Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

OBASTAN VİKİ
Orqanlar
Orqan (q.yun. ὄργανον — «alət») — oxşar funksiyaları olan toxuma qruplarıdır. Bitki və heyvan həyatı orqan sistemlərində mövcud olan bir çox orqandan asılıdır. Bir orqan, müəyyən bir orqanizmin digər funksional vahidlərindən təcrid olunmuş bir orqanizm daxilindəki funksional vahiddir. Bir orqanizmin orqanları öz funksiyalarında bir-biri ilə bir-birinə bağlıdırlar ki, orqan tez-tez müxtəlif orqan sistemlərinə birləşən orqanlar toplusudur. Bir orqan yalnız bədən daxilində sabit bir mövqe tutan və inkişafı ontogenez (orqanogenez) çərçivəsində izlənən toxuma və hüceyrələrin birləşməsinə deyilir. Hüceyrələrin və toxumaların orqan təşkili həm heyvanlar, həm də daha yüksək bitkilər üçün xarakterikdir. Yosunlar və digər çoxhüceyrəli və müstəmləkəçi protistlər, həmçinin göbələklər, bu terminin ciddi mənasında heç bir orqan yoxdur, çünki toxumaları yoxdur.
Adventiv orqanlar
Adventiv orqanlar (lat. adventicius – yabancı) – bitkilərdə böyümə nöqtəsinin embrional toxumasından deyil, bir qədər yaşlı hissədən və müvafiq olmayan yerlərdə inkişaf edən orqanlar.
Rudiment orqanlar
Rudiment orqan — bioloji təkamül prosesində əsas funksiyasını itirmiş lakin saxlanılan orqanlardır. Rudiment orqanlar filogenezin yolunu müəyyən etməkdə kömək edir. Rudimentlər ölmüş və yeni orqanizmlərlə növlər arasında əlaqələri bərpa edir. Onlar həm də gərəksiz xüsusiyyətləri aradan götürən təbii seçməni təsdiqləyirlər. Alman anatomiyaçısı R. Viderşeym tərəfindən 1895-ci ildə ortaya atılan rudiment insan orqanları siyahısı apendiks, büzdüm sümüyü kimi təxminən 100 orqandan ibarət idi. (Apendiks, əsasən, apendisit kimi tanınan orqandır. Dilimizdə səhvən "apendisit" tələffüz edilən bu söz bu orqanın infeksiyaya uğramasına verilən addır). Ancaq elm inkişaf etdikcə Viderşeymin siyahısındakı orqanların hamısının orqanizmdə çox mühüm funksiya yerinə yetirdiyi məlum oldu. Məsələn, "rudiment orqan" hesab edilən apendiksin, əslində, orqanizmə daxil olan mikroblara qarşı mübarizə aparan limfa sisteminin bir hissəsi olduğu müəyyən edildi. Bu həqiqət 1997-ci il tarixli bir tibbi mənbədə belə bildirilir: Orqanizmdəki qalxanabənzər vəz, dalaq, apendiks, sümük iliyi kimi orqanlar limfa sisteminin hissələridir.
Vegetativ orqanlar
Vegetativ orqanlar — bitkilərdə fərdi yaşayışa kömək edən orqanlara aiddir. Ali bitkilərdə kök, yarpaq və gövdə vegetativ orqanlardır. Kökün vəzifəsi bitkini torpağa bərkitmək, torpaqdan suyu və suda həll olunmuş mineral maddələri sormaq, həmçinin maddələri bitkinin yerüstü hissəsinə ötürməkdir. Vegetativ orqanlar bitkinin mühüm orqanlarıdır. Yarpaqların əsas vəzifəsi bitkilərə lazım olan üzvü maddələri hazırlamaq, suyu buxarlandırmaq və qaz mübadiləsini təmin etməkdir. Yarpaqda əmələ gələn üzvi maddələr hesabına bitki öz bədənini qurur. Gövdə,üzərində yarpaqları əlverişli vəziyyətdə saxlayan və torpaqdan alınan qida maddələrinin yarpağa, yarpaqda hazırlanna üzvü maddələri isə köklərə və başqa orqanlara keçirən orqandır. Gövdənin əsas funksiyaları bitkinin kökü ilə yarpaqları arasında əlaqə yaratmaq və yarpaqları işığa çıxarmaqdır. Gövdənin üzərində yarpaqlar və tumurcuqlar olan cavan hissəsi zoğ adlanır. Bunlar ağac və kol bitkilərində əsas gövdə və budaqlardan fərqlənir.
Cinsi orqanlar
Cinsiyyət sistemi — cinsi əlaqədə olmaq üçün nəzərdə tutulan orqanlardan ibarət sistem.
Orqanon (Aristotel)
Orqanon (q.yun. Ὄργανον— alət, metod) — Aristotelin məntiqə həsr olunmuş fəlsəfi əsərlərinin ənənəvi adı. “Orqanon” adı Aristotelin özünə aid deyil: onun Aristotel əsərlərinin şərhçisi və naşiri Rodoslu Andronik sayəsində təsis edildiyi ümumiyyətlə qəbul edilir.
Leya Orqana
Şahzadə Leya Orqana (ing. Princess Leia Organa), sonradan General Leya Orqana (ing. General Leia Organa) kimi tanınan personaj, Ulduz müharibələri franşayzının qəhrəmanıdır. Ulduz müharibələri filmlər seriyasında bu personaj aktrisa Kerri Fişer tərəfindən canlandırılmışdır. İlk dəfə "Ulduz müharibələri" (1977) filmində təqdim edilən Leya Alderaan planetinin şahzadəsi, İmperiya senatının üzvü, Üsyançılar alyansının agentidir. O, sithlərin qəddar lordu Dart Vayderə mane olur və İmperiyanın qorxunc silahı olan Ölüm ulduzunun məhv edilməsinə kömək edir. "İmperiya cavab zərbəsi endirir" (1980) epizodunda Leya üsyançıların bazasına rəhbərlik edir Vayderə qalib gəlir və kontrabanda ilə məşğul olan Han Soloya aşiq olur. "Cedayın qayıdışı" (1983) epizodunda Leya Solonun yad planetli cinayətkar Cabba Hattdan xilas edilməsi əməliyyatına başçılıq edir, məlum olur ki, o, Vayderin qızı və Lyuk Skayuolkerin əkiz bacısıdır. Prikvel filmi olan "Sithin qisası" (2005) epizodunda məlum olur ki, əkizlərin anası Nabu planetinin senatoru (keçmiş kraliça) Padme Amidaladır və o, uşaqları dünyaya gətirərkən vəfat edib. Senator Beyl və Alderaan kraliçası Breha Orqana Leyanı övladlığa götürürlər.