Lüğətlərdə axtarış.

Qlaukoma - Göz daxili mayenin rahat xaric ola bilməməsi nəticəsində göz təzyiqinin artması ilə müşahidə olunan xəstəlik. Xalq arasında göz təzyiqi və ya qarasu olaraq adlandırılan qlaukoma dünyada 45 milyon insana təsir etmiş bir göz xəstəliyidir. Müalicə edilmədiyi halda korluq ilə nəticələnir. Xəstəliyin müalicəsi zamanı əsas məqsəd gözdaxili təzyiqin normada saxlanılması və artmasına imkan verilməməsidir. Yaş, nəsildə və ya ailədə qlaukomanın olması və şəkər xəstəliyi kimi hallar qlaukomanın formalaşması üçün əsas risk faktorlarından hesab olunur. 40 yaşından yuxarı hər 40 nəfərdən birində qlaukomaya rast gəlinir. Xəstəliyin var olduğu 20 nəfərdən biri isə qlaukoma səbəbindən görmə qabiliyyətini itirir. Qlaukoma səbəbindən görmə qabiliyyətini itirən 7 milyondan çox insan vardır. Bu insanlar əsasən müalicə və müayinə imkanlarının məhdud olduğu Afrika qitəsində yerləşən ölkələrdə yaşamaqdadır. Afrika və Asiyada xəstəliyin geniş yayılmasının digər əsas səbəblərindən biri insanların normadan artıq günəş şualanmasına məruz qalmasıdır.

Tyto glaucops (lat. Tyto glaucops) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin bayquşkimilər dəstəsinin alabayquşlar fəsiləsinin alabayquş cinsinə aid heyvan növü.

Tərxun (lat. Artemisia dracunculus) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin yovşan cinsinə aid bitki növü. == Arealı == Avrasiya və Şimali Amerikada vəhşi təbiətdə geniş yayılmışdır və kulinariya və tibbi məqsədlər üçün becərilir. == Botaniki təsviri == Çoxillik ədviyyəli bitkilərdəndir. Yerüstü hissəsi kolşəkillidir. Bütün bitki çılpaq, hamar, yaşıldır. Gövdələri düz dayanan, tək və ya bir neçə ədəddir, hündürlüyü 20–150 sm, buğumlu, az budaqlıdır. Yarpaqları bütöv, xətvari-neştərvari və ya xətvaridir, uzunluğu 1,5–8 sm, eni 1–10 mm-ə çatıb, aşağı gövdə yarpaqları 3 hissəlidir. Səbətləri çoxsaylı, şarşəkilli, sallaq, eni 2,5–4 mm, gövdənin və budaqların ucunda salxımlarla yığılmış və süpürgəvari hamaşçiçək əmələ gətirir. Təzə tərxunda 0,1–0,5%, qurudulmuşunda isə 0,2–0,8% efir yağı vardır.

Mala soğanı (lat. Allium schoenoprasum) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin nərgizçiçəyikimilər fəsiləsinin soğan cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Allium acutum Spreng. Allium alpinum (DC.) Hegetschw. Allium broteroi Kunth Allium buhseanum Regel Allium carneum Schult. & Schult.f. [Illegitimate] Allium coloratum Dulac [Illegitimate] Allium foliosum Clairv. ex DC. Allium glaucum DC. Allium glaucum Ledeb. [Illegitimate] Allium idzuense H.Hara Allium lusitanicum Link ex Regel [Invalid] Allium montanum Schrank Allium palustre Chaix Allium palustre Salisb. [Illegitimate] Allium palustre Pourr.

Bulbophyllum glaucum (lat. Bulbophyllum glaucum) — səhləbkimilər fəsiləsinin bulbofillium cinsinə aid bitki növü.

Cerastoderma glaucum (lat.) — ikitaylılar sinfinə, ürəkkimilər (Cardiidae) fəsiləsinə aid molyusk növü. Bu növ əsasən Avropa və Şimali Afrikanın sahil ərazilərində, Xəzər, Aralıq dənizi, Qara və nisbətən az duzlu olan Baltik dənizində yayılmışdır. Şimal-qərbi Avropa da belə (Britan adaları da daxil) müşahidə edilir. Adətən açıq sahillərdə yayılmışlar. Elədə dərin olmayan, qumlu və ya lili sahillərdə yaşayırlar. Cerastoderma glaucum bəzən 50 mm uzunluğa malik ola bilirlər. Avropanın şimal-qərbində çoxalma may-iyulda başlayır. Kürüdən çıxma mərhələsi 11–30 gün davam edir. Adətən 2–5 il arası yaşayırlar.

Sarı buynuzlalə (lat. Glaucium flavum) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin xaşxaşkimilər fəsiləsinin buynuzlalə cinsinə aid bitki növü. == Botaniki xarakteristikası == İkiillik ot bitkisi olub, hündürlüyü 50sm-ə qədər olur. Gövdəsi düz, dəyirmi olub, budaqlanandır. İnkişafının birinci ilində çətiri böyük liraşəkilli-lələkvari yarılmış, yarpaqları sıxtükcüklü olmaqla, uzunluğu 35 sm-ə qədərdir. Gövdəyəbənzər yarpaqları çoxsaylı, şişkin, göyümtül, oturaq, yuxarı hissəsi qısa, oval, demək olar ki, kənarları bütövdür. Çiçəkləri tək, iri, diametri 1,5-3sm, ləçəkləri 4, böyük tərsyumurtaşəkilli və ya dairəvi, uzunluğu 3,5 sm, parlaq-sarı və ya tünd-sarıdır. Toxumları böyrəkşəkilli, qəhvəyi və ya qaradır. Bitkinin bütün hissələri şirəli soka malik olub, şirəsi çıxarıla bilir. May-iyun aylarında çiçəkləyir, avqust-sentyabr ayında isə meyvələri yetişir.

Delphinium glaucum (lat. Delphinium glaucum) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin mahmızçiçək cinsinə aid bitki növü.

Galium glaucum (lat. Galium glaucum) — bitkilər aləminin acıçiçəklilər dəstəsinin boyaqotukimilər fəsiləsinin qatıqotu cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Asperula galioides var. glauca (L.) Nyman Asperula glauca (L.) Besser == Yarımnövləri == Galium glaucum subsp. australe Franco Galium glaucum subsp. glaucum Galium glaucum subsp. murcicum (Boiss.

Sarı buynuzlalə (lat. Glaucium flavum) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin xaşxaşkimilər fəsiləsinin buynuzlalə cinsinə aid bitki növü. == Botaniki xarakteristikası == İkiillik ot bitkisi olub, hündürlüyü 50sm-ə qədər olur. Gövdəsi düz, dəyirmi olub, budaqlanandır. İnkişafının birinci ilində çətiri böyük liraşəkilli-lələkvari yarılmış, yarpaqları sıxtükcüklü olmaqla, uzunluğu 35 sm-ə qədərdir. Gövdəyəbənzər yarpaqları çoxsaylı, şişkin, göyümtül, oturaq, yuxarı hissəsi qısa, oval, demək olar ki, kənarları bütövdür. Çiçəkləri tək, iri, diametri 1,5-3sm, ləçəkləri 4, böyük tərsyumurtaşəkilli və ya dairəvi, uzunluğu 3,5 sm, parlaq-sarı və ya tünd-sarıdır. Toxumları böyrəkşəkilli, qəhvəyi və ya qaradır. Bitkinin bütün hissələri şirəli soka malik olub, şirəsi çıxarıla bilir. May-iyun aylarında çiçəkləyir, avqust-sentyabr ayında isə meyvələri yetişir.

Trillium cernuum (lat. Trillium cernuum) — bitkilər aləminin zanbaqçiçəklilər dəstəsinin melantkimilər fəsiləsinin trillium cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Trillium cernuum var.

Inula glauca (lat. Inula glauca) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin andız cinsinə aid bitki növü.

Ligularia glauca (lat. Ligularia glauca) — mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin liqulariya cinsinə aid bitki növü.

Mikania glauca (lat. Mikania glauca) — mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin mikaniya cinsinə aid bitki növü.

Monardella glauca (lat. Monardella glauca) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin monardella cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Madronella glauca (Greene) Greene Monardella odoratissima subsp. glauca (Greene) Epling Monardella odoratissima var.

Pascalia (lat. Pascalia) — astraçiçəklilər sırasının mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Növləri == Pascalia glauca Ortega Sinonim Helianthus copiapinus Phil. Leighia ecliptaefolia DC. Lorentzia pascaloides Griseb. Wedelia chrysostephana Griseb.

Quercus glauca (lat. Quercus glauca) — fıstıqkimilər fəsiləsinin palıd cinsinə aid bitki növü.

Rhus glauca (lat. Rhus glauca) — sumaqkimilər fəsiləsinin sumaq cinsinə aid bitki növü.

Rondeletia glauca (lat. Rondeletia glauca) — boyaqotukimilər fəsiləsinin rondeletia cinsinə aid bitki növü.

Rosa glauca (lat. Rosa glauca) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin i̇tburnu cinsinə aid bitki növü. == Təbii yayılması == Şimal yarımkürəsinin subtropik vilayətlərində, Afrikada yayılmışlar. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 10 m-dək, yeraltı zoğlu və ya zoğsuz, yarpağını tökən və ya yarım həmişəyaşıl düz dayanan, qövsvari əyilmiş və ya sürünən gövdəsi olan kol və ya liandır. Gövdəsinin, bəzən yarpaqların saplaqlarında müxtəlif formlı və ölçülü tikanları olur. Yarpaqları növbəli, qeyri bərabər - lələkvari mürəkkəb, yalançı zoğlu, bəzən sadədir. Çiçəkləri ikicinsli, aktinomorf, diametri 1,5-8 (10) sm, qalxanvari və ya süpürgəvari çiçək qruplarına yığılmış və ya təkdir. Hipantiləri şarşəkilli, yumurtavari və ya ellipsvari, oxlu, yuxarı hissəsində vəziciklidir, toxumadan inkişaf etmiş nektarlı diski vardır. Kasa yarpaqları (4) 5 ədəd, yarpaq şəkilli, kənarları bütö və ya lələkvarı bölünmüş, meyvələrdə qalan və ya (bəzən hipantinin yuxarı hissəsi ilə) töküləndir. Ləçəkləri 4-5 ədəd sarı, ağ, çəhrayı və ya qırmızıdır.

Setaria pumila (lat. Setaria pumila) — qırtıckimilər fəsiləsinin setaria cinsinə aid bitki növü. == Sinonim == Chaetochloa glauca var. purpurea Farw. Chaetochloa lutescens var. longispica Honda Oplismenus helvolus (L.f.) P.Beauv. Panicum flavescens Moench [Illegitimate] Panicum glaucum var. elongatum Pers. Panicum glaucum var. flavescens Elliott Panicum glaucum var.