Lüğətlərdə axtarış.

Flüorit Ca F2 — kubik sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: çox da tez-tez rast gəlməyən. == Növ müxtəliflikləri == İttroflüorit (17 %-dək Y2O3), seriumlu flüorit (15-%-dək Y2O3 və 18,5 %-dək Ce2O3), radioflüorit – radiumsaxlayan flüorit, xlorofan (pirosmaraqd) – yaşıl fosforessensiya edən flüorit. == Xassələri == Rəng – rəngsiz, sarı, bənövşəyi, yaşıl, mavi, göy, çəhrayı qarayadək; çox vaxt rəngi zonal və ləkəli olur; Mineralın cizgisinin rəngi – ağ; Parıltı – şüşə; Şəffaflıq – şəffafdan qeyri-şəffafadək; təmiz rəngsiz şəffaf kristalları optik flüorit adlanır; Sıxlıq – 3,1-3,2; Sərtlik – 4; Kövrəkdir; Ayrılma – {111} üzrə mükəmməl; Sınıqlar – pilləli, qabıqvarı; Lüminessensiya – flüoressensiya, fosforessensiya, termolüminessensiya, tribolüminessensiya; Bənövşəyi, mavi, yaşıl və qırmızı şüalanma səciyyəvidir; Başqa xassələr – bəzən pyezoxromatizm – təzyiq altında mineralın rənginin dəyişməsi təzahür edir; diamaqnitdir; Morfologiya – kristallar: heksaedrik, nadir hallarda oktaedrik, çox vaxt əyri üzlü; İkiləşmə: qarşılıqlı nüfuzetmə; çox vaxt {111} üzrə; Mineral aqreqatları: bütöv, sıx, torpaqvari (ratovkit), çubuqvari, radial-şüalı kütlələr, druzalar, pirit, qalenit, kalsit, barit və başqa minerallar üzrə psevdomorfozalar. == Mənşəyi və yayılması == Müxtəlif proseslər nəticəsində əmələ gəlir. Maqmatik flüorit bəzi intruziv və effuziv süxurların aksessor mineralıdır. Karbonatitlərdə, dağ bülluru saxlayan qranit peqmatitlərində qeyd edilir. Qreyzenlərdə geniş yayılmışdır. Bəzən isti bulaqların çöküntülərində və fumarolların fəaliyyətinin məhsulu kimi müşahidə edilir. Hidrotermal flüorit ən çox inkişaf etmişdir, adətən, polimineral damarlarda əlvan və nadir metal minerallarını müşayiət edir, bəzən isə, demək olar ki, monomineral damarlar təşkil edir.

Azot flüoru — azotun flüorla qeyri-üzvi birləşməsi. Azot triflüor NF3, diflüordiazin N2F2, tetraflüorhidrazin N2F4, triazot flüor FN3, azot oksiflüor NOF kimi də tanınır. == Fiziki xassələri == Azot flüoru spesifik iyə malik şəffaf qazdır. == Alınması == NF3: NH4HF2 elektrolizindən. N2F4: NF3-in karbonla reaksiyasından. N2F2: flüorun natrium azotla reaksiyasından. == Ədəbiyyat == John K. Ruff. Derivatives of Nitrogen Fluorides // Chem. Rev.. — 1967.

Xloritlər - minerallar, Mg və Fe təbəqəli quruluşlu sulu metaalümosilikatlar, (Mg,Fe2+)3[(OH)2 | AlSi3O10] {(Mg,Fe3)3(OH)6}. Dioktaedrik və trioktaedrik xloritlər məlumdur; çoxunun quruluşu qismən, yaxud tamamilə nizamlanmamış olur. Geniş izomorf əvəzlənmələri məlumdur. Bütün xloritlər aşağıdakı ümümi xassələrə malikdir: monoklinik, ya da triklinik; habitus lövhəvari, lövhəciklər. İkiləşmə mika qanunu üzrə. İkiləşmə tikişi (001) və ikiləşmə oxu [001]; ayrılması {001} üzrə mükəmməl. Aqreqat: pulcuqvari, sferolit, oolit, gizlikristallik; əsasən yaşıl, lakin çəhrayı-qırmızı (Cr), qonuru-qara da (Fe-xlorit) olur. Sərtliyi 2-3. Xüsusi çəki 2,6-3,3; Xloritlər şüasındırma qabiliyyəti Fe, Mg, Cr miqdarının artması ilə yüksəlir və SiO2 miqdarının azalması ilə azalır; ayrılma pulcuqları əyilgəndir, lakin qeyri-elastikdir. Xloritlər əsas etibarilə püskürmə süxurlarının Mg-Fe mineralları hesabına hidrotermal dəyişmə nəticəsində əmələ gəlir; yaşıl şistlərin metamorfizminin aşağı pilləsində.

Flüor (F) – D.İ. Mendeleyevin elementlərin dövri sistemində 9-cu elementdir. Atom radiusu qrupunun elementlərinə nisbətən kiçikdir, flüor atomu elektronu özünə daha güclü cəzb edir, yəni flüor kimyəvi cəhətdən daha aktivdir, oksidləşdiricilik qabiliyyəti daha yüksəkdir və elektromənfiliyi ən yüksək elementdir. == Tapılması,təbii birləşmələri == Flüor kimyəvi cəhətdən aktiv olduğuna görə yalnız birləşmələr şəklində rast gəlinir. Flüorun təbiətdə ən geniş yayılmış mineralı kalsium-Flüoriddir. Flüor müxtəlif dağ mədənlərinin tərkibində xüsusəndə apatitlərin tərkibində olur. == Atom xüsusiyyətləri == Kristal quruluşu-kub Atom radiusu- 50 pm Atom radiusu(hes.)- 42 pm Kovalent radiusu-72 pm == Alınması == Flüor yüksək aktivliyinə görə sərbəst halda ayrılması çətindir. Halogenlərdən yalnız flüor duzların ərintisinin elektrolizi ilə alınır. Onu, az miqdarda qurğuşun aparaturada biflüorid KF*HF ərintisinin elektrolizi ilə alırlar. == Fiziki xassələri == Flüor adi şəraitdə açıq sarı rəngli, xarakterik kəskin iyli qazdır. Flüor hətta adi şəraitdə belə su ilə şiddətli reaksiyaya girir və buna görə də onun suda məhlulunu almaq mümkün deyil.

Azot flüoru — azotun flüorla qeyri-üzvi birləşməsi. Azot triflüor NF3, diflüordiazin N2F2, tetraflüorhidrazin N2F4, triazot flüor FN3, azot oksiflüor NOF kimi də tanınır. == Fiziki xassələri == Azot flüoru spesifik iyə malik şəffaf qazdır. == Alınması == NF3: NH4HF2 elektrolizindən. N2F4: NF3-in karbonla reaksiyasından. N2F2: flüorun natrium azotla reaksiyasından. == Ədəbiyyat == John K. Ruff. Derivatives of Nitrogen Fluorides // Chem. Rev.. — 1967.

Florid Buləkov (başq. Флорид Миңлемулла (Миңнулла) улы Бүләков 23 fevral 1948, Bolşiye Şadı[d], Başqırd MSSR – 18 yanvar 2015, Ufa) — Başqırd dramaturqu. Başqırdıstan Respublikasının xalq yazıçısı, ədəbiyyat və incəsənət sahəsində Rusiya Federasiyası Dövlət Mükafatı laureatı və Başqırdıstan Respublikası Dövlət Salavat Yulaev adına mükafatı, Başqırdıstan Respublikasının Əməkdar İncəsənət Xadimi. == Bioqrafiyası == Ordudan qayıtdıqdan sonra 1969–1973-cü illərdə Mişkində "Erveya" xalq rəqs ansamblının təşkilatçısı və musiqi rəhbəri olmuşdur. Eyni zamanda Birsk Pedaqoji İnstitutunda qiyabi təhsil alır. 1973–1989-cu illərdə ədəbi işçi, şöbə müdiri, Mişkin regional "Drujba" qəzetinin müxbiri, daha sonra respublika Leninets və Sovet Başqırdıstanı qəzetlərində işləmişdir. İyirmidən çox pyesin və ilk Başqırd serialının müəllifidir. Onun "Sevgi Qeydiyyatı", "Unudulmuş Dua" dram nümunələri, "Nadinc qız" faciəsi, "Şaimuratov-General" dram-rekvizamı və "Nənələr ərə gedirdi" xalq komediyası çox populyardır. Layihənin müəllifi və ilk Başqırd rok operasının librettosu ("Sevgi ulduzu", bəstəkarı Salavat Nizametdinov). Tamaşaları Rusiya, Ukrayna, Qazaxıstan, Belarus, Monqolustan, Türkmənistan (Yekaterinburq, Vladimir, İrkutsk, Xabarovsk, Kirov, Penza, Kazan, Nijni Novqorod, Mahaçqala, Çerkessk, Yakutsk, Ulan-Ude, Ufa, Alma-Ata, Astana, Brest, Bobruisk, Çerniqov, Tambov və s.) kimi ölkələrin teatr səhnələrində ifa edilmişdir.

Natrium florid (NaF) — NaF formullu qeyri-üzvi birləşmədir. İçməli suyun, diş pastasının istehsalında, metallurgiyada, pestisidlərdə və siçan zəhərində istifadə olunur. Suda asanlıqla həll olan rəngsiz və ya ağ rəngli bir qatı maddədir. Dərman istehsalında geniş tətbiq olunan florid mənbəyidir və diş boşluğunun qarşısını almaq üçün istifadə olunur. 2017-ci ildə, ABŞ-də bir milyondan çox resepti olan, ən çox verilən 247-ci dərman idi. == Tətbiqi == Natrium florid diş boşluğun qarşısını almaq üçün tablet şəklində satılır. === Diş çürükləri === Diş sağlamlığını qorumaq üçün florid duzları tez-tez bələdiyyə içməli suyuna (bəzi ölkələrdə bəzi qida məhsullarına) əlavə olunur. Ftor, diş emalında təbii olaraq meydana gələn, dişin əsas hissəsi olan flüorapatiti meydana gətirərək dişlərin gücünü artırır. Natrium florid suyun flüoridləşdirilməsi üçün istifadə olunsa da və digər su-floridasiya birləşmələrinin ölçüldüyü standart olsa da, heksaflorosilikat turşusu (H2SiF6) və onun duzu natrium heksaflorosilikat (Na2SiF6) ABŞ-də daha çox istifadə olunan qatqılardır. === Osteoporoz === Postmenopozal osteoporozun müalicəsi üçün florid əlavəsi geniş tədqiq edilmişdir.

Litium flüor (LiF) - litium və flüorun ikili kimyəvi birləşməsidir, flüorid turşununlitium duzu. == Fiziki xassələri == Normal şəraitdə litium flüor ağ tozdur və ya kub sisteminin şəffaf rəngsiz kristallarıdır, hüceyrə parametrləri a = 0,40279 nm, Z = 4.Suda zəif həll olunur (0 °C-də 0,120 q / 100 ml), Temperatur artdıqca həllolma bir qədər artır(25 °C-də 0,134 q/100 ml; 35 °C-də 0,1357 q/100 ml).Standart şəraitdə istilik keçiriciliyi 4,01 Vt /(m K), == Alınması == Litium floridin zəif həll olmasından istifadə edərək, mübadilə reaksiyaları ilə almaq olar: L i C l + N H 4 F → L i F ↓ + N H 4 C l {\displaystyle {\mathsf {LiCl+NH_{4}F\ {\xrightarrow {\ }}\ LiF\downarrow +NH_{4}Cl}}} Litium hidroksid və flüorid turşunun qarşılıqlı təsiri ilə də əldə edilə bilər: L i O H + H F → L i F ↓ + H 2 O {\displaystyle {\mathsf {LiOH+HF\ {\xrightarrow {\ }}\ LiF\downarrow +H_{2}O}}} == Kimyəvi xassələri == Flüorid turşusunun qatı məhlullarında həll olunur: L i F + H F → L i H F 2 {\displaystyle {\mathsf {LiF+HF\ {\xrightarrow {\ }}\ LiHF_{2}}}} L i F + H 2 S O 4 → L i H S O 4 + H F ↑ {\displaystyle {\mathsf {LiF+H_{2}SO_{4}\ {\xrightarrow {\ }}\ LiHSO_{4}+HF\uparrow }}} L i F + H N O 3 → L i N O 3 + H F ↑ {\displaystyle {\mathsf {LiF+HNO_{3}\ {\xrightarrow {\ }}\ LiNO_{3}+HF\uparrow }}} Qatı qüvvətli turşularda həll olunur: 2 L i F + C a O → 600 o C L i 2 O + C a F 2 {\displaystyle {\mathsf {2\ LiF+CaO\ {\xrightarrow {600^{o}C}}\ Li_{2}O+CaF_{2}}}} 2 L i F + C a ( O H ) 2 → 2 L i O H + C a F 2 ↓ {\displaystyle {\mathsf {2\ LiF+Ca(OH)_{2}\ {\xrightarrow {\ }}\ 2\ LiOH+CaF_{2}\downarrow }}} == Tətbiqi == Litium flüorid çox yüksək şəffaflığa malikdir ultrabənövşəyidən infraqırmızı spektral diapazona qədər (0,12 ... 6 mikron), buna görə də o, ultrabənövşəyi (vakuum ultrabənövşəyi daxil olmaqla hansınınki şəffaflığı bütün digər optik materiallardan üstündür) və infraqırmızı optikada istifadə olunur.Bundan əlavə, termolüminessent dozimetriya ilə radiasiya dozalarını ölçmək üçün istifadə olunur. Yüksək ərimə istiliyi olduğundan (1044 kJ/kq) istilik enerjisinin saxlanması üçün istifadə olunur. Əridikdə həcmini 22% artırır. Maye litium flüoridin təsirindən metallar tez zamanda korroziyaya uğrayır. == Toksikliyi == Litium flüorid zəhərlidir. Havada maksimum icazə verilən konsentrasiya 1 mq/m³ təşkil edir. == Mənbə == Справочник химика / Редкол.: Никольский Б.П. и др.. — 2-е изд., — М.—Л.: Химия, 1966.

Pol Flori – (19 iyun 1910[…] – 8 sentyabr 1985[…], Biq-Sur[d], Kaliforniya), makromolekullar üzərində işi ilə tanınan amerikalı kimyaçı və Nobel mükafatı laureatı. O, məhlulda polimerlərin davranışını anlamaqda qabaqcıl pioner idi və 1974-cü ildə "makromolekulların fiziki kimyasında həm nəzəri, həm də eksperimental" əsas nailiyyətlərinə görə Kimya üzrə "Nobel" mükafatı aldı. == Bioqrafiyası == Alim Pol Flori 19 iyun 1910-cu ildə İllinoys ştatının Stirlinq şəhərində anadan olub. O, Ezra Flori və nənəsi Marta Brambo tərəfindən böyüdüldü. Atası keşiş-pedaqoq, anası isə məktəb müəllimi işləyirdi. O, ilk dəfə kimya professoru U. Karl Halldan elmlə maraqlanmağa başladı. Karl Hall İndianada Mançester Kollecində kimya professoru kimi işləyirdi. 1936-cı ildə Emili Ketrin Taborla evləndi. Onun və Emilinin bu evlilikdən üç övladı var idi; Susan Springer, Melinda Groom və Paul John Flory. Onların beş nəvəsi var idi.

Alin Florin Kioanka (1 aprel 1995) — Rumıniyalı xizək yürüşçüsü. Alin Florin Kioanka Rumıniyanı 2018-ci ildə Cənubi Koreyada təşkil edilən XXIII Qış Olimpiya Oyunlarında təmsil etdi. == Karyerası == Alin Florin Kioanka birinci dəfə Olimpiya Oyunlarına 2018-ci ildə qatıldı. O, Cənubi Koreyada baş tutan XXIII Qış Olimpiya Oyunlarında kişilər klassik sprint yarışlarında iştirak etdi. Kioanka 3:22.22 saniyəlik nəticəsi ilə 80 atlet arasında 47-ci yeri tutdu və növbəti mərhələyə vəsiqə qazana bilmədi.

Floris (Florent) de Eno (fr. Floris (Florent) de Hainaut; təq. 1255 – 23 yanvar 1297) — 1289-cu ildən 1297-ci ilə qədər hakimiyyətdə olmuş Axeya knyazı. Floris Jan d'Aven və Hollandiyalı Adelaidanın kiçik oğlu idi. Atasından Zelandiyada ştathalterliyini almışdır. Zelandiyanı tərk edən Floris 1287-ci ildə Neapol kralı II Karlın xidmətinə daxil olmuşdur. Araqona qarşı müharibədə fərqlənmış və Karl tərəfindən Siciliya konnetablı təyin olunmuşdur. Floris 1289-cu ildə İzabella de Villarduen ilə evlənmişdir. Axeya knyazlığında nizam-intizamı bərpa etmək istəyən və baronların istəklərinə qulaq asan Karl Floris və İzabellanın toyu günü onlara Axeya knyazı və knyaginyası titulları vermişdir. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Bon, Antoine (1969).

Flüorlu polimerlər-etilenin flüor törəməli homopolimeri və onların başqa olefinlərlə və flüor saxlayan olefinlərlə birgə polimerləri – bir çox qiymətli xassələrə malikdirlər: bir cox kimyəvi maddələrə qarşı inertlilik, istiliyə, şaxtaya və atmosfer təsirlərinə qarşı davamlılıq, sürtünmə əmsalının azlığı, yanmamış, suya və yağa qarışmaması kimi xassələr. Bütün bunlara və yaxşı dielektrik xassələrinə görə flüorpolimerlər plastik kütlələr arasında vacib yerlərdən birini tutur. Bunlar tibbdə və texnikada geniş tətbiq olunur. Ən geniş yayılmışlar politetraftoretilen, politrixlorfiüoretilen, polivinilidenflüorid və tetraflüoretilenin etilenlə, vinilidenflüoridlə, heksaflüorpropilenlə, flüoralkilvinil efirləri ilə birgə polimeri, həmçinin xlortriflüoretilenin etilenlə birgə polimerləridir.

Kripton (II) flüor KrF2 - uçucu rəngsiz kristallardı, kriptonun ilk açıq birləşməsidir. Kimyəvi aktiv maddədir. Yüksək temperaturda flüor və kriptona parçalanır. == Fiziki-kimyəvi xüsusiyyətləri == == Strukturu və kristalik modifikasiyaları == Kripton (II) flüor iki kristal modifikasiyadan birində mövcud ola bilər: α-forma və β-forma. β-KrF2 -80 °C-dən yuxarı temperaturda sabitdir. Aşağı temperaturda α-forma sabitdir. == Alınması == Kripton (II) flüoru sadə maddələrdən bir çox yolla almaq olar. Aşağıda birləşmənin alınma sürətini artırmaq üçün KrF2-nin sintezi üsulları verilmişdir. Ümumi reaksiya sxemi aşağıdakı kimidir: K r + F 2 → K r F 2 {\displaystyle {\mathsf {Kr+F_{2}\rightarrow KrF_{2}}}} == Elektrik boşalmasının aktivləşdirilməsi == Bu üsul nəticəsində həm də kripton tetraflüor alınır. Flüor və kripton qarışığının 1: 1 və 1: 2 nisbətində, 40-dan 60 mm.c.st təzyiq altında güclü elektrik boşalması ilə (cərəyan şiddəti 30 mA, gərginlik 500-1000 V) aktivləşdirilir.

Manova Qounda Sent-Floris Milli Parkı — Afrika qitəsində, Mərkəzi Afrika Respublikasında yerləşən milli park. UNESCO-nun Dünya irsi siyahısına daxil edilmişdir. == Haqqında == Milli Parkın ümumi sahəsi 1.740.000 hektardır və Mərkəzi Afrika Respublikasının ən böyük Milli Parkıdır. Bu parkın əhəmiyyəti flora və faunasının zənginliyindən irəli gəlir. Bu otlaqlarda qara kərgədanlar, fillər, bəbirlər, hepardlar, çöl itləri, qırmızı sinəli ceyranlar və bufalolar, həmçinin şimal su hövzələrində çox müxtəlif növdə su quşları bu Milli Parkda yaşamaqdadır. Üstün təbii formalaşması və təbii həyat növləri səbəbiylə Park WHS elan edilmişdir. Parkda üç çay və Bonqo sıra dağları yerləşir. 1988-ci ildə Manova Qounda Sent-Floris Milli Parkı 475-ci üzv kimi YUNESKO-nun Dünya irsi siyahısına salınmışdır.