Lüğətlərdə axtarış.

Astrobiologiya (yunan dilindən tərcümədə "astron" – ulduz) – kainatda həyatın təzahür formalarını öyrənən elm sahəsi. Kosmik tədqiqatların vüsət aldığın dövrdə astrobiologiya kosmik biologiya və kosmik tibbin nailiyyətlərindən geniş istifadə edir. Astrobiologiya Yer kürəsinin inkişafının ilkin mərhələlərində həyatın onda necə yarandığını tədqiq edir. Belə ehtimal olunur ki, ultrabənövşəyi şüalanma və elektrik boşalmaları Yerdə üzvi maddələrin yaranmasına səbəb olmuşdur. Fotosintezin yaranması, atmosferdə tədricən O2-nin toplanması həyatın inkişafı üçün şərait yaratmışdır. Astrobiologiya Günəş sistemi yaratmışdır. Astrobiologiya Günəş sistemi planetlərində həyatın olub-olmaması problemləri ilə məşğul olur. XX əsrin kosmik tədqiqatları göstərdi ki, Ayda, Merkuridə, Venerada həyat yoxdur. Marsın tədqiqi onda primitiv həyat elementlərinin mövcudluğu ehtimalını yaradır. Astrobiologiyanın əsas vəzifələrindən biri Günəş sistemindən kənarda həyatın olub-olmamasını öyrənməkdir.

Neyrobiologiya — sinir sisteminin quruluşunu, işini, inkişafını, genetikasını, biokimyasını, fiziologiyasını və patologiyasını araşdıran bir elm. Davranışın öyrənilməsi eyni zamanda nevrologiyanın bir qoludur. İnsan beyninin öyrənilməsi fənlərarası bir elmdir və molekulyardan hüceyrə səviyyəsinə (fərdi neyronlar), nisbətən kiçik neyron birləşmələri səviyyəsindən beyin qabığı və ya böyük sistemlər səviyyəsinə qədər bir çox tədqiqat səviyyəsini əhatə edir. beyincik və ən yüksək səviyyədə - bütövlükdə sinir sisteminin səviyyəsi. İnsanlar tez-tez nevrologları psixoloqlarla qarışdırırlar. Neyrobiologiya, eyni zamanda, insan beynindəki fizioloji proseslərin gedişatının xüsusiyyətlərini və daha yüksək sinir fəaliyyətində yaratdığı dəyişiklikləri araşdıran neyrofiziologiya ilə əlaqələndirilir. Sinir sisteminin ilk tədqiqatı qədim Misirə gedib çıxır. Trepanation, baş ağrısı və zehni xəstəlikləri müalicə etmək, kəllə təzyiqini azaltmaq üçün kəllədə bir çuxur qazma və ya qırmaq üçün cərrahi bir tətbiq ilk dəfə Neolit ​​dövründə qeyd edildi. Eramızdan əvvəl 1700-cü ilə aid əlyazmalar misirlilərin beyin zədələnməsinin əlamətləri barədə bir az məlumat sahibi olduqlarını göstərir. O vaxt beyinə "kəllə dolması" deyilirdi.

Koqnitiv neyrobiologiya — beyin fəaliyyəti ilə sinir sisteminin digər aspektləri ilə idrak prosesləri və davranışları arasındakı əlaqəni öyrənən elm. Koqnitiv neyrobiologiya davranış nevrologiyası, koqnitiv psixologiya, fizioloji psixologiya və affektiv nevrologiya kimi fənlərlə üst-üstə düşən həm nevrologiyanın, həm də psixologiyanın bir qoludur. Koqnitiv nevrologiya neyrobiologiya və hesablama modelləşdirmədən əldə edilən sübutlarla birləşən idrak elmindəki nəzəriyyələrə əsaslanır. Beynin hissələri bu sahədə mühüm rol oynayır, xüsusi ilə də neyronlar. Koqnitiv neyrobiologiyada istifadə olunan metodlara psixofizika və koqnitiv psixologiya, funksional neyrovizualizasiya, elektrofiziologiya, koqnitiv genomika və davranış genetikasından eksperimental prosedurlar daxildir. == Koqnitiv neyrologiya psixologiyası == Koqnitiv nevrologiya beynin zehni necə aktivləşdirdiyini öyrənir. Beyin elmi fərdi neyronların necə işlədiyini və insan beynini təşkil edən mürəkkəb neyron arxitekturalarını yaratmaq üçün ünsiyyət qurduğunu araşdırır. Koqnitiv elm düşüncə və dil kimi daha yüksək səviyyəli idrak modellərini yaratmaq və sınaqdan keçirmək üçün idrak psixologiyasının və süni intellektın eksperimental metodlarından istifadə edir. Koqnitiv nevrologiya bu iki sahəni birləşdirir. O, daha yüksək səviyyəli koqnitiv funksiyaları məlum beyin arxitekturalarına və neyronların işlənməsinin məlum rejimlərinə uyğunlaşdırır.