Lüğətlərdə axtarış.

Gülüş — insanlarda ritmik olaraq diafraqma və digər tənəffüs orqanlarının eşidilə biləcək şəkildə fiziki hərəkəti. Bu hərəkət "ha-ha-ha" və ya "he-he-he" şəklindəki səslərin yaranması ilə nəticələnir. Gülüşün (qəhqəhənin) yaranması səbəbləri kimi qıdıqlanma formasında kənar mühit amilləri, yumorik hadisə və sözlər, düşüncələr göstərilir. Gülmək sevincin fiziki göstəricisi hesab olunur. Amma insanlar bəzi halldan utanmaq, təəccüblənmək kimi fərqli emosiyalarda belə gülürlər. Bəzən isə nəzakət xatirinə saxta gülüşlər baş verə bilər. İnsanlardan başqa bəzi primatlar da (şimpanze, qorilla, oranqutan) qəhqəhəyə bənzər səslər çıxarırlar. Ən çox sevinc, xoşbəxtlik, rahatlıq və s. kimi bir sıra müsbət emosional vəziyyətlərdə müşahidə olunsa da bəzi hallarda bunun əksinə xəcalət, təəccüb və ya əks duyğu halları zamanı da ortaya çıxa bilir.

Qudermes (çeç. Гуьмсе) - Rusiyanın subyekti olan Çeçenistan respublikasında yerləşən Qudermeski rayonunun şəhər mərkəzi. Şəhər respublika əhəmiyyətlidir, lakin şəhər dairəsi statusuna malik deyil. == Coğrafiyası == Şəhər Belka və Calka çaylarının Sunja çayında birləşdiyi yerdə, Qudermeski silsiləsinin ətəyində, Qroznı şəhərindən 30 km şərqdə və Xasavyurtdan 40 km qərbdə yerləşir. Bura Şimali Qafqazda vacib nəqliyyat mərkəzidir. Şimali Qafqaz Dəmiryolu qovşağı (Həştərxan, Rostov-Donu, Mozdok və Mahaçqala yolları) və R-217 "Qafqaz" federal magistral yolu şəhərdən keçir. === İqlimi === Qudermesin iqlimi mülayim kontinentaldır. Qış qısa və yağıntısız, yay uzun və isti keçir. == Etimologiya == S.Ş.Hacıyevaya görə, qumuqlar Qudermes bölgəsini "Quntimes" - "Quenler döyüş gün-tiymes ..." adlandırırlar. Onun fikrincə, sözü iki yolla tərcümə etmək olar - kölgəli yer və ya Quntimes çayının vadisi.

Qudermes rayonu (çeç. Гуьмсан кӏошт) — Rusiya Federasiyası, Çeçenistan Respublikasının tərkibindəki inzibati ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi Qudermes şəhəridir. == Coğrafiya == Qudermes rayonu Çeçenistan Respublikasının şərq hissəsində yerləşir. Relyefi əsasən düzəndir, cənub hissəsindən isə Gudermes silsiləsi qalxır. Şimalda Şelkovski rayonu, Dağıstan Respublikasının şərqdə Xasavyurd rayonu və cənub-şərqdə Novolak rayonu ilə, cənub-şərqdə Nojay-Yurt rayonu, cənubda Kurçaloyevski rayonu, cənub-qərbdən Şali rayonu və qərbdən isə Qroznı rayonu ilə həmsərhəddir. Bölgə ərazisindən bir çox çay axır: Qums (Belka), Calka (Qara), Sunja və Terek. Qudermes rayonu Çeçen regional icraiyyə komitəsinin 1922-ci ilin martında çıxardığı bir qərarla, Vedeno rayonundan ayrılaraq müstəqil bir rayona çevrildi. Çeçen Regional İnqilab Komitəsinin 23 yanvar 1923-cü il tarixli qərarı ilə isə mərkəzi Qudermes kəndi olan Qudermes rayonu Qudermes dairəsi olaraq adlandırıldı. Ümumrusiya Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin 30 sentyabr 1931-ci il tarixli qərarı ilə Qudermes dairəsi yenidən Qudermes rayonu adlandırıldı.

Fısıldayan qu (lat. Cygnus olor) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin qazkimilər dəstəsinin ördəklər fəsiləsinin qu cinsinə aid heyvan növü. Yayılması: Xəzər sahillərində Qızılağac qoruğunda rast gəlir. Mil düzü və Samur-Dəvəçi düzənliyinin su hövzələrində. 1993-cü il quşların yaz hesablamaları zamanı Sarısu, Ağgöl, Şirvan qoruğunda yuvalayan quşlar qeydə alınmışdır. Xüsusilə Ağzıbir (Dəvəçi limanı) gölündə – 10 cütdən yuxarı. Çoxalması: Qular həyatlarının sonuna kimi bir cüt yaradır. Yuvanı yalnız dişi fərd qurur. Yuvada 7-9 yumurta olur. 35 gün kürt yatır.

Harayçı qu (lat. Cygnus cygnus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin qazkimilər dəstəsinin ördəklər fəsiləsinin qu cinsinə aid heyvan növü. Uzunluğu 140-160 sm, qanadlarının genişliyi 205-235 sm-dir. Çəkisi 8-15 kq arasında dəyişir. == Statusu == Adi saylıdır. == Qısa təsviri == Fısıldayan qulələyə oxşayır, lakin ondan az kiçikdir (5-10 kq). Xoş səsi var: “anqa-a, anqa-a”. Rəngi qar kimi ağdır. Dimdiyi qaradır, yalnız ucu sarıdır. Suda və yerdə boynunu dik saxlayır.

Kiçik qu (lat. Cygnus columbianus bewickii) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin qazkimilər dəstəsinin ördəklər fəsiləsinin qu cinsinin amerika qu quşu növünə aid heyvan yarımnövü. == Statusu == Nadirdir. == Kateqoriyası == Təhlükə həddinə yaxındır (EN). Qorunma tədbirləri görülməsə nəslinin kəsilmə təhlükəsi yarana bilər. == Qısa təsviri == Harayçı quşa oxşasa da ondan kiçikdir. Ümumi rəngi ağ, ayaqları və dimdiyi qaradır. Diri kütləsi 5-6,5 kq, qanadının uzunluğu 48-56 sm, pəncə lüləsi 10-11 sm-dir . == Yayılması == Avropa və Orta Asiyada qışlayır. Tundrada yuvalayır.

Hacı Taşu adına Qudermes cümə məscidi (çeç. Гуьмсер маьждиг Ташу-Хьаьж цӀарах дина) — Çeçenistan Respublikasının Qudermes şəhərində əsas cümə məscidi. Məsciddə eyni vaxtda 7000-ə qədər insan ibadət edə bilər. == Tarixi == 1883-cü ilə qədər Qudermes kəndində 4 məscid, o cümlədən, əsas cümə məscidi və 3 məhəllə məscidi fəaliyyət göstərirdi.Hacı Taşu məscidi Çeçenistan Respublikasının Qudermes şəhərində, 84-cü dəniz piyadaları briqadasının küçəsində yerləşir. Hacı Taşu (Vokkha Xyazha) Sayasanski məşhur ilahiyyatçı, döyüşçü, islam mücahidi, Çeçenistan Respublikasının ən hörmətli müqəddəslərindən biridir.Qudermes şəhərinin əsas məscidi 23 avqust 2011-ci ildə açılmışdır. Məscidin açılışı Çeçenistan Respublikasının Prezidenti Əhməd Kadırovun 60 illik yubileyinə təsadüf etmişdir. == Təsviri == Qudermes cümə məscidi Səudiyyə Ərəbistanında müsəlmanların əsas ziyarətgahı olan Məscidül-Həram (ehtiyat məscidi) istiqamətinə doğru yönəldilib. Məscid binası ətaf ərazi ilə birlikdə yeddi mindən çox dindarı qəbul etməyə qadirdi. Məscidin memarlığı iki üslubu - klassik Osmanlı memarlığı və Bizans üslubunu birləşdirir. Memarlıq İstanbuldakı Sultan Əhməd məscidinə əsaslanır.

Hacı Taşu adına Qudermes cümə məscidi (çeç. Гуьмсер маьждиг Ташу-Хьаьж цӀарах дина) — Çeçenistan Respublikasının Qudermes şəhərində əsas cümə məscidi. Məsciddə eyni vaxtda 7000-ə qədər insan ibadət edə bilər. == Tarixi == 1883-cü ilə qədər Qudermes kəndində 4 məscid, o cümlədən, əsas cümə məscidi və 3 məhəllə məscidi fəaliyyət göstərirdi.Hacı Taşu məscidi Çeçenistan Respublikasının Qudermes şəhərində, 84-cü dəniz piyadaları briqadasının küçəsində yerləşir. Hacı Taşu (Vokkha Xyazha) Sayasanski məşhur ilahiyyatçı, döyüşçü, islam mücahidi, Çeçenistan Respublikasının ən hörmətli müqəddəslərindən biridir.Qudermes şəhərinin əsas məscidi 23 avqust 2011-ci ildə açılmışdır. Məscidin açılışı Çeçenistan Respublikasının Prezidenti Əhməd Kadırovun 60 illik yubileyinə təsadüf etmişdir. == Təsviri == Qudermes cümə məscidi Səudiyyə Ərəbistanında müsəlmanların əsas ziyarətgahı olan Məscidül-Həram (ehtiyat məscidi) istiqamətinə doğru yönəldilib. Məscid binası ətaf ərazi ilə birlikdə yeddi mindən çox dindarı qəbul etməyə qadirdi. Məscidin memarlığı iki üslubu - klassik Osmanlı memarlığı və Bizans üslubunu birləşdirir. Memarlıq İstanbuldakı Sultan Əhməd məscidinə əsaslanır.