və təsadüfi deyil ki, öz qızına Turan (Turan Cavid) adı verib.
Turma
Turma - (latın dilində: turma) - Roma ordusunda 30-32 nəfərdən ibarət atlı dəstəsi, Ala (Roma ordusu)nun onda bir hissəsi. Roma respublikası dövründə süvarilər romalılardan və ya onların müttəfiqlərindən təşkil olunurdu, legionun tərkibinə daxil idi. Hər bir legionda atlıların sayı 300 nəfər idi və onların hər biri 30 nəfərdən ibarət 10 turmaya, hər turma isə 3 dekuriyaya (onluğa) bölünürdü. Roma imperatoru Oktavian Avqustun hakimiyyəti dövründə süvarilər köməkçi qoşun hissələrinə daxil idi. Roma qoşunlarında süvari hissələrin əsasını atlılardan və piyadalardan ibarət cohors equitatа adlanan hissələr, həmçinin cohors equitata quingenaria adlanan və 480 nəfər piyadadan, 4 turmadan ibarət hissələr və həmçinin cohors equitata milliaria adlanan, 88 nəfər piyadadan və 8 turmadan ibarət hissələr təşkil edirdi. Sonralar dəvələrdən ibarət turmalar (dromedarii) təşkil olunmuşdur. İlk dəfə olaraq imperator Trayan atların yerinə dəvələrindən istifadə olunan və Ala I Ulpia dromedariorum Palmyrenorum adlanan belə hərbi hissələri təşkil etmişdir. Imperiya dövründə türmaya dekurion komandanlıq edirdi və ona iki köməkçisi, həmçinin sesquiplicarius (ənənəvi əməkhaqqından 1,5 dəfə çox əməkhaqqı alan əsgər), duplicarius (ikiqat ödənişlə), bayraqdar köməklik göstərirdilər. Prinsipat dövründə hər bir legionun tərkibinə dörd turma daxil idi. Piyadalara nisbətən süvarilərin statusu daha aşağı idi və onlar düşərgədən kənarda yerləşdirilirdi.
Arxiyepiskop Turyan
Arxiyepiskop Leon Turyan (ing. Leon Tourian; 1879, Konstantinopol – 24 dekabr 1933, Nyu-York, Nyu-York ştatı) ABŞ-dakı Erməni Apostol kilsəsinin Şərgi Yeparxiyasının Priması (Primate (bishop) olub, 24 dekabr 1933-cü ildə Nyu-Yorkda siyasi rəqibləri tərəfindən qətlə yetirilib. == Bioqrafiyası == Qevont Turyan 1879-cu il yanvarın 1-i İstanbulda anadan olub. 1931-ci ildə Nyu-Yorka təyinat almamışdan əvvəl Turyan İzmirin arxiyepiskopu olub, həmçinin İstanbulda, Yunanıstanda, Bolqarıstanda və Britaniyada erməni kilsələrində çalışıb. Arxiyepiskopun öldürülməsinə səbəb olan insident iyulun 1-i 1933-cü ildə Çikaqoda (ABŞ) keçirilən "Təkamül əsri" sərgisində erməni pavilyonunda baş verib. Belə ki, səhnədə duaya başlamamışdan əvvəl Turyan səhnədə olan Ermənistan Demokratik Respublikasının üç rəngli bayrağının yığışdırılmasına göstəriş verib. Arxiyepiskopun fikrincə onun bu bayrağın yanında durması Sovet Ermənistanının hakimiyyəti ilə erməni kilsəsinin münasibətlərini korlaya bilərdi. Çünki erməni kilsəsinin mənəvi mərkəzi olan Eçmiadzin (Üç Kilsə) məhz Sovet Ermənistanında yerləşir və qərbdəki erməni kilsəsi Sovet hakimiyyəti ilə dostluq münasibətlərini qoruyub saxlamalıdır. Lakin Daşnaksütunun aktiv üzvləri arxiyepiskopun bu hərəkətini satqınlıq kimi gəbul ediblər. Bir müddət sonra Turyan Vuster şəhərində (Massaçusets ştatı) 5 nəfər daşnakın hücumuna məruz qalır.
Franyo Tucman
Franyo Tucman (14 may 1922[…], Veliko-Trqovişçe[d], Zaqreb diyarı[d], Serblər, xorvatlar və slovenlər krallığı[d] – 10 dekabr 1999, Zaqreb) — Xorvatiyanın 1-ci prezidenti. Müstəqil Xorvatiyanın marşalı, xorvat millətçisi, antiyuqoslavist, Xorvat Demokratik İttifaqının banisi və sədri kimim tanınan Tucman, yuqoslav dövründə kommunist, hərbi və elm xadimi idi.
Harri Truman
Harri S. Trumen (ing. Harry S. Truman; 8 may 1884, Lamar, Missuri, ABŞ — 26 dekabr 1972, Kanzas-Siti, Missuri, ABŞ) — Amerika Birləşmiş Ştatlarının 33-cü prezidenti (1945–1953) və 34-cü vitse-prezidenti (20 yanvar-12 aprel 1945). İkinci adındakı "S" hərfi yalnız inisialdan ibarətdir və babaları — atasının atası Anderson Şip (Shipp) Trumen və anasının atası Solomon Yanqın adına hörmət əlaməti olaraq valideynləri tərəfindən verilmişdir. Birinci dünya müharibəsi dövründə artilleriya batareyasına rəhbərlik etmişdir. Həmin müharibədə döyüşlərdə iştirak etmiş yeganə ABŞ prezidentidir (Prezident Duayt Eyzenhauer isə həmin müharibədə yalnız təlimlərə qatılmışdır). == Siyasi həyatı və prezidentliyi == 1934-cü ildə Missuri ştatından ABŞ Konqresinə senator seçilmişdir. 1944-cü il seçkilərində Franklin Ruzvelt özünün dördüncü prezidentlik müddətinə onu vitse-prezidentliyə namizəd kimi irəli sürmüşdür. Seçkilərdə qələbə qazanan cütlük 1945-ci il yanvarın 20-də səlahiyyətlərinin icrasına başlamışdır. 12 aprel 1945-ci ildə Franklin Ruzveltin vəfat etməsindən sonra Harri Trumen prezident vəzifəsini tutmuşdur. Trumenin hakimiyyət dövrü qlobal əhəmiyyətə malik çoxsaylı hadisələrlə zəngin olmuşdur.
Murman Omanidze
Murman Omanidze (gürc. მურმან ომანიძე; 5 noyabr 1938, Tbilisi – 2020) — Gürcüstan siyasətçisi və 1991-ci ildə Gürcüstanın Xarici İşlər Naziri. == Həyatı == Tbilisidə anadan olan Omanidze Tbilisi Dövlət Universitetinin beynəlxalq hüquq fakültəsini bitirib. 1977-ci ildən 1985-ci ilədək o, "Suplmsheni" dövlət kənd təsərrüfatı şirkətinin hüquq şöbəsinə rəhbərlik edirdi və 1985-ci ildən 1989-cu ilə qədər Gürcüstan SSR Tikinti Nazirliyinin rəhbəri işləmişdir. Antisovet və müstəqil hərəkatının getdiyi zamanı Omanizde Əfqanıstan müharibəsinin gürcü veteranların təşkilatı olan Gürcüstanın Əfqanıstan İttifaqına qoşuldu, hətta 1990 — 1991-ci illərdə təşkilat sədrinin müavini olmuşdur. O, 1991-ci ilin martı ayından may ayına qədər Gürcüstan nəqliyyat nazirinin müavini kimi işləyirdi. Yeni müstəqil Gürcüstanda prezident Zviad Qamsaxurdiya tərəfindən Omanidze 1991-ci ilin avqustunda baş nazirin birinci müavini və xarici işlər naziri vəzifəsi verildi. Həmən ayda da baş nazir Tengiz Siquanın qalmaqallı istefasından sonra o, qısa müddətdə baş nazirin vəzifələrini icra edirdi. 1991-ci ilin avqustunda SSSRİ-də hərbi çevrilişi cəhdi zamanı Gürcüstan müxalifəti iddia edirdi ki, Omanidze Dövlət Fövqəladə Vəziyyət Komitəsinin üzvləri ilə görüşmək üçün Moskvaya yola düşmüşdü. Çevriliş cəhdi uğursuz olandan sonra, Gürcüstan rəhbərliyi bu cür ittihamları qətiyyətlə təkzib edirdi.
Revel-Turdan
Revel-Turdan (fr. Revel-Tourdan) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — İzer. Boreper kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Vyen. INSEE kodu — 38335. Kommunanın 1999-cu il üçün əhalisi 842 nəfər təşkil edirdi. Kommuna dəniz səviyyəsindən 267 ilə 444 qədər metr yüksəklikdə yerləşir. Kommuna Parisdən təxminən 450 km cənub-şərqdə, Liondan 45 km cənubda Qrenobldan 60 km qərbdə yerləşir.
Tasmalı (Türkman)
Tasmalı (fars. خضراباد‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Urmiya şəhristanı, Mərkəz bəxşinin, Türkman dehestanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 322 nəfər yaşayır (91 ailə). Əhalisi etnik azərbaycanlılardır və azərbaycanca danışırlar.
Tezxarab (Türkman)
Tezxarab (fars. تيزخراب‎‎‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Urmiya şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 262 nəfər yaşayır (76 ailə).
Tubman Universiteti
Tubman Universiteti (ing. William V. S. Tubman University) — Liberiyanın Harper şəhərində yerləşən ali təhsil müəssisəsi. == Tarixi == Universitetin əsası 1978-ci ildə qoyulmuşdur.
Turban (şəhər)
Turbat — Pakistanın Bəlucistan əyalətində şəhər.Keç çayı üzərində yerləşir.Bəlucistan əyalətinin 2-ci (Kvettadan sonra), Pakistanın isə 38-ci böyük şəhəridir.Bəlucistan əyalətinin cənubundakı ən böyük şəhərdir.Əhalisi təxm. 213 min nəfərdir.
Turxan Allahverdiyev
Turxan Rəsul oğlu Allahverdiyev (5 aprel 1996, Gədəbəy rayonu – 12 noyabr 2020, Şuşa) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. == Həyatı == Turxan Allahverdiyev 5 aprel 1996-cı ildə Gədəbəy rayonunun İnəkboğan kəndində anadan olub. 2002-ci ildə Gədəbəy rayonunun Niyaz İsgəndərov adına İnəkboğan kənd tam orta məktəbdə 1-ci sinifə daxil olub. 2013-cü ildə məktəbi bitirib. == Hərbi xidməti == Turxan 2014-cü ilin Aprel ayının 8-də Gədəbəy Rayon Hərbi komissarlığına çağırılıb. Hərbi xidmətini Milli Qvardiyada (XDMX — Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti) göstərib. 2015-ci ilin oktyabr ayında tərxis olub. Turxan 2019-cu ilin iyul ayında MAXE (müddətdən artıq xidmət edən) hərbi qulluqçusu kimi xidmət edib. 27 sentyabr 2020-ci ildə İkinci Qarabağ müharibəsi başladı. Turxan Allahverdiyev könüllü olaraq döyüş bölgəsinə yollanır.
Turxan Gənceyi
Turxan Gənceyi – filoloq alim, filologiya elmləri doktoru, professor. 1925-ci ildə Təbrizdə doğulmuşdur. Orta təhsilini Təbrizdə, ali təhsili İstanbul universitetinin ədəbiyyat fakültəsində almışdır. Əmək fəaliyyətinə Neapol universitetinin şərqşünaslıq fakültəsində dərs deməklə başlamışdır. Eyni zamanda Frankfurt na Mayne və Hamburq universitetlərinin şərqşünaslıq universitetlərində dərs demişdir. 1959-cu ildən London universitetində tələbələrə türk xalqlarının ədəbiyyatı və "Dədə Qorqud" eposu haqqında mühazirələr oxumuşdur. Kembric universitetinə dəvət alıb, burada, 1984-cü ildə Turxan üçün məxsusi olaraq fars və türk ədəbiyyatı kafedrası açılır. Turxan Gənceyi, Xətai, M. F. Axundov, C. Məmmədquluzadə, Hüseyn Cavid, Mikayıl Müşfiq, Qara Qarayev, Fikrət Əmirov, Niyazi, Rəşid Behbudov və bir sıra başqaları haqqında ədəbiyyatşünaslıq məqalələrinin müəllifidir. Azərbaycanın şair və yazıçılarının əsərlərini ingilis dilinə çevirmişdir. Turxan Gənceyi böyük Azərbaycanın şairi Xətai haqqında (I Şah İsmayıl) monoqrafiya yazarkən Britaniya muzeyində saxlanılan əlyazmalardan istifadə etmişdir.
Turxan Gəncəyi
Turxan Zeynal oğlu Gəncəyi (20 mart 1925-2005) — ədəbiyyatşünas. == Həyatı == Turxan Zeynal oğlu Gəncəyi 1925-ci il mart ayının 20-də Təbrizdə dünyaya gəlmişdir. Orta məktəbi bitirdikdən sonra on doqquz yaşında təhsilini davam etdirmək üçün İstanbula gedərək oradakı Universitetin türk və fars dilləri bölümünü bitirmişdir. Alim pedaqoji fəaliyyətə görkəmli şərqşünas Bombaçinin dəvətilə İtaliyanın Neapol Universitetinin Şərqşünaslıq İnstitutunda başlayıb. T.Gəncəyi bir sıra ölkələrdə – İtaliyada (1949- 1953, 1956-1959), Almaniyada (1953-1956), İngiltərədə (1956- 1969) elmi və pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olub. 1969- 1970-ci illərdə bir neçə aylığa İrana qayıtmış, sonradan yenə İngiltərəyə getmiş, ömrünün sonuna qədər bu ölkənin universitetlərində fəaliyyət göstərmişdir. Alim 16 aprel 2005-ci ildə Londonda vəfat etmişdir. Turxan Gəncəyi gənc yaşlarından geniş erudisiyası və istedadı ilə çalışdığı bütün elmi müəssisələrdə diqqət mərkəzində olmuşdur. O, bir çox Avropa dillərini gözəl bilir və əsərlərinin əksəriyyətini də bu dillərdə yazırdı. Mübaliğəsiz deyə bilərik ki, Lütfi Zadə dəqiq elmlər sahəsində Azərbaycanı bütün dünyada necə şöhrətləndirmişsə, T.Gəncəyi də filologiya, türkologiya sahəsində yetişmiş genişmiqyaslı bir alim kimi Vətənimizin başını uca etmişdir.
Turxan Məmmədov
Turxan Rizvan oğlu Məmmədov (9 avqust 1998; Gəncə, Azərbaycan — 27 sentyabr 2020; Kəlbəcər rayonu, Azərbaycan) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. == Həyatı == Turxan Məmmədov 1998-ci il avqustun 9-da Gəncə şəhərində anadan olub. 2005-2009-cu illərdə Gəncə şəhərində 32 nömrəli tam orta məktəbdə, 2015-2016-cı illərdə isə Gəncə şəhərində N. Aydın adına 18 nömrəli tam orta məktəbdə təhsil alıb. Subay idi. == Hərbi xidməti == Turxan Məmmədov 2017-2019-cu illərdə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin sıralarında müddətli həqiqi hərbi xidmətdə olub. Azərbaycan Ordusunun əsgəri olan Turxan Məmmədov 2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Ermənistan işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Murovdağ istiqamətində gedən döyüşlərdə savaşıb. Turxan Məmmədov sentyabrın 27-də Murovdağ döyüşləri zamanı Gamışdağ istiqamətində şəhid olub. Uzun müddət nəşi tapıla bilməyib. 08.12.2020-ci il tarixində Gəncə şəhərinin Şəhidlər Xiyabanında dəfn olunub. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Turxan Məmmədov ölümündən sonra "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edildi.
Turxan Süleyman
Turxan Süleymanov
Sentyabr döyüşlərində şəhid olan Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçuları — aşağıda 2022-ci ilin 12–15 sentyabr tarixlərində Ermənistan-Azərbaycan sərhədində Ermənistan və Azərbaycan silahlı qüvvələri arasında baş vermiş silahlı toqquşma zamanı həyatını itirən Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 80 hərbi qulluqçusu barədə məlumat verilmişdir. Silahlı toqquşma zamanı Quru Qoşunlarının 33 hərbi qulluqçusu, Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrin 24 hərbi qulluqçusu, Komando Briqadalarının 14 hərbi qulluqçusu və Dövlət Sərhəd Xidmətinin 9 hərbi qulluqçusu şəhid olmuşdur. Hərbi qulluqçuların 79-u hərbi əməliyyatlar zamanı, 1-isə döyüşlərdən sonra müalicə aldığı hospitalda şəhid olmuşdur. Şəhid olanların 14-ü zabit, 19-u gizir, 27-si müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət hərbi qulluqçusu (çavuş və ya əsgər), 20-si isə sıravi əsgər (çağırışçı) idi. Şəhid olanların 32-si 2020-ci ildə Qarabağ müharibəsi zamanı hərbi əməliyyatlarda olmuşdu və müxtəlif orden və ya medallarla təltif edilmişdi. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 5 noyabr 2022-ci il tarixində Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa edilməsi uğrunda gedən döyüş əməliyyatlarında şəhid olmuş Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Sərəncam imzaladı. Sərəncama əsasən Sentyabr döyüşləri zamanı şəhid olan 80 hərbi qulluqçusu "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edildi. Həmçinin həmin şəhidlərdən 30-u "Azərbaycan Bayrağı" ordeni, 18-i 3-cü dərəcəli "Rəşadət" ordeni, 32-si isə 3-cü dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni ilə təltif edildi.
Türkan (Maku)
Türkan (fars. ‎تركان‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Maku şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 29 nəfər yaşayır (5 ailə).