Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • УПАДАТЬ

    несов. köhn. bax падать.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УГАДАТЬ

    УГАДАТЬ I сов. duymaq, sezmək, anlamaq, tapmaq, bilmək. УГАДАТЬ II сов. dan. bax угодить II.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • угадать

    ...правильный ответ, высказать правильное мнение, решение и т.п. Ты угадал, мы идём в цирк. Угадал, который час. Угадай, где я? Угадайте, кто из нас дво

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • увядать

    I см. увянуть, увядание II см. увянуть; -аю, -аешь; нсв.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • УВЯДАТЬ

    1. solmaq, saralıb solmaq, soluxmaq, təravətini itirmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УВЯДАТЬ

    несов. 1. solmaq, saralıb solmaq, soluxmaq, ölüşkəmək; 2. təravətini itirmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УГАДАТЬ

    фагьумна чирхьун, фагьумна жугъурун, кьатIун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УВЯДАТЬ

    несов., см. увянуть

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УПАЯТЬ

    сов. dan. xüs. lehimləmək, hər tərəfini lehimləmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УДАЛЯТЬ

    несов., см. удалить

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УЧАЩАТЬ

    несов., см. участить

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УПИСАТЬ

    1. гьакьрун, кхьена гьакьрун, гъакьдайвал кхьин; уписать всѐ на одной странице вири са ччина кхьена гьакьрун. 2. тIуьн, чуькьуьн (нез, сивиз).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УПАДОК

    мн. нет 1. агъуз аватун; упадок производства производство агъуз аватун; прийти в упадок агъуз аватун. 2. зайиф хьун, зайифвал, аватун, дуьшкуьнвал;

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УМАЛЯТЬ

    несов. см. умалите

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УЛАДИТЬ

    туькIуьрун; дуьзрун; уладить дело кар туькIуьрун; уладить спорный вопрос гьуьжет алай месэла туькIуьрун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УКАЧАТЬ

    1. эчIягьун, эчIяна ксурун (кьепIина ва я къужахда аял). 2. къарсурун; галтадун (машинда, арабада, гимида)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УКАТАТЬ

    таптамишун, таптагъун, кIвачи тIушунна (къекъвена ва я варданаг алтадна мес. рехъ) дуьзрун, цIалцIамрун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УКАЗАТЬ

    1. къалурун. гъавурда ттун, тегьер къалурун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УЖАСАТЬ

    несов., см. ужаснуть

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УДАРЯТЬ

    несов., см. ударить

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УГАСАТЬ

    несов., см. угаснуть

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • UCADAN

    ...yüksəkdən, zildən. Ucadan danışmaq. Ucadan gülmək. Ucadan demək. Ucadan oxumaq. – [Adamlar] ucadan və həyəcanla danışır, nə barədə isə mübahisə edird

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • УЛАДИТЬ

    1. düzəltmək, yoluna qoymaq, qaydaya salmaq, həll etmək, birtərəf etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УКАЗАТЬ

    1. göstərmək, nişan vermək, işarə etmək, əmr vermək, buyurmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • UCADAN

    громко, вслух

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ОПАДАТЬ

    несов. bax опасть

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВПАДАТЬ

    несов. 1. акахьун, авахьун (мес. са вацI масадаз ва я гьуьлуьз). 2. см. впасть

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ОПАДАТЬ

    несов., см. опасть

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • СПАДАТЬ

    несов., см. спасть

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВПАДАТЬ

    ...Каспийское море Kür Xəzər dənizinə tökülür (axır); 3. düşmək: впадать в сомнение şübhəyə düşmək.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • СПАДАТЬ

    несов. bax спасть

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • спадать

    ...прядями. Складки платья спадают до земли. 3) Не держаться на чём-л., падать (из-за большего, чем нужно размера) Туфли велики, спадают с ноги. Очки у

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • впадать

    ...3) 2) во что Вливаться в реку, озеро, море (о реке, ручье) Волга впадает в Каспийское море. Нева впадает в Финский залив.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • опадать

    см. опасть; -аю, -аешь; нсв.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • падать

    ...падающий; нсв. см. тж. падание, падение, пасть 1) а) (св. - упасть; устар., пасть) Валиться вниз на землю под действием собственной тяжести (обычно о

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ПАДАТЬ

    ...getmək, süqut etmək; 8. azalmaq, zəifləmək, əhəmiyyətini itirmək; ◊ падать духом ruhdan düşmək; падать в обморок qəşş eləmək, özündən getmək; падать

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПАДАТЬ

    несов. 1. аватун; падать с лошади балкIандилай аватун. 2. ярх хьун; алукьун; падать навзничь далудихъди ярх хьун. 3. ярх хьун, уьцIуьн (мес. жугъун,

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПАДАТЬ

    yıxılmaq, düşmək, tökülmək, uçulmaq, dağılmaq, sökülmək, zəifləmək, azalmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УДАЛЯТЬ

    несов. bax удалить

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УКАПАТЬ

    сов. dan. başdan-başa ləkələndirmək; batırmaq, bulamaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УКАЗАТЬ

    ...2. işarə etmək, nişan vermək; 3. köhn. əmr vermək, buyurmaq; ◊ указать дверь (на дверь) qovmaq; указать место yerində oturtmaq.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УЖАСАТЬ

    несов. bax ужаснуть

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УДАРЯТЬ

    несов. bax ударить

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • UCADAN

    UCADAN – ASTADAN Bu sözlərdən qaşı çatılan zabit öz batıq səsi ilə bir az da ucadan xəbər aldı (M.Hüseyn); Məyus halda bir neçə dəfə kirpik çalaraq, o

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin antonimlər lüğəti
  • УГАШАТЬ

    несов. köhn. 1. söndürmək, keçinmək; 2. məc. boğmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УПРЯТАТЬ

    разг. чуьнуьхун (угъривал туш), кIевун, кIевирун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УВЯЗАТЬ

    bağlamaq, sarımaq, uyğunlaşdırmaq, əlaqələndirmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УСАДИТЬ

    oturtmaq, əkmək, əyləşdirmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УВАЖАТЬ

    несов. гьуьрмет авун, гьуьрмет хуьн

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УГАСАТЬ

    несов. bax угаснуть

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УВЯЗАТЬ₀

    1. кутIунун. 2. пер. алакъалу авун, сад-садахъ галкIурун, алакъада ттун; сад- садав кьадайвал авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УВЯЗАТЬ₁

    несов., см. увязнуть

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УПОВАТЬ

    несов. уст. умуд авун, кIеви умуд кутун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УВИДАТЬ

    см. увидеть

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УСАДИТЬ

    1. ацукьрун. 2. акIурун. 3. кутун; цун (мес. штилар, цуьквер)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • UCADAN

    hündürdən — bərkdən — qəlbidən

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • UCADAN

    UCADAN Yolçuzadə.. hərdən çox ucadan danışır (Ə.Kərim); BƏRKDƏN [Müsahib:] Çayı bir az da bərkdən desənə!.. (M.İbrahimov); HÜNDÜRDƏN Hamı hündürdən da

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • UCADAN

    I. z. loud(ly); aloud; ~ oxumaq to read* aloud; ~ gülmək to laugh aloud, to shout with laughter; ~ ağlamaq to cry / to weep* noisily; ~ danışmaq to sp

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • УВАЖАТЬ

    несов. hörmət etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УВАЛЯТЬ

    сов. məh. 1. basmaq, öykələmək, sıxışdırmaq; 2. batırmaq, bulamaq, bulaşdırmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УВИДАТЬ

    сов. dan. bax увидеть

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УВЯЗАТЬ

    УВЯЗАТЬ I сов. 1. bağlamaq, sanmaq: увязать вещи şeyləri bağlamaq; 2. məc. uyğunlaşdırmaq, əlaqələndirmək; увязать теорию с практикой nəzəriyyəni təcr

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • UCADAN

    нареч. 1. громко. Ucadan danışmaq говорить громко, ucadan gülmək смеяться громко 2. вслух. Ucadan oxumaq читать вслух

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ОПЬЯНЯТЬ

    несов., см. опьянить

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПРЯДАТЬ

    несов. уст. юзурун, къягъун (см. прясть2)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОПАДАТЬ

    несов., см. попасть

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОПАДАТЬ

    несов. галаз-галаз аватун, гзаф аватун (мес. ичер)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ОТПАДАТЬ

    несов., см. отпасть

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • APARAT

    аппарат

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ОПАХАТЬ

    элкъвена къерехар цун (куьтендалди)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НАПАДАТЬ₁

    несов., см. напасть2

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НАПАДАТЬ₀

    несов., см. напасть1

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НАПАДАТЬ

    см. напасть2

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • APARÁT

    ...fiziol. Orqanizmin hər hansı fəaliyyətini təmin edən üzvlər. ◊ Elmi aparat – elmi işdə müəllifin istifadə etdiyi vəsait və materiallar (göstəricilər,

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • СПАСАТЬ

    несов., см. спасти

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
OBASTAN VİKİ
Aparat
Aparat (lat. apparatur – avadanlıq) 1)cihaz, texniki qurğu, alət, tərtibat; 2)idarə orqanlarının məcmusu; 3)hər hansı təşkilatın və ya birliyin işçilərinin hamısı – bütün işçiləri: idarə, müəssisə və ya təşkilatın ifrat tərkibi; 4)tədqiqat üzrə əlavə məlumat; 5)hər hansı bir idarəetmə və yaxud təsərrüfat sahəsinə xidmət edən bir və ya bir neçə müəssisə; 6)müəssisənin ştat tərkibi; 7)elmi əsərə, seçilmiş əsərlərə əlavə edilən qeydlər, göstəricilər və digər köməkçi məlumatlar; 8)tədqiqat üsulu, metodu; 9)idarə və ya təsərrüfatın müəyyən sahəsində xidmət edən müəssisələrin məcmusu; Məsələn, dövlət aparatı, bir idarənin və ya təşkilatın bütün işçiləri, ştatı. == Ədəbiyyat == Əliquliyev R.M., Şükürlü S.F., Kazımova S.İ., Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər // Bakı. İnformasiya Texnologiyaları nəşriyyatı. 2009. 201 s.
Şpaqat
Şpaqat (rus. Шпагат; ing. Split) — ayaqların bir xətt istiqamətində 180 dərəcə açılmasından ibarət olan bədən vəziyyəti. Şpaqat müxtəlif idman növlərində həyata keçirilir: rəqs, fiqurlu konkisürmə, gimnastika, aerobika, döyüş sənəti, sinxron üzgüçülük, kapoeyra, yoqa. Şpaqat dartıb genəltmə (rus. растяжка) tapşırıqlarından biridir. == Növləri == Şpaqatın iki növü mövcuddur: "eninə" (ayaqlar tərəflərə yayılması) və "uzununa" (ayaqlar irəli və geri yayılması) şpaqat. Yuxarıya şpaqatda (ing. Oversplit) ayaqlar arasındakı bucaq 180 dərəcəni keçir. == Şpaqat açmaq qaydaları == Bir çox insan şpaqat açmaq istəyir.
Padam Padam
"Padam Padam" avstraliyalı müğənni Kayli Minouq tərəfindən 18 may 2023-cü ildə Tension adlı studiya albomunun baş sinqlı kimi buraxılmış mahnıdır. Mahnı norveçli müğənni və bəstəkar İna Vroldsen tərəfindən prodüser Lostboy ilə birgə yazılmışdır. Musiqi klipi rejissor Sofi Müller tərəfindən çəkilmiş və mahnı həmin klip ilə ilk dəfə tam şəkildə təqdim edilmişdir. Sinql İngiltərə və ABŞ xit-paradlarında Top 10-a daxil oldu. == Mahnının tarixi == Mahnı 12 may 2023-cü ildə yeni albomun elanı ilə birlikdə anons edildi, lakin o vaxt buraxılış tarixi yox idi. Buraxılış tarixi mayın 16-da mahnının 20 saniyəlik hissəsi ilə elan edildi. Mahnının adı ürəyin döyünməsi mənasını ifadə edir. == Kompozisiyası == "Padam Padam" mahnısı "hipnotik elektro ", "hamar, gurultulu dans-pop ", həmçinin " Tension " albomunun "eyforik açılış" mahnısı kimi təsvir edilmişdir. Mahnı elektrik gitara rifi və " texnopop fonu" ehtiva edir. Bu mahnı Minouqun əvvəlki Disco (2020) albomunun tərzindən uzaqlaşaraq daha çox Avropa sint-popuna doğru irəlilədi.
Padar
Yaşayış məntəqələri Padar (Ağsu) — Azərbaycanın Ağsu rayonunda kənd. Padar (Dərbənd) — Dağıstanın Dərbənd rayonunda kənd. Padar (Əsgəran) — Azərbaycanın Əsgəran rayonunda qəsəbə. Padar (Hacıqabul) — Azərbaycanın Hacıqabul rayonunda qəsəbə. Padar (Xaçmaz) — Azərbaycanın Xaçmaz rayonunda kənd. Padar (Qubadlı) — Azərbaycanın Qubadlı rayonunda kənd. Padar (Oğuz) — Azərbaycanın Oğuz rayonunda kənd. Padar (Şabran) — Azərbaycanın Şabran rayonunda kənd. == Oxşar == Padarqışlaq — Azərbaycanın Ağsu rayonunda kənd. Armudapadar — Azərbaycanın Xaçmaz rayonunda kənd.
Aparat funksiyası
Aparat funksiyası – optik cihazların xassəsi; cihazın çıxışındakı kəmiyyətin qurğunun girişindəki həqiqi qiyməti ilə əlaqəsini müəyyən edən funksiya. Aparat funksiyası əsasən, teleskop, mikroskop və spektral cihazların xarakteristikası üçün istifadə edilir. Təsvir yaradan optik cihazın Aparat funksiyası cihazın yaratdığı nöqtəvi şüalanma mənbəyinin təsvirində işıqlanmanın paylanmasını göstərir. Aparat funksiyası obyektin təsvirində işıqlanmanın paylanması ilə elə həmin obyektin parlaqlığının paylanması arasında əlaqəni müəyyən etməyə imkan verir. Spektral cihazlarda Aparat funksiyası monoxromatik şüalanmanın müşahidəsi zamanı cihazın qeyd etdiyi spektrdən ibarətdir. İdeal optik cihaz nöqtəvi mənbəyi nöqtə şəklində təsvir edir və onun Aparat funksiyası bu nöqtədən başqa hər yerdə sıfra bərabər olur. Real cihazlarda isə difraksiya, aberrasiya və s. amillər nəticəsində nöqtəvi mənbəyin təsviri “yayılır” və ləkəşəkli alır. Real vəziyyətlərdə Aparat funksiyasının hesablanması çətin olduğu üçün onu eksperiment üsulu ilə təyin edirlər.
Aparat kəsilməsi
Aparat kəsilməsi (ing. Hardware interrupt) – “diqqət yetirilməsi haqqında xahiş”; kompüterin aparat vasitələri və ya proqram təminatı tərəfindən mikroprosessor üçün hazırlanıb verilən siqnal. Bəzən tələ (TRAP) də adlandırılan kəsilmə mikroprosessoru məcbur edir ki, yerinə yetirilən əməliyyatı durdursun, özünün cari durumunu yadda saxlasın və idarəetməni xüsusi prosedura – xüsusi komandalar yığınını yerinə yetirən kəsilmələr emalçısına (INTERRUPT HANDLER) versin. Kəsilmələrə çoxlu səbəblər ola bilər: bunlar qurğuların xidmət üçün sorğusu, verilənlərin emalındakı xətalar, mümkün olmayan əməllərin yerinə yetirilməsinə cəhd və (nadir hallarda) yaddaşla bağlı yaranan problemlər və ya sistemin bəzi çox vacib komponentlərinin sıradançıxma təhlükələri ola bilər. Mikroprosessor bir çox mənbədən kəsilmə haqqında sorğu aldıqda onların emal olunma ardıcıllığı “çözmə” səviyyələrinin iyerarxiyasına görə müəyyən olunur. Proqram kəsilmə mexanizmindən istifadə etməklə əməliyyat sisteminin funksiyalarına, məsələn, faylların açılması, oxunması və qapadılması funksiyalarına müraciət edə bilər. Digər tərəfdən, kəsilmə, mikroprosessor ilə kompüter sistemini əmələ gətirən başqa elementlər arasında rabitə vasitəsidir. Əgər daimi kəsilmə sorğuları axını hər hansı kritik vəzəyyətdə işi çətinləşdirir və ya əngəlləyirsə, onda proqram kəsilməni müvəqqəti olaraq bloklaya bilər ki, nəticədə lazım olan zaman müddətində mikroprosessor üzərində vahid nəzarətə nail ola bilsin.Aparat kəsilməsi ya klaviatura, disksürən və giriş-çıxış portları kimi xarici qurğular, ya da “daxildən” – mikroprosessor tərəfindən generasiya olunan kəsilmə növü. Qurğular xarici aparat kəsilmələri vasitəsilə kompüterin mikroprosessorunu onlara diqqət yetirməyə “çağırırlar”. Daxili aparat kəsilmələri mikroprosessor tərəfindən müəyyən hadisələrə nəzarət edilməsi üçün (məsələn, proqram sıfıra bölməyə cəhd etdikdə) generasiya olunur.
Aparat təchizatı
Aparat təchizatı, aparat fondları, kompüter komponentləri , «dəmir», (ing. hardware) — proqram və məlumatlar istisna olmaqla bir sistemin və ya şəbəkənin bir hissəsi olan bir hesablama cihazının elektron və mexaniki hissələri (hesablama sisteminin saxladığı və işlədiyi məlumatlar). Təchizata aşağıdakılar daxildir: kompüterlər və məntiq cihazları, xarici cihazlar və diaqnostik avadanlıqlar, enerji avadanlığı, batareyalar və akkumulyatorlar. Donanım kompüterin konfiqurasiyasını təşkil edən cihazlara aiddir. Daxili və xarici cihazları ayırd edin. Fərdi qovşaqlar və bloklar arasında danışıqlar aparat interfeysləri deyilən donanım məntiqi cihazları istifadə edilərək aparılır; hardware interfeysləri üçün standartlara protokol deyilir. Fərdi kompüter, konfiqurasiyası lazım olduqda dəyişdirilə bilən universal bir texniki sistemdir. == Kompüter == Kompüter texnikası kompüter və kompüter şəbəkələrinin işlədiyi avadanlıq üçün ümumi bir addır. Təchizata ümumiyyətlə aşağıdakılar daxildir: mərkəzi emal vahidi ram sistem məntiqi ətraf mühit şəbəkə avadanlığıDonanım tərəfindən yerinə yetirilən bəzi vəzifələr qismən və ya tamamilə proqram emulyasiyasından istifadə etməklə həyata keçirilə bilər, məsələn, fərdi kompüterlərdə, modem rabitə protokollarının proqram təminatı, 3 ölçülü görüntü göstərmə funksiyalarının proqram emulyasiyası tez-tez istifadə olunur. Adətən yerinə yetiriləcək bir tapşırığın aparatdan proqrama köçürülməsi aparatın qiymətini azaldır, lakin mərkəzi prosessora yükü artırır.
Elmi aparat
Elmi aparat – elmi işdə müəllifin istifadə etdiyi vəsait və materiallar (göstəricilər, biblioqrafiya, lüğətlər, şərhlər və s.). == Ədəbiyyat == R.Əliquliyev, S.Şükürlü, S.Kazımova. Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər. Baki, İnformasiya Texnologiyaları, 2009, 201 s.
Riyazi aparat
Riyazi modelləşdirmə — reallığın fəlsəfi yanaşma ilə riyazi üsullarla təsviridir. Riyazi modelləşdirmə eyni zamanda reallığın riyazı çərçivədə qurulması və öyrənilməsidir. Riyazi model, adətən, tənliklərdən və ya tənliklər sistemindən ibarət olur və real sistemə aid olan fərziyyə və yaxud təklifləri kəmiyyətcə təsvir edir. Model işlənərkən qəbul olunan fərziyyənin düzgünlüyü real sistemdə aparılan ölçmələrin nəticələri ilə yoxlanıla bilər. Riyazi modelləşdirmədə sistemli təhlil metodologiyasında geniş istifadə edilir. Bu metodologiya texniki, iqtisadi, bioloji və s. növlü mürəkkəb obyektlərin tədqiqi üçün işlənib, təhlil və sintez üsullarının birgə xassələrindən ibarətdir, blok – sxem prinsipindən istifadə edilir. Bütün təbiət və humanitar elmlər obyektin öyrənilməsində riyazi aparat metodundan istifadə etməklə, faktiki olaraq riyazi modelləşdirmə ilə məşğuldurlar: real obyekti riyazi modellə əvəz edir və onu tədqiq edirlər. == Riyazi modelləşdirmə üsulları == Riyazi modellərin işlənib hazırlanması və alınan qiymətin təhlili istiqamətində aşağıdakı əsas mərhələləri qeyd etmək olar: Məqsədin qoyuluşu Modelin mürəkkəblilik səviyyəsinin təyini Modelin alqoritminin planlaşdırılması Modelin parametrinin identifikasiyası Modelin adekvatlığının yoxlanılması Modelin sınağı Modelin həssaslığının təhliliMəqsədin qoyuluşu. Riyazi modelin işlənməsini qarşıya qoyulan məqsədin təyin olunmasından və həll ediləcək məsələlərin təhlilindən başlamaq lazımdır.
Vestibulyar aparat
Vestibulyar aparat (lat. vestibulum) — insanlarda və heyvanlarda başın və bədənin vəziyyətinin dəyişməsinə əsasən müvazinəti bərpa edən orqan, daxili qulağın labirintində yerləşir. == Müvazinət üzvi olan vestibulyar aparatı == Daxili qulağın labirintində ilbizdən başqa iki balaca torbacıq- girdə və oval torbacıq, habelə bir-birinə perpendikulyar müstəvidə yerləşmiş üç yarımdairəvi kanal vardır. Torbacıqlar yarımdairəvi kanallar ilə birlikdə müvazinət üzvi olan vestibulyar aparatı əmələ gətirir. Bu aparatın torbacıqları divarında çoxlu miqdarda reseptor hüceyrələr yerləşir ki, bunların da hər birinin ucunda həssas tükcük olur. Həmçinin, burada çox xırda əhəngli törəmələr (otolitlər) də vardır.Bədənimiz adi vəziyyətdə olduqda həmin xırda əhəngli törəmələr təzyiq edərək altdakı hüceyrələrin tükcüklərini qıcıqlandırır. Lakin bədənimizin vəziyyəti dəyişdikdə başqa hüceyrələr qıcıqlanmağa başlayır və bunlardan gələn oyanma beyin yarımkürələri qabığının müvafiq nahiyyələrinə ötürülür. Yarımdairəvi kanalların enli ağzında yerləşən həssas hüceyrələrin reseptorları həmin kanalların içərisindəki mayenin təzyiqindən qıcıqlanır. Yarımdairəvi kanallar bir-birinə perpendikulyar yerləşdiyindən bədənimizin vəziyyəti dəyişdikdə həmin kanallardakı maye bu və ya digər reseptorları qıcıqlandırır. Müvafiq hüceyrələrdə əmələ gələn oyanma bədənimizin qeyri-adi vəziyyət alması haqqında xəbərləri beyinin müvafiq nahiyyəsinə aparır.
Padan ovalığı
Padan ovalığı ( Digər adları: Po ovalığı və ya Po düzənliyi (it. Pianura Padana və ya Val Padana) - İtaliyanının şimalında yerləşən geniş ovalığ olub onun əsas coğrafi strukturlarından biridir. Alp dağlarından başlayan çayların gətirdiyi allüvial çöküntülərin toplanması və çökdürülməsi nəticəsində yaranmışdır. Ovalıq qərbdən şərqə doğru 650 km məsafədə uzanmışdır. Ovalığın eni müxtəlif yerlərdə 70–200 km arasında dəyişir. Ovalığn ümumi sahəsi Po çayı hövzəsinə daxil olmayan Venedikt ovalığı ilə birlikdə 46000 km² təşkil edir. Ovalıq şimaldan Alp dağları, qərbədn Monferatto təpəlikləri, cənubdan Appenin dağları, şərqədn isə Adriaktik dənizi ilə əhatə olunmuşdur. Ovalğın ərazisindən keçən ən böyük çay olan Po çayı Adriaktik dənizinə töküldüyü yerdə böyük delta əmələ gətirmişdir. Ovalıq İtaliyanın ən məhsuldar ərazilərindən biri olmaqla əhalinin məskunlaşmasının böyük sıxlığı ilə seçilir. == İqlimi == Ovalığın iqlimi bəzi yerlərdə mülayim kontinental, əksər yerlərdə isə rütubətli subtropikdir.
Padar (Ağsu)
Padar — Azərbaycan Respublikasının Ağsu rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Şirvan düzündədir.Toponimin mənşəyinin qədim Azərbaycan ərazisində yaşayan türkdilli tayfanın adından gəldiyi güman edilir. Qədim adı "Baydar" dərs. Osmanlı dövlətinin özəyini təşkil edən Qayı tayfasına daxil olan qəbilələr sırasına aiddir. Səfəvilər dövründə şimaldan gələn təhlükələri dəf etmək üçün İrandakı Cənubi Azərbaycandan köçürülmüşdür. Tarixi şəxsiyyətləri içərisində Şeyx Dursun xüsusilə seçilir. Ağsu rayonunda Şeyx Dursun türbəsi, Şuşa yaxınlığında Xocavənd rayonu ərazisində Şıx Dursun kəndi mövcüddur.
Padar (Dərbənd)
Padar — Dağıstan Respublikasının Dərbənd rayonunda monoetnik kənd, sakinləri etnik azərbaycanlılardan ibarətdir. Kəndin əski adı Atabəydir.1 yanvar 1914-cü il tarixinə olan məlumata əsasən kənddə əsasən etnik tatarlardan ibarət hər iki cinsdən toplam 633 nəfər əhali yaşayırdı.2002-ci ildə aparılmış rəsmi əhali siyahıyaalınması zamanı kənddə 2,120 nəfər azərbaycanlı yaşamaqda idi. Kəndin dəqiq salınma tarixi məlum olmasa da buradakı qəbristanlıqda yerləşən ən qədim məzar daşı 1400-cü ilə aiddir. == Mənbə == Оруджев Фахретдин. "Падар и падарцы". Республиканская газета "ВАТАН". Выпуск № 42 (1508) (rus). etnosmi.ru. 2014-03-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-23.
Padar (Hacıqabul)
Padar — Azərbaycan Respublikasının Hacıqabul rayonunun inzibati ərazi vahidində qəsəbə. Şirvan düzündədir. == Tarixi == 1886-cı ildə köçəri Padar-Hacı-Alim, Bakı quberniyasının inzibati-ərazi bölgüsünə görə, Cevat rayonunun Padar kənd icmasına aid idi. 1903-cü ildə, dəmir yolu tikintisi ilə kəndin yaxınlığında eyni adlı kənd quruldu, daha sonra kəndə birləşdirildi. 1913-cü ildə Bakı quberniyasının inzibati-ərazi bölgüsünə görə Padar kəndi Şamaxı rayonunun Padar kənd icmasına aid idi. 1926-cı ildə Azərbaycan SSR inzibati-ərazi bölgüsünə görə kənd Salyan rayonunun Əli-Bayramlı kəndinə aid idi. Azərbaycan SSR-nin Karasuinsky rayonuna girdi. Sonradan rayon ləğv edildi, kənd Əli-Bayramlı rayonunun tərkibinə daxil oldu, lakin 1939-cu ildə kənd Kazi-Magomedskiy rayonuna verildi. 4 dekabr 1959-cu ildə Kazi-Magomed rayonu ləğv edildi və kənd Əli-Bayramlı mahalına verildi. 1961-ci il inzibati bölgüsünə görə Padar dəmiryol stansiyasındakı kənd Azərbaycan SSR Əli-Bayramlı rayonunun Qarasu kənd sovetinin tərkibinə daxil olmuş və 1963-cü il yanvarın 4-dən kənd Sabirabad rayonunun tərkibində olmuşdur.
Padar (Oğuz)
Padar — Azərbaycan Respublikasının Oğuz rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Toponimikası == Yaşayış məntəqəsinin adı oğuz-səlcuq tayfalanndan biri olan padarların adı ilə bağlıdır. Tədqiqatçılara görə, padarlar Elxanilər dövründə (XIII əsr) Orta Asiyadan Azərbaycana gəlmişlər. Padarlar Azərbaycanın cənubunda yaşamış, Səfəvilər dövründə (XVI-XVII əsrlərdə) dağlı tayfaların basqınlarının qarşısını almaq məqsədilə Azərbaycanın şimal zonasına köçürülmüşdülər. Şahsevən tayfa ittifaqında mühüm rol oynayan padarlar sonralar müəyyən ictimai-iqtisadi hadisələrlə əlaqədar müxtəlif ərazilərə səpələnmişdilər. XVIII əsrdə Cavad qəzasında yaşayan padarların ilxıçı, qaraçörüklü, axtaçı, pölüklü, küyülçü və s. tirələrindən, ümumiyyətlə 20 tirə və 218 ailədən ibarət olması haqqında məlumat mövcuddur.Padar türk-Azərbaycan mənşəli etnotoponimidir. Padarlar Oğuz-Səlcuq tayfalarından biridir. Akademik İ.M.Meşşaninov Azərbaycanda Padar oykonominin çox qədim tarixə malik olub, Patari (şəhər adı) oykonomini ilə bağlı olduğunu göstərmişdir. Tarixçi Əhməd Zəki Vəlidi Toğan "Azərbaycan" adlı kitabında padarlar haqqında yazır: "...müxtəlif yerlərdəki padar tayfasına aid məskənlər diqqəti cəlb edir.
Padar (Qubadlı)
Padar — Azərbaycan Respublikasının Qubadlı rayonunun Balasoltanlı kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. == Tarixi == 1993-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 25 oktyabr 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilib. == Toponimikası == Padar kəndi Həkəri çayının sahilindədir. Yaşayış məntəqəsi oğuz-səlcuq tayfalarından biri olan padaraların adı ilə bağlıdır. Tədqiqatçılara görə, padarlar Elxanilər dövründə (XIII əsr) Orta Asiyadan Azərbaycana gəlmişlər. Padarlar Azərbaycanın c.-unda yaşamış, Səfe- vilər dövründə (XVI-XVII əsrlərdə) dağlı tayfaların basqınlarının qarşısını almaq məqsədilə Azərbaycanın şm. zonasma köçürülmüş¬dülər. Şahsevən tayfa ittifaqında mühüm rol oynayan padarlar sonralar müəyyən ictimai-iqtisadi hadisələrlə əlaqədar müxtəlif ərazilərə səpələnmişdilər. XIX əsrdə Cavad qəzasında yaşayan padarlarm ilxıçı, qaraçörüklü, axtaçı, pölüklü, küyülçü və s.
Padar (Xaçmaz)
Padar — Azərbaycan Respublikası Xaçmaz rayon inzibati ərazi vahidində kənd. Dağətəyi düzənlikdədir.
Padar (Şabran)
Padar — Azərbaycan Respublikasının Şabran rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Samur-Dəvəçi ovalığındadır. == Əhalisi == Kəndin əhalisi 563 nəfər təşkil edir. == İqtisadiyyat == Kənd əhalisi fərdi təsərrüfatla məşğul olurlar. Kənddə maldarlıq əkinçilik kimi işlər aparılır.
Padar bələdiyyəsi
Padar bələdiyyəsi (Ağsu) — Azərbaycan Respublikasının Ağsu rayonunda bələdiyyə. Padar bələdiyyəsi (Hacıqabul) — Azərbaycan Respublikasının Hacıqabul rayonunda bələdiyyə. Padar bələdiyyəsi (Oğuz) — Azərbaycan Respublikasının Oğuz rayonunda bələdiyyə.
Padar eli
Padarlar — Azərbaycanlıların etnoqrafik qruplarından biri. Fəzlullah Rəşidəddin Cəmi ət-Təvarixdə On–Uyğurların (fars. اون ایغور‎) tayfa siyahısında altıncı tayfanın adını "Badar" (fars. بادار‎) kimi yazmışdır. Alman əsilli şərqşünas, tarixçi və dilçi Yozef Makvart(en) Fəzlullah Rəşidəddinə istinadən Padarları On–Uyğurların bir tayfası hesab etmiş, türk tarixçi, şərqşünas–türkoloq Əhməd Zəki Vəlidi Toğan da bu fikirlə razılaşmışdı. Məhəmmədhəsən bəy Vəliyev-Baharlı hesab edirdi ki, Səfəvilər ləzgiləri itaətə gətirmək üçün padarları onlara yaxın rayonlara köçürüblər. == Tarixi == Tarixçi Əhməd Zəki Vəlidi Toğan "Azərbaycan" adlı kitabanda padarlar haqqında yazır: "…müxtəlif yerlərdəki padar tayfasına aid məskənlər diqqəti cəlb edir. Hər iki qəbilə (Sulduz və Padar-Ə. Ç.) bu əraziyə gəldikdən sonra torpağa bağlanmışdır. Padar onuyğur tayfasının biridir..Böyük etnoqraf alim Məhəmmədhəsən bəy Vəlili-Baharlı Padar elinin Azərbaycanda yerləşməsindən bəhs etmişdir. Öz ünlü əsərində yazır: "13-cü əsrin ortalarında, İranda hakimiyyət moğollardan olan hülakulara keçdikdə, Hülakü İranda öz mövqeyini bərkitmək üçün 200 min türk ailəsini köçürüb, İranda oturtmuşdu (məskunlaşdırılmışdı).
Talaat Sadat
Talaat Sadat (ərəb. طلعت عصمت السادات‎; 26 fevral 1954 – 20 noyabr 2011, Qahirə) — Misir siyasətçisi, vəkil və keçmiş siyasi məhbus. Misirin keçmiş prezidenti Ənvər Sadatın qardaşı oğlu idi. == Həbsi == Talaat, bir reportajda əmisinin 1981-ci ildə qətlini Misir Silahlı Qüvvələri ilə əlaqələndirdi, bundan sonra o, 4 oktyabr 2006-cı ildə tutuldu. Hərbi qüvvələri tərəfindən aparılan məhkəmə Misir silahlı qüvvələrinə böhtan atmaq ittihamı ilə sona çatdı və nəticədə bir il həbs cəzasına məhkum edildi. Onun həbsi və məhkumluğu ABŞ Dövlət Departamenti tərəfindən tənqid edildi. == Siyasi karyerası == 2011-ci il Misir inqilabından sonra Misir siyasi həyatını pozduğu üçün Milli Demokrat Partiyasının ləğv edilməsini tələb edən nümayişlərdə iştirak etsə də, Misirin keçmiş prezidenti Hüsnü Mübarəkin partiyadan istefası ardından partiyanın yeni sədri seçildi.Bununla birlikdə, 16 aprel 2011-ci ildə MDP məhkəmələr tərəfindən ləğv edildi və aktivləri hökumətə təhvil verildi. Sonra ölümündən bir müddət əvvəl Misir Milli Partiyasının yaradılmasında işlərə başladı.
Ənvər Sadat
Məhəmməd Ənvər əs-Sadat (ərəb. محمد أنور السادات‎ Muḥammad ʾAnwar as-Sādāt; 25 dekabr 1918[…], Mit Əbülkövm, əl-Minufiyyə mühafəzəsi[d], Misir sultanlığı[d] – 6 oktyabr 1981[…], Qahirə) — Misir hərbi və dövlət xadimi, Misirin 3-cü prezidenti (1970-1981), marşal (1973). Nobel Sülh mükafatı laureatı (1978). 1978-ci ildə İsraillə Kemp-Devid sülh müqaviləsini imzalamış və ərəb dünyasında kəskin etirazlarla qarşılanmışdır. == Həyatı == Ənvər Sadat 1918-ci il 25 dekabrda, əl-Minufiyyə şəhərinin Mit Əbülkövm kəndində doğulmuşdur. Orta təhsilini bitirdikdən sonra hərbi məktəbə daxil oldu. 1938-ci ildə Hərbi Akademiyanı bitirdi.
Filay (kosmik aparat)
Fila (ing. Philae lander) — kometə endirilmək üçün nəzərdə tutulan aparat. Aparat Avropa Kosmik Agentliyi tərəfindən işlənib hazırlanmışdır. Fila "Rozetta" kosmik aparatında yerləşdirilmiş və 67P/Churyumov–Gerasimenko kometinin tədqiq edilməsi məqsədilə 2 mart 2004-cü ildə kosmosa buraxılmışdır. == Eniş == "Fila"nın və "Rozetta"dan ayrılması 12 noyabr 2014-cü il, saat 09:35-də UTC baş verdi. Bundan sonra 7 saatlıq kometin səthinə enmə başladı. Enmə planlaşdırılmamış rejimdə oldu. 15:34-dən UTC 17:32-ə qədər UTC üç toxunma və onların arasında iki sırayış ilə baş verdi. Yerə bu haqda siqnal yarım saata çatdı. Bu tarixdə ilk kometə enmə hadisəsidir.
Pilotsuz uçan aparat
Pilotsuz uçuş aparatı (PUA) (ing. unmanned aerial vehicle - insansız hava apparatı), çox vaxt qısaca dron (ing. drone) kimi qeyd edilir — bortunda pilot olmayan uçuş aparatıdır. PUA-lara mürəkkəb sensor, avtopilot, nəzarət, müşahidə və nəzarət kompleks sistemləri quraşdırılır. PUA-lar vasitəsilə kəşfiyyat və ya müşahidə aparmaq, pilotlu təyyarələrlə müqayisədə daha asandır. Eyni zamanda bəzi PUA modelləri silahla təmin olunur. == Etimologiya == İngilis dilində işlənən Unmanned Aerial Vehicle hərfi tərcümədə İnsansız Hava Apparatı deməkdir. Lakin, Azərbaycan dilində daha çox işlənən Pilotsuz Uçuş Aparatı ifadəsi Rus dilindəki Беспилотный Летательный Аппарат termininin hərfi tərcüməsidir.
Saadat Həsən Manto
Səadət Həsən Manto (urd dilində ‏‏سعادت حسن منٹو‎, ingiliscə Saadat Hasan Manto; d. 11 may, 1912-ci il, Sambrala, Britaniya Hindistanı — ö.18 yanvar, 1955-ci il, Lahor, Pakistan) — Hind-Pakistan jurnalisti, dramaturqu, ssenaristi, tərcüməçi və rəssamı. Milliyyətcə kəşmirlidir. Bir povest, 22 hekayələr toplusu, 5 radiopyesin, 3 esse toplusunun, bir sıra məqalə və kinossenarilərin və 2 eskiz albomunun müəllifidir. Yazıçının məşhur hekayələri "Yeni qanun", "Səs", "Təhqir", "Mozel", "Qoxu", "Soyuq ət", "Tobatek Sinq" və b. əsərlərdir. Urdu dilində yazıb. 6 dəfə ədəbsizlikdə ittiham olunubː 3 dəfə Birtaniya Hindistanınıda, 3 dəfə də Pakistanda. Hər dəfəsində də bəraət alıb. Pakistanın ali dövlət mükafatı - Nişan-e İmtiyaz ilə təltif olunub.